دۆڭ مەھەللىنىڭ بالىللىرى(3-قىسىم)

ئاپتورى:تەپەككۇر

لەقەم يۆتكەش

تاغ يۆتكەلسە يۆتكىلىدۇكى لەقەم يۆتكەلمەيدۇ ،لەقەمنى خىزىر قويىدۇ.دەپتىكەن كونىلا
تېخى ئالدىنقى كۈنىلا مەھەللىمىزدە بولغان ئاشتا ئىش بۇ گەپنى ئىسپاتلاپ بەدى.
باشلانغۇچ3-يىللىق 2-سىنىپ ئوقۇغۇچىسى يولداش ،ساۋاقداش،خىزمەتتاش(ئىشتىن سىرىتقى باغ چارلىغۇچىغۇ بىز) مۇسا ماڭقايوفنىڭ دادىدى بولمۈش،مامۇت دۇردايۇفنىڭ مۇنداق بىر ۋۇاقىئەسى سادىر بولدى.
مامۇتكامنىڭ ھەر شەنبە كۈنى بازار بولىدىغان دۆڭ مەھەللە بازىرىنىڭ،قاق كىندىكىدە ((مامۇت يانا بى چىسەم سەتىراچخانىسى))دىگەن يوغان ۋىۋىسكا پىشانىسىگە ئېسىقلىق كىچىك بى،بوتكىسى بولۇپ. ھەقلىمگە كەگەننىڭزى ئۇ ئەدەم شۈۋەدە،تىرىكچىلىك قىلىپ،چاچ ئالالمىغانلاغا ئېلىشىپ بىرىپ،ياسىيالمايدىغانلارغا ياسىشىپ بىرىپ... ئائىلىسىدىكى،ئايالى بەشىخان.چوڭ ئوغلى نامەت گۈرجەك.ئوتتۇرانجى ئوغلى مۇسا ماڭقا.كىچىك ئازلۇق قىزى شەمشىقەمەر مامۇتنى گۈلدەك بېقىپ ،نامەتنى قولىنى يىنىكلىتىدىغان،ئېتىز ئىشلىرىنى قىلىپ ئۆينىڭ ھۆددىسىدىن چىقالايدىغان ئىشچان دىخانغا ئايلاندۇردى.ما مۇساۋاغۇ دادىسى ساتىراچخانىسىدا شاگىتلىرىنى قوياپ ئۆزى ،قوشنا ناھىيەلەرگە ئانچە - مۇنچە قاتىراپ،تىجارەت قىلىپ پۇل يۈزى كۆگەننىڭزى تۇغۇلغان گۇي بوغاچقا. ئەكە نايناق،ئىش قىلىش خوشياقمايدىغان ئەدەم بولدى. ئارىدىن كۈنلە ئۆتەۋەگىلى تۇدى. مامۇتانىكاممۇ مەلىدىكى خەلى بارماقتا سانىغۇچىلكىۋا،مۆتىۋەر زەردارلانىڭ قاترىدىن ئورۇن ئالدى.رەڭلىك بويالغان ساقاللىرى،ئورۇق يۈزىگە ئانچە بەك يارىشىپ كەتمىسىمۇ،ئىش قىمماي ھالال كەسپنىڭ نېنى يەپ چوڭ بوغانلىقى،مانا مەن دەپ ماراپ تۇرىدىغان قورۇقسىز يۈزىدىن ،يانىلا سالاپە چىرىپ قالدى.ئامما بۇنداق باي مۆتىۋەر،ژۇتنىڭ ئاتىللىرى قاتاردىدىكى ئىگىز،بەستىلىك ،كەلگەن كىشىنى يانا بۇرۇنقى لەقىمى بىلەن سەتىراچ دەپ چاقىرىپ ،يۈرۈشنىڭ ئۆزى بىر ئۇياتلىق ئىش ئەمەسما؟سەت ئىش ئەمەسما؟ بوممىدى بۇ .دەرھال ئوڭشاش كىرەك! سالاپەتكە لايىق، ئۆزىگە سىڭىپلا كىتىدىغان نوچى لەقەمدىن بىرنى قويۇش كىرەك!.
