مىجىت ناسىر: شەكىل نەزەرىيەسى ھەققىدە ئاڭلىغان-كۆرگەنلىرىم

بۇ قېتىمقى  تەجرىبىگە شىنجاڭ ئونىۋېرىستېتىدىن ئىككى ئوقۇغۇچىمۇ قاتناشتى.ئۇلارنىڭ بىرسى ماياتنىكنى قويۇپ بېرىش نۇقتىسىدىن قويۇپ بېرىپ،تەۋرىنىش قېتىم سانىنى ساناشقا،يەنە بىرسى ماياتنىكنىڭ ئىغىش مىقدارىنى كۆزۆتۈپ ئوقۇپ بېرىشكە مەسئول بولدى.ئۇلار تەجرىبە نەتىجىسىنى بىرنوللى قانۇنى ۋە كورىئولىس كۈچى بىلەن چۈشەندۆرۆشكە بولمايدىغانلىغىنى ئۆزلىرى بېۋاستە كۆردى ۋە بۇ نۇقتىدا بېۋاستە تەسىراتقا ئىگە بولدى.
ئالى،ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ كىلاسسىك بىلىملەر بىلەن چۈشەندۆرۆش قىيىن بولغان مانا مۇشۇنداق يېڭى ھادىسىلەر بىلەن بېۋاستە ئۇچراشقىنى،ئۇلار ھەققىدە مۇلاھىزە ئېلىپ بارغىنى ياخشى ئىش.چۈشەنمىگەن نۇقتىلىرىنى مۇئەللىملىرىدىن سوراپ،ساۋاقداشلار ئارا،ئۇستازلار ئارا مۇتالىئە قىلىپ كۆرسە ئىلمى ھەقىقەتكە يېقىنلىشىش پۇرسىتىگە ئىگە بولىدۇ.بۇنداق يېڭى مەسىلىلەر بىلەن ئۇچرۇشۇش كەچۈرمىشى ۋە ئىلمى دىئالوگلىشىش موھىتى ئۇلارنىڭ ئىجاتچانلىق روھىغا ئىلھام بېرىدۇ.ئۇلاردا ئىلمى تەنقىدى روھ يېتىلدۆرىدۇ.ئۇلارنىڭ نەزەر دائىرىسىنى كېڭەيتىدۇ.

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ق.سىدىق تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-11-9 11:50  

بۇرھان مۇئەللىم بىلەن ھازىرلا تېلىفۇندا پاراڭلاشتىم.بىز تۆنۆگۈن ئىشلىگەن تەجرىبىدىن ئۇچۇر يەتكۆزدۆم.بۇرھان مۇئەللىم شىنجاڭ ئونېۋېرىستېتىدىكى تەنتەربىيە زالىنى ئۇقۇشۇپتۇ.زالنىڭ ئېگىزلىگى 20مېتىردىن ئارتۇق كېلىدىكەن.ئايلىنىدىغان قىسمىنىڭ ماسسىسى چوڭراق بولغان،ئوخشىمىغان تېزلىكلەردە ئايلىنىدىغان 7-8 ئېلېكتىر ماتۇر تېپىپ ياكى  تەييارلاپ،مۇشۇ زالدا  تەجرىبە ئىشلەش قارارىغا كەپتۇ.بۇرھان مۇئەللىمنىڭ ئېيتىشىچە،بۇنداق ئېغىش نۇرغۇن تاشقى تەسىرلەرگە مۇناسىۋەتلىك ئىكەن.تەجرىبىدىن كىيىن سانلىق قىممەتلەرنى تەھلىل قىلىپ،ئاندىن يەكۈن چىقىرىدىكەن.يەنى،تارتىش كۈچى،يەر شارى ماگىنىت مەيدانى،يەر شارىدىكى كورىئولىس كۈچى،ماتۇر ئۆزىدە شەكىللىنىدىغان يەنە بىر كورىئولىس كۈچى...قاتارلىقلارنىڭ ئارىلاشما تەسىرىدىن بۇنداق ئېغىش يۆز بېرىشى مۆمكىن ئىكەن.29-تېئورېمىچە ئېغىشنىڭ مەۋجۈتلىكىگە يەنىلا ئىشەنمەيدىكەن.بۇرھان مۇئەللىم بۇ تەجرىبە ئاي شارىدا ياكى باشقا پىلانىتلاردا ئىشلەنسە،ياكى يەر شارىنىڭ ئوخشىمىغان رايۇنلىرىدا ئىشلەنسە ئوخشىمىغان نەتىجە چىقىدۇ،دەيدۇ.تەييارلىققا بىر ئاز ۋاقىت كېتىدىكەن.بۇرھان مۇئەللىمدىن"مەن نىمە ئىش قىلىپ بىرىمەن؟"دەپ سورىسام "سىز كۈتۈپ تۇرۇڭ،لازىمەتلىكلەرنى ئوقۇتقۇچىلار پۇل چىقىرىپ ئۆزىمىز تەييارلايمىز"دەپ جاۋاپ بەردى.


