|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
كامران
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
Kamran
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
卡木然
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
3513
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
پارىسچە ئىسىم. مۇرادىغا يەتكۈچى مەنىسىدە
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ھىرا
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
Hira
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
希拉
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2921
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا ۋەھى چۈشكەن غارنىڭ ئىسمى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بۇ غاردا جىبرائىل ئەلەيھىسسەلامنى كۆرگەن.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
داموللام
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
damollam
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2542
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
دىنىي ئىلىم بويىچە بۇخارادا ئوقۇپ كەلگەنلەرگە ئۇيغۇر، ئۆزبېك، تۈركمەن قاتارلىق مىللەتلەر ئارىسىدا بېرىلىدىغان دىنىي دەرىجە نامى ھېسابلىنىدۇ. لېكىن ئۇنىڭ كېلىپ چىقىشى ۋە مەنىسى ھەققىدە ھەرخىل قاراشلار مەۋجۇت.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ھاكىمبەگ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
hakimbəg
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2847
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
مانجۇرلار دەۋرىدە قوللىنىلغان بولۇپ، ھەم ھەربىي، ھەم مەمۇرىي ھوقۇق يۈرگۈزىدىغان قوش ھوقۇقلۇق باش ئەمەلدارغا ئېيتىلىدۇ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
مەخسۇم
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
məxsum
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2829
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
بۇ ئاتالغۇنىڭ ئەسلى ئاتىلىشى «مەخدۇم» بولۇپ، ئۇيغۇرلار ئىچىگە «مەخسۇم» تەرزىدە ئۆزلەشكەن. ئۇ، ئەرەبچە «ئۆزىگە خىزمەت قىلدۇرغۇچى» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدىغان ۋە خوجىلارنىڭ، چوڭ بايلارنىڭ بالىلىرىنى ئەتىۋارلاش يۈزىسىدىن قوللىنىلغان قوشۇمچە ئىسىمدىن ئىبارەت.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
قاغان
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
qaghan
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2776
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
«پادىشاھ» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. ئۇ كېيىن «خاقان» دەپ ئاتالغان. ئۇنىڭدىن كېيىن يەنە «خان» دېيىلگەن. بەزى كىشىلەر «خان» نى ھازىرقى ۋاقىتتا كىشى ئىسىملىرىنىڭ ئاخىرىغا قوشۇپ «بەگ» مەنىسىنى بىلدۈرىدىغان قوشۇمچە ئىسىم ئورنىدا ئىشلىتىدۇ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
تايانغۇ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
(tayangghu)
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
塔岩谷
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2876
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
قاراخانىيلار دەۋرىدە پادىشاھ ۋە خەلق تايىنىىدىغان ۋە ئىشىنىدىغان ئادەمگە بېرىلىدىغان ئۇنۋان نامى بولۇپ، كېيىنچە «ھاجىب» دېگەن ئەرەبچە سۆزگە ئورۇن بەرگەن. مەسىلەن، يۈسۈپ خاس ھاجىب دېگەندەك.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
بارىمتاي
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
barimtay
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
3017
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
مال – مۈلۈك، مەنپەئەت ئۈچۈن گۆرۈگە ئېلىنغان بايلىق ۋە ئادەم. قەدىمدە پادىشاھلار ئۇرۇش قىلىشتىن ساقلىنىش ئۈچۈن ئۆز ئوغۇللىرىنى ئۆز ئارا ئالماشتۇرۇپ تۇتۇپ تۇراتتى. تىنچلىق مەزگىللىرىدە ئۇلارغا زەرەر يەتكۈزۈلمەيتتى.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ھۈسەيىن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
hüsəyin
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2689
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ياخشى، گۈزەل، چىرايلىق (بۇ ئىسىم قوشگېزەك تۇغۇلغان جۈپ ئوغۇلنىڭ بىرىگە قويۇلىدۇ، ئايرىممۇ قويۇلىدۇ. جۈپ ئوغۇلنىڭ بىرىگە قويۇلغاندا، كۆپىنچە يەنە بىرىگە«ھەسەن» قويۇلىدۇ.)
