«چوڭ ئەيسا» نىڭ مەخپىي ئارخىپى

sarsan520

سىزمۇ بىراقلا.تونولاي.دەمسىز نىمە ؟تۇرمىدىن قىچىش دىگەن كىنۇ دەك
ياكى مۇنبەر پولىدىن قەلەم  ھەققى  بىرىپ ئوقۇمدۇق ئاخىرنى
  

michael

خالمۇرات ئۆمەرنىڭ فىلىملەردىكى رول ئېلىش ماھارىتىگە بەك قايىلمەن،شۇنداق تەبىئى دىسە

muhterbay

قەتئىي خاپا بولماڭلار جۇمۇ ! ۋاي مۇشۇ روزا قىستاپ قالدى دەپ قاراڭلار ، بولىۋاتىدۇ توي دىگەن ...ياۋپانا ! يىگىت توي ، قىز توي ، خەتنە توي ...پوھۇي ! يۇرتنىڭ چوڭى بولغاندىكىن بارماي دىسەڭ تېخى . بوپمۇ ئوغۇل ئۆيلىگەنلەر بىلەن ، خەتنە توي قىلغانلار ئىشىگىمنىڭ ئالدىغا كېلىپ ئولتۇرۇلىۋالغان '' تۆپىسىدە تۇرۇپ بەرساڭا ئاكا ، ئوغلىمىز سەندەك ھەقىقي ئەركەكلەردىن بوپقالسا ...''
ياق دىگىلى بولاتتىمۇ ؟ ئامال يوقكەن زادى . شۇنىڭ بىلەن ئاۋۇنىڭ تويىدىن چىقىپ ماۋۇنىڭكىگە ، ماۋۇنىڭ مەسلىھەت چېيىدىن چىقىپ ئاۋۇنىڭ نىكاسىغا...دىگەندەك يامان ئالدىراش بوپكەتتىم زادى .

خوش شۇنداق قىلىپ نەگە كېلىۋېدۇقا ؟
ھە راست ئېسىمگە كەلدى . باشلاۋاتايما ئەمىسە :

