|
|
مەھمۇد قەشقىرى (1008-1105)" g0 D4 A& H: w: p. p5 J5 R( hبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
( Y% \6 N6 H+ d. M! |9 ?بۈيۈك ئالىم تىلشۇناس، شاھانە ئەسەر تۈركىي تىللار دىۋانىنىڭ مۇئەللىپى، ئۇ خان جەمەت ئائىلىسىدە دۇنياغا كىلىپ ،بىر ئۈمۈر ئىجادىيەت بىلەن شۇغۇللىنىشتىن سىرت ، قەشقەردە مەدرىسە ئىچىپ مۇدەررىسلىك قىلغان ، ئۇنىڭ يەنە باشقا ئەسەرلىرى بارلىقى مەلۇم بولسىمۇ لىكىن زامانىمىزغىچە يىتىپ كېلەلمىگەن ، ئالىمنىڭ تۇغۇلغان ۋە ۋاپات بولغان ۋاقتى ھەققىدە ئىنىق مەلومات يوق ، ئەمما 97 يىل ئۈمۈر كۆرۈپ ئوپالغا دەپنە قىلىنغانلىقى مەلۇم.
& c7 X4 p+ x2 g) e) H! ~( j, L$ Z% y/ c" s* Wبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
9 Y" I' D. ^* n! |% Z4 \9 L4 F2 H p! P- kبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
: N+ Y) P# Z) A2 pبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
يۈسۈپ خاس ھاجىپ( 1018-1085)
$ j* X" r* L$ @( h+ V6 a' ?" F$ J' K8 x: _بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
قارا خانىيلار سۇلاسى دەۋرىدە (مىلادىيە880-1212-يىللار)مەيدانغا چىقىپ ئۆزىنىڭ( قۇتادغۇبىلىك) (بەخت سائادەتكە ئېرىشتۈرگۈچى بىلىم) ناملىق زور ھەجىملىك داستانى ئارقىلىق ئۇيغۇر ئەدەبىيەتىغا بۈيۈك ئابىدە تىكلىگەن شائىر . ئۇنىڭ بۇدېداكتىك داستانى ئۆز ئىچىگە ئالغان غايەت زور بىلىم مەنبەسى ئارقىلىق كۆپلىگەن خەلقلەرنىڭ تىللىرىغا تەرجىمە قىلىنىپ ،دۇنيا مەدەنىيەت خەزىنىسىدىن تىگىشلىك ئورۇن ئالغان .
% K( F( p: y9 }9 [* U7 J+ E1 N+ P ?بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
فارابى (870-950) + ~: n( _; D& R; S- E% V2 xبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
: M, |# v2 Q/ W. ^% X(شەرق ئارستوتىلى) نامى بىلەن تۇنۇلغان، ئۇيغۇر قارلۇق ئالىمى ئەبۇ نەسىر فارابى پۈتكۈل ھاياتىنى، بارلىق زىھىن قۇۋۋىتىنى ئىلىم - پەن ئىشلىرىغا بېغىشلىغان . ئۇ ئۆزىنىڭ نادىر ، مول ۋە ئېچىش خاراكتىرلىك تۆھپىلىرى بىلەن ئوتتۇرا ئەسىر جاھان ئىلىم -پەن مەدەنىيەت تارىخىدا ئۆچمەس ئىز قالدۇرۇپ كەتكەن . ئۇنىڭ تەلىماتلىرى ئوتتۇرا ئەسىردە شەرق دۇنياسىنىڭ ئىلىم -پەن تەرەققىياتىدا مۇھىم رول ئويناپلا قالماستىن ،بەلكى غەرب دۇنياسىنىڭ ئىلىم -پەن تەرەققىياتىغىمۇ سالماق تەسىر كۆرسەتكەن .% G; K( n1 }" j. Z3 d# \بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
