"نىيوتۇننىڭ ئالمىسى"ئۆستىدە قايتا ئويلۇنۇش

bulaksuyi

2011-10-3 17:15
matu يوللانغان ۋاقتى                                       
قاسىمكا ،جېك ئەلپەنچىلەر توغرىسىدىكى ماقالىسىنى يازغاندا سىزگە ئېغىر كەتمىسۇن دەپ :«ئەلپەنچىلەر كۆپىنچە مەلۇم دەرىجىدىكى روھى كېسەللەر...»دىگەندەك بايانلارنى كىرگۈزمىگەن ،شۇ گەپنىڭ راستلىقىغا ئىنقىلاۋى روھقا تويۇنغان ئوشبۇ يازمىڭىزدىن ئىشىنىپ قېلىۋاتىمەن.
------------------------------------------
مەتۇنىڭ 2011-يىلدىكى يازمىسىكەن يۇللاپ قويدۇم

ziya

مۇلاھېزە سوئالى:
شەرىققە قاراپ 100كىلومىتىر سائەت تۇز سىزىقلىق تېزلىك بىلەن 10كىلومىتىر ئىگىزلىكتە ئۇچۇپ كېتىۋاتقان بىر قوش بار دەپ پەرەز قىلىڭ.يەردىكى مەرگەن نەق قۇشنىڭ كۇزىنى چەنلەپ تۇرۇپ ئاتسا ئوق قۇشنىڭ كۇزىگە تىگەمدۇ؟.ئوقىنىڭ تىزلىكى1000مىتىر سىكونىت.كۇزىگە تەككۆزۆش ئۈچۈن مەرگەن قەيەرنى چەنلەپ ئېتىشى كىرەك؟.


ئوق ئالاھىزەل 10سىكونىتتا قۇشنىڭ كۇزىگە يېتىپ بارىدۇ.مۇشۇ 10سىكونىت ئىچىدە قۇشنىڭ كۇزى ۋە ئۇزى شەرىققە قاراپ قانچىلىك سۈرۈلۆپ كېتىدۇ؟.

isyankarman

ziya يوللىغان ۋاقتى  2014-11-25 18:10
ئالما شېخىدىكى چاغدا يەر شارىدىكى بىر نۇقتا ۋە يەرشار ...

بۇجاۋاپلىرى تولۇق بولماي قالدى.ئالما يەرگە چۈشكىچە بولغان ۋاقىتتا يەر شارى ئوربىتىسىدا 30كىلومىتىرتىزلىك بىلەن سۈرۈلۈپ كېتىدۇ.يەنى،ھېلىقى يەر شارىنىڭ مەركىزىدىكى نۇقتا 30كىلومىتىرتىزلىك بىلەن سۈرۈلۈپ كېتىدۇ. مۇشۇنداق ئەھۋالدا يەنىلا ئۈچ نۇقتا ئوتتۇرىسىدا تۆز سىزىقلىق مۇناسىۋەت قۇرۇلامدۇ؟!.قۇرۇلمايدۇ!.ئالدىرىماي،ياخشى تەھلىل قىلىپ ئاندىن جاۋاپ بەرسىلە.ھەممەيلەنگە مەلۈمكى،يەر شارىنىڭ ئوربىتىدىكى يۆنىلىشى بىلەن ئالمىنىڭ چۈشىۋاتقان ۋاقتىدىكى يۆنىلىشى  ئوخشاش ئەمەس.بەك ھاياجانلىنىپ كەتمەي جاۋاپ بەرسىلە!.
--------------------------------------------------------------------------------------------

