كۈيۋاتقان يۈرەك ( ھىكايە )

زەپەر

                                                              كۈيۋاتقان يۈرەك

دۇنياغا داڭلىق سوۋىت ئىتتىپاقى يازغۇچىسى ماكسىم گوركىي يازغان ئەسەر «كۆيۈۋاتقان يۈرەك» ئۇنىڭ تەسىر كۈچى زور ،مۇۋىپىقىيەت قازانغان بىرھىكايىسى بولۇپ ،بۇ ھىكايە ئەسلى بىر دارامىدىكى ئۆتكۈنچى ئەسەر بولسىمۇ بەدىئي قىممىتى،تەربىيىۋى ئەھمىيىتى ئارقىلىق دۇنيادىكى ھەرقايسى خەلقلەرگە تەسىر قىلىپ،ئوخشىمىغان تىللارغا تەرجىمە قىلىنغان،ھەتتا خىلى كۆپ قىسىم مەملىكەتلەردەدەرسلىكلەرگە كىرگۈزەلگەن. قوش تىل يىڭى دەرس ئىسلاھاتى يولغا قويۇلۇشتىن بۇرۇنمۇتولۇقسىز ئوتتۇرا ئۇيغۇر ئەدەبىيات دەرسلىكىدە بار ئىدى.
بۇ ھىكايىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى تۆۋەندىكىچە ئۇزاق زامانلار ئىلگىرى يەر يۈزىدە پەقەت بىرلا مىللەت كىشىلىرى ياشايتتى.ئۇلار ياشايدىغان يەرنىڭ ئۈچ ئەتراپى ئادەم مىڭىپ تۈگىتەلمەيدىغان ئورمانلىق ،تۆتىنجى تەرىپى كەڭ يايلاق ئىدى.نەدىن كەلدىكىن تاڭ باشقا بىر تۈركۈم كىشىلەر كىلىپ ئۇلارنى قويۇق ئورمان ئىچىگەھەيدىۋىتىپتۇ.ئورمانلىق تولىمۇ سوغۇق،قاراڭغۇ بولۇپلا قالماي يەنە نۇرغۇن جايلىرىدا ساسلىق بار ئىكەن.دەرخلەرنىڭ بىر بىرىگە كىرىشىپ كەتكەنلىكىدىن قۇياشنىمۇ ئاران پەرق قلىغىلى بولىدىكەن!كىشىلەر ئازاپ،ئاچلىق قاراڭغۇلۇقتا ئاستائاستا ئۆلۈشكە باشلاپتۇ.نەگىلا بارسا ئاياللار كىچىك بالىلار يىغلىشىپ تۇرغىنىنى كۆرگىلى بولىدىكەن.ئەرلەر بولسا سۈكۈتتە غەمگە پىتىپ يۈرۈيدىكەن.لىكىن ئۇلار شۇنى بىلىدىكەنكى ياشاش ئۈچۈن چوقۇم ئورمانلىقتىن كۈن نۇرىنى كۆرگىلى بولدىغان يەرگەكۆچۈش بولمىسا مۇشۇ قويۇق ئورمان ئىچىدە سىسىپ ئۆلۈش.
         ئۇلارنىڭ ئىچىدە دانكو ئىسىملىك تولىمۇ كىلىشكەن باتۇر بىر يىگىت بار ئىدى.بىركۈنى ئۇ باشقىلارغا:«بىز قويۇق ئورمانلىقتىن بۆسۈپ چىقىپ يورۇق ماكانغا بارايلى»دەپتۇ.كىشىلەر «ئۇنداقتا سەن بىزگە يول باشلىغىن »دەپتۇ دانكوغا.شۇنىڭ بىلەن دانكو كىشىلەرنى باشلاپ يولغا چىقىپتۇ.سەپەر تولىمۇ قىيىن،جاپالىق،ئازابلىق ئىكەن.
