كىچىك ۋاقتىمدا چوڭلارنىڭ قولدىكى ئاشۇ رەڭسىز ياكى رەڭلىك سەرەڭگە ئىكران يانفۇنلارنى ھە دىسە تالىشىپ ئارام بەرمەيتتىم ھىچقانداق مەقسەتسىز كۇنۇپكىلىرىنى قالايمىقان بولۇشىغا باساتتىم ئۇراتتىم لىكىن يەنە ئىرادىلىك بىلەن ماڭغا مەيدىسنى كىرىپ تۇرىدىغىنى تۇرغان ئىدى .شۇ بىرنەچچە كىلاسسىك ئويۇنلىرى ئادەم ئۆزىگە تولىمۇ جەلەپ قىلاتتى ، سىگنالى ئالاھىدە كۈچۈك يانفۇن دەل نوكىيا ئىدى.

نوكىيا تارىخىنى تۆت چوڭ تۈرگە ئايرىپ سۆزلەشكە توغرا كىلىدۇ.

مايسا دەۋرى

نوكىيانىڭ تارىخىنى 1865-يىلىدىن باشلاشقا توغرا كىلدۇ.1865-يىلى كان ئىچىش ئىنژىنىرى Fredich Idestam فىلاندىيەنىڭ Tampere بازىردىكى بىر دەريا بويىغا بىر ياغاچ زاۋۇتى قۇرىدۇ.بۇ ياغاچ زاۋۇت فىللاندىيە بىلەن روسىيە ئىمپىرىيىسىنىڭ (1547يىلىدىن 1917-يىلىغىچە روسىيە شۇنداق ئىمپىريە قۇرغان.)چىگرىسىغا جايلاشقان ،زاۋۇت شۇيەردىكى دەرەخلەرنى ماتىرىيال قىلىش ئارقىلىق ياغاچ بوتقىسى ۋە قەغەز تاختا ئىشلەپچىقارغان.

1868-يلى Fredich Idestam ئەپەندى Tampereبازىرىدىن 15 كىلومىتىر يىراقدىكى نوكىيا دەرياسى بويىغا ئىككىنچى زاۋۇتىنى قۇرغان.بۇ زاۋۇت مەخسۇس رىزىنكە ،ئۆتۈك،يىلىم قاتارلىق كۈندىلىك تۇرمۇش بۇيۇملىرىنى ئىشلەپ چىقارغان.1871-يىلى Fredich Idestam ئەپەندى دوستى Leo Mechelin نىڭ ياردىمى بىلەن بۇ ئىككى زاۋۇتنى بىرلەشتۈرۈپ پاي ھەسسەدارلىق چەكلىك شىركىتنى قۇرغان.ھەم بۇ شىركەتنىڭ نامىنى نوكىيا قىلىپ تاللىغان،تا ھازىرغىچە شۇنداق ئاتلىپ كەلمەكتە.

19-ئەسىرنىڭ ئاخىرىغا بارغاندا نوكىيا شىركىتىنىڭ باشقۇرۇش ۋەزىپىسىنى Fredich Idestam ئەپەندى دوستى Leo Mechelinغا ئۆتكۈزۈپ بىرىدۇ.شۇ ۋاقتدىن تارتىپ ئاستا-ئاستا سىمسىز ئېلېكتىر دەۋرىگە قەدەم قويغان.Leo Mechelinئەپەندى شۇنداق قىلىپ شىركەتنىڭ كەسپىنى تېلېگىراف ئىشلىرىغا قارىتىدۇ لىكىن Fredich Idestam ئەپەندىمنىڭ قارشىلىقىغا ئۇچرىدى.1902-يىلىغا بارغانداLeo Mechelin ئەپەندىFredich Idestam ئەپەندىنى قايىل قىلىپ ھەم تېلېگىراف كابىل تۈرىنى قۇشۇپ بىر تېلېگىراف تارمىقىنى قۇرىدۇ.مىچىلىن ئەپەندى قۇرغان بۇ تېلگىراف تامىقى كېيىن نوكىيا شىركىتىنى بارلىققا كەلتۈردى.

سانائەت دەۋرى

1967-يىلى نوكىيا دۆلەت (فىللاندىيە) ئىچىگە داڭىلىق چوڭ تىپتىكى سانائەت شىركىتى بولۇپ ئۆزگەرتىلىدۇ ھەم قەغەز ياساش خىمىيە سانائىتى ،يىلىم،كابىل،دورا ياساش،تېلېگراف،تەبئىي گاز ،نىفىت،ھەربىي ئىشلار قاتارلىق ساھەلەرگە كىڭەيدى.ھەم 1960-يىلى تۇنجى نوكىيا يانفۇننى بازارغا سالدى.