مەن ھاياجانلىنىپ كىتىپ جاۋاپ بەرمىدىم، پەننى بىلىملەرنى تەتقىق قىلىشتا ھىسيات ئەسقاتمايدۇ بەلكى ئەمەلىيەت ۋە تەجىربە ئىسپاتلايدۇ. سىلە دىگەنلىرى بۇيىچە بولسا ئالما 4.9مىتىر  ئىگىزلىكتىن يەرگە چۈشتى دىسەك،  بۇ ئىگىزلىكتىن يەرگە چۈشۈپ بولغىچە 1 سىكونت ۋاقىت كىتىدۇ. سىلىنىڭ دىگەنلىرى بۇيىچە ھېلىقى يەر شارىنىڭ مەركىزى نۇقتىسى 30 كىلومىتىر سۈرۈلۈك كىتىدۇ. ئۇنداقتا ئالما سىلىنىڭ دىگەنلىرى بۇيىچە ئالما شېخى تۈۋىدىن 30 كىلومىتىر يىراقلىققا چۈشىدۇ دىگەن گەپ. ئۇنداقتا سىلىنىڭ دىگەنلىرى توغرىمۇ؟ ئەگەر سىلىنىڭ دىگەنلىرى بۇيىچە ئالما تۈز زىدىق بۇيىچە يەرگە چۈشمىسە، يەرگە چۈشكەندە تۈز سىزىقتىن قانچىلىك ئارىلىق يىراقلىققا چۈشىدۇ؟  ماڭا بىر ھىساپلاپ بەرسىلە...... زادى قانچىلىك ئىغىش ئارىلىقى بۇلىدۇ؟ قانداق ھىساپلايمىز؟

isyankarman

ziya يوللىغان ۋاقتى  2014-11-25 18:29
مۇلاھېزە سوئالى:
شەرىققە قاراپ 100كىلومىتىر سائەت تۇز س ...

سائىتىگە 100 كىلومىتىرلىق سۈرئەت بىلەن ئۇچىدىغان قۇشنى ئاڭلاپ باقماپتىكەنمەن، ھەم ئون كىلومىتىر يىراقلىقتىكى ھەركەت قىلىۋاققان قۇشنى سوقۇپ چۈشىرەلەيدىغان مەرگەننى بۇ دۇنيا تارىخىدىن ھەم تاپقىلى بولمايدۇ. شۇنداقتىمۇ مەن ھىساپلاپ بىرەي:
بۇنى ھىساپلىماق تەس ئەمەس، قۇش ئون سىكونتا 277.77 مىتىر ئارىلىققا ئۇچىدۇ، شۇڭا قۇشنىڭ ئۇچۇش لىنىيەسى بۇيىچە 277.77 مىتىر ئالدىغا ئاتسا ئاندىن قۇشقا تەككۈزەلەيدۇ. لكىن بۇ مەسلىدە ئەگەر ئوق يانتۇ ھالەتتە ئېتىلغان بولسا ئېغىرلىق كۈچىنىڭ تەسىرىگە ئۇچىراپ، ئوق ئون سىكونتتا پارابولا تىرايىكتورىيە بۇيىچە ھەركەت قىلىدۇ. ئەگەر ئوقنىڭ يەر يۈزى بىلەن ئېتىش بۇلۇڭى بىرىلسە تېخىمۇ ئىنچىكە ۋە توغرا ھىساپلىغىلى بۇلىدۇ. لىكىن بۇنداق ھىساپلاشنى يۈز پىرسەنت ھۆددە قىلىمەنكى سىلە ھەرگىز بىلمەيدىلا.....

