3d
ئانا تىلىم – دانا تىلىم8 k% ?: u1 R5 H/ }, y
0 ]/ z& E8 a ]. I! K
خىزمەت ئابدۇللىن, T+ g1 h% @& ?9 ?' q0 R
! ^5 j2 c) B1 w+ \* {- B. v. Cئۇلۇغ ئانىنىڭ يۈرەك سۆزىنى،
' e9 ?. J4 Y( V+ rئاڭلىدىم دەسلەپ ئانا تىلىمدىن.
* d; T4 p( X# f' q& Eكۆردۈم ئەس كىرىپ ھايات كۆزىنى،% Q5 H7 h/ y. J1 e* j
مېنى چوڭ قىلغان دانا تىلىمدىن.
- J6 o4 N) y; u* A# G& _! @3 m; L* `# d1 }
ئوقۇدۇم مەنمۇ «ئا»، «ب»دىن باشلاپ،
; V, S2 j1 s. E8 q# _1 [# Zئىلىم تەمىنى تېتىپ بىلىمدىن.
6 ~$ l7 \9 Y* Q- X6 @ئۆمۈر يۈكىنى ئالدىم ھاپاشلاپ.
! g" P1 [9 h7 ?( B2 S+ hرەھمەت ئانا تىل، رەھمەت دىلىمدىن !
0 V( I6 j1 t/ r9 \1 o/ G
2 V! V1 R, r9 R; lئانا تىلىمنىڭ مۇڭلۇق ئەللىيى،; N$ j; Y) ~3 j" u& b
تەۋرىتىپ مېنى بۆشۈكتە ياتتىم.% i5 o0 p1 C# t7 ^7 ~! q4 b, a7 g
ئات ياتسا ئېلىپ غولنىڭ تېلىنى،
: y7 k+ k7 U5 Lكېپىنەك قوغلاپ سەيلىتىپ كەتتىم.2 g# L* u& M% u5 F# c8 D, x
% ]/ k( x0 S$ k4 c1 d+ Bجاھاندا تەڭكەش كېلەر ئۇنىڭغا،; v" I( | e( }: a1 S8 h
ئارتۇق تىل بارمۇ قەدىردە شۇنچە.7 ?; K* v2 P1 G4 g3 }
چۈنكى شۇ تىلدا ئانا ۋەتەنگە،: |5 U( X1 @9 g0 A( t5 A- }
مۇھەببىتىمدىن تىزىمەن ئۈنچە.. z0 n) {; D5 i' w
$ j) K: B2 I2 M) r ^/ y
) N$ R0 d" A% {
& j6 ?5 W5 J+ M. q- v" T& cئانا تىلىم) H6 b/ H% y, }( w0 f
/ d `7 {, O. V/ J5 `' @
رەسول ھەمزەتوف (داغىستان ئاۋار شائىرى)
* ?5 m6 z4 Y: S5 M$ b
( c# _% }- a: t
( g& S# k7 k% `7 C
2 k$ Q. W# N( G! p% w5 Z ]1 lمەيلى ھەركىم زوق ئالسۇن قايسى تىلدا،$ q9 M# E3 b; t8 h- ^) N6 P
مېنىڭ ئۆز تىلىمغا جېنىم مىڭ پىدا.
1 V, L" ]' }* @1 N1 @ئەگەر يوقالسا ئەتە شۇ ئانا تىلىم،/ Y& \, I; K/ \" D; e( b
4 H6 @+ s. ]8 C/ b$ ~" G
بۈگۈنلا بولايمەن جېنىمدىن جۇدا.( N/ h; x. u; K9 y' V
. q! ~+ t* z5 ?& [
/ G# `' o5 ^8 m( g4 k مەيلى قاششاق بولسۇن،مەيلى بى ھەشەم،
) f' Y; `' j8 `1 A6 \1 J2 c ئانا تىلىم مەن ئۈچۈن ئەزىز– سۆيۈملۈك.
) p+ T+ O7 Y6 ? جاھان مۇنبىرىدىن ياڭرىمىسا ھەم،$ {! B+ X; [0 {" G# J: z5 P2 R
ئانا تىلىم مەن ئۈچۈن مۇقەددەس– بۈيۈك!
. A' @5 s0 T6 q
% X8 Y; R" X6 y; p5 r; v4 I% ]# v7 s8 y, x
$ p1 a2 A, F5 r/ q2 H
جان تىلىم _ ئانامنىڭ تىلى
! n1 D- D6 {: L6 B1 J; h8 N8 s- U( مۇخەممەس )( y; v$ E9 ]5 D
ئاپتۇرى: يۈسۈپجان سابىر ئوتياق
2 r7 }& N2 O8 N# p8 a6 _7 p3 K; T: }
4 d4 [! v6 S3 r2 E5 C
ئانام دەپ تىل چىققان ئانامنىڭ تىلى ،
0 U; F( A+ o0 e( Bدىلىمغا ئورنىغان ئۇيغۇرنىڭ تىلى ،
4 J6 C6 O( m6 Eئانام دەپ، دادام دەپ ئۆتىمەن ھىلى ،* _ \* R, K8 J7 b+ E+ {$ r5 H0 C) J
ئۆتمۈشتىن ھازىرغا مىللەتنىڭ تىلى ،
7 [5 M7 G$ e) i+ N% u2 Z, X' U+ Kھازىرمۇ جان تىلىم _ ئانامنىڭ تىلى .. k) D) H/ h) C8 C! A/ q
" ?* a1 A8 M, ^8 V' {! U- r/ G$ c
كۇرمىڭلاپ مەنا بار تىلنىڭ ئىچىدە ،( }: W% a( m* p A) L7 }
ئانا تىل مۇقەددەس ئەلنىڭ ئىچىدە ،! s0 R' k9 @1 p' Y0 J K- A0 Y
جويلىسەم ئاھ، شۇ تىل يەنە كىچىدە ،
3 L! u6 T* ?3 Uيۈرەكنىڭ ئەڭ چۇڭقۇر باغرى ئىچىدە ،/ i6 \9 ^+ P, b" e2 a3 h
ئۇيغۇرنىڭ تىلى ھەم دادامنىڭ تىلى .& m' Q9 r% D& p) f/ G) \
2 Y8 l! I3 K; k4 J7 T
* h4 O2 s# c7 [% V
تىل بىلىش ئۇلۇغ ئىش، ئۆگەن ئۇيغۇرۇم،- {( A1 u" \, i6 o4 d0 {1 O
ئانا تىل بىلمىسەم غۇۋا ئويلۇرۇم ،; M$ ]5 {$ r6 F8 n6 j- x$ O
ئىسىڭدە بولسۇنكى ساڭا دەپ قويدۇم ،
" I+ c7 a+ v# {# w' bلىكىنزە ناداندىن ئەسلا مەن تويدۇم ،% N4 k% n; ~6 ]& ?
