سىز نۆۋەتتە كۆرىۋاتقان باشلانغۇچ 3-يىللىق 2-مەۋسۈم شىنجاڭ تۇلۇق دەرىس تەيي بۇ دەرس تەييا بولسا .doc شەكلىدىكى ئۇيغۇرچە ماتېرىيال بولۇپ، سىغىمى 68KB تور بېتىمىزگە قوشۇلغان (يېڭىلانغان) ۋاقتى بولسا 2012-03-30 -كۇنى بولۇپ، بۇ باشلانغۇچ 3-يىللىق 2-مەۋسۈم شىنجاڭ تۇلۇق دەرىس تەيي نى يوللىغان kasimjan گە چوڭقۇر رەھمەت ئېيتىمىز ھەمدە سىزنىڭ ياقتۇرۇپ ئىشلىتىشىڭىزنى ئۈمۈد قىلىمىز. بەشتاش بالىلار مائارىپ تورى سىزنىڭ ئەڭ ياخشى دوستىڭىز بولۇپ قالغۇسى !

بۇ باشلانغۇچ 3-يىللىق شىنجاڭ تۇلۇق دەرىس تەييارلىقى،

ئاققۇ كۆلى ۋە ئاققۇ   توغرىسىدا نېملەرنى بىلىسىز ؟ ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى سوئاللارغا ئىختىيارى جاۋاپ بېرىشكە يېتەكلەيدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنىڭ بەرگەن جاۋابىنى تۇلۇقلاش ئېلىپ بارىدۇ. مۇشۇ ئارقىلىق يېڭى بىلىم ئىگەللىتىلىدۇ.
ساۋاقداشلار،23-بەتتكى  رەسىملەردىن نېمىنى ھېس قىلدىڭلار؟ ئوقۇغۇچىلار رەسىمنى كۆزەتكىنى بويىچە جاۋاپ بېرىدۇ.
ئاققۇ كۆلى ئېلىمىزدىكى تۇنجى ئاققۇ تەبئيىكىنى قوغدىلىدىغان رايۇن شۇنداقلا ئەڭ چوڭ ئاققۇ كۆپەيتىش ئورنى ۋە ماكانى ھېساپلىنىدۇ.بۇيەردە 10مىڭغا يېقىن چوڭ ئاققۇ  بار،بۇنىڭدىن باشقا يەنە كىچىك ئاققۇ دوقا(شىرباش) ئاققۇ ۋە 128خىل باشقا قۇشلار بۇلۇپ ئەڭ كۆپ بولغاندا قۇشلارنىڭ سانى 100مىڭغا يېتىدۇ.بۇيەر ھەقىقەتەنمۇ ئىسمى جىسمىغا لايىق قۇشلار جەننىتىدۇر.
بايىنبۇلاق ئاق قۇ دۆلەت دەرىجىلىك تەبئىيلىكى قوغدىلىدىغان رايۇندا  10مىڭغا يېقىن چوڭ ئاققۇ  بار،بۇنىڭدىن باشقا يەنە كىچىك ئاققۇ دوقا(شىرباش) ئاققۇ ۋە 128خىل باشقا قۇشلار بۇلۇپ ئەڭ كۆپ بولغاندا قۇشلارنىڭ سانى 100مىڭغا يېتىدۇ.بۇيەر ھەقىقەتەنمۇ ئىسمى جىسمىغا لايىق قۇشلار جەننىتىدۇر.
چوڭ ئاققۇ :يەنە سېرىق تۇمشۇق ئاققۇ دەپمۇ ئاتىلىدۇ ،يېتىلگىننىڭ ئېغىرلىقى 13 كىلوگىرام ئەتراپىدا .ئېگىزلىكى 1مېتىر پۈتۈن بەدىنى قاردەك ئاق بۇلۇپ پەقەت بېشىلا ئازراق سېرىق قۇڭۇر رەڭدە بۇلىدۇ.
قايدۇ دەرياسى :بۇئۇيغۇر تېلدا <<ئەگرى بۇگىرى دەريا>>دىگەن مەنىدە ،<<غەربىي دىيار سۇ يوللىرى خاتىرىسى>>دە قايدۇ دەرياسى كۆككە تۇتاشقان دەريا دېيىلگەن بۇلۇپ بۇ بېشى تەڭرىتاغقا تۇتاش دىگەن مەنىدە .قايدۇ دەرياسىنىڭ 188يېرىدە ئۆزگىچە ئەگرى بار بولغاچقا كىشىلەر تەرپىدىن كۆپ ئەگمىلىك دەريا دەپ ئاتالغان.
