ئىمتىھان نېمىلەرنى ‹‹چەكلىدى››

بۇلاق

ھازىرقى ئاتا -ئانىلار بالىلىرىنىڭ ھەر خىل تەربىيەلەش كۇرسلىرىغا قاتنىشىشنى ياخشى كۆرىدۇ. ئىمتىھانغا ئاز قالغاندا ئوقۇغۇچىلار ئوقۇتقۇچىلارنىڭ مۇھىم نۇقتىلارنى ئېنىق سۆزلەپ بېرىشىنى خالايدۇ. نەچچە كۈن ئىلگىرى ئاخبارات ۋاسىتىلىرى مەلۇم بىر چەت ئەللىك ئوقۇتقۇچى يولۇققان قىيىن مەسىلىنى ئېلان قىلغانىدى، ئۇ قاتتىق ئەپسۇسلانغان ھالدا مۇنداق دېدى: مەن كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئوقۇغۇچىلارنىڭ قەلبىدىكى ياخشى ئۇستازغا ئايلانغان ۋاقتىمدا، چەت ئەلدىكى ئىنىگلىز تىلىدا سۆزلىشىدىغان دوستلىرىم بىلەن ئادەتتىكى پاراڭلارنىمۇ تەستە قىلىدىغان بولۇپ قالارمەنمۇ؟
    بۇ چەت ئەللىك ئوقۇتقۇچى ئېلىمىز دە مائارىپتىكى نۇرغۇن ھالقىلارنىڭ ئىمتىھاننىڭ ‹‹چەكلەش›› كۈچىگە ئوخشىمىغان دەرىجىدە ئۇچرىغانلىقىنى بىلمەسلىكى مۇمكىن.
    ئىمتىھان مەكتەپنىڭ كۈندىلىك ئوقۇتۇشىنى ‹‹چەكلىدى››. ئوقۇتقۇچىلار سۆزلەيدۇ، ئوقۇغۇچىلار خاتىرىلەيدۇ؛ ئوقۇتقۇچىلار مۇھىم نۇقتىلارنى تىزىپ چىقىدۇ، ئوقۇغۇچىلار يادلايدۇ؛ ئوقۇتقۇچىلار ئىمتىھاندىن ئىلگىرى مۇھىم نۇقتىلارنى سىزىپ بېرىدۇ، ئوقۇغۇچىلار شۇ دائىرىدە ئىمتىھانغا تەييارلىق قىلىدۇ. يەنە ئىمتىھان ئالمايدىغان نۇقتىلارنى ئوقۇتقۇچىلار سۆزلىمەيدۇ، ئوقۇغۇچىلار ئۆگەنمەيدۇ؛ مۇھىم نۇقتا بولمىسا ئوقۇغۇچىلار بۇ نۇقتىلارنى ئۆگەنمەيدۇ، پۈتۈن زېھنىنى ئوقۇتقۇچى سىزغۇزغان مۇھىم نۇقتىغا قارىتىدۇ. شۇنىڭ بىلەن مۇھىم نۇقتىنى ئېيتىپ بەرگەن ئوقۇتقۇچى ياخشى ئوقۇتقۇچى، مۇھىم نۇقتىنى ياخشى ئىگىلىگەن ئوقۇغۇچى ‹‹ئەلاچى›› ئوقۇغۇچى بولىدۇ.
    ئۆگىتىش ۋە ئۆگىنىش پەقەت ئىمتىھاندا تولۇق نومۇر ئېلىش ئۈچۈندۇر. كىتاب جازىسىدا بىرمۇنچە ئوقۇتۇش قوشۇمچە ماتېرىيالى تىزىقلىق، بۇنىڭدىن باشقىلىرىنىڭ ھەممىسى ‹‹كېرەكسىز›› كىتابلار. لېكىن چوڭ بولغاندىن كېيىن ‹‹كېرەكسىز›› كىتابلارنىڭ ئۆمۈرلۈك لازىم بولىدىغان كىتابلار ئىكەنلىكىنى، ھېلىقى لازىملىق كىتابلارنىڭ بولسا ئىمتىھان تۈگىگەندىن كېيىن تاشلىنىپ كېتىدىغانلىقىنى بايقايمىز؛ بالىلىق دەۋرىمىزدە ھەرخىل قىزىقتۇرۇش سىنىپلىرىغا قاتنىشىپ، ئىمتىھاندا ياخشى نەتىجە قازىنىپ، شەرەپ گۇۋاھنامىسى ئېلىشقا تىرىشىمىز، لېكىن داڭلىق مەكتەپلەرگە ئۆتكەندىن كېيىن قىزىقىشىمىزنى تاشلىۋېتىمىز؛ ئالىي مەكتەپكە ئۆتكەندىن كېيىن مەلۇم ئىقتىساس ئىگىسىنى تەربىيەلەپ چىقىشنى ئاساس قىلغان ئوقۇتقۇچى مۇھىم نۇقتىنى سىزغۇزمىغاندا، ئوقۇغۇچىلار قانداق قىلىشنى، نېمىلەرنى ئۆگىنىشىنى، ئىمتىھاننى قانداق بېرىشىنى بىلەلمەي قالىدۇ.