$ ?% ~) p I. \بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
ئەلىشىر نەۋائى(1441-1501)
' z- B. L! l3 Q5 `" v2 Z" C* A* ` R7 X3 Q- ^( tبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
شەرق شېئىرىيىتىنىڭ ئاجايىپ جىلۋىدار گۈلتاجى بولغان ،ئىجادى بىلەن جاھانغا تۇنۇلغان ئۇيغۇر ئەدەبىيەت تارىخىنىڭ شانلىق ئىپتىخارى ئۇلۇغ مۇتەپەككۈر شائىر ئەلىشىر نەۋائى ھىراتتا تۇغۇلغان ۋە يەتتە يىشىدىن باشلاپلا شىئېر يىزىشقا كىرىشكەن . ئەلىشىر نەۋائى نىڭ ئەسەرلىرى ناھايىتى كۆپ بۇلۇپ ، بۇلارنىڭ ئىچىدە ( خەزائىنۇل مەئانى ) ناملىق دىۋانى بىلەن (خەمسە) ناملىق داستانلار توپلىمى بىلەن ئالاھىدە ئورۇن تۇتىدۇ.' v, x* P6 p6 S( C# _. Y' O; [9 xبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
( P3 S( Q- F3 o8 L2 A- L. kبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
سۇلتان سەئىدخان(1490-1533)
1 U1 \4 b6 R, M5 N; @( u
9 ]. N/ U2 x* K$ B# G H# Eيەكەن سەئىدىيە خانلىقىنىڭ قۇرغۇچىسى ،شائىر سۇلتان سەئىدخان ئىستېداتلىق ،مەرىپەتپەرۋەر كىشى بولغانلىقتىن ،يەكەن خانلىقىنىڭ ئەدەبىيات ۋە سەنئەت ئىشلىرى جۇش ئۇرۇپ راۋاجلىنىپ زور نەتىجىلەر قولغا كەلگەن . سۇ؛تان سەئىد خانمۇ ئۇيغۇر ۋە پارس تىللىرىدا نۇرغۇن شىئېرلارنى يازغان ، ئەمما دەۋرىمىزگە كۆپ يىتىپ كىلەلمىگەن . سۇلتان سەئىدخان تىبەتكە قىلىنغان بىر قىتىملىق ھەربىي يۈرۈشتە 43 يىشىدا ۋاپات بولغان .
7 W# M4 S; b# [4 [; b+ _ ^& ^" ~بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
ئۆمەر ھەييام (1040-1123) + V8 E! F7 Q! Q. Kبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
) @# x5 y2 g4 P, Qنىشاپۇردا تۇغۇلۇپ خۇراسان ۋە ماۋەرائۇننەھردە پائالىيەت ئىلىپ بارغان مۇتەپەككۈر ،شارئىر ۋە ئاسترۇنۇم ئىدى . ئۇ سالجۇق تۈرك شاھلىرىدىن مالىك شاھ ھوزورىدا ،ۋەزىر نىزامىمۇلىك ھامىيلىقىدا( مالىك شاھ ئاسترۇنۇمىيىلىك جەدۋىلى ) نى ئىشلەپ سالجۇقىيلار كالىندارىنى تۈزگەن . ئۇ (ھىساب مەسلىلىرىنىڭ يىشىلىشى ۋە ئىسپاتى )، (ئارىفمېتىكىدىكى قىيىن مەسلىلەر )... قاتارلىق ئەسەرلەرنى ۋە كۆپلىگەن ئۆتكۈر پىكىرلىك رۇبائىيلارنى يىزىپ ، خەلق قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالغان .5 W+ a- r- t+ ~8 vبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