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ھەسەن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
həsən
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
3028
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ياخشى، گۈزەل، چىرايلىق (بۇ ئىسىم قوشگېزەك تۇغۇلغان جۈپ ئوغۇلنىڭ بىرىگە قويۇلىدۇ، ئايرىممۇ قويۇلىدۇ. جۈپ ئوغۇلنىڭ بىرىگە قويۇلغاندا، كۆپىنچە يەنە بىرىگە«ھۈسەيىن» قويۇلىدۇ.)
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ھىراۋۇل
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
hirawul
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2698
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
قوغدىغۇچى ئەترەت باشلىقى» دېگەن مەنسەپ نامىدۇر
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يۇلتۇز )يۇلدۇز)
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yultuz (yulduz)
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2383
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
يۇلتۇز
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يۇرىچى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yurichi
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2577
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
مەنىسى: (1) يولباشلىغۇچى، يولچى (2) رەھبەرلىك قىلماق (3) ھۇجۇمچى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يۇرتۇغ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yurtugh
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2401
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ئۇرۇش ۋاقىتلىرىدا خاقاننى قوغداپ ماڭغۇچى مۇھاپىزەتچىلەر ياكى خاقاننىڭ ئۆزى بىلەن بىللە ئېلىپ يۈرگەن ھەمراھلىرىنى كۆرسىتىدۇ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
مەخدۇم ئەزەم
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
məxdum əzəm
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2433
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
«مەخدۇم» –ئەرەبچىدە «ئۆزىگە خىزمەت قىلدۇرغۇچى»، «ئەزەم» بولسا «ئەئزەم» تەلەپپۇز قىلىنىپ، «ھەممىدىن چوڭ، كاتتا، ھەممىدىن ئۇلۇغ» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. بىر پۈتۈن ئاتالغۇ – «چوڭ مەخدۇم» دېگەنلىك بولىدۇ. ئاپئاق خوجىنىڭ چوڭ دادىسى شۇنداق ئاتالغان.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
قورۇغچى بەگ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
qorughchi bəg
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2788
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
مەملىكەتنىڭ چوڭ شەھەرلىرىگە يىراق بولغان چەت –ياقا قورغان سېپىللىرىنى مۇداپىئە قىلىشقا ۋە باشقۇرۇشقا مەسئۇل قىلىنغان ئەمەلدار.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
بەگ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
bəg
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2658
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
بۇ ئاتالغۇ «بېك» دەپمۇ تەلەپپۇز قىلىنىدۇ، كېيىن «بەگ» دەپ ئۆزگەرگەن. مەنىسى «خان، شاھزادە، ئۇلۇغ، چوڭ، ئەر» دېگەنلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. قەدىمكى چاغلاردا «بەگ» قەبىلە باشلىقى، يۇرت چوڭى دېگەن مەنىنى بېرەتتى. كېيىن ھەربىي قوماندان مەنىسىنىمۇ بىلدۈرگەن.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
باخشى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
baxshi
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
3035
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
بۇ قەدىمكى ھىندى (سانسكرىت) تىلىدا «باكچۇ» (باقشۇ) دەپ تەلەپپۇز قىلىنىدىغان ئىسىم بولۇپ، ئىلگىرى مانىي راھىبلىرىنى ياكى بۇتخانا دەرۋىشلىرىنى كۆرسەتكەن.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ئۆتۈكەن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
ötükən
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
3188
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
تاغنىڭ نامى. بۇ تاغ ھۇن، تۈرك– ئۇيغۇر، سىر–تاردۇش ۋە موڭغۇللارنىڭ باش قارارگاھى بولغان. ئۇيغۇرلار ۋە باشقا تۈركىي قوۋملەر بۇ تاغنى مۇقەددەس بىلگەن ۋە بۇ تاغدا ئاجايىپ خاسىيەت بارلىقىغا ئىشەنگەن.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ھەسەن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
həsən
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2338
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ياخشى، گۈزەل، چىرايلىق (بۇ ئىسىم قوشگېزەك تۇغۇلغان جۈپ ئوغۇلنىڭ بىرىگە قويۇلىدۇ، ئايرىممۇ قويۇلىدۇ. جۈپ ئوغۇلنىڭ بىرىگە قويۇلغاندا، كۆپىنچە يەنە بىرىگە«ھۈسەيىن» قويۇلىدۇ.)