          يول بويى خىلى كۆپ كىشىلەر ئاچلىقتىن،ناچار مۇھىتتىن،ھارغىنلىقتىن ئۆلۈپ كىتىپتۇ،ئۇلارنىڭ باشتىكى ئشەنچىسى بارا بارا ئاجىزلاپتۇ.«سەن چۈپرەندى زىيانداش،بىزنى ھارغۇزۇپ،ناچار مۇھىتتا ئۆلتەدىڭ،ئەسلىدىكى ھالىتىمىزدا تۇرىۋەرگەن بولساق ھازىرقىدىن كۆپ ياخشى ئىدى »دەپ قاقشاپتۇ كىشىلەر دانكوغا.«مىنىڭ سىلەرنى يىتەكلىگۈدەك باتۇرلۇقۇم بار،سىلەرچۇ؟نىمىنىڭ ئۆزەڭلەرگە پايدىلىق ئىكەنلىكىنى بىلمەيسىلەر،سىلەرنىڭ مىڭىشىڭلار يۈكسەك نىشانغا پولاتتەك ئىرادە بىلەن ئەمەس خۇددى بىر توپ قويغا ئوخشاش مىڭىىشتۇر»دەپتۇ دانكو .بۇ گەپ كىشىلەرنىڭ تىخىمۇ بەك ئاچچىقىنى كەلتۈرىۋىتىپتۇ.«سەن ئۆلۈمگە لايىق!»دەپ چۇرقىرىشىپتۇ كىشىلەر .دانكونى ئورىۋىلىپ ئۇنى ئۆلتۈرمەكچى بولۇشۇپتۇ.«مەن سىلەرگە نىمە قىلىپ بىرەي؟»دەپتۇ دانكوئاسمانغا قاراپ.ئاندىن ئۇ ئۆز قولى بىلەن كۆكرىكىنى يىرىپ يۈرىكىنى سۇغۇرۇپ ئىلىپ ئىگىز كۆتىرىپتۇ.ئۇنىڭ يۈرىكى خۇددى قۇياشتەك قاراڭغۇ ئورماننى يورىتىۋىتىپتۇ!كىشىلەر كۈچلۈك نۇر چىقىرىۋاتقان يۈرەككە قاراپ تاشتەك قىتىپ قاراپقاپتۇ.«يۈرۈڭلار!»دەپتۇ دانكو يۈرىكىنى ئىگىز كۆتىرىپ .كىشىلەر كۆيۈۋاتقان يۈرەكنىڭ يورۇقىدا ،دانكونىڭ يول باشلىشىدا قاراڭغۇ ئورماندىن يورۇق ماكانغا كەپتۇ. كىشىلەر دانكونى ئۇنتۇپ ،خۇشاللىقىدىن سەكرىشىپ يۈگىرىشىپ كىتىپتۇ.پەقەت ئاز بىر قىسىم كىشىلەرلا دانكونىڭ يىقىلپ چۈشكەنلىكىنى ،ئۇنى كۆمۈپ قويغانلىقىنى بىلىدىكەن.
            ھىكايە مۇشۇ يەردە تۈگەيدۇ،ئەلۋەتتە ئەدەبىيات دەرسىدە تىكىست ئوقۇلۇپ بولغاندىن كىيىن ھەرقايسى ساۋاقداشلار ئۆز پىكرىنى بايان قىلىدۇ ،ياكى يىزىپ خاتىرەقالدۇرىدۇ.تۆۋەندىكى ھەرقايسى ئەل بالىلىرىنىڭ دانكوغا بەرگەن باھاسىنى كۆرۈپ باقايلى:
ئامرىكىلىقلار:دانكو ئاجايىپ ساراڭ،ھىچ كىشى قىپ باقمىغان ئىشنى قىلىشتىن قورقمايدىغان،يىڭىلىق يارىتىش روھىغا باي،يىتەكلەش ئىقتىدارى كۈچلۈك ئادەمكەن.ئەگەر ئۇ ھايات بولسا چوقۇم چوڭ ئىشلارنى قىلالايتتى!