دەل ئۆتۈپ كەتكەن مۇشۇ پەيشەنبە كۈنىسى
ئەتتىگەن شۇندا تاتلىق ئۇخلاپ ياتسام بىسسى تولاۋەدى،چىملىكىنى ئارىپ بوغىچە تىللىۋالدىم : قايدا كالا نىم ماۋا مۆرەۋىديا ئۇخلاتماي
قاۋۇل ! ھې قاۋۇل قوپە بالام.
ۋوي دادام ھاشىم پولۇكەنغۇ بۇ.كۆزەمنى شۇندا تەستە،ژىتىپ دىگۈدەك ئېچىپ ،يە بېغىلىغان كىلەدەك تۇرۇپ دىدىم:
نىم دېيسە ئۇخلاتماي تولاۋەگەن .مېكتاپقا باردىغان ۋاخ بوممسا بۇ ،مۇيىندا ئەتتىگەندىمۇ تولامدا...ھۇۋۋۋۋۋۋ سەئەت تەخى شىككى بولاپتىغۇ ؟!!
قاۋۇل بالام، بۈگەن ئىشۋا قايلىشىپ بە،.دۆڭ مەلىمىزنىڭ مۆتىۋەرى مامۇتانىكام،نەزىر بىرىدىكەن بۈگەن.شۇڭا مىنى پولا ئىتىپ مىمانلانى ئۈزتىشىپ بەگىن ،دەپتى شۇڭا ئەتتىگەن قوپمساق بوممايدا.بولە بالام سەڭە قارا يېرىدىن ئېپ بىرمە گوشنىڭ ھا ھا ھا
ئويان ھازىر باشلاندى ئەمسى،باللا ئىسمى ئۇچار كالاچ -دىدىمدە ،ئوتتۇزنەچچە ئەدەم ئولتۇرغان ئايۋاننىڭ پەگاسىىغا نەزەر سېلىشقا باشلىدىم.دەرىزىدىكى سولتەكلەر بارغانچە ئاۋۇپ كەتتى،تېخىمۇ ئىلھامىم كىلىپ ،تىمسىقىلاپ بارغانچە سۇپىنىڭ ئوتتۇرسىدىكى ياسىن بوۋامنىڭ كالىچىنى ،مۆمىمىن بوۋامبىڭ ئايىقىن ...نىشانلاپ پوجاڭلارنى بەش -تۆت كالاچ ،ئاياققا تىقىپلىۋەتتىم تازا ھە شوخ.
شۇنىڭۋىلەن چاققانلىق بىلەن ئۆيدىن قاچتىم،ھېلىقى ئەدەملەنى كۈزىتىپ كۈلگۈم كەپ كەتتى،ۋۇ چوڭ ئەبلەخلەر ھازىر يۈز بېردىغان ئىشتىن خەۋەرسىز چاي ئوتلاپ پولاغا دۈم چۈشكىننى خىڭ....يانا كىلىپ مامۇتانىكام سەتىراچ ھە -دەپ سۆزلىگىلى تۇرۇۋاتاتتى:
جامائەت ھە قاسىللىرى مەلىمىزنىڭ يۈز ئابرويلۇق،بىلىملىك كىشىلىرى بولىشۇلا،ئۇشبۇ چاينى شۇ مۇناسىۋەت بىلەن ھەم ئازراق ھاجبتىم بىلەن سىلەرگە قۇيۇپ تۇرۇپتىمەن،ئەمدى باللا چوڭ بولاپ قالدى،شۇنىڭغا كۆرە بىزمۇ چوڭ بولاپ قالدۇق.ئەدەم ياشقا چوڭ بوغانسرى زىرچىلىك ئىشمۇ،كۆلىگە تىگىدىكەن.مەندىكى ئاشۇ ئاتنى بىر يۆتكىۋەتكەن بولسىللىرى مەن ئۇ دۇنيا-بۇ دۇنيا را...