$ O# q% p2 c) vبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
تەجەللى (1850-1930)( I4 |& @# c0 |; k$ W5 X2 Fبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
! r! S; U5 S5 v# `8 W2 \ئەدەبىيەت تارىخىمىزدىكى ئىككى دەۋرنى ، يەنە ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتى بىلەن ھازىرقى زامان ئەدەبىياتىنى بىر - بىرىگە باغلاپ تۇرغۇچى مەرىپەتپەرۋەر شائىر ھۈسەيىنخان تەجەللى ھەزرەت قاغىلىق ناھىيىسىدە دۇنياغا كەلگەن ۋە شۇ يەردە 80 يىشىدا ۋاپات بولغان . تەجەللى يىتىلگەن شائىر ۋە تىۋىپ بۇلۇش سۈپىتى بىلەن خەلق ئارىسىدا چوڭقۇر ھۈرمەت ۋە ئىناۋەتكە ئىگە بولغان. ئۇ كۆپ تىللىق شائىر بۇلۇپ ، ئۇيغۇر تىلىدىلا ئەمەس ، پارس ئەرەب ، ھىندى تىللىرىدىمۇ شىئېر يىزىپ پۈتكۈل ئوتتۇرا ئاسىياغا تۇنۇلغان.1 Z( O1 x0 m# A* xبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
% }3 a3 N2 j, H. c$ Gئابدۇرىھىم ئۈتكۈر (1923-1995)
. u2 s. G3 \/ L# w9 {) e$ S" j7 \2 g$ V" L
e9 o# x" v1 p0 [+ J( ئىز) ، (ئۇيغانغان زىمىن )قاتارلىق ئۆلمەس ئەسەرلىرى بىلەن ئۇيغۇر ئەدەبىياتىنىڭ يۈكسەك پەللىسىنى ياراتقان مەشھور ئالىم ، يازغۇچى ،تارىخچى ۋە تىلشۇناس ئابدۇرىھىم ئۈتكۈر ئەپەندى خەلق قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالغان ئەدىبلەرنىڭ بىرىدۇر.ئۇ ھاياتىدا ناھايىتى كۆپ دىشۋارچىلىقلارغا دۇچار بولغان بولسىمۇ ، ئىگىلمەس- سۇنماس روھى بىلەن ئۇڭۇشسىزلىقلار ئۈستىدىن غالىب كىلىپ ، ناھايىتى ئىسىل مىراسلارنى قالدۇرۇپ كەتتى .* i0 Q9 ?( H; q( c' w5 t- |7 C1 yبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
. k4 v! U4 k6 r ^بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
ئابدۇقادىر دامۇللام(1862-1924)
( @( v2 m+ B' o) H
# |: G, v$ t! T/ Sمەرىپەتپەرۋەر ئالىم ، تەرەققىيپەرۋەر زات ، تۇنۇلغان ئىجتىمائىي پائالىيەتچى ،شائىر ئابدۇقادىر بىننى ئابدۇۋارىس قەشقىرى ( تەخەللۇسى غازى) ئاتۇشنىڭ مەشھەد يېزىسىدا دۇنياغا كەلگەن . ئۇ يىڭى ئىلىم - پەن ئارقىلىق خەلقنى نادانلىق ، جاھالەتتىن قۇتقۇزۇش يۇلىدا ئۈمۈر بۇيى كۈرەش قىلغان . شۇ دەۋرنىڭ ئىھتىياجىغا ئاساسەن ناھايىتى كۆپ دەرسلىكلەرنى تۈزگەن . نەتىجىدە مۇتەئەسسىپ كۈچلەرنىڭ دۈشمەنلىكى ، ساتقىنلارنىڭ قول سىلىشى بىلەن ئۆز كۈتۈپخانىسىدا ئىچىنىشلىق ئۆلتۈرۈلگەن.