isyankarman

قارىغاندا مىنىڭ تۆت سۇئالىمغا جاۋاپ بىرىشكە تاھارەتلىرى چالا ئوخشىمامدۇ؟ قېنى بىر جاۋاپ بىرىۋەتسىلە بوپتىكەن. سىلىنىڭ جاۋاپلىرىنى كۈتۈپ ھېرىپ كىتىۋاتىمەن. ئەگەر جاۋاپ بىرەلمىسىلە « سەۋىيەم يەتمەيدۇ، جاۋاپ بىرەلمەيمەن» دەپلا ئېنىقىنى ئېيتسىلا. مۇنبەردە نۇرغۇن كىشى سىلىنىڭ نىيوتۇننىڭ ھەركەت قانۇنلىرىنى ئىنكار قىلىدىغان قانچىلىك سەۋىيەلىرى بارلىقىنى بىلىشكە تىرىشىۋاتىدۇ.............. ماۋۇ تالاش تارىتىشنىڭ ئايىقىنى بىر چىقىرىۋىتەيلى.
1. يەر شارىدىكى ئېغىرلىق كۈچى تىزلىنىشى 9.8 مىتىر ھەر سىكونت كۇۋادىرات بۇلىدۇ. بۇ فىزىكىدا ئىشلىتىلىدىغان ئوتتۇرىچە سان. ئەگەر ئىنچىكە ھىساپلاشقا توغرا كەلسە، دېڭىز سۇيى بىلەن تەڭ ئىگىزلىكتىكى جايدىكى (شاڭخەي دەپ ئالايلى)ئېغىرلىق كۈچى تىزلىنىشى بىلەن جۇمۇلاڭما چوققىسىدىكى(ئىگىزلىك پەرقى 8848 مىتىر)  ئېغىرلىق كۈچى تىزلىنىشى ئوخشاش بۇلامدۇ؟ نىمە ئۈچۈن؟
2. يەر شارىدىكى ئېغىرلىق كۈچى تىزلىنىشى 9.8 مىتىر ھەر سىكونت كۇۋادىرات بۇلىدۇ. ئاي شارىدىمۇ بۇ سان يەنىلا 9.8 بۇلامدۇ؟ قانچە بۇلىدۇ؟ نىمە ئۈچۈن؟
ئەمدى سەل تەسرەكىنى سوراي:
3. ئالىملار ئاي شارىنىڭ يەرشارىنى چۆرىدەپ ئايلىنىش دەۋرىنى ھىساپلاپ چىققان. ئۇنداقتا ئاي شارىنىڭ يەر شارىنى بىر قېتىم تۇلۇق ئايلىنىپ چىقىشى ئۈچۈن قانچىلىك ۋاقىت كىتىدۇ؟ بۇنى نىمىگە ئاساسەن ھىساپلاپ چىققان؟ قانۇنيىتى نىمە؟
4.ماس قەدەملىك سۈنئى ھەمرانىڭ ئىگىزلىكىنى قانداق ئۆلچەيمىز؟ قانۇنيىتى نىمە؟ ئېغىرلىقى بىر توننا بولغان ماس قەدەملىك سۈنئى ھەمرانىڭ ئوربىتا ئىگىزلىكى قانچە بۇلىدۇ؟

بۇ سۇئاللارنىڭ يۇقارقى ئىككىسىگە توغرا جاۋاپ بىرەلىسىلە كىيىنكى ئىككىسىنى كەچۈرۈم قىلدىم.
قېنى بىر جاۋاپ بىرىۋەتسىلە......... بۇنىڭغا قۇرۇق گەپ كەتمەيدۇ، نەق ھىساپلاش نەتىجىسى ۋە قانۇنىيەتلەرنىڭ ئىسمىلا كىتىدۇ. جاۋابى بىر قۇرمۇ كەلمەيدۇ.

ziya

isyankarman يوللىغان ۋاقتى  2014-11-25 20:40
بۇجاۋاپلىرى تولۇق بولماي قالدى.ئالما يەرگە چۈشكىچە ب ...

مەن ھاياجانلىنىپ كىتىپ جاۋاپ بەرمىدىم، پەننى بىلىملەرنى تەتقىق قىلىشتا ھىسيات ئەسقاتمايدۇ بەلكى ئەمەلىيەت ۋە تەجىربە ئىسپاتلايدۇ. سىلە دىگەنلىرى بۇيىچە بولسا ئالما 4.9مىتىر  ئىگىزلىكتىن يەرگە چۈشتى دىسەك،  بۇ ئىگىزلىكتىن يەرگە چۈشۈپ بولغىچە 1 سىكونت ۋاقىت كىتىدۇ. سىلىنىڭ دىگەنلىرى بۇيىچە ھېلىقى يەر شارىنىڭ مەركىزى نۇقتىسى 30 كىلومىتىر سۈرۈلۈك كىتىدۇ. ئۇنداقتا ئالما سىلىنىڭ دىگەنلىرى بۇيىچە ئالما شېخى تۈۋىدىن 30 كىلومىتىر يىراقلىققا چۈشىدۇ دىگەن گەپ. ئۇنداقتا سىلىنىڭ دىگەنلىرى توغرىمۇ؟ ئەگەر سىلىنىڭ دىگەنلىرى بۇيىچە ئالما تۈز زىدىق بۇيىچە يەرگە چۈشمىسە، يەرگە چۈشكەندە تۈز سىزىقتىن قانچىلىك ئارىلىق يىراقلىققا چۈشىدۇ؟  ماڭا بىر ھىساپلاپ بەرسىلە...... زادى قانچىلىك ئىغىش ئارىلىقى بۇلىدۇ؟ قانداق ھىساپلايمىز؟
___________________________
بۇ خاپا بولۇپ كېتىدىغان،تاپا-تەنە قىلىدىغان سوئال ئەمەس،بىر ئەمەلى مەسىلە.