ئانا تىل كەلگۈسى بالامنىڭ تىلى .
$ a0 v L0 K/ I5 y6 G6 a; A0 N1 v7 s9 x' J7 g
% p6 D3 D: ? d z# u$ N6 Vتىل ئاساس ، تىل مەنا ، ئۇنۇتما بالا ،
2 s* | R2 {; V9 Nئاناڭنىڭ تىلى ئۇ ئۆگەنمە چالا ،" p6 K/ S. B8 j0 C8 [
سەن ئەلگە ئەۋلادقا كەلگۇسى دادا ،
& F: e7 N9 e3 a, s( Gگەر بولساڭ ساۋاتسىز بولىسەن چالا ،9 A4 U% I# {; r& X$ }
تىل بىلىش شەرەپلىك، ئانامنىڭ تىلى .
8 Y* p2 k5 r7 k, w [! M" K; n3 |: |9 ?- Y2 `
# I% n. X5 i+ a4 nئۆز تىلنى بىلمىگەن ناداننىڭ ئىشى ،
* _* z3 u1 Z6 H* cئۆگەنسۇن زەن قويۇپ ئەركەك ھەم چىشى ،/ O# x1 {6 s2 F* p
ساقلىسۇن گۆھەر ئۇ- قىرى ھەم يېشى ،
4 f* R* c2 N7 B0 X2 kبۇ تىلسىز ئوڭ بولماس ھەم كۆرگەن چۇشى ،
# l3 j) J& a# c1 Y2 Z5 dچۇنكى ئۇ سىڭلىمنىڭ ، ئاكامنىڭ تىلى .- b1 x% B& W! |8 _( |* f% z
# q7 H9 E7 n* g
$ ]2 j2 ~! z& }+ c5 | ^
ئانا تىل ھالالدۇر يىگەن نېنىمدىن ،
, E. e" |4 j8 |( {كەمسىتسەڭ جان چىقار ئەزىز تېنىمدىن ،
k3 O9 Y- E2 }/ P v# y" zسۆزلەيدۇ بىر ئۆمۈر ھايات تىلىمدىن ،
5 D: D* U/ U( @6 @2 z! ~6 w+ B* {ئانا دەپ ئۆتىدۇ ھىلىھەم تىلىمدىن ،
% p$ U4 v( B# }# vچۇنكى ئۇ ئانامنىڭ ، ئاۋامنىڭ تىلى .
# M5 E! F% s$ I" N3 s$ j+ b0 Z4 }+ N" k; D; T/ t$ o
: ^( b1 J9 I7 d* a! Z5 L+ C& }% L) ^9 ~* S, e2 F3 P
ئانا تىلىم -جان تىلىم% h, `1 [3 I/ O5 c) p# F
1 a9 ^9 ]. y. k/ @4 w& C
ياسىنجان توخنىياز توغراق
" m. V9 g! c3 q Z- q3 u) C* R! c. ?* a1 p5 v; o$ i" E) @' _. |
ئانا تىلم-جان تىلىم،% l( Y! J6 f$ E- T o
5 T8 L+ ]' k+ P2 Q# F. Iتىللار شاھى خان تىلىم.' Y! v7 T+ }0 J, c
چاڭقاپ كەتكەن دىل ئۈچۈن،, ` H7 Y" f# Q0 U+ p' y& O
تىل ئوزۇقى نان تىلىم.
$ r. [5 F; h# x3 x$ d( R; t% S; @0 A% D7 F7 J' v
4 P/ s; W% C4 B0 A! z3 ^
ئانا تىلىم-جان تىلىم،4 q q$ t& m7 h, d, `+ a$ ^
سەن بولغاچقا بار بىلىم., M! a: f9 V9 g6 h/ ^8 c
ھىممىتىڭدىن گۈللەنگەن،
+ Y# _! Z* O$ H: B! ~; v3 vئانا يۇرتۇم بۇ ئېلىم.