بۇ بىر ياخشى باشلىنىش بولدى.بۇ ھال، نەتىجىسىنىڭ قانداق چىقىشىدىن قەتئى نەزەر   شىنجاڭ ئونىۋېرىستېتىدىكى ئالاقىدار ئوقۇتقۇچىلار جۈملىدىن بۇرھان مۇئەللىمنىڭ ئەمدى 29-تېئورىما ۋە ئۇنىڭ تەجرىبە نەتىجىسىگە ئەستايىدىل مۇئامىلە قىلىشقا باشلىغانلىغىدىن دېرەك بېرىدۇ.مەن بۇ مۇناسىۋەت بىلەن ئالاقىدار ئوقۇتقۇچىلار شۇنداقلا بۇرھان مۇئەللىمگە قىزغىن رەھمەت ئوقۇيمەن!





بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ق.سىدىق تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-11-9 16:59  

بۆگۆن،2015-يىلى 11-ئاينىڭ 8-كۈنى چۈشتىن كىيىن ئۈرۈمچى بەشىنجى كۆرۆكتىكى قوش ئېگىز بىنانىڭ(2-بېنا دەپ ئاتىلىدىكەن،دەرۋازىدىن كىرگەندىن كىيىنكى 1-بېناكەن بولمىسا)6-قەۋىتىدە 10مېتىر 10سانتىمىتىر ئۇزۇنلۇقتىكى ماياتنىك يىپىغا ئىلىكتىر ماتۇرنى ئېسىپ ماياتنىك تەجرىبىسى ئىشلىدۇق.گەرچە بۇ تەجرىە يۇقۇرى ئېنىقلىقتىكى زىل تەجرىبە بولمىسىمۇ،نەتىجىسى يەنىلا 29-تېئورېمىنى قانائەتلەندۆردى.تەجرىبە نەتىجىسىدىن بۇنداق ئېغىشنىڭ قەتئى مەۋجۈتلىكىنى مۇئەييەنلەشتۆرۈشكە بولىدۇ.ئىنچىكە ئىشلەپ،تېخىمۇ توغرا سانلىق قىممەتلەرنى ئېلىش ئەلۋەتتە شارائىت پىشىپ يېتىلگەندە  ئايرىم ئىشلىنىدىغان خىزمەت.

مەقسەت:

1.ماياتنىك يىپى ئۇزۇنلىغى ،ماياتنىك بېشى قىلىنغان ماتۇرنىڭ ماسسىسى ۋە ئايلىنىش تېزلىكى قاتارلىقلارنىڭ ئېغىشقا بولغان تەسىرى ۋە ئېغىش بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىنى تەكشۆرۆپ كۆرۈش.
2.شىنجاڭ ئونىۋېرىستېتى فىزىكا ئىلمى ۋە تېخنىكا ئىنىستېتوتىدىن بۇرھان مۇئەللىمنىڭ ماياتنىك يىپى 10 مېتىر بولغان،ماسسىسى چوڭراق بولغان ئىلىكتىر ماتۇردا قايتا ئىشلەپ سىناپ كۆرۆش تەشەببۇسىنىڭ ئىلھامى بىلەن، ماسسىسى كىچىك ماتۇردىمۇ ئىشلەپ ئۆنۆمىنى كۆرۆپ بېقىش.