* K6 K+ @9 U2 r' R! z, ?' |: k# G( V4 y; C: q- `& bبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن(1933-1995)3 }3 s" c7 G4 E4 E7 yبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
, b4 k3 k0 m* x! y1 Zبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
(غەربىي يۇرت تاشكىمىر سەنئىتى)،(قەدىمقى مەركىزى ئاسىيا)... قاتارلىق ئىلمىي ئەسەرلەرنىڭ مۇئەللىپى ئالىم ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن ئاتۇشنىڭ مەشھەد يېزىسىدا تۇغۇلغان . ئۇ ئۆز ئۆمرەدە ناھايىتى كۆپ ئەسەرلەرنى يازغان بۇلۇپ ، ھىلىھەم ئېلان قىلىشنى كۈتۈپ تۇرغان ئەسەرلىرى ئاز ئەمەس.ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن خالقئاراغا تۇنۇشلۇق ئالىم بۇلۇپ ،بىلىمخۇمار ئەۋلادلىرى قەلبىدە مەڭگۆ يادلىنىدۇ.% L0 u) k0 Q" M) l# q9 yبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
: o$ L, m3 i9 @6 W2 v% [مەمتىلى ئەپەندى(1901-1937) ( m% v3 k M! L) X" X/ ~% kبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
4 j/ d8 s. S6 Jئۇيغۇر يىڭى مائارىپىنىڭ بايراقدارى ،ھازىرقى زامان ئەدەبىياتىنىڭ تۇنۇلغان ۋەكىلى ،ئوتيۈرەك شائىر مەمتىلى توختىھاجى (تەخەللۇسى تەۋپىق) ئاتۇشنىڭ بۇيامەت يېزىسىدا دۇنياغا كەلگەن . ئۇ قىسقىغىنا 36 يىللىق ھاياتىدا ئۆز خەلقنىڭ مائارىپى ئۈچۈن ، ئەدەبىياتى ئۈچۈن ئۆچمەس ئىز قالدۇرغان . ناھايىتى كۆپ بىلىملىك زىيالىيلارنىڭ بىشىغا چىققان قانخور جاللات شىڭ شىسەي مەمتىلى ئەپەندىنىڭ ئىلغار ئىدىيىسىدىن ئەنسىرەپ ، ئۇنى كۆيدۈرۈپ ئۆلتۈرۋەتكەن .
5 }) S, B! D( D9 x% ^$ z( a, C: V. { x6 o/ _5 A4 s' q2 X" Oبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
لۇتپۇللا مۇتەللىپ(1922-1945)
3 T* ?8 f/ K9 I9 B- @/ D5 c
5 D2 a% V5 I% ]6 S& o) S) }( iئوتيۈرەك شائىر ،ئىنقىلابىي جەڭچى (يىللارغا جاۋاپ ) ، (خىيالچان تىلەك ) قاتارلىق ئكلمەس شېئىرلارنىڭ مۇئەللىپى ، ئۇيغۇر خەلقىنىڭ قەھرىمان ئوغلانى ئوغلانى لۇتپۇللا مۇتەللىپ (تەخەللۇسى قاينام ئۆركىشى)ئۆزىنىڭ قىسقىغىنا 23 يىللىق ھاياتىدا پەقەت تۇققۇز يىل ئەدەبىي ئىجادىيەت بىلەن شۇغۇللانغان بولسىمۇ ، ئاز بولمىغان قىممەتلىك ئەسەرلەرنى يىزىپ ، ۋەتىنى خەلقىگە قالدۇرۇپ كەتتى . ئۇ ئاشۇ مىراسلىرى بىلەن ھازىرقى زامان ئەدەبىيەتىنىڭ ئاساسچىلىرىنىڭ بىرى ھىسابلىنىدۇ .
2 C; T G+ Y6 R4 k) d3 k) y2 i3 t0 a8 W5 t% B, uبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
موللا زەيدىن (1815-1881)/ H3 c a: r' H; Vبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
5 h5 n: J1 R6 Z5 Cبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
مەشھور خەلق قىزىقچىسى موللا زەيدىن لۈكچۈندە تۇغۇلغان . ئۇنىڭ چاقچاقلىرىنىڭ تىغ ئۇچى ۋاڭ ، غۇجىلارغا قارىتىلغان بولغاچقا ، ئوردىدىن سەككىز قىتىم قوغلانغان ، ئەپسوسكى ئۇ ھەجۋىي قۇشاق ، چاقچاقلىرى ئارقىلىق قازىكالانلاردىن ۋاڭ -غۇجىلارغىچە ، ئالدامچى سۇپىلاردىن - چالا مۇللىلارغىچە پاش قىلىپ ئەمگەكچى خەلقنىڭ چوڭقۇر ياخشى كۆرىشىگە ئېرىشكەن . موللا زەيدىن چاقچاقلىرى ھىلىھەم خەلقىمىز ئارىسىدا چوڭقۇر تەسىرگە ئىگە .( F) s7 @- r& K: t% Iبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