$ J$ d! U0 {7 s8 m
$ r$ M* |; u: x$ x. g+ v! C
* D. l6 w' F. O* ~: D. {1 o# jئانا تىلىم# q4 q+ A7 |- @
& H2 i* ]& d3 J' q: c; A3 i
تىيىپجان ئېلىيوف
2 Y2 j, ^3 l% L+ l0 J
9 b5 d c$ B6 ]! V; Eئانا تىلىم،) `' r; e, g: x( E9 W: [) k
مۇھەببەت بابىدا چەكسىز يېقىملىق،
' R6 Q2 a. O% v$ ?جىلۋىدار تىلىم.0 x3 y D2 u" ~# A7 d+ X( `9 x
نەپرەت بابىدا شۇنچە شىددەتلىك،
! B( ^! I: I0 z' \زۇلپىقار تىلىم.* `: ?: F- l7 s+ u+ h- l! a
مىللىتىمىزنى،; L6 k5 P9 L1 D' I/ ]& ^8 C
خىسلىتىمىزنى،8 n [6 A: z+ T$ }" C
ئىززىتىمىزنى،
2 Y, z" T! i9 O( M9 oساقلاپ كەلگەن تۆھپىكار تىلىم.1 _# A' q. x1 b3 S
3 Z$ c% o2 z8 b3 L. X' Z- H e y " a3 h2 d9 h' X' C: p9 H6 @) _8 x
2 o/ Y9 q+ |6 J5 d% Q
ئانا تىل* n( W7 L& A$ t: }$ I
( U# v% x$ S2 O, p. l2 jپەرھات تۇرسۇن; h1 m6 j3 J/ t: i& o
$ F# p1 p- [( x* \% Aبىر دوستۇمنىڭ ياۋرۇپاغا ماكانلاشقىنىغا خېلى يىللار بولدى9 N# w: c" `3 ^" ^
ئۇزاقى يىل جىگەر راكىدا يات شەھەردە كۆزىنى يۇمدى/ T( [( A+ v; Y- Y' V
ئايالى ياۋرۇپالىق
0 Q$ b* N5 S+ L1 U2 lباللىرىمۇ شۇ يەردە ئۆسكەن
; c: l6 Z" }$ D, @كۆز يۇمۇش ئالدىدىكى بىردىنبىر ئارزۇسى
$ b( ?8 @- z, v' f2 s, }" ~ئانا تىل – ئۇيغۇر تىلىدا ۋېدالىشىش ئىكەن* G( A% o, ` G2 h# S) |" ^
ئەپسۇس، ھېچكىم چىقمىغان ئىكەن.1 V' B, D4 N* k* T/ S
شۇڭا ئۇ ئايالىغا دەپتۇ :
- x# W- h" x+ H- X( \$ |) Sمەن تۇغۇلۇپ ئاڭلىغان تۇنجى تىل ئۇيغۇر چە ئىدى1 G$ c+ [4 m" o3 q ]3 O
يىغلىسام ئاتا – ئانام ئۇيغۇر تىلىدا بەزلەيتى
. t/ \: Q& k6 V+ K9 D3 G4 X( wسۆيەتتى، سىلايتى9 m3 L4 W$ h2 o5 @
ئاپام ئۇيغۇر تىلىدا ئەللەي ئېيتاتتى) S6 W& J/ B" | @1 r# H
ئەللەي تاتلىق ئۇخلىتاتتى، ئاڭلىماي ئۇخلىمايتىم+ E- l3 }+ R3 D' f1 H% C7 W. e
كېچىچە كۆز يۇممايتىم، قارا بېسىشتىن قورقاتتىم
: \0 v. P+ u% U) i! [' t$ [تۇنجى بولۇپ ئۇيغۇر تىلىدا سۆيگۈنى تۇيدۇم/ [# ~0 C3 l! q1 [
تۇنجى بولۇپ ئۇيغۇر تىلىدا گۈزەللىكنى سەزدىم' A- o# C* \4 R, L8 Z2 u3 q
تۇنجى بولۇپ ئۇيغۇر تىلىدا ئەركىنلىك ئىشىتتىم
6 @% C K2 |1 Uتۇنجى بولۇپ ئۇيغۇر تىلىدا ئەقىلگە ئېرىشتىم
A7 u5 I: E' r& n% z1 Jگەپ قىلىشنى ئۈگەندىم
+ k# Q) a$ V: }! Eتۇنجى بولۇپ ئۇيغۇر تىلىدا بىلدۈردۈم ماڭا لازىمنى! f4 ]- ]( x4 _4 _: [& g4 n6 Q
تۇنجى بولۇپ ئۇيغۇر تىلىدا ئايان قىلدىم ئاغرىق – زارىمنى7 z1 B% S+ a1 v+ z9 {
تۇنجى بولۇپ ئۇيغۇر تىلىدا كۆز – كۆز قىلدىم شاتلىقلىرىمنى: j/ t$ C$ n$ R; e! V% N
تۇنجى بولۇپ ئۇيغۇر تىلىدا بايان قىلدىم مۇھەببىتىمنى
1 s6 b: T# H; S( t2 hئۇيغۇر تىلىدا قۇرۇپ چىقتىم پۈتۈن روھىي دۇنيارىمنى, L" X5 q4 I/ `( c
بۇ تىلسىز بۇ دۇنيانىڭ كۆرىسىز گۇمرانىنى
& _( _1 a1 q" O# ~. Mگۆش تىنىم باشقىلارچۈن تەجرىبىخانىغا ئايلىنار+ m" D( }% U; S% w7 P" M! b: |6 Y
كاللام زېرىكىشلىك گىرامماتىكا كىتابى ۋە لۇغەتكە ئايلىنار7 H' W8 Y" U9 c( w, Z
خۇددى بىرسى مېنىڭ ئېغىزىمدا گەپ قىلىۋاتقاندەك: S. w) c) t- w# P- d! |$ T8 r/ r6 t1 R
چۈنكى مەن ئۇزۇن يىللار كېيىن
$ j, k. q' a4 N7 qئانا يۇرتتىن ئايرىلىپ بۇ دۇنيانى ئاندىن بىلدىم
2 ?3 U4 r) v# \' U ]يەنە نۇرغۇنلىغان ئۆزگە مىللەت ۋە تىللار بار
" j% @7 {" j' G- B+ B, Y( Aتىل ئۈگىنىش جەريانى ھەمىشە ئايرىلىش ئازابىغا چىرمىشىۋالىدۇ
+ N! Y& S, r3 {. ]) \ئىككىنچى تىلنىڭ ئۆگەيلىكىدىن قۇتۇلغىلى زادى بولمايدۇ# ]! i6 f3 v! i6 Y$ P
مەن پەقەت مەۋجۇتمەن ئانا تىلىمدا
! ~5 l& B; |3 c, Qبىردىنبىر زىمىنىمدۇر، يول يوق ئىشغالغا
. R+ |7 U m* h" g. ]" \; Fئەركىنمەن مەن پەقەت ئانا تىلىمدا9 t7 E9 p3 S9 W9 s1 |9 Z# O
بىردىنبىر چۈشۈمدۇر، يول يوق بۇزۇشقا.