ماياتنىك يىپىنىڭ ئۇزۇنلىغى:10مېتىر 10سانتىمېتىر.
ماياتنىكنىڭ ئېسىلىش نۇقتىسى بىلەن قويۇپ بېرىش ئارىلىغىنىڭ ئۇزۇنلىغى:4مېتىر 57سانتىمېتىر.
قويۇپ بېرىش ئېگىزلىگى:1مېتىر 13سانتىمېتر. ئېغىش خاتىرىلەنگەن  ئورۇن بىلەن ماياتنىكنىڭ ئېسىلىش نۇقتىسىنىڭ ئارىلىغى:1مېتىر.
ئىشلىتىلگەن ماتۇر:ئالدىنقى قېتىملىق تەجرىبىدە ئىشلىتىلگەن ماسسىسى 356گىرام بولغان  بولغان كىچىك ماتۇر.
ئايلىنىش تېزلىگى: 15600قېتىم ھەر مېنوت.
ئەسكەرتىش:ماتۇرنىڭ يۇقۇرقى ئايلىنىش تېزلىكى بۇ ماتۇر تۇنۇشتۇرۇلغان تاۋباۋ سودا تورىدىن ئېلىندى.ئەمىلى تېزلىكنى مەخسۇس ئۆسكۆنىلەردە قايتا ئۆلچەشكە توغرا كېلىدۇ.





قوشۇمچە: سېلىشتۇرۇپ ئەقلى يەكۈن چىقىرىشتا پايدىلىنىش ئۇچۇرى:
ئۆتكەندە دەل مۇشۇ ئىلىكتىر ماتۇردا،ئوخشاش ئايلىنىش تېزلىكىدە تەجىرىبە ئىشلىگەن ئىدۇق.ئۇ تەجربىنىڭ ئالاقىدار پارامېتىرلىرى:

ماياتنىك يىپى ئۇزۇنلىغى:2مېتىر 40سانتېمېتىر.
.30-قېتىملىق تەۋرىنىشنىڭ نەتىجىسى خاتىرلەنگەن.
ماياتنىكنىڭ ئېسىلىش نۇقتىسى بىلەن قويۇپ بېرىش ئارىلىغىنىڭ ئۇزۇنلىغى:1.10 مېتىر.
ئېغىش خاتىرىلەنگەن ئورۇننىڭ مەركەز (中-ئېسىلىش نۇقتىسى)بىلەن بولغان ئارىلىغى 60 سانتىمېتىر.

نەتىجە:
1.ماتۇر ئايلاندۇرۇلمىغاندا كورىئولىس كۈچى قاتارلىقلارنىڭ تەسىرىدىن كېلىپ چىققان ئېغىش:1.1سانتىمېتىر.
2.سائەت سىتىرىلكىسىغا قارشى ئايلانغاندا:12.7سانتىمېتىر.
3.سائەت سىتىرىلكىسى بويىچە ئايلانغاندا:20.95 سانتىمېتىر.

ماياتنىكنىڭ ئېغىش جەريانىدا ماياتنىكقا ئاز بولمىغان تاشقى كۈچلەرنىڭ تەسىر قىلىدىغانلىغى ئېنىق.لىكىن،ئۇلارنىڭ ھېچقايسىسى بۇنداق ئېغىشنىڭ دېنامىكىلىق سەۋەبى بولالمايدۇ.تارتىش كۈچى،بىرنوللى قانۇنى،كورىئولىس كۈچى،يەر شارىنىڭ ماگىنىت مەيدانى...قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى شۇنداق.لىكىن،ئۇلار ئېغىشنىڭ قىممىتىگە بەلگىلىك تەسىرلەرنى كۆرسىتىدۇ،دېيىشكە بولىدۇ.ماھىيەتلىك سەۋەپ يەنىلا 29-تېئورېمىنى قانائەتلەندۆرىدىغان ئىنىرىتسىيىلىك ئېغىشتىن ئىبارەت.
بايقىشىمچە،بۇرھان مۇئەللىم ئەمدى بۇ ئېغىشنى نوقۇل كورىئولىس كۈچى  ئارقىلىق شەرىھلەشتىن ۋازكېچىپ،تاشقى يىغىندا تەسىرلەر ئارقىلىق چۈشەندۆرۆش مەقسىتىدە پىكىر يۆرگۆزۆۋاتقاندەك قىلىدۇ.ئەمدى قانداقلا يېڭى نامزاتنى ئوتتۇرىغا قويسۇن،يايسىمان توپلارنىڭ كىلاسسىك چۈشەندۆرۈشى ۋە ئۆزىنىڭ ئۆتكەنكى يىغىلىشتىكى " بۇنداق ئېغىشنىڭ سەۋەبكارى كورىئولىس كۈچى" دىگەن مەۋقەسىنى قۇربان قىلىش بەدىلىگە ئوتتۇرىغا قويۇدۇ.ئاندىن مۇنازىرە-مۇھاكىمىنىڭ يېڭى نۇقتىسى يېڭىدىن ئوتتۇرىغا قويۇلغان بۇ نامزات بولۇپ قالىدۇ....