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يارىئەلى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yariəli
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2264
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ئەلىنىڭ دوستى (بۇ يەردە چاھاريارلاردىن ئەلى كۆزدە تۇتۇلۇشىمۇ ياكى ئاللا كۆزدە تۇتۇلىشىمۇ مۇمكىن. ئەمما، «ئەلى» نىڭ ئۆزى كۆزدە تۇتۇلۇشى ئېھتىمالغا يېقىن)
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يۇغرۇش
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yughrush
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2658
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ئەمەل نامى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يىتىك ئەر
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yitik ər
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2201
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
چېۋەر ئادەم
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ياڭان تەمۈر
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yangan təmür
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2470
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ياڭان: ئىسمى، تەمۈر: سۈپىتى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
خەلىپە
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
xəlipə
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2511
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
«ئورۇنباسار» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. ئۇ، ئەمەلىيەتتە مەلۇم بىر دۆلەتتىكى ئەڭ چوڭ ھۆكۈمرانىدۇر. مەسىلەن، بەزى دۆلەتلەر دۆلەت باشقۇرۇش ھەيئىتىنىڭ رىياسەتچىلىكىدە بولۇپ، ئۇ خەلىپىلىك دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇنىڭ باشلىقى خەلىپە دېيىلىدۇ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
بىلگەتۇنيۇقۇق
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
bilgətunyuquq
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2279
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
بىلگە تۇنيۇقۇق كۆكتۈرك خانلىقىنىڭ قاغانلىرىدىن ئىلتەرىش قاغان، قاپاغان قاغان، بىلگە قاغان قاتارلىقلارغا باش مەسلىھەتچى ۋە ئۇلارنىڭ خانلىق ھۆكۈمرانلىقىنى تىكلىشىگە ناھايىتى كۆپ تۆھپىلەرنى قوشقان داڭلىق سىياسىئۇن، ھەربىي ئالىم.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يۈز بېشى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yüz beshi
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2611
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ھەربىيدە يۈز ئەسكەرنىڭ باشلىقى، مەمۇرىيدىمۇ شۇنىڭغا تەڭ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يانداق
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yandaq
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1720
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
يانتاق
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ياشىل
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yashil
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2226
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
يېشىل
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يارۇغلۇ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yarughlu
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1664
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ئوتلۇق، نۇرلۇق
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ياراتمىش
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yaratmish
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2741
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ياراتقان، ئىجاد قىلغان
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
مۇپتى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
mupti
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1978
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ئىسلام دىنى قانۇنىنى شەرھلىگۈچىنى كۆرسىتىدۇ. ئۇ، تەييارلانغان قانۇنغا ئاساسەن، دەۋا ياكى جىنايەتنى قانۇن ماددىلىرىغا توغرىلاپ، قازىغا سۇنىدۇ. ۋەزىپىسى ھازىرقى دېلو ئىشلىگۈچىگە تەڭ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
قۇش بېگى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
qush begi
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1768
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ئېيتىشلاردا بۇ، «ئوۋچىلار باشلىقى» دېگەنلىك بولىدۇ، دېيىلىدۇ. بەزى ماتېرىياللاردا ئۇ «چېگرا بېگى» ياكى شۇنىڭ بىلەن تەڭ دەرىجىلىك ئەمەل نامى دەپ ھېسابلىنىدۇ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ھەزرەت
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
həzrət
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2214
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
«ئۇلۇغ، ھۆرمەتلىك، جانابى» دېگەن مەنىلەرگە ئىگە بولۇپ، ئۇيغۇرلاردا «پادىشاھ ھەزرەت» ياكى «پاشا ھەزرەت» دېگەن تەرىزدە ئىشلىتىلگەن. ھازىر ئەرەبلەر «ئۆزلىرى، جانابلىرى» دېگەن مەنىدە ئىككىنچى بىر شەخس ئۈچۈن ھۆرمەت يۈزىسىدىن ئىشلىتىدۇ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يۈگۈرگەن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yügürgən
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1570
