بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تايانغۇ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
(tayangghu)
|
: ئويغۇرچە ULY
|
塔岩谷
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
2985
|
: ئاۋاتلىقى
|
قاراخانىيلار دەۋرىدە پادىشاھ ۋە خەلق تايىنىىدىغان ۋە ئىشىنىدىغان ئادەمگە بېرىلىدىغان ئۇنۋان نامى بولۇپ، كېيىنچە «ھاجىب» دېگەن ئەرەبچە سۆزگە ئورۇن بەرگەن. مەسىلەن، يۈسۈپ خاس ھاجىب دېگەندەك.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تارخان
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tarxan
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
148
|
: ئاۋاتلىقى
|
بۇ، ئىسلامىيەتتىن ئاۋۋالقى «بەگ» مەنىسىدىكى مەنسەپ ئاتالغۇسى بولۇپ، كېيىنچە، تۈركىي قەبىلىلەردە، ئاندىن كېيىن ئۇيغۇرلاردا ئاددىي خەلقتىن كېلىپ چىقىپ، ھەربىي ياكى باشقا جەھەتلەردە چوڭ خىزمەت كۆرسەتكەنلەرگە بېرىلىدىغان ئۇنۋان نامىغا ئايلانغان.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەركەن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tərkən
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
133
|
: ئاۋاتلىقى
|
قاراخانىيلار دەۋرىگە تەئەللۇق ئەمەل نامى بولۇپ، «خاقان، پادىشاھ» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. «تۈركىي تىللار دىۋانى» دا: «تەركەن-بىرەر ۋىلايەت ھۆكۈمدارىغا خاقانلار تەرىپىدىن بېرىلىدىغان ئۇنۋان.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەمۈربۇقا
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təmürbuqa
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
122
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۆمۈردەك بۇقا
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەگىن (تىگىن، تېكىن)
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təgin (tigin، tekin)
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
188
|
: ئاۋاتلىقى
|
مەنىسى: (1) قۇل، (2) شاھزادە
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەكە تەمۈر
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təkə təmür
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
174
|
: ئاۋاتلىقى
|
تەكە: ئىسمى، تەمۈر: سۈپىتى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇرا
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tura
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
167
|
: ئاۋاتلىقى
|
قەدىمكى ئۇيغۇرلارنىڭ قەبىلىلىرىدىن بىرى بولۇپ، تۇغلا دەريا ۋادىسىدا قەدىمكى ئۇيغۇر قەبىلىلىرىدىن بىرى بولغان تۇرا قەبىلىسى پائالىيەت ئېلىپ بارغان. بۇ دەريا «تۇغلا» دەرياسى دەپ ئاتالسىمۇ، ئەمما مۇشۇ قەبىلە نامى بىلەن ھېچقانداق پەرقى يوق ئىكەن.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەڭىزبەگ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təngizbəg
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
151
|
: ئاۋاتلىقى
|
دېڭىزبەگ
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەمۈرخان
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təmürxan
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
130
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۆمۈردەك خان
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەمۈربىكە
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təmürbikə
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
166
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۆمۈردەك خېنىم
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەكە
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təkə
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
113
|
: ئاۋاتلىقى
|
مەنىسى: (1) ئەركەك كېيىك (2) ئەركەك ئۆچكە
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۈرك
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
türk
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
159
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۈرك؛ كۈچ-قۇۋۋەت
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇتۇقلۇغ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tutuqlugh
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
145
|
: ئاۋاتلىقى
|
مەرتىۋىلىك
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەگىن ئۆگە
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təgin ögə
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
171
|
: ئاۋاتلىقى
|
دانىشمەن، بىلىملىك شاھزادە
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇغسۇغ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tughsugh
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
129
|
: ئاۋاتلىقى
|
كۈن چىقىش، شەرق
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تىغراق
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tighraq
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
124
|
: ئاۋاتلىقى
|
باتۇر، قەيسەر؛ ساغلام، پۇختا
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۈرك بىلگە
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
türk bilgə
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
181
|
: ئاۋاتلىقى
|
بىلىملىك تۈرك
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۈتۈش (تۇدۇش)
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tütüsh (tudush)
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
169
|
: ئاۋاتلىقى
|
سوقۇش، ئۇرۇش
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇتۇق بەگ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tutuq bəg
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
289
|
: ئاۋاتلىقى
|
بەگلەرنىڭ بېگى، ئەمەلدار بەگ
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۆزۈن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tözün
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
270
|
: ئاۋاتلىقى
|
يېزا ئاقساقىلى؛ كېلىپ چىقىشى ياخشى، ئېسىل، ئوچۇق-يورۇق
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تويىن قۇلى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
toyin quli
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
213
|
: ئاۋاتلىقى
|
راھىبنىڭ قۇلى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۆكۈن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tökün
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
167
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۆكۈلگەن
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تولۇنئاي
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tolunay
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
236
|
: ئاۋاتلىقى
|
تولغان ئاي
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
توغرۇل بەگ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
toghrul bəg
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
138
|