    ئىمتىھان نېمە ئۈچۈن بۇنچىلىك كۆپ ‹‹چەكلىمە››نى پەيدا قىلىدۇ؟ بۇنى ئاتا - ئانىدىن ياكى بالىدىن كۆرۈشكە بولمايدۇ. ئىمتىھان مائارىپى، مائارىپقا بولغان ئاددىي باھالار دەل تەسىر كۆرسەتكۈچىلەردۇر، جەمئىيەتتىكى ئادەم قوبۇل قىلغۇچى ئورۇنلارنىڭ ئادەم قوبۇل قىلىش جەريانىدا ‹‹ئۈچ ئەۋلاد››نى تەكشۈرۈشى، ‹‹211››، ‹‹985›› قۇرۇلۇشىغا كىرمىگەن مەكتەپلەرنى پۈتكۈزگەنلەرنى ئىشقا قوبۇل قىلماسلىقى بۇ خىل مائارىپنى ئىلگىرى سۈرۈشكە تۈرتكە بولماقتا.
    مائارىپ پايدىنى ئاساس قىلىدىغان بۇ خىل مۇھىتتا، بالىلار كىچىكىدىنلا نېمە ئۈچۈن ئۆگىنىدىغانلىقىنى بىلىدۇ، ئاتا - ئانىلار ‹‹باشلانغۇچتىن تولۇقسىزغا ئۆرلەش››، تولۇق ئوتتۇرىغا ئۆرلەش ۋە ئالىي مەكتەپكە ئىمتىھان بېرىشتە نېمىلەرگە دىققەت قىلىش توغرىسىدا بالىلارغا دائىم ئەسكەرتىش بېرىپ تۇرىدۇ، شۇنداقلا ئۆزىگىمۇ ئەسكەرتىش بېرىپ تۇرىدۇ، ھەتتا ‹‹چارچاپ ئۆلمەيدىغانلا ئىش بولسا، بارلىق كۈچىنى ئۆگىنىشكە قارىتىش››تەك ‹‹شوئار›› لارنى توۋلايدۇ.
    يۈزەكى نۇقتىدىن ئېيتقاندا، ئىمتىھان بالىلارنىڭ قىزىقىشىنى ‹‹چەكلەپ›› قويغاندەك قىلغان بىلەن، ئەمەلىيەتتە بالىلارنىڭ ئىجادچانلىق روھىنى ۋە دۆلەتنىڭ، مىللەتنىڭ كەلگۈسىنى ‹‹چەكلەپ›› قويدى.
    مو يەن نوبېل مۇكاپاتىنى تارقىتىش مۇراسىمىدە مۇنداق دېگەنىدى: ‹‹بالىلىق دەۋرىمدە ئوقۇشتىن توختاپ چارۋا باقاتتىم، ئەتراپىمدا ھېچكىمنى كۆرگىلى بولمايتتى، چىملىقتا يېتىپ ئاسمانغا قاراپ، كاللامغا نۇرغۇن غەلىتە خىياللار كېلەتتى، مەن بۇ نەرسىلەرنىڭ بىر كۈنلەردە يېزىقچىلىق ئىجادىيىتىمنىڭ ماتېرىيالى بولۇپ قېلىشىنى ئويلاپمۇ باقمىغانىدىم››. چىملىقتا ئاسمانغا قاراپ يېتىش ھازىرقى زامان كىشىلىرىگە نىسبەتەن ۋاقىت ئىسراپچىلىقى خالاس. لېكىن بىر كۈنلەردە بۇ ‹‹كېرەكسىز نەرسىلەر››نىڭ پايدا يارىتىدىغان ۋاقتى بولىدۇ، چۈنكى بۇ نەرسىلەر ئويلىمىغان ۋاقىتتا بىزگە ئويلاپ باقمىغان پايدىلارنى ئېلىپ كېلىدۇ.
    ئويلاپ باقايلى، ئەگەر مو يەن ھازىرقى زاماندا ياشىغان بولسا ئاتا- ئانىسى ئۇنى ھەرخىل يېزىقچىلىق سىنىپى، نومۇر ئاشۇرۇش سىنىپىلىرىغا زورلاپ قاتناشتۇرغۇزاتتى، ئۇمۇ لاي ئوينايدىغان، ئاسمانغا قاراپ ياتىدىغان ۋاقىتلىرىنى مۇھىم نۇقتىلارنى يادلاشقا سەرپ قىلغان بولاتتى. شۇ ۋاقىتتا ئۇ نوبېل ئەدەبىيات مۇكاپاتىغا ئېرىشەلەرمىدى؟
مەنبە: ساقلانمىلىرىم

بەختىيار(بايقاش

بىز ھەدەپ ساپا مائارىپىنى دەپ كۈچەپ تەكتىلىگەن بىلەن تېخىچە ئىمتىھان مائارپنىڭ ئاسارىتىدىن قۇتۇلۇپ بولالمىدۇق.

دىلكەش

راسلام ئىمتىھان نۇرغۇن نەرسلەرنى چەكلدى .ھەم نۇرغۇن نەرسلەردىن مەھرۇم قىلدى