مەشھۇر ئەدىب ، شائىر - پراتياشىرىلۇغەت

مەشھۇر

يانفۇن پىراتياشىرى - بۇددا دىنىنىڭ ماھايانا مەزھىپىگە مەنسۇپ ئىسىم بولۇپ ، تەخەللۇس ئورنىدا قۇبۇل قىلغان . ھالبۇكى ، « پراتياشىرى » تەخەللۇسلۇق بۇ شائىر ۋە ئەدەبىي تەرجىماننىڭ ئەسلى ئىسمى ۋە تەرجىمىھالى بىزگە مەلۇم ئەمەس .
پراتياشىرىنىڭ ئىجادىيىتىدىن بىزگە « ئون تۈرلۈك نەزەر ئۇسۇلى » ، « جانلىقلارغا پايدا يەتكۈزمەك » ، « ئېتىراپ » ، « توغرا يول » ، « ياخشى تىلەك » ، « ئىشەنىچ » ، « ياخشى نىيەت » قاتارلىق شېئرلىرى ، يەتتە قىسىمدىن تەركىپ تاپقان 50 كۇپلېت تۆتلىكى ( ماۋزۇسىز ) ھەمدە سانسكرىت تىلىدىن تەرجىمە قىلىنغان « ھېكمەت پەزىلەتلىرى » ناملىق 23 كۇپلېت تۆتلىك شەكىلدىكى شېئردىن ئىبارەت بىر قەدەر كۆپ ئەدەبىي مىراسى يىتىپ كەلگەن . ئۇنىڭ شېئرلىرى ۋە تەرجىمە ئەسەرلىرى پۈتۈنلەي بۇددا دىنىنىڭ ماھايانا مەزھىپى مەزمۇنىدا بولۇپ ، ئۇ ئۆز تەخەللۇسىنى ئەسەرلىرىنىڭ ئاخىرىغا ئېنىق قىلىپ يېزىپ قالدۇرغان .
پراتياشىرى بۇددا دىنىنىڭ ماھايانا مەزھىپى ئەقىدىلىرىنى ئىلگىرى سۈرۈشتە ئوبرازلىق تىل ، بەدىئىي ۋاستىلەردىن ئۇستىلىق بىلەن پايدىلىنىپ ، ئۆز شېئرلىرىنىڭ جەلىپ قىلىش كۈچىنى ، ئۈنۈمدارلىقىنى يۇقىرى كۆتەرگەن ۋە شۇ ئارقىلىق ئۆزىنىڭ يىتىلگەن شائىر ۋە ئەدەبىي تەرجىمان ئىكەنلىگىنى نامايەن قىلغان .
: }+ R2 L- P( P5 @# w# B9 vتۆۋەندە ، ئۇنىڭ « جانلىقلارغا مەنپەئەت يەتكۈزۈش » ناملىق شېئردىن بىر كۇپلېت مىسال كەلتۈرىمىز :
« كۆل سۇۋىنىڭ لىنىخۇائاسىتەگ يۇقۇلۇنچىسۇز ئارىيۇ ،
. @9 K, F! O% B3 B, uكۆك ايازنىڭ كۈن ئايى تەگ ئالىنچىسىز يورىيۇ .
/ O. l9 @7 {9 Eكۆپ قىلىنچىتىن نىشۋانتىن شىمنۇنۇڭ سىمىنىتىن ،
كۆچەر بارىر يىرتىنچۇنۇڭ يولنىدىن ئوشالىم » .
7 F; ~% w* z8 P6 R7 Z8 h# R' ?مەنىسى :
كۆل سۈيىدە ئۆسكەن لەنخۇا گۈلىدەك غۇبارسىز ئايلىنىپ ،
( t; _7 l( ?6 iكۆك ئاسماندىكى قۇياش ۋە ئايدەك توسقۇنسىز ئايلىنىپ .
تۈرلۈك ھاۋايى - ھەۋەستىن ، ئىپلاسلىقتىن ، شەيتانلار زىمىنىدىن ،
1 F4 P) d+ ]8 S! P" Q( }: ?7 bئۆتكۈنچى بۇ دۇنيانىڭ بارلىق يولىدا ۋاز كېچەي .
تەتقىقاتچىلار تۇرپان رايۇنىدىن تېپىلغان بۇددا دىنىنىڭ ماھايانا مەزھەىپى مەزمۇنىدىكى يازمىلارنى كۆپرەك 9 - ئەسىرگە تەئەللۇق ، دەپ قاراشماقتا . ئۇنداق بولغاندا پراتياشىرى تەخەللۇسلۇق بۇ شائىر 9 - ئەسىردە ، غەرىبىي يۇرتتا ياشىغان دەپ قىياس قىلىش مۇمكىن .ئىزدە

 

                                                   كىرگۈزگۈچ ئايال بالا پەن ئىللىق

تەمكن

رەھمەت، قۇلىڭىزغا دەرت بەرمىسۇن، داۋاملىق تېرىشىڭ....