"كائىنات"نىڭ باش بېتى تېخنىكىلىق كاشىلا سەۋەبىدىن ئېچىلماس بولۇپ قالدى.تېما كۆرمەكچى بولغانلار مۇنبەرگە كىرىپ كۆرسە بولىدۇ.ئادرىسى:

http://www.kayinat.com/bbs/forum.php

ھەركەت شەكلى ۋە ئۇنىڭ سەۋەپلىرى،قانۇنىيەتلىرىنى نۇقتىلىق تەتقىق قىلىش ـ شەكىل نەزەريىسىنىڭ ئاساسى تەتقىقات ئۇسۇللىرىنىڭ بىرى.شەكىل نەزەريىسىنىڭ 29-تېئورىمىسىنىڭ دەسلەپكى قەدەمدە تەجرىبىدە ئىسپاتلىنىشى شەكىلنى،جۈملىدىن ھەركەت شەكلى ۋە ئۇنىڭ سەۋەپلىرىنى نۇقتۇلۇق تەتقىق قىلىشنىڭ نەتىجىسى.سىزىقلىق تېزلىك ئاستا تەرەپكە ئېغىش ـــ  بەكمۇ كونكىرىت،بېۋاستە  كۆزەتكىلى بولىدىغان نەتىجە.تورداشلارنىڭ بۇ نۇقتىغا ئالاھېدە دىققەت قىلىشىنى ئۈمىت قىلىمەن.

29- تېئورېمىچە ئېغىشنىڭ مىكرۇ دۇنيادىكى ئىسپاتلىرىمۇ بارلىققا كېلىپ بولدى.يەنى،مەملىكەت ئىچى ۋە چەتئەللەردە ئىشلەنگەن بەزى تەجىربىلەردە بۇنداق ئەھۋال كۆرۆلدى.گەرچە بۇ تەجرىبىلەرنى ئىشلىگۆچىلەر شەكىل نەزەريىسىدىن بېخەۋەر بولسىمۇ ئۇلار ئىشلىگەن تەجرىبە نەتىجىلىرى 29-تېئورېمىنى قوللايدۇ.

يايسىمان شاكال توپ،يايسىمان بىليارىت ساقىسى،يايسىمان بولىڭ توپلىرى，地球，ئالەم بوشلىغىدىكى بومراڭ قاتارلىقلارنى ئىنچىكە كۆزەتسىڭىز ھەممىسىنىڭلا سىزىقلىق تېزلىك ئاستا تەرەپكە ئاغىدىغانلىغى،ئېغىشنىڭ سەۋەبى سىزىقلىق تېزلىك پەرقى ئىكەنلىگىنى بايقايسىز.ئالاقىدار فىلىم ياكى ئۇلارنىڭ ئۇلىنىشلىرى يۇقۇرقى قەۋەتلەردە قالدورۇلدى.بۇ توپلارنىڭ ماتىريالىنىڭ ماگىنىتلىق خۇسۇسىيەتكە ئىگە مىتال ئەمەسلىكى دىققىتىڭىزدە بولسۇن.

تۆۋەندىكى ماۋۇ فىلىمنىڭ تەشەببۇسلىرىمنى توغرا چۈشۈنۆشكە ياردىمى بار:

http://www.tudou.com/programs/view/Q_F-FFr4ib8/

يەر شارى قوياش تارتىپ تۇرغاچقا ئوربىتىسىدا قوياشنى مەركەز قىلىپ ئەگرى ھەركەت قىلدى،دېيىلسە،ئاۋۇ يايسىمان توپلار نىمىنى مەركەز قىلىپ ئەگرى ھەركەت قىلغاندۇ؟...