1960-يىلى نوكىيا شىركەت باش درېكتورىBjorn Westerlund نەزىرىنى تېلېگىراف كەسپىگە قاراتتى ، ئۇ كەلگۈسىنىڭ يۈنىلىشى تېلگىراف تېخنىكىىسىدا بولىدۇ دەپ قارايتتى. نوكىيا ئېلېكتىر قىسمىنى قۇرىدۇ ۋە شۇنىڭدىن باشلاپ  نەزىرىنى تېلېگىراف سىستېمىسىنىڭ خىزمىتىگە قارىتىدۇ.بۇ ئېلېكتىر قىسمى سىمسىز ئېلېكتىر ئۇزۇتۇش مەسىلىسىنى تەجرىبە قىلاتتى بۇ قىسىمنىڭ قۇرۇلىشى نوكىيانىڭ گۇرۇھ بولۇشىغا ئاساس سالىدى.1967-يىلىغا بارغاندا ئېلېكتىر قىسمىدىكى ئادەم 460 گە يىتىدۇ.سېتىش تۈر قىسمى ھەرقايسى گۇرۇھلاردىن 3% يۇقىرى ئىدى.1967-يىلىدىن باشلاپ شۇيەردىكى ئەڭ چوڭ سانائەت زاۋۇتى بولۇپ قالدى،1937-يىلى نوكىيا تۇرۇشلۇق Pohjois-Pirkkala بازارنى نوكىيا بازىرى دەپ ئۆزگەرتكەن 1977-يىلىغا كەلگەندە نوكىيا بازىرى كىڭىيىپ نوكىيا شەھىرى بولۇپ قۇرۇلدى.

نوكىيا بازىرنىڭ ئىسمى ئەسلىدە شۇ يەردىكى داڭلىق دەريانىڭ ئىسمىدىن كەلگەن بولۇپ  ئەسلىي ئىسمى Nokianvirta بولۇپ قارا بولغۇن دىگەن مەنىدە.

نوكىيا شىركىتىنىڭ ئىشلىتىدىغان خەت شەكىلى بولساAgfa Monotype Nokia Sans،بۇ خەت شەكىلىنى دەسلەپدەEric Spiekermannلاھىيەلىگەن،بىز نوكىيانىڭ ئىشلىتىش قوللانمىسىدا ئۇچۇرتىدىغان مەزمۇنلار دەل مۇشۇ خەت شەكىلدە يېزىلغان.

تېلېگراف دەۋرى

1962-يىلىدىن 1970-يىللىرى نوكىيانىڭ تېلېگراف بازارلىرى دۆلەت ئىچىدە ناھايىتى تىز كۆپىيىدۇ.1982-يىلى نوكىيا(شۇ ۋاقىتتاMobiraدەيتتى)تۇنجى يانفۇنى شىمالىي ياۋروپا كۆچمە تېلېفونىنى ئىشلەپ چىقاردى.ئسمىنىSenator دەپ قويدى ئەمدى ئۇيغۇرچە تەرجىمە قىلساق‹‹كېڭەش پالاتا ئەزاسى››.ھەم شۇنىڭ بىلەن تەڭ نوكىيانىڭ تارماق شىركەتلىرى ئامرىكا كورىيەلەرگە تارقالدى.

1990-يىلى ،يانفۇن ئشلەتكۈچىلەر كۈنسايىن كۆپىيىشىگە ئەگىشىپ يانفۇنغا بولغان ئىھتىياجىمۇ يۇقىلاپ بارىدۇ.نوكىيا بۇنىڭ بىر بېيىش پەسلى ئىكەنلىكىنى تونۇپ يېتىپ تېلېگرافنىڭ كۆلىمىنى كىڭەيتىپ دەسلەپتە ھەممە يەرگە باب بولغان يىڭى بىر ئەۋلاد يانفۇنىنى بازارغا سالدى.1991-يلى فىللاندىيە ھۆكۈمىتىنىڭ قۇشۇلىشى بىلەن نوكىياRadiolinja تورىنى يۈرگۈزدى.

يانفۇن دەۋرى

1996-يىلىدىن باشلاپ نوكىيا يانفونى ئۇدا 15يىل دۇنيا يانفۇن سەھنىسىدە بىرىنچىلىك ئورۇندا تەۋرىمەيدۇ.ھەم شۇيىلى SymbianۋەMeeGoئەقلىيفۇنلىرىنى بازاارغا سالدى.2003يىلى نوكىيا 110 يانفۇنى پۈتۈن قىتئە بويىچە2يۈزمىليۇن يانفۇن سېتىپ چىقىرىپ2010-يىلىنىڭ كېيىنكى پەسىلدە نوكىيا كۆچمە سۇپىسى مال چىقىرىشى 4يۈز مىليۇندىن كۆپ بولۇپ يۇقىرى رىكورت ياراتتى.

لەگلەك تورى تەرجىمىسى