7 a: t, d6 G9 i1 {* A @9 D) q/ ~
4 a+ w" X( F o& e
; Z% h/ h3 D z# ~- H2005 – يىلى 11- ئاينىڭ 29 – كۈنى ( سەيشەنبە) بېيجىڭ2 y9 n# @+ t# w: I8 G
1 n4 V6 {# h, r2 t K( k* M l, I$ j' q' [& L
ئانا تىلغا سەجدە قىلىمەن8 c( Z, S8 ~: n% C
2 Q1 s: q; a1 s: @; Yماكانىم مۇنبىرىدىن ئابدۇل ئەھەت
5 K8 ` k; v- F# @8 l6 s" _6 i, f7 i0 m5 x% ^: T5 X( L; `
كېپىنەكتەك پىلدىرلاپ يۈرۈپ،
0 K+ |/ e* C. G6 @6 j, {بىر دۇنيانى پۇراپ يۈرىمەن .
2 ^& [) d/ B# M( A9 Eئۆزۈمدىكى ئەنئەنە قېنى؟& q8 B& c, O: c
باشقىلارنى دوراپ يۈرىمەن.& O# |) R! s7 {8 | ?
شاتۇتىنى دورىغۇم كەلمەس،
! h8 F& ^. K# Bسەت قاغىدەك قاقىلدىغىم بار.
- U/ J/ C) J W8 G. D2 }! [: aكۆك تېرەكنى باغاشلاپ تۇرۇپ،
w. U3 s9 m, }ئانا تىل دەپ ۋاقىرىغۇم بار!
$ D; J: ]5 H f2 E7 e# x8 Sبۇ ھەسرىتىم ئۆزۈمگە ئايان،
' m7 T' B& V+ Hجىمجىتلىقىم تېنىمگە مەھكۇم ،( ]6 v0 d4 t2 V0 w" y
غازان چۈشكەن پەسلىمگە قاراپ ،* X( L9 \& q& x
تەقدىرىمگە قىلىمەن ھۆكۈم.; ?' A1 K1 n& u% ^5 ^
لوغىتىمنى ئاق رەڭدە يازدىم،- w7 u: x- }; L2 @& j
ھەرپلىرىم قىسقىكەن ئەسلى.
7 w9 A4 t) Y! o }مىڭ يىل بۇرۇن يۇتكەن روھلىرىم،
1 U4 o& @0 l3 F) k) Yنادانلىقنىڭ ئىشقىكەن ئەسلى.
* m" @, \) ]1 }6 B o7 i2 xئەسلى شۇنداق ياشاپ كەپتىمەن،8 i; B' X v6 @8 j' t, w
قاراڭغۇنى قىپتىمەن چىراق.& t8 z- }' A2 T4 D: ~
سايەمگىلا سۆزلەپ كەپتىمەن،/ T6 w. C' }0 O o! H
تونىماستىن قوشنامنى بىراق.4 `8 W3 i9 [# |4 _6 l
بۇۋام كىيگەن قوراق جۇۋىنىڭ،
0 J$ `. F! U& V! Fيانچۇقىدا ھەرىپىم قالدى،+ @/ W, z; M1 d' O, s* r% D* {
ئېخ، پەرۋىشكە ئاجىز كېپ قالدىم،2 {$ q% h# I6 ^+ O4 D
ئەمدى قانداق شەرىپىم قالدى؟+ H- @# X- e5 \: r; M+ a$ B4 i
كالا بولوپ مۆرىگۇم بارتتى،& X3 R0 ^- R( V
ئارغامچىنى سۆرىگۇم بارتتى.( @3 p: u! J% S* c, ]
قىيسىيىپ قالغان ‹ ئا › ھەرپىمنى،7 O7 R0 _. r- n% T# d) B( Y& J
جېنىم بىلەن يۆلىگۇم بارتتى.
J% |; n9 A1 i/ Lتىلسىز بولساڭ دىلىڭدا سۆزلە،* I9 v$ _# B6 q c8 o* u
زىكرى قىلساڭ جېنىڭ چىقمايدۇ.
7 Y9 Y% Z R3 |) o" y* [7 k" ^بىر چىرايلىق ئەخلاقىڭ تۇرسا ،$ ]! r1 k" B0 V) q
ھېچكىم تىلىڭغا تىكەن تىقمايدۇ.6 C# V0 i5 G# m5 O' w! ?1 g
ئۇلۇق ئاناڭ ئۇزاتسا سېنى،+ e# y# [6 u7 N1 X+ ?- G' }& u5 g- A" E
جەڭگاھلاردا ئالدىنقى سەپكە.& k0 O- F+ j" l
غورۇر بىلەن پەخرىلەنمەمسەن؟! ^" V0 J) e" D) z; z) ~& A
ئانا تىلدا قىلىنساڭ دەپنە.4 W. I, _6 G& H6 I& J0 K
ئاپتاپ بولسا ياشىماق ئاسان،) V1 \' Q; o& T; l
تۆت كوچىنى ياقىلاپ قالىمىز.