ئوخشاش بىر ھەركەت شەكلىنىڭ ئەڭ بېۋاستە سەۋەپلىرىمۇ ئوخشاش بولىدۇ.مانا بۇ فىزىكا قانۇنلىرىنىڭ ئومۇمىلىغى.29-تېئورېما يۇقۇرقى توپلار ۋە يەر شارىنىڭ ھەممىسىدە ئۆز ئىپادىسىنى تاپىدۇ.
يۇقۇرقىلارغا شىرە ئۈستىدىكى نۇر ئىزلىرىنىمۇ قېتىپ قوياي،مانا:



بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ق.سىدىق تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-11-12 12:28  

جامائەت ئەربابى مىجىت ناسىر ئاكىغا  ،ئىقتىسدىي بېسىم ۋە تۈرلۈك قىيىنچىلىقلارغا باش ئەگمەي ئىزچىل ئىلىمنىڭ كانىغا شۇڭغىۋاتقان قاسىم سىدىق ئاكىلارغا چوڭقۇر ھۆرمىتىم ھەم قايىللىقىم بار ئىدى . ئاللاھ ئۇلارنىڭ تېنىنى ساق ، ئىشلىرىنى ئوڭۇشلۇق قىلسۇن !

خەۋەردە، بۇ ئاسمان جىسىمى بىجىڭ ۋاقتى 14دىن 20مىنۇت ئۆتكەندە سىرىلانكىنىڭ جەنۇبىغا 100كىلومىتىر كىلىدىغان ئورۇنغا چۈشىدۇ،دېيىلگەن.
بۇ ئۇچۇرنى ماڭا ئۇيغۇن ئەپەندى ئالدىنقى كۈنى يەتكۆزگەن بولۇپ،بىز بۇ ئاسمان جىسىمىنىڭ ئوقىدا ئايلىنىشىغا ئالاقىدار بىرەر ئۇچۇرنى تاپالمىدۇق.مۇبادا بۇ جىسىم ئوقىدا يىتەرلىك ئايلىنىۋاتقان،ئايلىنىش ئوقى بىلەن سىزىقلىق ئىلگىرلەش يۆنىلىشى بىر تۆز سىزىق ئۈستىدە ياتمايدىغان جىسىم بولسا  ئۇنىڭ ھەركىتىدە 29-تېئورىمىچە ئېغىش كۆرۆلىدۇ.ھالبۇكى،بىزدە يىتەرلىك ئۇچۇر يوق.شۇنداقتىمۇ بىز بۇ جىسىمنىڭ ئالدىن پەرەز قىلىنغان نۇقتىغا چۈشۈدىغان ياكى چۈشمەيدىغانلىغىغا دىققەت قىلىمىز.

WT1190F_百度百科

3.ئوپتىك ماگنۇس ئىففىكىتىنىڭ بايقىلىشى.


ئىسرائىلىيە تەتقىقاتچىلىرى 2008-يىلى يورۇقلۇقتا 29-تىئورمىدا ئوتتۇرىغا قويۇلغاندەك ئېغىش ھادىسىسىنى بايقاپ،بۇ ھادىسىگە"ئوپتىك ماگىنوس ئىففىكىتى" دەپ نام بەرگەن.بۇ ھەققىدىكى تەتقىقات نەتىجىسى"تەبىئەت ئوپتىكىسى"نىڭ 2008-يىللىق 12-سانىدا ئېلان قىلىنغان.

ئەسكەرتىش:
بىز قوش پىلدىرلىغۇچ تەجرىبىسى ۋە ماياتنىك تەجرىبىسى ئارقىلىق يايسىمان توپلارنىڭ مەيدانغا كېلىشىدە ھاۋانىڭ بىسىم پەرقىنىڭ ماھىيەتلىك سەۋەپ ئەمەسلىكىنى بىلدۇق.
ئوخشاشلا ئىسرائىليىلىكلەر ئىشلىگەن يۇقۇرقى تەجرىبە نەتىجىسىنىمۇ تاشقى كۈچ بىلەن ئالاقىسى بولمىغان،29-تېئوېمىنى قانائەتلەندۆرىدىغان  بىر ئىنىرىتسىيىلىك ئېغىش دەپ قارىساق خاتالاشقان بولمايمىز.

ھازىر بىز تەجرىبە ئاساسىمىز بار بولغان ھالدا،ماگنۇس ئىففىكىتى تەدبىقلانغان بارلىق ھەركەت شەكىللىرىنىڭ ماھىيەتتە 29-تېئورمىچە ئېغىشنىڭ نەتىجىسى ئىكەنلىگىنى،29-تېئورېما بولسا ماگنۇس ئىففىكىتىنىڭ ھەقىقى بوشلۇققا كېڭەيتىلىشى ئىكەنلىگىنى ئوتتۇرىغا قويالايدىغان بولدۇق.

            ياراتقۇچىنىڭ سېھرى كۈچىگە ئىشەنگەن ھەم ئۇنى چۈشەنگەن بەندىنىڭ يولى----داغدامدۇر .