قانداق نىكاھ كۈچكە ئىگە ئەمەس؟
دۆلىتىمىز ‹‹ نىكاھ قانۇنى ›› نىڭ 10– ماددىسىدا مۇنداق بەلگىلەنگەن: »تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى بولغان نىكاھ كۈچكە ئىگە ئەمەس:
1. قوش نىكاھلىق بولغان؛
2. نىكاھلىنىش مەنئى قىلىنغان تۇغقانچىلىق مۇناسىۋىتى بولغان؛
3. نىكاھلىنىشتىن ئىلگىرى تېببىي پەندە نىكاھلىنىشقا بولمايدۇ، دەپ قارالغان كېسەلگە گىرىپتار بولغان، نىكاھلانغاندىن كېيىن ساقايمىغان؛
4. قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھلىنىش يېشىغا يەتمىگەن.
دەۋالاشقۇچىلار بۇ تۆت خىل ئەھۋالنىڭ بىرىدە سوت مەھكىمىسىگە نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاپ بېرىش توغرىسىدا ھەق تەلەپ دەۋاسى قىلسا بولىدۇ.
ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ ‹‹ ‹ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ نىكاھ قانۇنى › نى تەتبىقلاشقا دائىر بىر قانچە مەسىلە توغرىسىدىكى ئىزاھاتى ›› ( 1 ) نىڭ 8 - ماددىسىدا: ‹‹ دەۋالاشقۇچىلار نقانداق نىكاھ كۈچكە ئىگە ئەمەس؟
دۆلىتىمىز ‹‹ نىكاھ قانۇنى ›› نىڭ 10– ماددىسىدا مۇنداق بەلگىلەنگەن: »تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى بولغان نىكاھ كۈچكە ئىگە ئەمەس:
1. قوش نىكاھلىق بولغان؛
2. نىكاھلىنىش مەنئى قىلىنغان تۇغقانچىلىق مۇناسىۋىتى بولغان؛
3. نىكاھلىنىشتىن ئىلگىرى تېببىي پەندە نىكاھلىنىشقا بولمايدۇ، دەپ قارالغان كېسەلگە گىرىپتار بولغان، نىكاھلانغاندىن كېيىن ساقايمىغان؛
4. قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھلىنىش يېشىغا يەتمىگەن.
دەۋالاشقۇچىلار بۇ تۆت خىل ئەھۋالنىڭ بىرىدە سوت مەھكىمىسىگە نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاپ بېرىش توغرىسىدا ھەق تەلەپ دەۋاسى قىلسا بولىدۇ.
ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ ‹‹ ‹ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ نىكاھ قانۇنى › نى تەتبىقلاشقا دائىر بىر قانچە مەسىلە توغرىسىدىكى ئىزاھاتى ›› ( 1 ) نىڭ 8 - ماددىسىدا: ‹‹ دەۋالاشقۇچىلار نىكاھ قانۇنىنىڭ 01 - ماددىسىدىكى بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن، خەلق سوت مەھكىمىسىگە نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلغاندا قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىك ئەھۋالى يوقالغان بولسا، خەلق سوت مەھكىمىسى قوبۇل قىلمايدۇ ›› ، دەپ بەلگىلەنگەن.
يۇقىرىقى قانۇن ۋە ئەدلىيەلىك ئىزاھاتلارغا ئاساسلانغاندا، نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلىش ھوقۇقىنى يۈرگۈزگەندە نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنىڭ قانۇندرلۈك ئەھۋالى مەۋجۇت بولغان بولۇشى شەرت قىلىنىدۇ. نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلغاندا نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنىڭ قانۇندا بەلگىلەنگەن ئەھۋاللىرى يوقالغان بولسا، خەلق سوت مەھكىمىسى دەۋالاشقۇچىلارنىڭ نىكاھىنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلىش تەلىپىنى قوللىمايدۇ.
نىكاھلىنىشنى تىزىملاتقاندا يېشى قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھلىنىش يېشىغا يەتمەي، ساختىلىق بىلەن يېشىنى چوڭايتىپ ىكاھ قانۇنىنىڭ 01 - ماددىسىدىكى بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن، خەلق سوت مەھكىمىسىگە نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلغاندا قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىك ئەھۋالى يوقالغان بولسا، خەلق سوت مەھكىمىسى قوبۇل قىلمايدۇ ›› ، دەپ بەلگىلەنگەن.
يۇقىرىقى قانۇن ۋە ئەدلىيەلىك ئىزاھاتلارغا ئاساسلانغاندا، نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلىش ھوقۇقىنى يۈرگۈزگەندە نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنىڭ قانۇندرلۈك ئەھۋالى مەۋجۇت بولغان بولۇشى شەرت قىلىنىدۇ. نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلغاندا نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنىڭ قانۇندا بەلگىلەنگەن ئەھۋاللىرى يوقالغان بولسا، خەلق سوت مەھكىمىسى دەۋالاشقۇچىلارنىڭ نىكاھىنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلىش تەلىپىنى قوللىمايدۇ.
نىكاھلىنىشنى تىزىملاتقاندا يېشى قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھلىنىش يېشىغا يەتمەي، ساختىلىق بىلەن يېشىنى چوڭايتىپ نىكاھلىنىشنى تىزىملىتىپ، توي قىلىپ بىر مەزگىل ئۆتكەندىن كېيىن، سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلىپ نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلسا، ئەھۋالغا قاراپ پەرقلەندۈرۈش كېرەك. ئەگەر دەۋا قىلغاندا يېشى يەنىلا قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھلىنىش يېشىغا يەتمىسە، نىكاھنى كۈچكە ئىگە ئەمەس، دەپ بېكىتىپ قانۇن بويىچە نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاش كېرەك. ئەگەر دەۋا قىلغاندا يېشى قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھلىنىش يېشىغا يەتكەن بولسا، يەنى قانۇندا مەنئى قىلىنغان ئەھۋاللار يوقالغان بولسا، نىكاھنى كۈچكە ئىگە ئەمەس، دەپ بېكىتمەي، ئاجرىشىش ماجىراسى دەۋاسى قاتارىدا بىر تەرەپ قىلىش كېرەك.نىكاھلىنىشنى تىزىملىتىپ، توي قىلىپ بىر مەزگىل ئۆتكەندىن كېيىن، سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلىپ نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلسا، ئەھۋالغا قاراپ پەرقلەندۈرۈش كېرەك. ئەگەر دەۋا قىلغاندا يېشى يەنىلا قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھلىنىش يېشىغا يەتمىسە، نىكاھنى كۈچكە ئىگە ئەمەس، دەپ بېكىتىپ قانۇن بويىچە نىكاھنىڭ كۈچكە ئىگە ئەمەسلىكىنى جاكارلاش كېرەك. ئەگەر دەۋا قىلغاندا يېشى قانۇندا بەلگىلەنگەن نىكاھلىنىش يېشىغا يەتكەن بولسا، يەنى قانۇندا مەنئى قىلىنغان ئەھۋاللار يوقالغان بولسا، نىكاھنى كۈچكە ئىگە ئەمەس، دەپ بېكىتمەي، ئاجرىشىش ماجىراسى دەۋاسى قاتارىدا بىر تەرەپ قىلىش كېرەك.