ھازىرچە بىز خالمىرات ئۆمەرنىڭ سەھنە ۋە ئېكران سەنئىتىدە ياراتقان ئوبرازلىرى ھەققىدە شۇنچىلىكلا نەرسىنى بىلەلەيمىز . كۆز ئالدىمزىدىكى ئاز ئەمما ساز بۇ ئوبرازلار  ھېلىمۇ ئېغىزىمىزنى تاتلىق قىلىپ تۇرۇپتۇ . ئۇ رول ئالغان فىلىم ، ئۇ رول ئالغان سەھنە ئەسەرلىرىنى ئىشتىياق ۋە ئىخلاس بىلەن كۆرگەن چېغىمىزدا ئالدى بىلەن ئۇنىڭ ئىلى ئۇيغۇرلىرىغا خاس يۇمۇرىستىك خارەكتىرىدىن سۆيۈنمەي تۇرالمايمىز . ئۇنى سەنئەت ساھەسىگە ئېلىپ كىرگەنمۇ ، سەھنە ۋە ئېكرانلاردىكى رولىغا خاسلىق ئاتا قىلغانمۇ ئاشۇ خارەكتىر . بىز ئونۋىرسال ساپاغا ئىگە سەنئەتچىمىزنىڭ ئارخىپىنى ۋاراقلىساق ئۇيغۇر ناخشا - مۇزىكا سەنئىتى ئۈچۈن سىڭدۈرگەن ۋە سىڭدۈرىۋاتقان يەنە بىرقاتار ئىلمىي ئەمگەكلىرى بىلەن ئۇچرىشىمىز . مەسىلەن ئۇ ئۈرۈمچىدىكى سەنئەت پىشىۋالىرى بىلەن بىرلىشىپ تېخى يۈرۈشلەشمىگەن بىر تۈركۈم ئىلى خەلىق ئاھاڭلىرىنى بەش يۈرۈش بويىچە رەتلەش ، شۇنداقلا مەرھۇم نۇرمۇھەممەت تۇرسۇن ، سەيدۇللام توختىلار بىلەن بىرلىكتە ئۇيغۇر كىلاسسىك مۇزىكىلىرى ئاساسىدىكى '' ئەشۋاي '' ناملىق قاپلىق ئۈنئالغۇ لېنتىسىنى ئىشلەشكە قاتناشتى . روشەن مىللىي خاسلىق ، قويۇق يەرلىك پۇراققا ئېگە بىرقىسىم ئاھاڭلارنى ئىشلەپ خەلقنىڭ ھوزۇرىغا سۇندى . توۋۋا ، بىزنىڭ ''چوڭ ئەيسانى '' نى ھورۇن ، لەقۋا ، بولۇمسىز دەپ يۈرسەك ، ئۇنىڭ ئەكسىچە چىقىپ قالغىنى قىززىق . شۇنداق ، ئەكسىچە چىقىپ قالدى . ئەمدى ئۇ ئىلگىرىكىدەك تومۇز ئىسسىقنى كۆرسە مەتنىيازدەك دەرەخ سايىسىگە قاچىدىغان ، قورسىقى ئاچسا ئاكىسىنىڭ بوز خالتىسىدىكى نېنىنى تەكەللۇپسىز يەپ ، يەڭگىسىنىڭ بوغما قاپاقتىكى ئەتكەن چېيىنى پاكىزە ئىچىۋېلىپ ، ئېشەك ھارۋىسى ئاستىدا خاتىرجەم ئۇيقىغا كېتىدىغان ھېلىقى خالمىراتقا ئوخشىمايدۇ. ئۇ كۈن بويى ئالدىراشلا يۈرىدۇ . رول ئېلىش ، ئاھاڭ رەتلەش ، سەھنە ئەسەرلىرى تەييارلاش ، مۇزىكا ئىجادىيىتى ، يەنە تېخى ناخشا ، ساز ، كۈلكە چاقچاقلىرى بىلەن بەزمە ، ئولتۇرۇشلارنى قىززىتىش ....چاتاق يېرى ، مەجبۇرىيەت تۈسىنى ئالغان ئايىقى چىقماس سورۇنلار ئۇنىڭغا خېلىلا ئېغىر بېسىم ئېلىپ كەلگەندەك قىلىدۇ . ئىشقىلىپ ئۇ ئالدىراش ، ئالدىراش بولغاچقىمۇ تەرجىمىھالى مۇشۇ يەردە ئۈزۈلۈپ قالدى . داۋامىنى ئەلۋەتتە ئۇنىڭ مۇندىن كېيىنكى سەنئەت ھاياتىنىڭ قانداق بولىشى بەلگىلەيدۇ . مۇبادا ئۇ رېتىمى تېزلەشكەن مەركىزىي شەھەر ، رېتىمى تېزلەشكەن مەدەنىيەتلىك جەمىيەتتە ، '' مەدەنىيەت '' شاماللىرىنىڭ تەسىرى بىلەن يىللاردىن بېرى ۋۇجۇدىغا جۇغلاپ كەلگەن ئىچكى ئېنىرگىيەنى خورىتىپ قويماي ، سەنئەت ھاياتىنىڭ نۆۋەتتىكى بەتلىرىنى يەنىمۇ رەڭدار سەھىپىلەر بىلەن بىزەش ئىمكانىيىتىگە ئېگە قىلالىسا ، ئىشىنىمىزكى چالا قالغان تەرجىمىھالنىڭ خۇلاسە كالامى كېلەچەكتە ھەممىمىزنىڭ قەلبىنى سۆيۈندۈرەلەيدۇ .

تۈگىدى .

nasiba

كىيىنكى شەخسى تۇرمۇشى  يو قما  ،   يىزىپ بولالماي  قىسقارتىۋەتتىڭىزمۇ   يا  .    نەچچە بالىسى   نەچچە  كالىسى  بار    دىگەندەكچۇ .         شۇنداقتىمۇ  رەخمەت  ئېرىنمەي    يازغىنىڭىزغا    .   ئەمدى  ئىت ئىتىشنى    ساقلايلى  .

muhterbay

ئەمدى بۇ ''چوڭ ئەيسا'' نىڭ شەخسىي تۇرمۇشىنى مۇنۇ ئابدۇرۇسۇل دىگەن داڭگال يازماپتۇ دەڭا نەسىبە ! كېيىنچىرەك يېزىپ قالغۇدەكلا بولسا مۇشۇ يەرگە سۆرەپ ئەكىرىمەن ، بولامدۇ ؟ ھە ، شۇڭغىچە ''چوڭ ئەيسا'' نىڭ چاقچاقلىرىدىن بەھىر ئالغاچ تۇرۇڭ .

