ئامېرىكا ھۆكۈمىتى ئىلگىرى ئۈمىدۋارلىق بىلەن بېن لادىن ئۆلگەندىن كېيىن، بازا تەشكىلاتى قايتا مەۋجۇت بولالمايدۇ دەپ قارىغان ئىدى. ئىراق ۋەزىيىتىنىڭ تەرەققىياتى بارلىق ئۈمىدۋارلىققا قارا كۆلەڭگە تاشلىدى. ئىراق ۋەزىيىتىنىڭ يامانلىشىشى ئامېرىكىنىڭ ئويلىمىغان يېرىدىن چىقتى. 18-ئىيۇن ئىراق ھۆكۈمىتى ئامېرىكىغا رەسمىي ئىلتىماس سۇنۇپ، ئامېرىكىدىن ئىراق تەۋەسىدىكى ھۆكۈمەتكە قارشى قوراللىق كۈچلەرنى ھاۋادىن بومباردىمان قىلىشنى تەلەپ قىلدى ھەم بۇنىڭ ئارقىسىدا زور كۈچكە ئايلانغان ئىسلام ئەسەبىيلىكى بار دېدى.

ئىراق كىرىزىسى شۇنىڭغا باغلىقكى، ئاران 800 قوراللىق ئۇنسۇر 30 مىڭ كىشىلىك ھۆكۈمەت قوراللىق كۈچلىرىنى تىرىپىرەن قىلىۋەتتى، بۇنداق ھەيۋە ئالدىدا، ئىراق ھۆكۈمىتى ئامالسىز ئامېرىكىدىن ئاۋىياماتكا ۋە ھەربىي پاراخوت ئەۋەتىپ ياردەم بېرىشنى تەلەپ قىلدى.

ئامېرىكا بېن لادىننىڭ ئۆلۈمى بىلەن بازا تەشكىلاتىنىڭ كۈنلىرى ئاخىرلاشتى دەپ قارىغان ئىدى، لېكىن بۇ تەشكىلات داۋاملىق كېڭەيدى ھەم كىشىنىڭ دىققىتىنى تارتىدىغان نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈردى.
ئالجىرىيەدە، ئىسلام مەغرىب بازا تەشكىلاتى نەچچە قېتىم ھۇجۇم قوزغىدى، بۇنىڭ ئىچىدە 2013-يىلى 1-ئايدا بىر كۆمۈر گازى زاۋۇتىغا ھۇجۇم قىلىپ، 35 تۇتقۇننىڭ جېنىغا زامىن بولدى. سومالى ياشلار پارتىيەسى بۇ دۆلەتنىڭ نۇرغۇن زېمىنىنى كونترول قىلىۋېلىپ، پايتەختنى قايتىدىن تارتىۋېلىشقا ئۇرۇندى.

مالىدا، 2012-يىلى ئىسلام مەدەتچىلىرى تەشكىلاتىنىڭ ئەسەبىي ئۇنسۇرلىرى مالىنىڭ پۈتكۈل شىمالىنى بېسىۋالدى، فىرانسىيە ئارمىيەسى ئەسكەر ئەۋەتىپ ئۇلارنى قوغلىۋەتتى. 2001-يىلىدىكى 11-سېنتەبىر تېررورلۇق ھۇجۇمىغا قاتناشقان دەپ ئەيىبلەنگەن ئىسلام ئەقىدىسىنى قوللىغۇچىلار تەشكىلاتى بىلەن ئىتتىپاق تۈزگەن كۈچلەر يەنە لىۋىيەدىكى ئامېرىكا كونسۇلخانىسىغا ھۇجۇم قىلىپ، تۆت ئامېرىكىلىقنى ئۆلتۈرۈۋەتتى.

لىۋىيە ئىچكى ئۇرۇش مەزگىلىدە، يېقىندا نامى چىققان ئىراق ۋە لېۋانت ئىسلام دۆلىتى تەشكىلاتى بىلەن سۇرىيە خەلقىنى قوللايدىغان غازاتچىلار سۇرىيەنىڭ شىمالىنى ئىگىلىۋالدى. لىۋاندا، ئابدۇللا ئەزەم بىلەن ئىراق ئىسلام دۆلىتى تەشكىلاتى ماشىنا بومبا پارتلىتىش ۋەقەسى ۋە ئۆزىنى قوشۇپ پارتلىتىش ھۇجۇمى قوزغىدى دەپ ئەيىبلەندى.

ئالىملار مۇنداق تەھلىل قىلدى: ئىسلام ئەسەبىيلىكىنىڭ تەرەققىياتى بىلەن بۈگۈنكى كۈندە ئەۋج ئالغان ئىسلام گۈللىنىش ئىدىيەسى ۋە ھەرىكىتىنىڭ مۇناسىۋىتى بار. ئىسلام دىنى-كۈچلۈك ئاممىۋى ئاساسقا ئىگە دۇنياۋى دىن، پۈتۈن دۇنيادا بىر مىليارد 300 مىليوندىن ئارتۇق مۇسۇلمان بار، ئۇنىڭ ئۈستىگە داۋاملىق كۆپەيمەكتە. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئىسلام دۇنياسىدىمۇ پان ئىسلام ئىتتىپاق ئېڭى ۋە خەلقئارا ھەمكارلىق قاتارلىق ئەھۋاللار پەيدا بولدى، بۇنىڭ بەزىلىرى ئىسلام ئەسەبىيلىكىگە ئايلىنىپ كەتتى.