1 H% `! `/ t4 d; T6 @6 Q( @' }ئەۋلاتلارغا مەسئۇل بولمىساق،9 I7 |) s4 ~; j- S
يۈزنى قانداق ساقلاپ قالىمىز؟6 l- v7 Z1 w9 k$ I, s3 A
پەرۋانىدەك مەسئۇل بولايلى،
' @/ X3 X( c; M1 }شەپەرەڭدەك قاراڭغۇنى سۆي.6 ~ ^& Q# U; ^
غەم باسقاندا قۇچاقلايدىغان ،
( I9 Y+ q" ~: O# d% Fتىلىڭ ئەسلى مېھرى ئىللىق ئۆي.
, b- t0 o" k% }) Q' h4 Y F: |تۆكىلىدۇ بەرىكەت دىگەن،2 b# \% e: e" S: g2 N ]
ئانا تىلدا يەرنى تىلغىساڭ !
, B7 q3 P) M! ^ھەر كىم مۇڭلۇق ناخشا دىمەمدۇ؟9 T$ r! z4 T. A
ئانا تىلدا ئۆكسۈپ يىغلىساڭ !؟
8 K8 b+ M" D8 c; S# Xئانا تىلغا سەجدە قىلىمەن،6 G' U( B- f- y' h
ئۇ مەڭگۈلۈك ئۇلۇق ئىبادەت.3 F1 Z D0 @, {' m
بىر ئادەمنىڭ كىملىكى نىمە؟
$ T; W( L! e t7 b; Tۋەتەن، مىللەت، تىلدىن ئىبارەت!
# j4 s9 C+ k; n. \ k/ i1 r% E3 r: c5 k9 C) S, z) Z! k
' I+ W) {" g: n) T8 T; k9 D) o 2012. 01. 27. كەچ سائەت 12 دە يېزىلدى.
) S [3 D! D1 o e+ ]سەھرايى كۆلبەم : غۇلجا _______ توققۇزتارا
9 a7 c( F. s1 D8 ?1 T: Y: _' D u. E9 w; _2 l: v
! q3 o0 c2 O. t8 t& ^
6 V- s; E2 p" p
ئانا تىلىم" f2 d' i5 v8 s
& p' u4 r" M: N Uمەرھۇم ئابدۇلھەمىد يۈسۈپ ھاجىمنىڭ
" N; i) f5 v7 S2 ~1 J5 o7 Q, H, `
- ?% q5 e7 |# X. d. N, t# K«ۋەتەن مىنىڭ قەلبىمدە» تېمىسىدىكى شېئىر دىكلاماتسىيە يىغىنىدا ياشلارغا ئاتاپ ئوقۇلغان نەزمە9 s6 d( D A% ?. s1 g, B! S
2 e; M4 h( g/ e. j M X1 ]
; ~; \% \/ f! k( e
1 p- m" T* p( W! @+ ^ئەي تىلىم-ئۇيغۇر تىلى، سەن ئانا تىل ئەلنىڭ تىلى،
* Q2 b" ^) D5 a! kسەن بۈيۈك تىل، سەن يېتۈك تىل، بارچە تىللار سەرخىلى.
- [! [+ w, z# v# D) K* M% Sسەن گۈزەل تىل، سەن سۈزۈك تىل، سەن ھۇزۇرۇم، تاتلىقىم،% q( {0 X; }: [' N
سەن يۇۋاش تىل ھەم ئاسان تىل سەندە نۇسرەت، شادلىقىم.1 F: r$ W9 j( h+ u9 s
7 c- ?: w" a5 x, U) p) S
ئەۋۋىلى ”ئىڭڭە“دە سىڭدىڭ جانغا، دىلنى لال قىلىپ،0 E% J+ n6 X3 e7 e1 @
كەينىدىن بۇلبۇلغا ئوخشاتتىڭ زۇۋاننى بال قىلىپ.( f6 c# `$ f) u9 j( R& b
سەندە چىقتى پۇشتى ئۇيغۇرنىڭ تىلى ئۇيغۇرچىلاپ،
4 A( i: S, \+ u% C, `سەن بىلەن تارقالدى ئۇيغۇر لەۋزىدىن خۇشبۇي گۇلاب.
' v$ m* t5 k3 A* h0 J V1 u
5 S4 b2 `. C# T. f( _3 h2 {سەندە ھازىرلاندى، ”مىللەت“ شەرتنىڭ بىر ماددىسى،
, X; x j$ m* t- Z+ }; S- N- aسەن بىلەن بىخ سۈردى ”مىللەت“ شاخلىرىنىڭ قالدىسى.
3 \" S* u( A* Tمىللىيەت مەۋجۇت «ياران» مىللىتىڭ يوق بولمىسا،, o1 F3 J8 {" u# Q
نەدە ئۇ مىللى شەرەپ، ئىززەت تىلىڭ «توق» بولمىسا.+ C$ w( w5 c& Q5 c% W- i& s
- F! q& N4 M3 Q5 m2 X( m1 u: \
تىل دىگەن ئەجداد بىلەن ئەۋلادنى باغلار، رىشتە بىل،+ K" r" W4 z$ i+ k# y
رىشتە چىڭلىقتا توقۇلغاي نە ئىسىل ئۇز (چىرايلىق)كەشتە بىل.