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
مەنىسى: (1) يۈگۈرۈكچى، (2) خەۋەرچى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يورتۇغ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yortugh
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2602
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ھەمراھ
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
نەۋكەر
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
nəwkər
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2254
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
«يېڭى ئەسكەر»، «خىزمەتكار» ياكى «خىزمەتكار ھېسابىدىكى ئەسكەر»نى كۆزدە تۇتىدۇ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
مەۋلىۋى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
məwliwi
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1935
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
دىنىي ئىلىم بويىچە ھىندىستاندا ئوقۇپ كەلگەنلەرگە بېرىلىدىغان ئىلگىرىكى دىنىي دەرىجە نامى. ئۇ ھازىرقى پروفېسسورغا تەڭ. ئەرەپچىدە «ئۇستاز» مەنىسىنى بېرىدۇ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
قاڭقىل
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
qangqil
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1982
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
قەدىمكى خەنزۇچە تارىخىي ماتېرىياللاردا گاۋچې دەپ ئاتالغان. قەدىمكى ئۇيغۇرلارنىڭ يەنە بىر خىل ئاتىلىشى. قەدىمكى ئۇيغۇرچە ۋەسىقىلەردە «قاڭقا» دەپ ئاتالغان. قەدىمكى ئۇيغۇر تىلىدا بۇ سۆز «ھارۋا» دېگەنلىك بولۇپ، بۇ «ھارۋىلاردا يۈرگۈچى ئۇيغۇرلار» دېگەنلىكتۇر.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
يوللۇغ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yollugh
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2422
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
قۇتلۇق، يوللۇق، يولى بار
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ياغما
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yaghma
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2064
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
تۈرك قەبىلىلىرىدىن بىرىنىڭ نامى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
ياراق
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
yaraq
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2254
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
قورال
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
مۇنچۇغ بىكە
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
munchugh bikə
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1952
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
مۇنچۇغ: ئىسمى، بىكە: سۈپىتى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
مىرشەپ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
mirshəp
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2078
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
بۇ ئاتالغۇ تەركىبىدىكى «مىر» ئەرەبچە «ئەمىر»نىڭ قىسقارتىلمىسى بولۇپ، «بەگ» مەنىسىنى، «شەپ» پارسچە«كېچە» مەنىسىنى بىلدۈرىدۇ. بىر پۈتۈن مەنىسى «كېچە بېگى»دېگەندىن ئىبارەت. ئۇ، كېچىلىرى ئوغرى – قاراقچىلارنى تۇتقۇچى ئەمەلدارغا ئېيتىلىدۇ.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
موھۇردار
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
mohurdar
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2484
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
تامغا تۇتقۇچىنى كۆرسىتىدۇ. يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارلارنىڭ كاتىپىمۇ شۇنداق ئاتالغان.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
كۈسەن ئاي
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
küsən ay
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1848
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
كۈسەن قىزى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
كۆل ئېركىن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
köl erkin
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
1832
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
كۆلدەك ئەركىن
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
كىسرا
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
kisra
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2030
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ئىران شاھلىرىنىڭ ئۇنۋانى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
قۇۋۇقچى باشى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
quwuqchi bashi
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2055
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
ئىچكى مۇھاپىزەت ۋەزىرىنى كۆرسىتىدۇ. ئۇنىڭ ئاساسىي ۋەزىپىسى –خاقان ۋە ئوردىنىڭ بىخەتەرلىكىنى قوغداش.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
|
بۇ ئىسىم
ياخشىكەن
|
قۇلۇن قارا
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
|
qulun qara
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
|
: خەنزۇچە
|
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
|
2526
|
: ئاۋاتلىقى
|
|
چوڭ قۇلۇن
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|