% A7 I0 ?- Q4 E4 `; Z! h9 s' [# t+ n; hبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
زوردۇن سابىر(1937-1998)
) u6 C6 p* m- D( |! H- C# o0 u* }4 C& aبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
(ئانا يۇرت)،( ئىزدىنىش)،( ئۇنتۇمايمەن گۈلسارە)،(ئاۋرال شاماللىرى)،(ئاتا)،(خىرە دىرىزە)،(دۇلان ياشلىرى)....قاتارلىق ئەسەرلەرنىڭ مۇئەللىپى ، مول -ھوسوللۇق يازغۇچى زوردۇن سابىر ئۇيغۇرلارنىڭ ئۆزىگە خاس مىللىي پىسخىكىسىنى قېزىشقا ، قۇيۇق مىللىي تۇرمۇش پۇرىقىنى چىقىرىشقا ماھىر بۇلۇش سۈپىتى بىلەن بۈگۈنكى دەۋر ئۇيغۇر پىروزچىلىقىدا ئالاھىدە ئورۇن تۇتىۋاتىدۇ.8 M- k3 K% `' e3 Sبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
. X6 E& D* O4 E) r' yبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
ئەخمەتجان قاسىمى (1914-1949)& [/ Z7 y; d/ @$ ]: Z0 ]; x% ^بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
# ~! _! P2 f$ g; X5 Rبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
(ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلابى )نىڭ ئاتاقلىق رەھبىرى. زۇلۇمغا ،ئېزىلىشكە قارشى كۆكرەك كېرىپ مەيدانغا چىققان ئەزىمەت ئوغلان ئەخمەتجان قاسىمى شىنجاڭنىڭ يىقىنقى زامان تارىخىدا ئۆتكەن قورقماس جەڭچىلەرنىڭ سەركىسىدۇر. ئۇ پۈتۈن ھاياتىنى خەلقنىڭ بەخت - سائادىتى ، مائارىپى ئۈچۈن ئاتىۋەتكەن بۇلۇپ كىيىنكى ئەۋلارنىڭ قەلبىدە مەڭگۆ يادلىنىدۇ. k3 a" A; I3 {5 ]بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
* r, j/ H" l6 G; Gئابدۇخالىق ئۇيغۇر(1901-1933) g) y S6 r+ Q( q1 |6 Kبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
: q4 M3 l$ ]$ n. k- I# i( Y9 m# zبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
ئۇيغۇر دىمۇكراتىك ئەدبىياتىنىڭ ئەڭ ئاتاقلىق ۋەكىللىرىنىڭ بىرى ،ئىنقابىي ۋەتەنپەرۋەر شائىر ،ئازادلىق ،تەڭلىك،دىمۇكراتىيە ۋە ئىلىم - مەرىپەتنىڭ يالقۇنلۇق كۈيچىسى ،نۇرغۇن جەڭگىۋار شېئىرلارنىڭ مۇئەللىپى ئابدۇخالىق ئۇيغۇر شېئىې يىزىش بىلەنلا قالماي، ئىنقىلابقا قاتناشقان ئاكتىپ جەڭچىدۇر. شائىر ئابدۇخالىق ئۇيغۇر 32 يىشىدا جاللات شىڭ شىسەينىڭ قۇلى بىلەن ۋەھشىيلەرچە ئۆلتۈرۈلگەن . ئەمما ، ئۇنىڭ جەڭگىۋار شېئىرلىرى ،ھازىرغىچە خەلقىمىز ئارىسىدا كەڭ تارقىلىپ كەلمەكتە.* G1 `1 q- G9 s/ c' ]. A/ C- K2 Cبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
( d4 h h7 p. ~7 O& [" x3 t! w& f! ^/ l& h+ I( E+ E6 Q3 i9 Fبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
& i' k8 t# c7 {8 I m; Gبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
سەئىدى(1203-1292)
( w6 \8 a, D& c5 D8 }+ Y0 [* B# \بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
ئوتتۇرا ئەسىردە ياشىغان مەشھور پارىس شائىرى . ئۇ ( بوستان ) ۋە (گۈلىستان ناملىق ئۆلمەس ئەسەرلىرى بىلەن دۇنيا جامائەتچىلىكىگە تۇنۇشلۇق . سەئىدى ئۈچ ياشلارغا كىرگەندە ئاتىسىدىن يىتىم قىلىپ نامراتلىق ئىچىدە چوڭ بولغان ۋە دەرۋىش بۇلۇپ ، يىگىرمە يىللىق سەرگەردانلىق ھاياتىنى باشتىن كەچۈرگەن .سەئىدى ئاخىرقى ئۈمرىدە شىراز شەھرىنىڭ ئەتراپىدىكى ئاددىي بىر كەپىدە تۇرمۇش كەچۈرگەن ھەم ۋاپات بولغاندىن كىيىن شۇ يەرگە دەپنە قىلىنغان.