. s+ Y. }0 {0 o- |( U: S9 x5 _ئانا تىل-مىللى تىلىڭ بولغاچقا ئۇيغۇرلۇق سېنىڭ،+ M- t# R- C/ z- P. Y" Q3 k' Y
ئانا تىل بىرلە جاھان ئىچرە يۈزۈڭ نۇرلۇق سېنىڭ.
" d4 V6 u3 l% c4 _5 `) \: t5 Y2 P* f+ J; ?' V4 v
ئانا تىل-تىل غەلىبىسىدە قىلىپتۇ باي بىلسەم مېنى،7 M* S) N V: Q3 n& ~' J6 q
ئەرەبى، پارسى ھەم ئۆگەندىم، ئوردۇچە، خەنزۇچىنى.
e+ T8 \" g( g5 I3 O, iئەي ياران! مەن «ھاجى» لىقتا قايسى يۇرتنى كەزمىدىم،
& |6 w5 t; e5 C' g* _) O- Rئانا تىل- ئۇيغۇر تىلىدەك تەمدە بالنى سەزمىدىم.9 v. |; G( a8 ^$ [
) {* C% `" ]1 C- ?& pجان ياشاردى ئوز زۇۋانىم بىرلە بىر سوز ئاڭلىسام،: F4 z0 E V6 M+ i% M4 T7 Z
قالدى ھەيران ھەق شۇ تىلدا ئوز ئىلىمنى داڭلىسام.
' {( f$ z9 M& i# k5 t9 \; Eچۈنكى بۇ تىل قانغا سىڭگەن ئەتىۋا تىل-يۇرت تىلى،
; W' ^6 Z( e1 m; d! U2 J% Iئۇشبۇ تىلدا پۇتتى داستان شائىرلىرىم-يۇرت بۇلبۇلى.
% U* g1 M( [. W4 q% {: @/ D" ^7 S2 q' `7 |; \' O. }3 C. s' K
ئۇشبۇ تىلدا يازدى ئەللامە-ئەدىبلەر كۆپ زامان،
. N) O* i0 t+ `ئۇشبۇ تىلدا قالدى مەۋجۇت خاس يۈسۈپ، مەھمۇت ھامان…( I/ X& q: [) [+ y
ئۇشبۇ تىلنى سەپكە تىزساق نەچچە پەرسەڭلەر قاتار،5 P2 @9 M, t/ @3 y" P
بىرسى ئۇيغۇر، بىرسى ئوزبەك ھەم قازاق، قىرغىز، تاتار.2 t8 f; g# g3 p3 k
5 C- {+ ~0 g! Q' N$ Lتىلغا ئەل ھەغدا، ئۇنىڭ ۋايى قەلەمكەش تىلكىدىن، ] X0 Y8 y: j- @7 [
ئۆچمىسۇن بۇ تىل ئىلى، تۇرپانۇ، قەشقەر، ئىلچىدىن.6 ^1 e& U; W7 H1 c
دەۋرىمىز بەردى ھوقۇقنى، تىل ساپلىقنى ساقلا دەپ،. {& I4 s6 p ]3 B2 X
تىل-يەزىق ئەركى سېنىڭ ئىلكىڭدە بۇرچنى ئاقلا دەپ.
2 F7 p- w q( ~- `( ]3 k
) q+ o- ]/ w) W3 E* @+ Lئەي زامانىم ياشلىرى ئەجرىڭدە پەرۋىش تاپسا تىل،
s; c' N* i7 }) Z$ d# J" Rشىر ناۋائىدەك چۈشۈپ بەيگىگە يەڭسە، چاپسا تىل.
+ j1 {4 A& c9 r* f: Iكىم خۇشال بولمايدۇ، رۇھلار شاد بۈگۈن ھەم ئەتە شاد،- |7 D" D& x; a! G$ n% i
ئانا تىل-بايلىق! ئۇنى قوغدا، بۇ يولدا توھپە قات.
- Y6 f; e( p* j* b# E" n( p0 h9 Y; y0 z
2 v: R, P8 _7 H6 G% W% w# w% n
3 n o* P; f$ a5 j( _( C: [ئۇيغۇر تىلى
/ S+ R4 m: l ~
) M/ V- z/ g$ G5 o" G- _8 Y [7 R# |6 M% i1 Y7 G% Y
ئابدۇرېھىم زۇنۇن
: B6 @5 _8 ^( p% F$ [
6 r1 X$ U6 H# i$ z) w- f
/ J3 K- W! L% o: k' u z2 X( w* A) x
" e% J5 U# v; o% C6 X. a' [, nبىل شۇنى، ئۇيغۇر ئۈچۈن پۈتمەس گۆھەر ئۇيغۇر تىلى،
4 i R) c2 G. A( y* E' y' lمەڭگۈ پاتماس زەر قۇياش، نۇرلۇق قەمەر ئۇيغۇر تىلى،2 X7 N2 L7 p4 s7 O4 G
بىپايان تىل كۆكىدە، چولپان، ئۇكەر ئۇيغۇر تىلى،/ l, S" o4 ]& Q0 g
مەنىلەرگە باي، تېرەندۇر شۇقەدەر ئۇيغۇر تىلى،1 B. ?" g$ r9 |$ A; }* m
بولدى تارىختىن بېرى بىزگە پەدەر ئۇيغۇر تىلى.+ E x$ U w% P
1 i. @: d( r, O' a. {) n9 |ئانا تىل ھەر دەم قوۋم-مىللەت ئۈچۈن روھ تۈۋرۈكى،
' f8 _( P/ D3 Z( J; v, Hئانا تىل پەن-مەرىپەت ئالماشتۇرۇشنىڭ كۆۋرۈكى،7 Y7 Y8 s) G. s9 F( p# U* A! k% k
ئانا تىل چوڭۇ كىچىكنىڭ يۈرىكى، تاغ-يۆلىكى،
: S W- L8 V! w- |. ^' j* Uئانا تىل ۋاسىتە-قورال ئالاقىدە، قەلب ئەينىكى،" e8 b$ G. n& f
بىزنى قۇچتۇرغان جىمى ئىشتا زەپەر ئۇيغۇر تىلى.
