تولۇق 1- يىللىقلار تىل-ئەدەبى.....

ئۈمۈد2

تولۇق 1- يىللىقلارنىڭ تىل-ئەدەبىيات ئىمتىھان سوئالى
1-ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ2013 -2014 - ئوقۇش يىلى
1- مەۋسۈم 1- بۆلەك ئىمتىھان سوئالى
تولۇق1-يىللىق ئەدەبىيات  ئىمتھان سۇئالى (زۆرۈر دەرىسلىك 1-قىسىم )
(ئىمتىھان ۋاقتى 120 مىنۇت ، تولۇق نۇمۇرى 100 نۇمۇر)
1- تاللاش سۇئالى (ھەر بىر تارماق سۇئالدا پەقەت بىرلا جاۋاپ تەلەپكە ئويغۇن. تەلەپكە ئويغۇن جاۋاپنىڭ ھەرپ بەلگىسىنى تۆۋەندىكى جەدۋەلگە تولدۇرۇڭ. ھەر بىر تارماق سۇئالغا 3 دىن جەمئىي 30 نۇمۇر بىرىلىدۇ)

سۇئاللار        1        2        3        4        5        6        7        8        9        10
جاۋابى
                                                                       


1.«غەزەپ ۋە زار»ناملىق شېئىر ھەققىدە ئېيتلغانلاردىن خاتاسى: (         ) A.بۇ شېئىر مەزمۇن خاراكتىردىن سىياسى لىرىكىدۇر.B.شائىر شېئىردا خەلقنى ئىلىم -مەرىپەت ئىگەللەپ تەرەققىي قىلغان ئەللەر قاتاردىن ئورۇن ئىلىشقا ئۈندىگەن.C.بۇ شېئىر ئۇيغۇر شېئىرىيتىنىڭ غەزەل شېئر شەكلىدە يېزىلغان . D.بۇ شېئىر ھەزەج شېئىر شەكلىدە  يېزىلغان. 2.«سىبىر تۇتقۇنلىرىغا مەكتۇپ»ناملىق شېئىردا (         ) A.پەقەت چىرىك ئىجتىمائىي تۈزۈم پاش قلىنغان.B.ئەينى دەۋىردىكى جاپالىق ئەمگەك مەنزىرسى تەسۋىرلەنگەن.C.سىبىر تۇتقۇنلىرىنىڭ ئاھۇ-زارى، پەريادى ئىپادىلەنگەن. D.چار پادشاھ ھۆكۈمرانلىرغا بولغان كۈچلۈك نارازىلىق ئىپادىلەنگەن  .
3. ئارسلاننىڭ ئەسلى ئىسمى (       ) A .مۇھەممەت ئوسمان  B. مۇھەممەت ھوشۇر  C. مۇھەممەت سۇپى D.مۇھەممەت قاسىم.4.«ئانا تىلىم»ناملق نەسىرھەققىدە توغرا ئېيتىلغىنى(       )
A .ئانا تلىنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئوينىغان رولى مۇئەييەنلەشتۇرۇلگەن. B .ئانا تىلىنڭ گۈزەللىكگە مەدھىيە ئوقۇلغان. C.ئانا تىلىنىڭ پەقەت يازما ئەدەبىياتنى بارلىققا كەلتۈرۈشتە ئوينىغان رولىنى مۇئەييەنلەشتۇرگەن. D..ئانا تىلىنىڭ گۈزەللىكى ، قەدىميىلىكى ،بۇگۇنكى مەدەنىيەت ،ئەدەبىيات-سەنئەتنى يارىتىش ،ئىلىمىز ۋە دۇنيا مەدەنىيەت خەزىنىسىگە تۆھپە قوشۇشتا ئوينىغان رولنى مەدھيىلىگەن.
5.دۇنيا ئەدەبىياتىدا رۇبائىيچىلىقتا دۇنياۋى شۆھرەت قازانغان شەخس: (      )