: ئاۋاتلىقى
|
توغرۇل: ئىسمى، بەگ: سۈپىتى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تاش
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tash
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
130
|
: ئاۋاتلىقى
|
تاشتەك مۇستەھكەم
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تابدۇ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tabdu
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
399
|
: ئاۋاتلىقى
|
تاپار
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەڭىزقۇلى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təngizquli
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
141
|
: ئاۋاتلىقى
|
تەڭىز: ئىسمى، قۇلى: قوشۇمچىسى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۈشمەل
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tüshməl
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
142
|
: ئاۋاتلىقى
|
قەدىمكى ئۇيغۇرلار ۋەزىرلەرنى شۇنداق ئاتىغان.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇغمىش
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tughmish
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
144
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۇغۇلغان، ئەۋلاد
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇرى باقشى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
turi baqshi
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
164
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۇرى (تۇر): ئىسمى، باقشى (باخشى): سۈپىتى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇركان قاتىن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
turkan qatin
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
120
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۈرك خانىشى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇران
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
turan
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
177
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۈرك، تۈكلەر؛ تۈرك ئېلى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تولۇم
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tolum
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
126
|
: ئاۋاتلىقى
|
مەنىسى: (1) قورال-ياراق (2) تولۇق، مۇكەممەل (3) تېرە خالتا
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تاش تەمۈر
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tash təmür
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
160
|
: ئاۋاتلىقى
|
تاش ۋە تۆمۈر كەبى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تاش بىكە
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tash bikə
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
153
|
: ئاۋاتلىقى
|
تاشتەك مۇستەھكەم خېنىم
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تارىق
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tariq
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
164
|
: ئاۋاتلىقى
|
سوغا، ھەدىيە
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەگىن (تېكىن)
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təgin (tekin)
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
142
|
: ئاۋاتلىقى
|
«قۇل› دېگەن مەنىگە ئىگە. قاراخانىيلار دەۋرىنىڭ ئالدى – كەينىدە «شاھزادە» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدىغان بولغان.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەڭرى تۇغمىش
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təngri tughmish
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
162
|
: ئاۋاتلىقى
|
تەڭرى تۇغقان، خۇدا ياراتقان
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇملۇغ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tumlugh
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
99
|
: ئاۋاتلىقى
|
سوۋغات
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۇربى (تەربى)
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
turbi (tərbi)
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
156
|
: ئاۋاتلىقى
|
ئەگەشكۈچى، ياردەمچى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەڭرىقۇت
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təngriqut
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
149
|
: ئاۋاتلىقى
|
قەدىمكى ھونلارنىڭ خاقانى شۇنداق ئاتالغان. ئۇنىڭ مەنىسى: «خۇدا بەرگەن بەخت» دېگەنلىك بولىدۇ. ھونلار دەۋىدە ئۇ، دۆلەتنىڭ ئەڭ ئالىي ھۆكۈمرانى ھېسابلىناتتى.
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەڭرى
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təngri
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
145
|
: ئاۋاتلىقى
|
ئىلاھ، تەڭرى، ئاسمان؛ ھەيۋەتلىك
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تېكىن ئۆگە
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tekin ögə
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
150
|
: ئاۋاتلىقى
|
دانىشمەن، بىلىملىك شاھزادە
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تېكىن
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tekin
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
166
|
: ئاۋاتلىقى
|
شاھزادە
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۈرمىش
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
türmish
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
212
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۈزۈلگەن، توغرا، قۇسۇرسىز
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۈرك تەمۈر
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
türk təmür
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
165
|
: ئاۋاتلىقى
|
تۈرك: ئىسمى، تەمۈر: سۈپىتى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تاردۇش
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tardush
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
151
|
: ئاۋاتلىقى
|
مەرتىۋە، دەرىجە
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەكە بەگ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
təkə bəg
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
175
|
: ئاۋاتلىقى
|
تەكە: ئىسمى، بەگ: سۈپىتى
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تەركەن بىكە
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tərkən bikə
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
143
|
: ئاۋاتلىقى
|
ھۆكۈمدار خېنىم
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|
بۇ ئىسىم ياخشىكەن
|
تۈنچ
|
: ئويغۇرچە كونا يېزىق
|
tünch
|
: ئويغۇرچە ULY
|
|
: خەنزۇچە
|
ئەرلەر ئىسىملىرى
|
: تۈرى
|
167
|
: ئاۋاتلىقى
|
تىنچ، راھەت، راھەتلىك
|
: چۈشەندۈرلىشى
|
|
|
|