خالمىرات ئۆمەر چاقچاقلىرى

ئەگىتمە جاۋاپ

ئۈرۈمچى شارائىتىدا قىز - يىگىت بىرگە مېڭىپ قالسىلا غەيرى مۇناسىۋەت نۇقتىسىدىن چۈشىنىۋالىدىغان ئەھۋال ئادەتكە ئايلىنىپ قاپتۇ.بىركۈنى خالمىرات ھەدىسى گۈزەلنۇر ئۆمەر بىلەن كوچىدا بىرگە كېتىۋاتسا ، ئۇنىڭ يېقىن بىر تونۇشى ئۇچراپ قاپتۇ -د ئەچەتكە تارتىپ سوراپتۇ :
- پەيزىڭ بار سەرالىق جۇمۇ سەن ، نەدىن تېپىۋالدىڭ بۇ سەتەڭنى ؟
خالمىرات چاندۇرماي جاۋاپ بېرىپتۇ :
- ۋايتاڭەي ، ئىشقىلىپ مەن تۇغۇلغاندا ئۆيىمىزدە باركەنغۇ .
ئاغىنىسىغا يەر قاتتىق ، ئاسمان يىراق بىلىنىپ كېتىپتۇ .

ماختاش

يېزىدا بولغان بىر ئولتۇرۇشتا تازىمۇ كۆرەڭ بىر شەھەرلىك ئاداش ئىتىنى ماختاپ قاپتۇ :
- ۋاھ ، بىزنىڭ شەھەرنىڭ ئىتلىرىزە ، ناتونۇش ئادەمنىڭ ھېدىنى ئالغان ھامان تۈك - تۈكىنى يەپ قاۋاپ ئارامىنى قويمايدۇ .
- بىزنىڭ جاغىستاينىڭ ئىتلىرىنى دىمەيسەن ، - دەپ ماختىنىپتۇ خالمىراتمۇ نۆۋىتىدە ، - كەچقۇرۇنلىغى دەرۋازا ئالدىغا چىقىپ ، ئېڭىكىنى ئىككى قولىنىڭ ئۈستىگە قويۇپ ، مۈگدەپ ئولتۇرۇپ كېتىدۇكى ، قويۇۋېرىڭ ، ئۆتكەن - كەچكەنگە قاۋاي دىسە جىمى ئادەم تونۇش .

ئىسسىق ئۆتكەن ئوخشايدۇ

خالمىرات خەلق ناخشىلىرىنى بۇزۇپ ئېيتقان ئادەملەرنى كۆرسە چىداپ تۇرالمايدىكەن . بىر نائۇستا بىر ناخشىچى خەلق ناخشىلىرىنى توۋلاپ كېلىۋېتىپ :
يۈرەكتىكى زەرداپ سۇ ،
قانغا ئۆرىلەي دەيدۇ .
دىگەن يېرىگە كەلگەندە '' پارغا ئايلىناي دەيدۇ '' دەپ بۇزۇپلا ئېيتىپتۇ . بۇنى ئاڭلىغان خالمىرات يېنىدىكىلەرگە دەپتۇ :
- ما ئاداشقا ئەمدى ئىسسىق ئۆتكەن ئوخشايدۇ .