پاڭ قىپلام بژ كالاچ تورۇس بويى كۆتۈرلۈپ موللاق ئېتىپ نەق تۆردىكى چوڭاملارنىڭ قېتىقىغىلا چۈشتى. باشقا قاراشقا ئۈلگۈرمىگەن جامائەت ھەيران بوپ تۇرۇشىغىلام،ئارقا-ئارقىدىن پەگادىن پوڭىلداپ.سەكرەپ چىققان بەش تۆت ئاياق.بەزىللىرىنىڭ باشلىرىغا تەگسە... بەزىللىرىنىڭ لىگەنلىرىگە چۈشۈپ ئاشنى،مىۋىلەرنى يىگۈسىز قىلىۋىتىشتى ...
دېرىزە سىرتىدىن ماراپ تۇرۇشقان بىز ،بىر بىرىمىزنى قۇچاقلاپ كۈلۈپ،دومىلاپ تېلىقىپ قېلىشتۇق،مۇسانىڭ ماڭقىسى، بىر تەرەپتىن ئېتىلسا،بىر تەرەپتىن مەمەتقوغۇننىڭ ئاغزى بېشىغىچە يىتىپ كۆزلىرىدىن ياش ئاقاتتى.يۈسۈپ كاۋىنىڭ سىمىز يۈزلىرى كۈلۈپ بولامماي قىزىرىپ كۆزلىرى قىسىلىپ يوقاپ كەتتى.يانا بىسسى توپىغا پاققلا چۈشۈپ ھەدەپ يەنى تاتىلاپ،مۇشلاپ كۈلگىلى تۇرۇپتۇ.مەنغۇ بەك كۈلىۋەتسەم تۈۋرۈككە ئېسىلىپ تېلىقىپ ئوتتۇراپ قالىدىغان خۇيۇم بارتى.
ھەيھات ھايھات ... تويىشە قېرى ئوغرىلار،تويۇشە چوڭ بىز دەپ كەشكىچە بىزنى باشقۇرغانغا... بېغىڭغا كىرپ ..ئىككى تۆت تال مىۋەڭنى يەپ قويغانغا خوشۋومماي مەلىمگە چېقىشىسە بىزنى .... ڭاھ ڭاھ ڭاھ ڭاھ ...
بىژدەمدە ئۆيلىدا ئاللا توۋا كۆتۈرۈشۈپ ھەممەيلەننى دادىللىرىمىز قوغلىغىلى تۇردى.ھا ھا چوڭ ئەدەم دىگەن كالامپاي كىلىدۇ،ھارۋىنىڭ ئاستى،شوتىنىڭ ئۈستى،قوتان،سامانلىق دىگەندەك يەلەگە مۆكۈپ قېچىۋالدۇق.
شۇنداق قىلىپ لەقىمىنى يۇيغۇزۇپ ئەلمەھەللىگە قوي سويۇپ نەزىر بەرگەن،مۇسانىڭ دادىسى مامۇتانىكامنىڭ ئىشىنى خېلى قىززىتىپ قويدۇق. جامائەتلەر قائىدە يوسۇنلار بىلەن ئۇزاپ ھەممىسى مەھەللە-مەھەللىلەرگە،ئۆي ئۆيلەرگە تاراشقا باشلىدى. بۇ ئىشتىن خەۋىرى يوق،كىچىچە ئېچىق بويىدا سۇ ساقلاپ،سۇ تۇتۇپ ئەمدى بىكا بوپ كىتىۋاتقان مىرخەيدەر دەيدىغان بىسسى ،جامائەتتىن توختىماي سوغىلى تۇدى
جامائەت نەگە بېرىشلا،نەدىن قايتىشلا ... جامائەت ژۇت كىچەكنىڭ ئشلىردىن بىزمۇ خەۋەدا بولاپ قويلى.