A. ئۆمەر ھەييام      B.   يۈسۈپ خاس ھاجىپ  C.  ئەلشىر نەۋائىي  D .گۇمنام
6.«ھەزەر قىل،بەزىلەر جۆندەشكە ئۇستا،
بىر ئىشقا ئالدىدىن ئۈندەشكە ئۇستا.
ئەپلەشسە ئۆزىنى داڭلاشقا ئۇستا،
چاتىقى چىقسىلا دۆڭگەشكە ئۇستا. »بۇ رۇبائىيدا قاپىيە بولۇپ كەلگەن سۆزلەر      ) A.《ئۇستا》دېگەن سۆزنىڭ تۆت قېتىم كېلىشى B.جۆندەشكە،ئۈندەشكە،دۆڭگەشكە.  C.جۆندەشكە ئۇستا ،ئۈندەشكە ئۇستا،دۆڭگەشكە ئۇستا D .يۇقىرىقى جاۋابلارنىڭ ھەممىسى توغرا.
7.«بىر ئادەمگە نۇرغۇن زىمىن لازىممۇ »ناملىق ئەسەردىكى«ئالۋاستى»(       ) A.ئەسەردىكى ئاساسلىق پىرسۇناج بولۇپ ،باخۇمنىڭ دۇشمىنىدۇر .  B.باخۇمنىڭ جىننى ئالغان ئەزرائىلىنى كۆرسىتىدۇ.  C.ئادەمنىڭ نەپسىگە قارىتىلغان.  D .ئادەمنىڭ تەقدىرىنى بەلگىلەيدىغان غايىۋى كۈچنى كۆرسىتىدۇ.
8.«بوۋاي ۋە دىڭىز » ناملىق ئەسەردىكى سانتىياگونىڭ ئەڭ ئاخىرقى ئارزۇسى (        )   A.بىلىقنى يەپ كەتكەن لەھەڭ ئۈستىدىن غالىپ كىلىش .B. دىڭىز ساھىلىدىن چاقنىغان چىراغ نۇرلىرىنى كۆرۈش C. بىلىقنى لەھەڭلەرنىڭ يەپ كىتىشىدىن ساقلاپ كىلىش. D. تۇماننىڭ تارقاپ ،يۇلتۇزلارنىڭ چىقىشىنى كۆرۈش.
9.«ئۆمەر ئۆلدى»شىئىرىي شەكىل جەھەتتىن(       )
A. لىرىك شېئىر B .. ئېپىك شېئىر  Cچاچما شېئىر D.نەسرىي شېئىر
10.«يىلللارغا جاۋاپ »ناملىق شىئىر ھەققىدە ئىيىتلغانلاردىن خاتاسى(  )A.بۇ شىئىر شەكلى ۋە قۇرۇلمىسىغا ئاساسەن ئارۇز ۋەزىنىلىك شىئىردۇر.B.بۇ شىئىرنىڭ ئاپتورى لۇتپۇللا مۇتەللىپ.Cشائىرنىڭ يىللارغا بەرگەن جاۋابى«ئىجاد يىللارنى قىرىتىدۇ»دىگەندىن ئىبارەت.D. شائىر شىئىردا ۋاقىت بىلەن ھايات ،مىھىنەت بىلەن نەتىجىنىڭ ئۆز ئارا باغلىنىشلىق ئىكەنلىكىنى ئوتتۇرغا قويغان.
2- بوش ئۇرۇننى تولدۇرۇش سۇئالى:  (10  نومۇر)
11.ئىپك ئەسەرلەرنىڭ ئۈچ مۇھىم ئامىلىدىن(                  ) ، (                   ) ،(                     )قاتارلىقلار بار . 12.مەمتىلى توختاجىنىڭ ئەدەبىي تەخەللۇسى(               ) بۇلۇپ، مەنىسى (               )دىن ئىبارەت.  13.«شەكسىز »دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى (                  )دىن ئىبارەت. 14.ئابدۇرىھىم ئۆتكۈرنىڭ(          )،(           )قاتارلىق تارىخى رومانلىرى بار.15.«يۇلتۇزلار يۇرتى»ناملىق داستاندا(              )تىلغا ئىلىنغان بولۇپ،ئۇ (               )تەرىپىدىن قەتلى قلىنغان.