* n( q3 O3 j% o7 {0 _, U o
, x6 Y6 z# ]& g8 X B- @0 ^2 Q4 mپەنگە ئاشىق-بىقارار قىلدى مېنى دىلبەر تىلىم،
3 J1 G: l0 n) _0 i: C- E$ y" G9 Mتارتتى رايىمنى ئۆزىگە ھەرقاچان ئەمبەر تىلىم،; @ C- {- p+ u
ئەلگە دىل رىشتىمنى چاتتى بال-شېكەر، كەۋسەر تىلىم،
: W% g Q% Q1 v# x0 dبولدى ئەل دۈشمەنلىرىگە تىغ-تەبەر، نەشتەر تىلىم،/ \, Q* ?8 L# P- C
ھەممىمىزنى قىلدى دائىم بەھرىۋەر ئۇيغۇر تىلى.- v* c/ ~0 s! c$ T
3 T# Q3 ~5 J# T9 l5 G«ئا» بىلەن كىردى ئېغىزغا، تىل-زۇۋانغا مەڭگۈ تەم،2 _- T6 U' s+ i2 P" |
قىلدى تىل ئاقىل، نادانلارغا بېرىپ ئىدراكۇ پەم،
$ O6 q& r/ m8 Nتىل چېچىلغاننى يىغىپ قىلدى ھامان بىر يەرگە جەم،4 ]" K% w9 F* O- Z6 V9 {
تىل بىمار، ئاجىز-ئورۇققا ئەم- داۋا، ئاچلارغا يەم،6 ^4 D/ z1 x2 C- @1 H( [7 M
خاسىيەتلىك تىلتۇمار، قالقان ـــ سىپەر ئۇيغۇر تىلى.
" e H1 r8 }" w f
9 M4 v+ K5 Z/ h8 P* m/ E6 lيۈرىكىمگە كەلدى سۆزلەپ مۇشۇ تىلدا جان بوۋام،
. @, b, G7 u% a1 l/ E' C% Hمەن ئىجاد ئەتتىم مۇشۇ تىلدا، قىلىپ پەرۋاز داۋام،' s' R& B3 A8 F" O, _* @
مۇشۇ تىلدا سايرىدى بۇلبۇل كەبى ھەقدار بالام،
# Q; g1 r0 l% l( nمۇشۇ تىل بەردى چىدام، مەردلىك، ۋاپادارلىق مۇدام،" h3 ?2 ^ L: |5 j1 ?
قان قېرىنداشلارغا رىشتە، جانجىگەر ئۇيغۇر تىلى.
% @$ K* R$ K/ D# O: O: z) I. H4 | Z: ^7 c0 I1 t
سۇ بېرىپ ياشناتتى بىزنى ئانا تىل ـــ ئالتۇن بۇلاق،
6 R& u, Y- V- I! ?( `/ a! Cئۇ ـــ چىراغ، پەرۋانە بىز، ھەرگىزمۇ كەتمەيمىز يىراق،
" D& _* k' t4 `ئانا تىل ـــ يىلتىز، ئوزۇق ئالغۇچى بىز ـــ نوتا-ئۇلاق،: U8 q3 `7 A1 M# d1 |
ئانا تىلدا دەرس ئېلىپ، تاپتۇق ئەقىل، سەمرىپ قۇلاق،
4 P7 [9 a3 z H. X1 U! zبىزگە پۈتمەس كان، خەزىنە شام-سەھەر ئۇيغۇر تىلى.' d- [" Q1 |$ T* o) V
/ v4 ^: M! k0 L
قويدى تاڭ دۇنيانى شۇ تىلدا قىلىپ بۇلبۇل ناۋا،
9 ?7 b- A0 ?# pتاپتى شۇ تىلدا پۈتۈلگەن كۈي-غەزەل يۈكسەك باھا،
- m' f8 w, J1 @( K7 p- ?8 G0 Aھەر تەرەپتىن ياغدى ئالقىش، «مىڭ ياشا!»دېگەن سادا، j7 L2 o$ z8 P+ n, T: {
مۇشۇ تىل شۆھرەتكە نائىل ئەيلىدى، سالدۇق ساما،2 R, t. {* _! @+ P& w
ئىپتىخارغا پۈركىدى ئۇيغۇرنى زەر ئۇيغۇر تىلى.
* t* X0 N0 F2 _
( @& j+ P6 g G7 R4 p9 g9 gشاھ مۇقامنى مۇشۇ تىلدا ئاڭلىدى ئەھلى جاھان،
4 J2 ~# w: V" ^; |; l" Rمۇشۇ تىل دىللارنى دىلغا ئۇلىغان رىشتە ھامان،
; |; E' f* F ~' I4 z; Yمۇشۇ تىل بىرلە يۈسۈپ، ھەزرەت نەۋايى تاپتى شان،
$ ~4 |& p# ?; f3 v% Y3 T( p# ~مۇشۇ تىلغا جان بېرىپ مەھمۇد بوۋام تۈزدى دىۋان،
7 O X( @2 m7 a5 }% @0 mمەڭگۈ ئەڭگۈشتەر، يېزىشتا شاھ ئەسەر ئۇيغۇر تىلى.7 x* j9 M$ L7 U1 F |
3 I2 m! O0 r! S+ D
مۇشۇ تىل بىزگە جاھاندا تەڭدىشى يوق، بىباھا،4 d& A# s; p5 O. ^5 Z
مۇشۇ تىل بىرلە بىلىپ يەتتۇق نېمە توغرا، خاتا،
v# j0 Z. m9 D }+ c+ kمۇشۇ تىل مەڭگۈ قەدىردان، مېھرى ئاتەش جان ئانا،
, q- A+ A1 ]/ h& ?; j. T: n3 Dمۇشۇ تىلنىڭ شۆھرىتىنى قىل ھىمات، جاننى ئاتا،
/ U& O; @0 N! ~5 O% r( S: A0 z: p& wپىر بولۇپ بىزگە ئۆگەتتى كەسىپ – ھۈنەر ئۇيغۇر تىلى.
