ئۇيغۇر نانلىرى

            (مۇخەممەس)

            تۇرغۇن يىلتىز

كەڭ بازارى بۇ جاھاندا بىباھا ئۇيغۇر نېنى،
باشقا ئەلدىن ھېچ تېپىلماس تۇتىيا ئۇيغۇر نېنى،
ئۆزگىچە تۈر- شەكلى، دۇر-زەر، كەھرىۋا ئۇيغۇر نېنى،
تەنگە كۈچ دەرمان، جېنىڭغا جان، داۋا ئۇيغۇر نېنى،
زېمىنى دۇنيا، ھاياتقا نۇر- زىيا ئۇيغۇر نېنى.

نانۇ- چايدا ناشتا قىلماق ھەممىگە ئادەت ئىرۇر،
نان يېيىشتىن باشلىماق ھەر كۈننى، زەپ راھەت ئىرۇر،
ناشتىدىن سوڭرە بوسۇغا ئاتلىماق ئامەت ئىرۇر،
شول سەۋەب بىزلەردە جەۋلان جەڭگىۋار قامەت ئىرۇر،
كۆزلىرىڭنى چاقنىتار ئەيلەپ جۇلا ئۇيغۇر نېنى.

كۆر تونۇرنى: مۆجىزە...! نان كانىنىڭ ئەلاسىدۇر،
شور، كۇلال، خىش، بەلكى تاشتۇزلار ئۇنىڭ ئەشياسىدۇر،
گەۋدىسى، دىۋارى مەرئا، * داپخۇنى دەرياسىدۇر،
بارچە ئاشلىقتىن ئېتىلگەن ئۇن- خېمىر تەشناسىدۇر،
كى يانار تاغدىن ئېتىلغان ئوت- لاۋا ئۇيغۇر نېنى.

نان پۈتەر ئۇنتاختىدا، تارغاق تۈكۈچلەر گۈل چېكەر،
ئىشتىھانى قوزغىتار كۈنجۈت، سىيادان، ماي، شېكەر،
گەزنە، نانگال، رېپىدە، پەشخۇندا چاقنايدۇ ھۈكەر،
زىخ، چوقاللار ئىچرە چوغ نانتاختىغا كۈن، ئاي تۆكەر،
نەۋقىران قىز مەڭزىدەك كۆركەم، زىبا ئۇيغۇر نېنى.
توي- تۆكۈن، مەشرەپۇ- ھېيتلار قىزىغاي مېھمان بىلەن،
باشلىنار ھەر داستىخاننىڭ ئالدى مەزە- نان بىلەن،
كەلسە شورپا كاكچا، تومنان ۋە ھەمەك، دامان بىلەن،
چىشلىسەڭ ياغلىق توقاچنىڭ لېۋىدىن ئارمان بىلەن،
چىن ھۇزۇر تەختىدە سۇلتانسەن، شىپا ئۇيغۇر نېنى.

كۆپ تۈرى: ئاقنان، تېرىقنان، ئارپانان، جۆۋەندەنان،
قاتلىما، زاغرا، كۆمەچ، شىرما دېگەنلەردىن ئايان...
راسلىنار گاھ قىيمىلىق، گاھ قىيمىسىز ئۇ ھەرقاچان،
نامىنى تىزسام ساناپ، بولغاي شۇتاپ لۇغەت- داۋان،
ئەڭ قەدىرلىكتۇر تائام سەترى ئارا ئۇيغۇر نېنى.

سامسا، پەرمۇدە سېغىنساڭ، ئۇستىكار قەشقەرگە بار،
گىردە، گۆشگىردە يۇرۇڭقاشتا بەلەندۇر دىلخۇمار،
غۇلجىنىڭ پېتىر توقاچ، قاتقېتىدىن قەلبىڭ قۇۋار،
سىرتتا يۈرسەڭ، بولسىلا يانپاشتا نان بىر تىلتۇمار،
ھەر نەپەسكە بەك زۆرۈر، خۇددى ھاۋا ئۇيغۇر نېنى.

نان ئېتىشتە بار ئۇسۇل- چارە، تونۇردىنمۇ بۆلەك،
تاشكۆمەچ، چوغ پوشكىلى، بېغىركۆمەچ دوستى يۈرەك،
قاقلىما، سوقتا، چۈرۈچلەرگە پەقەت گۈلخان كېرەك...
بەس، يېتەر گۆشنان ئۈچۈن قىلسام كۆمەچداننى كۆرەك!
زەپ ئېسىل، سەيلە ساياھەتتە دالا ئۇيغۇر نېنى.

نان يېقىش بىزدە ئومۇملاشقان ھۈنەردۇر ئەسلىدىن،
نان چېچەكلەر ھىد بېرەر يىلنىڭ ھامان تۆت پەسلىدىن،
بولمىغاي نان كەم شەھەر- سەھرا ئۆيى، يول- رەستىدىن،
ئۇستا ناۋايلىق سېزەرسەن قىز- ئاياللار ۋەسلىدىن،
ئوتتا پىشقان، مەڭزى ئۇيغۇردەك گويا ئۇيغۇر نېنى.

نان دېسە، كەشىپ ئەيلىگەن ئەجداد چېۋەر پەخرىم مېنىڭ!
نان دېسە، چىن قەھرىمان دېھقان پەدەر پەخرىم مېنىڭ،
نان دېسە، بەرگەن ئانام قۇتتىن خەۋەر پەخرىم مېنىڭ،
تاكى ناۋايدىن ئايالىمغا قەدەر پەخرىم مېنىڭ،
نان دېسە، يىلتىز تىلى بۇلبۇلگويا، ئۇيغۇر نېنى.