3- قىسقىچە جاۋاپ بىرىش سۇئالى :  (15 نومۇر)
16.«غەزەپ ۋە زار»ناملىق شىئىرداشائىر ئىزدەۋاتقان  «يول» قايسى يولنى كۆرسىتىدۇ؟ (4نومۇر)
  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
17.لۇتپۇللا مۇتەللىپ ھەققىدە نىملەرنى بىلىسىز ؟ (3نومۇر)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
18.«گۈل ناخشىسى»ناملىق ئەسەردىكى«ھالبۇكى ،بۇ پەلسەپىۋى قائىدىلەرنى ئىنسانلار تىخى تولۇق چۈشىنىپ كەتكىنى يوق »دېگەن پارچىدىكى ئىنسانلار چۈشىنىپ  يەتمىگەن پەلسەپىۋى قائىدە نىمە؟ ( 4 نومۇر)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………19.ھىكايە دېگەن نىمە؟( 4 نومۇر)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4.4.تەھلىل قىلىش سۇئالى20 نۇمۇر)
20.تۆۋەندىكى شىئىرىي پارچىلارنىڭ كەم قالغان قىسمىنى تولۇقلاپ يىزىڭ.(4نۇمۇر)
   «دوستلىرىم ئوۋغا چىقاردا كەلتۈرەر مىسالغا،(2نۇمۇر)
   ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………   
كۈرەشچان بالىلار قوغلىشىپ يىللار،(1نۇمۇر)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ئاخشام بەخت ئۈچۈن قۇربان بولغانلار،(1نۇمۇر)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……21. ئەگرى-توقاي كەتكەن نىلۇپەر كۆلىنىڭ يۈزى تاۋاقتەك –تاۋاقتەك بولۇپ تۇتىشىپ كەتكەن يوپۇرماقلار بىلەن قاپلانغانىدى،يوپۇرماقلار سۇدىن ئېگىز كۆتۈرلۇپ تۇرغان،خۇددى تىك تۇرغان ئۇسۇلچى قىزلارنىڭ كۆڭلىكىگە ئوخشايتتى.
  ‹1 › بۇ كىمنىڭ قايسى ئەسىرىدىن ئېلىنغان؟( 4 نومۇر )
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………‹2›. پارچىدىكى ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەرنى تېپىڭ(4 نۇمۇر)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………‹3›پۈتكۈل ئەسەردە ئاپتور ئۆز ھېسياتىنى بىۋاستە ئىپادىلەنگەنمۇ،ۋاستىلىكمۇ؟(  4نومۇر)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
22.قانداق قىلغاندا «يۇلتۇزلار يۇرت»دىن ئورۇن ئالغىلى بولىدۇ؟(4نومۇر)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5 .  يېزىقچىلىق سۇئالى (20نۇمۇر)
23- تۆۋەندىكى تەلەپ بويىچە يېزىقچىلىق تەلىپىنى ئورۇنداڭ:
ئككى ئادەم بىر ئورمانلىقتا بىر يولۋاسقا ئۇچراپ قاپتۇ.بىرسى دەرھاللا سومكىسدىن بىر جۈپ يىنىك ئاتلىتكا تەنتەربىيە ئايىغىنى ئىلىپ ئايىغىنى ئالماشتۇرۇپتۇ. يەنە بىرسى جىلە بولۇپ ئۇنىڭغا كايىپتۇ.سەن نىمە قىلۋاتسەن؟ ئايىغىڭنى قانچە ئالماشتۇرساڭمۇ يولۋاستىن تېىز يۈگىرەلمەيسەندە، ئالدىنقسى مەن پەقەت سەندىن تېز يۈگۈرسەملا بولدى -دېگۈدەك.
《تەدبىر》نى تېما قىلىپ ،بىر پارچە مۇھاكىمە ماقالىسى  يېزىڭ.
تەلەپ: 1)   نۇقتىئىنەزەر ئېنىق ، دەلىل ،ئىسپاتلاش ئۇسۇللىرى تولۇق،پىكىر تەرتىپى رەتلىك بولۇشى كېرەك. 2)باش-ئاخىرى ماسلاشقان ،سۆز-جۈملىلىرى راۋان بولۇش لازىم.3)مۇۋاپىق جايلىرىغا تىنىش بەلگىلىرى قويۇلسۇن.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………(……………………………………………………)……………………

جانباز

ئەجىرىڭىزگە كۆپ تەشەككۇر، جاپا تارتىپىسز،