بايىنبۇلاق يايلىقىنىڭ سۇ ۋە ئوت چۆپلىرى مول كۆرنۈشى گۈزەل بۇلۇپ ھەممىلا يېرىنى ئەلە سۈپەتلىك <<تىپچاق ئوتى>>قاپلىغان،ھەريىلى قەمەرىيە (دېھقانلار كالىندارى)6-ئاينىڭ 4-كۈندىن 6- كۈنىگىچە بىرقېتىم ئەنئەنىۋى يايلاق نادام بايرىمى يىغلىشى ئۆتكۈزلىدۇ،
بۇيەردە قارا شەھەر ئېتى،بايىنبۇلاق چوڭ قۇيرۇقلۇق قويى،مېرىنوس قويى ۋە قۇتازدىن ئىبارەت <<يايلاق تۆت گۆھىرى >>بار.
شىنجاڭ ئېبنور كۈلى توغرىسىدا نېملەرنى بىلىسلەر؟ قېنى! قايسى ئەقىللىق ساۋاقداش سۆزلەپ باقىدۇ؟
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى سوئاللارغا ئىختىيارى جاۋاپ بېرىشكە ئىلھاملاندۇرىدۇ.
شىنجاڭ ئېنبنۇر كۆلى نەم يەر دۆلەت دەرىجىلىك تەبىئلىكى قوغدىلىدىغان رايۇن-بورتالا مۇڭغۇل ئاپتۇنۇم ئوبلاستىنىڭ بورتالا شەھرىگە جايلاشقان،بۇيەر جۇڭغار ئويمانلىقىنڭ ئەڭ ئويمان يېرى بۇلۇپ ئاساسلىقى  نەم يەر ئېكلوگىيە سېستىمىسنى قوغدايدۇ.بورتالادەرياسى ،جىڭ دەرياسى ،كۈيتۇن دەرياسى ۋە باشقا چوڭ كىچىك دەريالار ھەرتەرەپتىن كلېىپ ئېبنۇر كۆلىگە قۇيىلىدۇ،بۇتەبئىيىلىكى قوغدىلىدىغان رايۇننىڭ كۆپ قىسىم يېرى ھېلىمۇ ئېپتىدائى ھالىتىنى ساقلاپ قالغان.
ئېبنۇر كۆلى بۇتەبئىيلىكى قوغدىلىدىغان رايۇندا 570نەچچە خىل ھەرخىل سۇئۆسۈملۈكى 167خىل ئومۇتقىلىق ھايۋان،357خىل ھاشارەت ،21خىل سۇدا ياشايدىغان لەيلىمە ھايۋان بار.يېىقىندا بايقالغان بىرخىل شورلۇقتا ياشايدىغان ئېبنۇر كۆلى قېيىن دەرىخىمۇ مۇشۇ يەرگە تارقالغان بۇلۇپ ئۇنىڭدىن باشقا يەنە تەخمىنەن 340تۈپ كەم ئۇچرايدىغان دەرخ تۇرى بار.

----------------------------------------------------------------------------

ئالاھىدە ئەسكەرتىش:

تور بىتىمىز تەمىنلىگەن ھەرقانداق بىر ماتىريالنى تور بىتىمىزنىڭ ماقۇللىقىنى ئالماي تۇرۇپ،ھەرقانداق بىر توربەت،بىلوگ،ياكى ھەقسىز تور دىسكىسى قاتارلىق ۋاستىلەردىن پايدلىنىپ شەخىسلەرنىڭ ئۆزئالدىغا تارقىتىشىغا يول قويۇلمايدۇ. ئەگەر مۇشۇنداق ئەھۋال بايقالسا مۇناسىپ قانۇنى جاۋاپكارلىقنى ئۆز ئۇستىڭىزگە ئالىسىز. باشقىلارنىڭ ئەمگىكىنى قەدىرلەڭ.

☉تور بىتىمىزدىكى دەرسلىك ۋە يۇمشاق دىتاللار بىردەك WinRAR دا قىسىلغان،شۇڭلاشقا سىزنىڭ چۇشۇرگەندىن كىيىن WinRAR نىڭ يۇقىرى نۇسخىسىنى ئىشلىتىشىڭىزنى سورايمىز.