4 R' O v# b- C" C: ?! ?5 Z, D4 ? O0 }3 `( G
ئانا تىل قالغان ئانامنىڭ ئانىسىدىن يادىكار،( v0 N2 F e* y! e: f
ئانا تىلغا يۇغۇرۇلغان چىن غۇرۇر ۋە ئىپتىخار،
0 V0 b" \' B$ n2 B( _2 B' z: sئانا تىلنى ئاڭلىسام جۇتنى سېزەرمەن گۈلباھار،
. Y8 C3 _% E2 ^7 Bئانا تىل بار ـــ ئەلمۇ بار، ھېكمەت، مۇھەببەت… ھەممە بار،) ?1 F4 q# u. f
بىزگە ئاش-ناندەك زۆرۈردۇر، ھەمسەپەر ئۇيغۇر تىلى.3 L5 o& U8 _% z- [5 z
: `2 C" G5 v9 J, I1 f! n8 Q
بولغۇسى قەدرىم پاخال-خەس، بولمىسا گەر ئۆز تىلىم،6 M% c9 I5 h( V0 ^; y
ئۆز تىلىم بار، ئاي، قۇياشتەك تۇرىدۇ پارلاپ دىلىم،9 y) d/ |% k% b& ]( x0 j! F6 I
بارمۇ مەندەك باي جاھاندا، ئۆتتى شاد ھەر ئاي، يىلىم،7 O/ k8 n! o; R4 a0 q; J
ئۆز تىلىمدا بۇ ھايات دەرياسىدىن سۈزدۈم بىلىم،
" d# G$ f2 U& i- b1 Uماڭا ئۇستاز، رەھنەما چىن ئىچ كۆيەر، ئۇيغۇر تىلى.* Q7 e9 _. [+ z4 M; r0 E6 a8 W: p
U+ o1 U- V3 t/ j8 o1 N0 L7 zخىسلىتى يازغانغا پۈتمەس، تىل ھايات، بىزمۇ ھايات،, N6 w0 v/ A; H: L+ t' i9 I4 E# t& R- Z
مۇشۇ تىل بەركاتىدىن تاپتۇق روناق، ئەل-يۇرت ئاۋات،
0 n r# p {. rكۈنسېرى ئۆرلەشكە بولدى مۇشۇ تىل تالماس قانات،
+ O9 o& ?4 Q' P' r' x+ fمەن ئاڭا دىل بەرگىنىمچۈن، ئارمىنىم بىخ ياردى شاد،
' Z1 Y* a! v9 U+ C( I0 f! hئۇتتى مەيلىمنى، بېرىپ دىل، ھۆددىگەر ئۇيغۇر تىلى.4 K- }: ^% c7 @! c! q& Y' p- Q
' Q, ?6 C3 d7 l' e) |: x
تىزگىنىن چىڭ تۇت ۋاقىت تۇلپارىنىڭ، باش قاشلىما،" Z- Z8 R( {/ b8 K/ B' ~1 t
بولسا بىل كۆپ تىل، ئەقىل، كۈچ تاپ ھامان، يانپاشلىما،; Z4 H+ R4 v- V# T7 G* k, e
بۇ قورالدىن پايدىلان ياخشى، كېيىن كۆز ياشلىما،
r, s3 u$ ]+ d' U- j) lشاھ بولۇپ كەتسەڭمۇ، ئەمما ئۆز تىلىڭنى تاشلىما،
" L8 L& {& ], ?! Z' g, sقىلغىنى بىزنى مۇزەپپەر، مۆتىۋەر ئۇيغۇر تىلى.
& L7 r h+ O9 |6 _5 q* u; i I6 N( z) G1 L: k# J% u$ {
ھەر كىشى كۆپ زوق ئالار سۆز سۆزلىسە ئۆز تىلىدا،9 q: o5 {. w, f: \
مەن ئانا تىل ـــ ئۆز تىلىمغا قىلىمەن مىڭ جان پىدا؛0 G& u. x4 z* I, [3 v
ئۆز تىلىم يوق بولسا شۇئان بولىمەن جاندىن جۇدا،
% ^0 e- ^ l1 F" G/ X/ kچىن يۈرەكتىن ئەيلىدى ئابدۇرېھىم مۇنداق نىدا:7 ?% d# i1 n8 N7 i& e
سۇلىرىدا ئاق، ئوتىدا كۆي! گۆھەر ئۇيغۇر تىلى!…% m7 V2 n& [$ x. M2 K4 |. R `
6 y8 s- M& G4 F3 X6 ]2 ^. H- \8 i3 O0 g% N6 d9 t: b
مەنبە: («جۇڭگو مىللەتلىرى» 2006-يىللىق 4-سان مۇقاۋىدا ئېلان قىلىنغان) چۈشۈرۈش
كىرگۈزگۈچ
ئايال
بالا
پەن
ئىللىق |