خوش،ئالما يەرگە چۈشكىچە ۋاقىت كەتكەچكە ،يەرشۇ ۋاقىت ئىچىدە  ئوربىتىسىدا سىكۇنتىغا 30كىلومىتىرلىق تېزلىك بىلەن سۈرۈلۆپ كېتىدۇ.يەرنىڭ مەركىزىمۇ شۇ.دېيىلىۋاتقان ئۈچ نۇقتىنىڭ بىر تۆز سىزىق ئۈستىدە يېتىشى ئۈچۈن ياكى يەر جىم تۇرىشى ياكى ئالمىنىڭ يەرگە چۈشىشىگە ۋاقىت كەتمەسلىكى كىرەك.مانا بۇ نىيوتۇنچە تۆز سىزىقلىق مۇناسىۋەت قۇرۇلمايدۇ،دېيىشىمدىكى سەۋەپ.

قانچىلىكلىكىنى ئۇزلىرى ھېساپلاپ باقسىلا، بوپتۇ.ئالمىنى 4.9مىتىر مىتىر ئىگىزلىكتى چۈشتى دەپ ئويلاپ تۇرسىلا.ھېلىقى9.8نى مۇشۇ يەرگە تەبىقلىماي قەيەرگە تەدبىقلايلا.

چۈشۈش ئارىلىغى قانچە ئۇزۇن بولسا (مەسىلەن 10كىلومىتىر _100كىلومىتىر)نىيوتۇنچە  تارتىش كۈچى كۈچ يۆنىلىشنىڭ تەنقىتكە بەرداشلىق  بىرەلمەيدىغانلىغى شۆنچە ئاشكارە بولىدۇ.

isyankarman

قارىغاندا مىنىڭ تۆت سۇئالىمغا جاۋاپ بىرىشكە قۇربىلىرى يەتمىگۈدەك.
مۇشۇنچىلىك ئاددى مەسىللەرنىمۇ ھەل قىلىشنى بىلمىگەن ئادەم نىمە قىلىلا ماۋۇ مۇنبەرنى موتورولا قىلىپ؟؟؟؟ سىلە ئالدى بىلەن مېڭىشنى ئۆگىنىپ بۇلۇپ ئاندىن يۈگۈرەشنى ئۆگىنىشنى ئويلاشسىلا..... سىلە سېپى ئۆزىدىن كاللىسى رودىمىنتلىشىپ كەتكەن، پىكىر قىلىش ھۈجەيرىلىرىدە مەسلە بار ئادەم ئىكەنلا. ئىلىم پەن تەتقىقاتلىرىدا خاتالىشىپ قېلىش ئۇنچە يۈزى تۈكىلىدىغان ئىش ئەمەس، ئەڭ بەك يۈزى تۆكۈلىدىغان ئىش ئۆزىنىڭ خاتالىقىنى ئېتىراپ قىلماسلىق. ئەگەر دىگەنلىرىمگە خاپا بولسىلا مەن دىگەن سۇئاللارغا جاۋاپ يازسىلا...... مەن شۇ ۋاقىتتا سىلىدىن ئۆزرە سورايمەن.
قېنى تۆت سۇئالنىڭ جاۋابى.....................

isyankarman

ziya يوللىغان ۋاقتى  2014-11-25 21:32
مەن ھاياجانلىنىپ كىتىپ جاۋاپ بەرمىدىم، پەننى بىلىملە ...

مەن سىلە دىگەن نەزىرىيە بۇيىچە ھىساپلاش ئۇسۇلىنى بىلمەيدىكەنمەن. قېنى ئېغىش ئارىلىقىنى قانداق ھىساپلايمىز...........