بۇ يازمىنى ئاخىرىدا زەپەر تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2013-6-5 01:07
ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانى بىرىش ئالدىدا تۇرغانلارغا
ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانىغا بىر نەچچە كۈنلا قاپتۇ.شۇڭا ئالدى بىلەن ھەرقايسى ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانى بىرىش ئالدىدا تۇرغان بارلىق ئىنى -سىڭىللەرگە زەپەر تىلەش بىلەن بىرگە ئۆزەمنىڭ بىر نەچچە يىل ئالىي مەكتەپتە ئوقۇش جەريانىمدا خۇلاسىلىگەن كۆز-قارىشىمنى تور ئارقىلىق سىلەرگە يەتكۈزمەكچىمەن.ئەگەر بۇ سىلەرگە ئاز-تولا يەردىمى تىگىپ قالسام تولىمۇ خۇرسەن بولغان بولاتتىم. ئوقۇش ئالدىراشچىلىقى تۈپەيلى ئىمتىھانىغا بىر نەچچە كۈن قالغانلىقىنى بىلمەيلا قاپتىمەن،شۇڭا ئىمتىھانىغا قانداق تەييارلىق قىلىش توغىرسىدا گەپ قىلماي.ئاساسىي مەقسەت،ئىمتىھانىدىنمۇ مۇھىم بولغان ئارزۇ تولدۇرۇش ھەققىدە سۆزلەي،مەن ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانى بەرگىلى تۆت يىل بۇلۇپ قاپتۇ.راستىنى ئېيتسام مەنمۇ ئالىي مەكتەپنىڭ ئارزۇسىنى ياخشى تولدۇرالمىغان ئوقۇغۇچىمەن،گەرچە ھازىر ئىچكىردىكى نوقتۇلۇق ئالىي مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان بولساممۇ،كەسپىم ۋە تاللىغان مەكتىپىم ئۆزەمنىڭ ئارزۇيۇمدىكى مەكتەپ ئەمەس. ئارزۇ تولدۇرغاندا ئىمكان قەدەر ئۆزىڭىز ياقتۇردىغان كەسىپنى تاللاڭ.ئەگەر ئۆزىڭىز ياقتۇرمىغان كەسىپنى تاللىسىڭىز سىزنىڭ ئوقۇش قىزغىنلىقىڭىزغا تەسىر يەتكۈزىدۇ.بەلكىم شىنجاڭ ئىچىدە كەسىپ ئالمىشىش ئاسانمۇ قىيىنمۇ بۇنى بەك بىلىپ كەتمەيدىكەنمە،لىكىن ئىچكىردىكى مەكتەپلەردە كەسىپ ئالمىشىش بەك قىيىن.شۇڭا «ئالدى بىلەن مەكتەپكە ئۈتۈۋېلىپ،ئاندىن ئۆزەم ياقتۇردىغان كەسىپكە ئالمىشىۋالاي» دىگەندەك قۇرۇق خىيالنى قىلماڭ.تۇلۇق كۇرۇس 1-تۈركۈمدىكى مەكتەپلەرگە نىسبەتەن مەكتەپ تاللاشتىن ئارزۇ تاللاش مۇھىم،بۇنىڭغا ھەرگىز سەل قارىماڭ. كەسىپ تاللىغاندا ئۆز قىزىقىشىڭىز بۇيىنچە تاللاش بىلەن بىرگە يەنە كەسىپنىڭ كەلگۈسىدىكى ئىستىقبالى پارلاق،تەرەققىيات كۈچى بار بولغان كەسىپنى تاللاشمۇ ئىنتايىن مۇھىم.ئەگەر كەسپىڭىزنىڭ كەلگۈسى ئىستىقبالى ياخشى كەسىپ بولسا،بۇ سىزگە ئىشەنچ ئاتا قىلىدۇ،ئالىي مەكتەپتىكى ئوقۇشىڭىزغا ھەرىكەتلەندۈرگۈچ ئېنىرگىيە بېرىدۇ.ئەگەر ئۆزىڭىز قىززىقمىغان كەسىپ بولسا ئالىي مەكتەپتە ئوقۇشىڭىز خېلى تەسكە چۈشىدۇ.ئىچكىردە ئوقۇش ئانچە ئاسان ئەمەس،بۇلۇپمۇ ئۆزىڭىز ياقتۇرمايدىغان كەسىپتە ئوقۇسىڭىز تېخىمۇ شۇنداق. كەسىپ تاللىغاندا(بۇ مىنىڭ شەخسىي قارىشىم)،كەلگۈسى ئسىتىقباللىق كەسىپنى تاللاش بىلەن بىرگە يەنە شۇ كەسىپنىڭ ماس كىلىش ياكى تەرەققيات مۇھىتىمۇ ئىنتايىن مۇھىم.يەنە تاللىغان كەسپىڭىز كەلگۈسىدە پەقەت ھۆكىمەت ئۇرۇنلىرىدا ئىشلەشكە ماس كېلەمدۇ ياكى ھۆكىمەت ئۇرۇنلىرىدىن باشقا يەنە شەخسىي تەرەققىي قىلىش ئىمكانىيتى بارمۇ؟ بۇ مەسىلىمۇ ئىنتايىن مۇھىم.