كىرىش سۆز: خەلقئارادا نېفىت باھاسى ئۆرلىسە، جۇڭگودىمۇ بۇنىڭغا ئەگىشىپ ئۆرلىدى؛ خەلقئارادا نېفىت باھاسى چۈشسە، جۇڭگودا ماي باھاسى يەنىلا ئۆرە نۇقتىدا تۇردى. باي باھاسى تەڭشەلسە نېفىت يېتىشمەيدۇ، تەڭشەلمىسە خەلق تىللايدۇ. ماي باھاسىنى زادى خەلقئاراغا مايىللاشتۇرۇش كېرەكمۇ- يوق؟جۇڭگونىڭ خەلقئاراغا مايىللىشالىغۇدەك ئىقتىدارى بارمۇ- يوق؟ دۆلەت ئىچىدىكى تەييار ماي باھاسىنى خەلقئاراغا مايىللاشتۇرۇپ، تەييار ماي باھاسى مېخانىزمى كەلتۈرۈپ چىقارغان «تەتۈر باھا» مەسىلىسىنى ھەل قىلىش ھەقىقەتەن ياخشى چارە. كىشىلەرنىڭ نەزەرىيەسى مەڭگۈ توغرا، ئەمما جۇڭگودىن ئىبارەت بۇ ئۆزگىچە جەمئىيەتتە ئەمەلىيلەشتۈرۈشكە توغرا كەلسە، توغرا نەزەرىيەمۇ ھەمىشە ئوسال ئەھۋالدا قالىدۇ. ئەگەر دۆلەت ئىچىدىكى تەييار ماي باھاسى راستىنلا مايىللاشتۇرۇلسا، باھاسى ئوڭ ماڭىدۇ، ئەمما ئىستېمالچىلارنىڭ بەرداشلىق بېرىش ئىقتىدارى «ئوڭ» بولارمۇ؟ بۇ مەسىلىلەرنى قانداق ھەل قىلىش كېرەك؟ بىرىنچى، دۆلەت ئىچىدىكى بەرداشلىق بېرىش ئىقتىدارىنى چوقۇم تولۇق ئويلىشىش كېرەك؛ ئىككىنچى، دۆلەت ئىچىدىكى تەييار ماي بازىرى تېخى تولۇق رىقابەت كۈچىگە ئىگە بولۇشتىن ئىلگىرى، دۆلەت بايلىقى ئاساسىدا قۇرۇلغان دۆلەت كارخانىلىرىغا تايىنىدۇ، ئۆزىنىڭ ئىجتىمائىي مەسئۇلىيىتىدىن پۈتۈنلەي ۋاز كەچمەسلىك كېرەك، نازارەت قىلىپ باشقۇرىدىغان تارماقلار ئىستېمال ئىقتىدارى خەلقئاراغا مايىللاشتۇرۇش سەۋىيەسىگە پۈتۈنلەي يەتكەنگە قەدەر، نازارەت قىلىپ باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك. ئىستېمالچىلارنى تەرەققىي قىلىۋاتقان دۆلەتلەرنىڭ كىرىمى ئارقىلىق تەرەققىي قىلغان دۆلەتلەرنىڭ تۇرمۇش سەۋىيەسىدىن «بەھرىمەن قىلماسلىق» كېرەك.

       مەملىكىتىمىزدىكى تەييار ماي باھاسىدا قوشۇلما قىممەت بېجى، ئىستېمال بېجى، شەھەر ئاسراش قۇرۇلۇشى بېجى، مائارىپ قوشۇمچە بېجى قاتارلىق ھەقلەر بار. «بۇ قېتىم تەييار ماي ئىستېمال بېجىنى ئۆرلەش كۆلىمى تەييار ماي باھاسىنىڭ تۆۋەنلەش كۆلىمى بىلەن تەڭ، شۇڭا باھا ئۆرلىمەيدۇ ۋە تۆۋەنلىمەيدۇ» دېدى مالىيە مىنىستىرلىقى مالىيە ئىلمى تەتقىقات ئورنىنىڭ باشلىقى ليۇ شاڭشى مۇخبىرغا، يېقىندىن بۇيان خەلقئارا بازاردا مال باھاسى تۆۋەنلەپ، دۆلەت ئىچىدىكى تەييار ماي باھاسىغا تۆۋەنلەش بوشلۇقى ئېلىپ كېلىپ، ئىستېمال بېجىنى تەڭشەشكە تېپىلغۇسىز پۇرسەت ھازىرلىدى.

     تەييار ماي ئىستېمال بېجىنىڭ ئۆرلىشىگە ئەگىشىپ، تەڭ يىغىلىدىغان شەھەر ئاسراش قۇرۇلۇشى بېجى ۋە مائارىپ قوشۇمچە بېجىمۇ ماس ھالدا ئۆرلەيدۇ، ئەمما مۇتەخەسسىسنىڭ مۆلچەرلىشىچە، بۇ بۆلەكتىكى ئۆرلەش ئىنتايىن ئاز بولۇپ، ماي باھاسىغا كۆرسىتىدىغان تەسىرى چوڭ ئەمەس ئىكەن. ماي باھاسىنى چۈشۈرىدىغان ۋاقىت بولدى، ئەمما باج ئۆسىدىغان بولغاچقا، ماي باھاسى تۆۋەنلىمىگەن بولۇپ قالىدۇ.