% _3 d$ w! Q5 u- r" U) S8 X. P0 L/ c) {' f9 H* n8 Y# Fبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
. f! j. O- s3 }9 {3 v; M& N: z5 J. Z+ s- uبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
برۇنى(973-1044)* K9 K. A7 `. \" |; K7 Fبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
, y5 a1 z2 i, U. S0 F% Oئەبۇ رەيھان ئەل برۇنى خارەزمدە تۇغۇلغان ،كىيىن غەزنىگە كۈچۈپ بارغان ھەمدە كۆپ يىل ھىندىستاندا مۇھاجىر بۇلۇپ تۇرغان.(ھىندىستدن تەزكىرىسى )،( قەدىمقى يادىكارلىقلار) ،( مەسئودى ئاسترۇنۇمىيىسى ۋە مۇنەججىمشۇناسلىقى قائىدىلىرى ) ... قاتارلىق ئەسەرلەرنى يازغان . ئۇ ئۇتتۇرا ئەسىردە يەر شارىنىڭ مىردىئانۋە پاراللىل گىرادوسلىرىنى ھەممىدىن ئاۋۋال توغرا ئۆلچەپ چىققان ئالىم بۇلۇپ قالغان .
5 m. n6 t5 V, M
6 d g* R ]8 \
2 u1 z# g: B3 q8 M) e* _1 ]% }4 l* z7 V& P4 f! Pبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
زەلىلى(1672-1745) : W; a, M* e/ V! n9 D9 L$ Hبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
. H) t" E2 r5 Z$ g& s6 qتىلىنىڭ گۈزەللىكى ،پىكىرلىرىنىڭ چوڭقۇرلۇقى ئۇخشىتىشلىرىنىڭ چىرايلىقلىقى بىلەن ئۆزىگە خاس ئۇسلۇب ياراتقان شائىر مۇھەممەد سىدىق زەلىلى ئۇيغۇر ئەدەبىياتىنىڭ تۇنۇلغان نامايەندىلىرىدىن بىرى . شائىرنىڭ بەزى مىسرالىرىدىن ئۇنى تەخمىنەنXVIIئەسىرنىڭ 70- يىللىرى يەكەندە تۇغۇلغان دەپ ئېيتىشقا بۇلىدۇ ، ئەمما شائىرنىڭ قانچىلىك ئۈمۈر كۆرۈپ ،قاچان ۋاپات بولغانلىقى ھەققىدە ئىنىق مەلومات يوق .( سەپەرنامە) داستانى شائىرنىڭ ۋەكىللىك خارەكتىرىگە ئىگە ئەسىرىدۇر., o. n5 H0 r$ i" f! N$ t, I! lبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
' p3 `) L) y) d& ]+ R- a- `6 p$ c2 Tبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
* _4 `0 q3 e3 ~; S0 C- U7 a4 @) K" F* }9 Gبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
خاراباتى(1638-1730)
4 i: P! k+ a* u& ?% {, E9 k$ W& A% eبۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