بۇ يىللىق دۆلەت مەمۇرلۇق ئىمتىھانىدىكى ئادەم قۇبۇل قىلىشتىكى ئۆلچەم ئوقۇش پۈتتۈرۈش ئالدىدا تۇرۋاتقان بالىلار ئۈچۈن زور بېسىم بولدى،بەزى بالىلار مەمۇرلۇق ئىمتىھانىنى تېخى بەرمەي تۇرۇپلا ئۈمىدىنى ئۈزۈپ بولدى.ئەگەر كەسپىڭىز ياخشى بولسا ئۆز ئالدىڭىزغا بىرە ئىش قىلسىڭىز بولىدۇ.مىنىڭ كۈزىتىشىمچە،ئىقتىساد،قانۇن،كومپىيوتىر..... قاتارلىق بىر قانچە كەسىپلەرنىڭ ھۆكۈمەت ئۇرۇنلىرىدىن باشقا جايلاردىمۇ تەرەققىي قىلىش پۇرسىتى بار،(ئۇنىڭدىن باشقا كەسىپلەرمۇ بار،ئەمما مەن بىلىدىغان،ھازىر كاللامغا كەچكىنى مۇشۇلار ئىكەن،قالغانلارنى مۇشۇ بۇيىنچە تەھلىل قىلىپ تاللىساڭلار بولىدۇ) مىللىي تىل-يېزىقتا ئىمتىھان بىردىغان،ئىچكىردە ئوقۇشنى ئۈمىد قىلىدىغان ئوقۇغۇچىلارغا دەيدىغىنىم،ئەگەر سىزنىڭ ئىرادىڭىز ئاجىز،مۇھىتنىڭ تەسىرىگە ئاسان ئۇچىرايدىغان بولسىڭىز،ئۆز-ئۆزىڭىزنى كونتۇرۇل قىلىشنى بىلمىسىڭىز،ئۇ ھالدا ئىچكىردە ئوقۇشنى ياخشىراق ئولاشقىنىڭىز ياخشى.چۈنكى مىللىي تىل -يېزىقتا ئىمتھان بېردىغانلارئىچكىردە ئوقۇسا ئىككى يىل يەييارلىقتا ئوقۇيدۇ.كۆپىنچى بالىلار بۇ ئىككى يىلدا ھېچنىمىنى ئۆگەنمەيدۇ،ھاتتا بۇرۇن ئۆگەنگەنلىرىنى يەپ بولىدۇ،بەزى بالىلار مۇشۇ ئىككى يىلدا ئويۇن تاماشىنىڭ كەينىگە كىرىپ كېتىدۇ،شۇنىڭ بىلەن كەسىپكە چۈشكەندە يىتىشىپ مېڭىپ بولالماي،ئەپلەپ-سەپلەپ مەكتەپ پۈتتۈردۇ.بۇ ئىككى يەنە بىزنى سىنىپتىكى باشقا خەنزۇ بالىلار بىلەن پەرىقنى چوڭايتىدىغان ئاساسلىق ئامىللارنىڭ بىرى.چۈنكى تەييارلىق ئوقۇش جەريانىدا ئاساسلىق دەرسلەر ئۈتۈلمەيدۇ،كەسىپكە چۈشكەندە ئىچكىرنىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىن ئەمدىلا تۇلۇقنى پۈتتۈرگەن نۇمۇرى سىزنىڭكىدىن 200دىن كۆپ يۇقۇرى ئالغان ئوقۇغۇچىلار بىلەن بىللە ئوقۇيدىغان گەپ. ئەگەر سىزنىڭ ئوقۇشىڭىز ياخشى،ئەخلاقلىق،پەزىلەتلىك ئوقۇغۇچى بۇلۇپ،ئۇلۇغ ئارزۇلارنى كۆڭلىڭىزگەن پۈككەن ئەمما ئىقتىساد سەۋەپلىك ئىچكىردە ئوقۇشتىن ۋاز كەچمەكچى بولغان بولسىڭىز تولىمۇ خاتا قىلغان بولىسىز.ھازىر نۇرغۇن مەكتەپلەردە «ئوقۇش ياردەم قەرىز پۇلى»بېجىرگىلى بولىدۇ.بۇ قەرىزنى ئوقۇش پۈتتۈرۈپ بۇلۇپ ئاز-ئازدىن قايتۇرسىز،ئۇنىڭ ئۈستىگە بىز شىنجاڭلىق ئوقۇغۇچىلارغا ئاساسەن «دۆلەت ئوقۇش ياردەم پۇلى» ۋە شىنجاڭ ياردەم پۇلى بېرىدۇ.بۇ ئىقتىسادىي بېسىمنى خېلى زور دەرىجىدە تۆۋەنلىتەلەيدۇ. ۋاقت مۇناسىۋىتى بىلەن مۇشۇنچىلىك يازالىدىم.يۇقارقىلارنى ئاساسەن كەسىپ تاللاشقا قارىتا يازدىم،چۈنكى مەنمۇ ياخشى كەسىپنى تاللىيالمىغان،شۇڭا ئۆزەمنىڭ تەجىربىسىنى ۋە باشقا باللىلار بىلەن پىكىرلىشى جەريانىدا ئۆزەمنىڭ ھېس قىلغانلىرىمنى يازدىم،شۇڭا بۇلارنىڭ ھەممىسىنى توپتوغرا دىيەلمەيمەن.ئەمما ئوقۇغۇچىلارنىڭ كەسىپ تاللىغاندا ئەستايىدىل بۇلۇشىنى تەۋسىيە قىلىمەن.ئالىي مەكتەپكە ئۆتكەنلىك ھەممىنىڭ ھەل بولغانلىقى ئەمەس،بەلكى بىر يېڭى باشلىنىشنىڭ باشلانغانلىقى. ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانى سىزنىڭ كەلگۈسىڭىزنى بەلگىلىيەلمەيدۇ،ئەمما ئۇ سىزنىڭ تەغدىرىڭىزنى ئۆزگەرتەلەيدۇ. |