يەنە بىر نۆۋەت

خالمىرات '' ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلابى'' غا يۆلەپ مۇنداق بىر لەتىپىنى سۆزلەپ بېرىدۇ .
ئۇرۇشقا قاتناشقان شەھەر ئىچىلىك بىر ئەسكەر ھەرەمباغ سوقۇشى بىلەن بولۇپ كېتىپ ، ھەپتە - ئون كۈنگىچە ئۆيىگە قايتالماپتۇ . بىر كۈنى ئۇ ئايالىغا :
- ئۆي تامىقىنى سېغىنىپ كەتتۇق ، ئوخشىتىپ لەغمەن ئېتىپ قويساڭ ، سەبداشلىرىم بىلەن كېلىپ يەپ كەتسەم ،- دەپتۇ .ئايالى ماقۇل بوپتۇ . تاماقنى ئېتىپ تەييار قىلىپ تۇرغاننىڭ ئۈستىگە ئەللىككە يېقىن ئەسكەر كوماندىغا دەسسەپ قورۇغا كىرىپ كەپتۇ . بۇنى كۆرگەن ئايالى چۆچۈپ كېتىپتۇ-دە ، ئېرىنى چەتكە تارتىپ :
- سانىنى ئېنىق دىسىڭىز بولمامدۇ ، مەن تېخى بىرنەچچە ئادەمنى باشلاپ كېلىدىغان ئوخشايدۇ دەپ ، شۇنىڭ لايىقىدىلا تاماق قىلىپ قويۇپتىمەن ،- دەپتۇ .
بۇنى ئاڭلىغان ئېرى ئەسكەرلەرگە قاراپ :
- دىققەت ، ئارتقا بۇرۇل ، قەدەملەپ مارىش ، - دىگىنىچە ئۇلارنى ئېلىپ ماڭغىلى تۇرۇپتۇ . ئايالى سوراپتۇ :
- ھوي نەگە ؟
- جىم تۇر خوتۇن ، - دەپتۇ يولدىشى ، - قارىسام تامىقىڭ يەتمەيدىكەن ، بۇدا بىر سوقۇشۇپ كېلەيلى .

بىر كۆرسەم

باشقىلارنىكىنى يەپ - ئىچىپ ئۈگۈنۈپ قالغان تازىمۇ قېلىن - قاتتىق بىر ئاداش بارىكەن. بىركۈنى ئۇ خالمىراتنىڭ مېھمانلىرى شەرىپىگە ئۇيۇشتۇرۇلغان سورىنىدا چەتئەلنىڭ '' بىراندى '' ماركىلىق ھارىقىنى ئىچىۋېتىپ دەپتۇ :
- نىمىشقىكىن مۇشۇ ھاراقنى ئىچسەم ئەتتىگەنلىگى ئاتتەكلا تۇرىدىغان بولدۇم .
خالمىرات دەپتۇ :
- ئۆزۈڭنىڭ پۇلىغا ئىچسەڭدىڭ ، قانداق قوپقانلىغىڭنى بىر كۆرسەم .

بىر تىل بىلەن

خالمىراتنىڭ يېقىن ئارىلىشىدىغان بىر ئاغىينىسى خالمىراتقا ئايالىنى ماختاپ بېرىپتۇ :
- بىزنىڭ خوتۇننى دىمەيسەن مۇشۇ كۈنلەردە باشقىچىلا تىرىشچان بولۇپ كېتىۋاتىدۇ جۇمۇ ، بىر تەرەپتە خىزمەت بىلەن ئۆي ئىشى ، يەنە بىر تەرەپتىن قوشۇمچە تىل ئۈگۈنۈپ ...مانا ، ئۇ دىمەڭ ، بۇ دىمەڭ بىلەن ئۈچ خىل تىلدا خېلى راۋان سۆزلەيدىغان بوپ قالدى .
- ئالامەت چىداشلىق نىمىكەنسەن جۇمۇ ، - دەپتۇ خالمىرات ،- بىزنىڭ خوتۇن بىر خىل تىل بىلەن جۇلۇقىمىزنى چىقىرىۋېتىپ بارىدۇ .