جامائەت بىرخىل رەۋىشتە،قوللىرىنى يەڭلىرىگەسېلىشىپ،يەرگەبېقىپ يۇۋاش قوي پادىللىرىدەك كىتىپ باراتتى.شۇنداقتىمۇ ئارستىن بىسسى مىرخەيدەرنىڭ كوڭلىنى يەدە قويماي دىدىمۇ ئەيتاۋۇر :
مامۇتانىكام نەزىر بېرىپتىكەن شۈۋەدىن يېنىشىمىز. دەپ تومتاقلا جاۋاپ بەردى
مامۇتانىكام؟ بۇ مەلىدە مامۇتانىكام دەپ ئەدەم باما
باغۇ ماۋۇ خالتا كوچىنىڭ ئايىغى تەرەپتە
ۋوي نەدە ئۇندا ئەدەم با ئۇيەدە ؟-دەپ يانا ئاڭقىرامماي قايلاپ تۇغان مىرخەيدەرگە گىپىنى چۈشەندۈرەممىگەن كىشىنىڭ ئاچچىقى كىلىپ توۋلىۋەتتى:
ئا مامۇت سەتىراچنى تونۇمامسە ھە ؟
قاندىقى قانداق بولدى ئىشنىقىلىپ،جامائەت ئارسىدىن مامۇتانىكام سۇغۇرلۇپ چىقىپ ھېلىقى توۋلىۋەتكەن بەختى قارانىڭ گەجگسىدىن تۇتۇپ،سىلكىپ شالىنى چېچىپ شاپاشلىغىلى تۇدى:
ۋۇ ئا..... بىژ قوي سوياپ سەتىراچ دىمەڭلا دەپ ھەممەڭگە دىسەم ئۆيدىن نەچچە قەدەم ئامماي تۇرۇپا يانا دەيسەنيا؟
ما...ما... تانىكا مە..مەنننننن خاپوممسلا خەخنىڭ ھەممىسى شۇندا كۆنەپ قاپتۇ،ئۇقتۇرامماي شۇندا دەپ سالدىم.
مەنمۇ بۇ ئىشنى كۆرەپ مۇسانى بىر چەتكە تارتىپ قوڭغا نەچچىنى تىپىۋەتتىم.ئۇ بولسا ھەر تىپىك يىگەندە بىر كاسىسىنى سىلاپ قوياتتى ۋە:
نىم بولدە ؟نىم بولدە؟ باكا ئۇرامتىڭ
دەيتى: ھې ھايۋان گۇي داداڭنىڭ سەتىراچلىقى يالغانمىتى؟ سەتىراچلىق قىلىپ ھەقاسىڭنى بېقىشقاندۇ؟ ئەمدى ئىككى توك-توك پۇل تېپىۋېلىپلا ئادەم تىللاپ كەتكىننى ما مامۇت سەتىراچنىڭ ...
قايناپ كىتىپارمەن،ھەر قولامنى سىلكىپ سۆزلىسەم ھەر قوقايدۇ ،ما مۇسا .شۇ ئەمەسما دەيمە نىمىشقا لەقىمىنى يۆتكەيمەن دەپ ئاۋارى بولىدۇ ئۇ.بىزنىڭ مەلىدە لەقىمى يوق چىم با؟لەقەمسىز تولىسا چىم تونۇيدۇ؟ بىر سىۋەت ئۈرۈك قېقىنى يەپ قويغانغا ماڭىمۇ قاۋۇلقاق دەپ لەقەم قويۇشقان،شۇ گۇيلارنىڭ نىمە مەخسىدى باكىنا،بىر چىرايلىق ئىسمىمنى قاۋۇل،قاۋۇلەم،قابىل،يا مىرقاۋۇل،مەشقاۋۇل ...دەپ تولىسا خوشلۇقتا ژۈركەم يېرلىپ كىتەمىتى.مەيلى مەن شۇنىڭغا كۆنۈك،شۇنى خالايمەن،ئۆزىمىزدە با ئالاھىدىلىك،خاسلىق شۇدە ياقتۇرىمەن .ياشا دۆڭ مەھەلەم!

پەقىرنىڭ رۇخسىتىسىز،ھەرقانداق تور بىكەت،مۇنبەرلەرگە كۆچۈرۈپ ئېپ كىتىشكە بولمايدىلەر.ئشۋوسا ماۋۇ ئۈندىدار،چ چ 1666593261-دۆڭمەلىدىن قاۋۇلقاق