ئەنگىلىيىلىكلەر:دانكو سەل ھەجۋى،كىشىنىڭ ئەقلى يەتمەيدىغان ئىشىنى قىلىدىغان،باتۇرئادەم،ئۇ ھايات بولسا چوقۇم لوندونغا كىلەتتى!كىيىن ئەنگىلىيىلك گراجدان سالائىيتىگە ئىرىشسە باش ۋەزىر بولالايتتى!

گىرمانلار:دانكو تولىمۇ پىشقان، قابىلىيەتلىك،يىراقنى كۆرەر ،باتۇر شەخس،ئۇ ئۇلۇغ رەھبەر بولۇشقا ئەڭ مۇۋاپىق!

فىرانسىۇزلار:دانكو غايىۋى رومانتىزىملىق شەخس،ئۇنىڭ ياشلىق كۈچى ئۇرغۇپ تۇرغان،مۇرەككەپ ھىس تۇيغۇغا باي ياش،ئۇنىڭدەك كىشىلەر ياخشى ئەر كىشى ھىسابلىنىدۇ.

روسلار:دانكو خەلق ئۈچۈن ھىچ نىمىسىنى ئايىمايدىغان،قۇربان بىرىش روھى كۈچلۈك قەھرىماندۇر.ھايات بولسا پۇتىندىن كۆپ مائاش ئالالايتتى.

يەھۇدىلار:دانكو ئەسلى يەھۇدى.پەقەت يەھۇدىلارلا مۇشتا باشقىلارغا جىنىنى ئاتاقىلالايدىغان ئۇلۇغ ئىشلارنى قىلالايدۇ.ئۇ ھايات بولسا چوقۇم ئۇلاردىن يول كۆرسەتكىنىگە پۇل ئىلىپ يەھۇدىلارغا ياردەم بىرىش مەركىزى قۇراتتى.ئىسرائىليىگەپۇل ئىئانە قىلاتتى.

ياپونلار:دانكو ئىنتايىن بىلىملىك تىرىشچان ياشكەن،ئەگەر ئۇ يۈرەكنى سۇغۇرۇپ ئىلىپ يورۇقلۇق چىقىرىپ باشقىلارغا يول  كۆرسىتىشنى پاتنىت قىلىپ ئىلىۋالسا خوندا،سۇزۇكى،ياماخا ئەپەندىلەردەك مەلۇم كەسپلەرنى  مونوپول قىلالىشى مۇمكىن.


جوڭگولۇقلار:دانكو خەلقنىڭ ياخشى بالىسى.ياشىسۇن خەلق قەھرىمانلىرى!ئۇ قەلبىمىزدەمەڭگۈ ھايات!(ئىچىدە ئىيتىدۇ:بۇنداق ئاشقۇنلار تارىخىي ۋەزىپىسىنى قىلىپ بولغاندىنكىيىن ئۆلگىنى ياخشى،بولمىسا ھەممىمىزنى مەندىن ئۆگىنىڭلار دەپ قىينايدۇ )


ئۇيغۇرلار:دانكو ۋاي بىچارە،بىرەر قىز بالىنىمۇ كەلتۈرەلمەي ئۆلۈپ قالدى.نىمە قىلدۇ قوڭىنى قىسىپ سىڭگەن نىنىنى يىمەي قەھرىمان بولىمەن دەپ.كىم قويۇپتۇ ئۇنىڭغا نوچىلىقنى!خەق دىگەن ئاشتا كۆرۈكتىن ئۆتىۋىلىپلا تاشلايدۇ ئۇنى، ئاڭلىسام ھىچ ئىشنى قاملاشتۇرالماي بىكار يۈرگەن نىمىكەنتۇق .كۈچى يەتمەيدىغان ئىشنى قىلىمەن دەپ ،تۇخۇمنى تاشقا ئۇرۇپ.


                                     ئەمدى سىز دانكوغا قانداق باھا بىرىسىز ئىيتىپ بىقىڭچۇ؟

tursunjan

بۇنى مەن قايسى مۇنبەردە كۆرگەنتىم بىزنىڭ بايقاشقا تىمىلارنى ئۆزپىتى ئەكىلىش مودا