يەنە ماختاش

خالمىراتنىڭ شەھەرلىك ئاغىينىسى يەنە شەھەرنىڭ ئىتلىرىنى ماختاپ قاپتۇ :
- ئىت دىگەن قاندىقىغا باقساڭ شۇندىقىغا چوڭ بولىدىغان گەپكەن . مىسالغا بىزنىڭ شەھەرنىڭ ئىتلىرىنى ئالايلى ، بەزىدە بازار ئارىلاپ چىقىپ كەتسە نە نەلەرنى ئايلىنىپ قورسىقىنى ئۆزى بېقىپ ، كەچ بولغاندا بىر چىرايلىق قايتىپ كېلىدۇ . ساناپ كەلسە مۇنداق ئىتلىرى ساماندەك .
- بىزنىڭ يېزىنىڭ ئىتلىرىمۇ قىززىق ، - دەپتۇ خالمىرات ،- ئېگىسى شەھەرگە ماڭسا ، ھارۋىنىڭ ئاستىدا بېشىنى كۆتۈرمەي سوكۇلداپ مېڭىپ ، ھارۋىنى چىقىرىپ قويغان يەردىلا يېتىپ ، يەنە شۇ ھالەتتە قايتىپ چىقىدۇ . ئۆمرىدە شەھەرگە كىرىپ ، شەھەرنى كۆرمەي يېنىپ چىقىدىغان ئىتلىرى ساماندەك .

پالەك

خالمىراتنىڭ ئۈرۈمچىدە ئوقىۋاتقان چاغلىرىكەن . يازلىق تەتىلدە يۇرتىغا قايتىپ كەپتۇ . ئۇ ئۆيگە كەلسىلا لەغمەننىڭ جىدىلىنى قىلىدىكەن . بىركۈنى ئاپىسى ئۇنى بازاردىن پالەك ئەپكىلىشكە بۇيرۇپتۇ . قانداق بولغان ، خالمىراتنىڭ ئېسىيادى باشقا ئىشلار بىلەن بولۇپ كېتىپ ، پالەك ئېلىۋېلىشنى ئۇنتۇپ قاپتۇ . ئۆيگە كەلگەندىنكىن ئاپىسى :
- ئېلىپ كەلگەن پالەكلىرىڭ قېنى بالام ؟، - دەپ سوراپتۇ .
خالمىرات راست گەپنى دىيىشتىن خىجالەت بولۇپ ، ئاپىسىغا :
- مەكتەپتىمۇ شۇ پالەك ، ماتىرىيالدىن كۆرسەم پالەك قاننى ئازايتىۋېتىدىكەن دەپ يېزىپتۇ . بولدى ئۇنىڭ گېپىنى قويساڭا ئاپا ،- دەپتۇ .
- جېنىم بالام ، - دەپتۇ ئاپىسى خالمىراتقا ، - چىرايىڭ نىمانچە تاتىرىپ كەتتىكىن دىسەم ، ئەسلىدە بىرسىنىڭ پالەكلىگىدە ئولتۇرۇپ سالغان يېرىڭ بارىكەندە .

muhterbay

ئەمدى مۇنۇ ئەيساكامنىڭ تەرجىمىھالى پاك - پاكىز تۈگىدى جۇمۇڭلار . ھە ، يەنە كىمدىكىم ئاخىرىنى...ئۇنى ، بۇنى دىسە دەپ قوياي، ھە ، مۇنۇ بىر پاي كالىچىمنى ئاتىمەن بېشىغا .(  يەنە بىر پاي كالىچىمنى ئاخشام نەدە چۈشۈردىمكىنتاڭ ؟ )

kaxkaryigti

قولڭىزغا دەرت كەلمىگەي

muhterbay

ئامما لېكىن ئۇكا ، ئالامەت ئىشتىن بىرنى قىپسىز جۇمۇ ! نىمە دەيىتتۇق ھېلىقى...... ھە راستلا ، '' ئالتۇن ئۈزۈككە ياقۇت كۆز '' ھە مۇشۇ ...مۇشۇ . دەل شۇنىڭدەك ئىش قىپسىز . مۇشۇنداق قوللاپ - قۇۋۋەتلەپ بەرساڭلار مانا ، تېخىمۇ ئېسىل يازمىلارنى تەغدىم ئېتىش ئۈچۈن يەڭ شىمايلايمىزدە . رەھمەت !

tiltumar

چوڭ ئەيسا بىلەن بىر يەرلىك تۇرۇپ مەن بىلمەيدىغان سىرلار ھەجەپ جىككەن

hanjar0999

خالمۇرات ئاكامدەك چولپان كەمدىن كەم ئۇچرايدۇ .....يەنە نادىر ئىتۇتلارنى يۇمۇرلارنى ئورۇندىسا بولاتتى .......دوستۇم داۋامىنى چاققان يوللارسىز ....