شائىر مۇھەممەت بىننى ئابدۇللا خاراباتى ئاقسۇدا ياشىغان ۋە ھاياتىنىڭ ئاخىرىدا بارلىق مال - مۈلكىنى كەمبەغەللەرگە بۈلۈپ بېرىپ ،ئاشىق سۈپەت كۈن ئۈتكۈزگەنھەمدە ئۆزىنىڭ جاھالەتلىك دەۋرانغا قارشى شىكايەتنامىسى بولغان (كوللىيات مەسنەۋى خاراباتى) ناملىق توپلىمىنى ئىشلەپ چىققان. شائىر ۋاپات بولغاندىن كىيىن خەلق ئۇنى ھۆرمەتلەپ ھەيۋەتلىك (ھاجى خاراباتى مەقبەرىسى ۋە ( ھاجى خاراباتى خانىقاسى ) نى بىنا قىلىپ ئۇنى داۋاملىق ئەسلەپ كەلگەن ., A* c3 h4 k; H# O0 \* ?بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
5 }7 U7 Q; h% ]نىزامى (1141-1209)
3 H! z, |1 ^7 ~* ]) F5 ^ G3 a, S% W! ^بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
كىيىنكى دەۋىرلەردىكى ئوتتۇرا ئاسىيا ئېپىك داستانلىرىنىڭ تەرەققىي قىلىشىغا چوڭقۇر تەسىر كۆرسەتكەن شائىر نىزامى گەنجىۋى ئوتتۇرا ئاسىيانىڭ گەنج شەھرىدە تۇغۇلغان . ئۇ ئىسلام مەدرىسىدە بىر نەچچە يىل مۇدەررىسلىك قىلغاندىن سىرت ،كۆپ ۋاقتىنى ئىجادىيەتكە سەرپ قىلغان . ئۇ يىزىپ چىققان ( خەمسە ) شەرقنىڭ ئەڭ قىممەتلىك داستانلىرىنىڭ بىرى بۇلۇپ ،شائىر ئەلىشىر نەۋائى مۇ ئۇنىڭ كۈچلۇك تەسىرىگە ئۇچرىغان.4 H6 F3 p4 }5 a4 a% {بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
; B9 R. u1 J) L3 p
- A P( V2 i+ N( P! F; Y$ @2 o1 w, p ~بۇ مەزمۇنلار روھلان مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن()
فىردەۋسى(934-1020)
& u2 S. F) S1 N
P W( S- ?* ]& ]$ P(شاھنامە) ناملىق شاھانە ئەسەرنىڭ مۇئەللىپى ،مەشھور ئىران شائىرى ،تۇلۇق ئىسمى ئۇبۇلقاسىم فىردەۋسى.ئۇ بۈگۈنكى ئىران چىگرىسى ئىچىدىكى خۇراسان ئوبلاستىدا دۇنياغا كەلگەن .فىردەۋسىنى ھۈكۈمرانلارسىنىپى ئۆز يېرىدە پاتقۇزمىغان بولسىمۇ ، ئۇ خەلق قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالغان ،خەلقنىڭ قەدىرلىشىگە ئېرىشكەن.( شاھنامە) نىڭ ھەر خىل نۇسخىلىرى ۋە پارچىلىرى ھەرقايسى مۇسۇلمان مەملىكەتلىرى ۋە مىللەتلىرىنىڭ تىللىرىغا تەرجىمە قىلىنغان.
( i5 J6 b; l' [
7 u# w" J+ Q7 \/ k; y- cمەنبە:كىروران تورى
; d2 V2 c. b4 @( g0 @, q: I
6 K: u! @+ l( ?2 H( G: x |
| |
ياقتۇرىشىڭىز مۇمكىن؟ مۇناسىۋەتلىك تېمىلار |
بۇ تېمىلارغىمۇ ئىنكاس يېزىلغان ئاپتورنىڭ نادىر تېمىلىرى - تېخىچە نادىر تېما يازمىغان ئوخشايدۇ ...
مۇناسىۋەتلىك نادىر تېمىلار ئاپتورنىڭ بارلىق تېمىلىرى |
| |
|
ئىناۋەت
تەڭگە
بايلىق
تۆھپە
IP كارتىسى
ۋاقتى: 2012-7-9 21:55:20
كۆتۈرۈش كارتىسى
چوققىلاش كارتىسى
变色卡
ۋاقتى: 2012-7-10 14:56:17