ئىسلام ئەسەبىيلىكىنىڭ نېمە ئۈچۈن ئوتتۇرا شەرق، ھەتتا يەر شارىدا كېڭىيىپ كېتىشىنى ئامېرىكا ۋە ئۇنىڭ ئىتتىپاقداشلىرىنىڭ ئۆز مەيلىگە قويۇپ بېرىشى بىلەن چۈشەندۈرۈشكە بولىدۇ. ئۇزۇندىن بۇيان، ئامېرىكا ۋە ئۇنىڭ ئىتتىپاقداشلىرى بەزى دۆلەتلەرنىڭ سۇرىيە خەلقىنى قوللايدىغان غازاتچىلار فىرونتى، سۇرىيە شام-لېۋانت ئىسلام دۆلىتى قاتارلىق ئەسەبىي قوراللىق تەشكىلاتلارغا ئاستىرتتىن نۇرغۇن مەبلەغ ياردەم قىلىشىغا سەل قارىدى، بۇ تەشكىلاتلارنىڭ پۈتۈن دۇنيا مىقياسىدا غەرب ئەللىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان نۇرغۇن دۆلەتلەردىن يېڭى غازاتچىلارنى قوبۇل قىلىشى، ھەتتا بۇ تەشكىلاتلارنىڭ ئۆزلىرىگە قارشى تۇرىدىغان كۈچكە ئايلىنىپ كېتىشىگە سەل قارىدى. ئىراق ۋە لېۋانت ئىسلام دۆلىتىگە ئوخشاش نۇرغۇن تەشكىلاتلارنى مىسلىسىز تەرەققىيات پۇرسىتى ۋە ئادەم كۈچى، ماددىي كۈچ بايلىقىغا ئىگە قىلىپ، تېزدىن ئىككى دۆلەت ھالقىغان ئەڭ چوڭ ئۆكتىچى قوراللىق كۈچلىرىگە ئايلاندۇرۇپ قويدى.

يەنە بىر ئاساسلىق ئامىل شۇكى، ئامېرىكا ئۆز مەنپەئەتىنى ئويلىشىپ، ئەمەلىيەتتە ناھايىتى زور دەرىجىدە ئىسلام ئەسەبىي كۈچلىرىنى يېتىشتۈرۈپ قويدى. بەزى تەھلىلچىلەر مۇنداق دەپ قارىدى: كىچىك بۇش تەختكە چىققاندىن كېيىن، 11-سېنتەبىر ۋەقەسى سەۋەبى بىلەن تېررورلۇققا قارشى ئۇرۇش قوزغىدى، بۇنىڭ مەقسىتى-ئىسلام سۈننىي مەزھىپى ئەسلىيەتچى كۈچلىرىنى يوقىتىش بولماستىن، بەلكى بۇ كۈچنى ئۆزىگە بويسۇندۇرۇشنى ئۈمىد قىلىش ئىدى، 2007-يىلىدىن تارتىپ، ئامېرىكا تېررورلۇققا قارشى تۇرۇش تاكتىكىسىنى تەڭشەپ، تېررورلۇققا قارشى تۇرۇشنى دۈشمەنلەشكەن دۆلەتلەرنى تىزگىنلەشكە قارىتىپ، ئاخىرىدا يولۋاسنى بېقىپ ئۆزى بالاغا قالدى.

بەزى تەھلىلچىلار مۇنداق دەپ قارىدى: ئامېرىكا ۋە ئۇنىڭ ئىتتىپاقداشلىرىنىڭ ئوتتۇرا شەرققە قاراتقان سىياسىتى-بەزى ئىسلام ئەسەبىي كۈچلىرىنىڭ پارتىيە سايلىمىدىن ئىبارەت زوراۋانسىز يول ئارقىلىق، سىياسىي ھوقۇقنى قولغا كەلتۈرۈش يولىنى ئۈزۈپ تاشلىدى، بۇنىڭ بىلەن ئەسەبىي كۈچلەر قايتىدىن ئەرەب دۇنياسى ياكى پۈتۈن دۇنيا مىقياسىدا داۋاملىق زوراۋانلىق، تېررورلۇقتىن ئىبارەت كونا يولنى تاللىدى.
ئىسلام ئەسەبىي تەشكىلاتلىرى كەڭ كۆلەملىك ئۆزىنى قوشۇپ پارتلىتىش ھۇجۇمىنى قايتا-قايتا قوزغاش ئارقىلىق، ئامېرىكىلىقلارنى ئوتتۇرا شەرقتىن قوغلىيالايدىغانلىقىغا، ئامېرىكىنى ۋەيران قىلىپ، ياۋروپانى قورقۇتالايدىغانلىقىغا، ئىسلام دۇنياسىنىڭ ساپلىقى ۋە تەقۋالىقىنى قوغدىيالايدىغانلىقىغا ئىشىنىدۇ.

بەزى تەھلىلچىلەر مۇنداق دەپ قارىدى: ئامېرىكا بالدۇرلا ئىراقتىن چېكىنىپ چىقتى، جايلاردىكى غازاتچىلار ئامېرىكا ئەسەبىيلەرگە تىز پۈكتى، بىز ئەمدى تېخىمۇ يۈرەكلىك ھالدا ئامېرىكا ۋە ئۇنىڭ ئىتتىپاقداشلىرىغا ھۇجۇم قوزغىساق بولىدۇ دەپ ھېسابلىدى.

تېخىمۇ چاتاق بولغىنى شۇكى، ئەگەر ئىراقتا ئىچكى ئۇرۇش پارتلىسا، پۈتكۈل ئوتتۇرا شەرقنىڭ مۇقىملىقىغا زىيان يەتكۈزىدۇ، چۈنكى بۇ ئىش-مىسىر، ئىران، ئىيوردانىيە، لىۋان، سەئۇدى ئەرەبىستانى، سۇرىيە، تۈركىيەنىمۇ سۆرەپ كىرىدۇ.