مۇھەممەتئىمىن ئابلىز كىم؟ (34)

abdurexit eli · ۋاقتى: 2013-7-4 19:13:24


	ئاقتىكى قارا [ئاپتورنىڭ ئۆزى ھەققىدە ئېيتقانلىرى] مەن قارىدىكى ئاقمۇ ياكى ئاقتىكى قارىمۇ دەپ تولا ئويلاندىم، پىكىرىمنى بىر يەرگە ئەكىلەلمىدىم. ئاخىرى ئاقتىكى قارا بولسۇن، دېگەن خۇلاسىگە كېلىپ يېنىك تىندىم، تېخى ھاياجانلىنىپ كەتتىم. مەن توغرۇلۇق مەتبۇئاتلاردا ئاللىقاچان تونۇشتۇرۇلدى. مېنىڭ مۇھەممەدئىمىن ئىكەنلىكىمنى نۇرغۇنلار بىلىپ بولدى. بىراق، مەن بەزى ۋاقىتلاردا ئۆزۈمنىڭ كىملىكىدىن گۇمانلىنىپ «ئىسمىمنى ئۆزۈم قويمىغان...» دېگەن خىياللار ئىلكىدە ئازابلىنىمەن، ئۆرتىنىمەن. ئۇنداقتا، مۇھەممەدئىمىن كىم؟ مۇھەممەئىمىن كىم؟! مۇھەممەدئىمىن ئۇ بىر قۇرتنىڭ ئىسمى، بەلكى بىر ئۆمۈچۈك، غالجىر بىر كۈلكە، تاشتا ئېقىۋاتقان سۇ، ئۇ شۇقەدەر ناتونۇش ئىسىم، ئۆلۈم، ھارۋىكەش، ئۇ بىر سەرگەردان، ئۇ ھېچكىم چۈشىنەلمەيدىغان داستان... مۇھەممەدئىمىن كىم؟! مۇھەممەدئىمىن بىر ئاسىي روھتۇر، ئۆزىنى ئۆلتۈرۈۋاتقان ئۆلۈم، ئەينەكتىن چىقىۋاتقان ئەينەك، يالىڭاچ رەيھان، قارىغۇ قۇياش، نۇرسىز ئاي، مۇزلاپ قالغان گۈلخان، قېنىنى ئېچىۋاتقان، مۇشتۇمىنى ئېگىز كۆتۈرۈۋالغان، قاباھەتلىك يىغلاۋاتقان، قورقۇنچلۇق چۈش كۆرۈۋاتقان، مۇدھىش كۈلۈۋاتقان... مۇھەممەدئىمىن كىم؟! مۇھەممەدئىمىن ھېچنېمە: قولىدا ھېچنېمە، كۆزىدە ھېچنېمە، قۇلىقىدا ھېچنېمە؛ كۆكسىدە گال پىچاق، گال پىچاقتا پۇچۇق ئاسمان، پۇچۇق ئاسماندا پارچە يەر، پارچە يەردە كۆيۈك بۇلۇت، كۆيۈك بۇلۇتتا دولقۇنلۇق قۇملۇق، دولقۇنلۇق قۇملۇقتا سۇسىز دېڭىز، سۇسىز دېڭىزدا ئۆچكەن ئىز، ئۆچكەن ئىزدا رەڭسىز ئەسلىمە، رەڭسىز ئەسلىمىدە مۇھەممەدئىمىن، مۇھەممەدئىمىننىڭ كۆكسىدا گال پىچاق... مۇھەممەدئىمىن كىم؟! مۇھەممەدئىمىن بىر يوقلۇق، رەببىنىڭ ئالدىدا ئۇ، كۆڭلىىنىڭ قەلەندەرخانىسىدا ئۇ، بىر قەبرىنىڭ ئالدىدا ئۇ، بىر جەسەتنىڭ ئالدىدا ئۇ، ئۇ بىر ئۆلۈك دەريانىڭ قىرغىقىدا ئۇ، بىر كېچىنىڭ قارا باغرىدا ئۇ، ئۇيقۇنىڭ جاڭگاللىقىدا ئۇ، ئادەملەرنىڭ ئالدىدا ئۇ، رەببىنىڭ ئالدىدا ئۇ...مۇھەممەدئىمىن نېمىنىڭ كەينىدە؟!... مۇھەممەدئىمىن كىم؟! مۇھەممەدئىمىن بىر تال ئوق، ئېتىلغان يوق... مۇھەممەدئىمىن كىم؟! رەببى مۇھەممەدئىمىننى ياراتتى، بىر سوئال ياراتتى، جاۋابىنى قوشۇپ قويدى: مۇھەممەدئىمىن مۇھەممەدئىمىندۇر!!! ئىلىگىرى ۋاقىتلاردا ئۆزۈمنىڭ شېئىرىيەت غايىسى ھەققىدە «ئۇيغۇر شېئىرىيەت ئەنئەنىسىنى خەنزۇ ۋە غەرب ئەدەبىيات ئىدىيەسى بىلەن بىرلەشتۈرۈپ، ئۆزۈمنىڭ يولىنى بارلىققا كەلتۈرۈش» دەپ بىلجىرلىغان ئىكەنمەن. يېقىندىن بۇيان نۇرغۇن كىتابلارنى ئوقۇش، شېئىرنىڭ نېمىلىكىنى بىر قەدەر ھېس قىلىپ يېتىش نەتىجىسدە بۇنىڭ ئاسان ئىش ئەمەسلىكىنى ھېس قىلىپ يەتتىم. خەيىر، «يىگىت سۆزىدىن يانماس» دەپتىكەن، تىرىشىپ باقارمەن. مەمتىمىن ئابلىز ئۆزىنى ئىزدەش سەپىرىدە ئۇيغۇر كىتابخانلىرى ھەيران قالغۇدەك نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرگەن بالا شائىر. ئۇنىڭ ئىجادىيىتى توغرىلىق "شېئىرىيەت" ژۇرنىلى، "خەلق گېزىتى"، "ھازىرقى زامان مائارىپى گېزىتى"، "شەندۇڭ ئەدەبىياتى" ژۇرنىلى... قاتارلىق جۇڭگودىكى داڭلىق مەتبوئاتلاردا "غايىنىڭ پاك تۇپرىقىدا يۈرۈش"، "شائىر مۇھەممەتئىمىن"، "تەڭرىنىڭ سوۋغىسى"، "ياش زاھىد يولدا"... قاتارلىق ماقالىلار ئېلان قىلىنىپ بالا شائىرنىڭ ئىجادىيىتىگە ناھايىتى يۇقىرى باھا بەرگەن. ئارقىدىن "شىنجاڭ ياشلىرى"، "تۇرپان" قاتارلىق ژۇرناللار "ليۇخې ئوتتۇرا مەكتىپى ۋە شائىر مۇھەممەتئىمىن"، "شائىر نەگە قايتىدۇ" ناملىق زىيارەت خاتىرىسى ۋە ئوبزورلارنى ئېلان قىلىپ بالا شائىر مۇھەممەتئىمىن ئابلىزنى ئۇيغۇر كىتابخانلىرىغا تونۇشتۇرغان... بىز مۇھەممەتئىمىن ئابلىزنىڭ كېيىنكى ئىجادىيەت سەپىرىگە تېخىمۇ يۈكسەك پەللىلەرنى تىلەپ يېقىندا يازغان بىر قىسىم شېئىرلىرىنى ھۇزۇرۇڭلارغا سۇندۇق. ــــ مەسئۇل مۇھەررىردىن ئۇيغۇر بازىرى ئۇيغۇر بازىرىغا ئادەم كەلمەيدۇ. ئۇيغۇر بازىرىغا كۆز كېلىدۇ، ھەر بىر كۆزدە بىر دېڭىز، ھەر بىر دېڭىزدا بىر ئىز، بىر كۆزدە مىڭ ئادەم، مىڭ ئادەمدە بىر كۆز كېلىدۇ. ئۇيغۇر بازىرىغا كىرپىك كېلىدۇ، ھەر بىرتال كىرپىكدە بىر بارخان، ھەر بىر بارخاندا بىر مۇقام، ھەر بىر مۇقامدا بىر مۇھەببەت... ئۇيغۇر بازىرىغا توپا كېلىدۇ، قۇملۇقتىن ئاپتاپتا كۆيگەن قۇم، ئېتىزلىقتىن تەردە سۇغۇرۇلغان توپا، ئۆيدىن كېگىزدە ئۆرلەپ چىققان توپا، كىرپىكلەرگە قونۇپ، چىرايلاردا بازارغا كېلىدۇ، توپىدا توپىغا مىلەنگەن زامان، توپىغا مىلەنگەن زاماندا توپىسىرىغان جان، توپىسىرىغان جاندا گۈللەر توزۇغان، دەريالار قۇرۇغان، بازارغا كېلىدۇ، بازار كۆرىدۇ، يەنە كىيىملەرگە،كىرپىكلەرگە قونۇپ ئۆيگە قايتىدۇ، ئۆي ئىچى قىزغىن بازار پۇرىقىغا تولىدۇ، بازار ئۆيگە كېلىدۇ. بازارغا يەنە قويلار، كالىلار، ئېشەكلەر، توخۇلار كېلىدۇ، ئېشەكلەر ھاڭرىشىپ، قويلار مەرىشىپ، كالىلار مۆرىشىپ، توخولار قاقىلدىشىپ، بازارنى بېشىغا كىيىپ كېلىدۇ. توپا ئۆرلەپ تۇرغان كوچا-رەستىلەر، ھور ئۆرلەپ تۇرغان كاۋاپ، نان، مانتا، لەغمەنلەر... غېچىرلاپ تۇرغان ھارۋىلار، ھاياتنىڭ ھارۋىسى، ھارۋىكەشنىڭ قولىدا قامچىسى... ئىزلار ئۈستىگە چۈشكەن ئىزلار، يولدا قالغان ئىزلار، توپا ئىزلار، قەدىمكى ئىزلار، بازار كۆرىۋاتقان يوللار، شېغىللىق يوللار، توپا يول، ماييوللار، تومۇرلاردىكى يوللار، ئاسماندىكى يوللار، ئادەمدىكى يوللار، يوللارنىڭ ھەممىسى ئۇيغۇر بازىرىغا، بازاردىن ھەربىر يۈرەككە تۇتىشىدۇ... كونىرىغان ئاياغ،يىرتىلغان ئاياغ، مېڭىپ يۈرگەن دەرەخلەر، كىرلەشكەن ئاق، ئۆچكەن قىزىل، توپا رەڭلىك كۆك، رەڭسىز كۆرىنىدىغان رەڭلىك سۈرەتلەر... ئۇيغۇر بازىرى قاينايدۇ، ئاقىدۇ، ئۆرلەيدۇ، ئۇيغۇر بازىرى تالجىقىدۇ، ئۆزىگە پاتماي تېشىپ كېتىدۇ... ئۇيغۇر بازىرىنىڭ ئەركەكلىكى ئەرلەردىن، نازۇكلىكى ئاياللاردىن بىلىنىپ تۇرىدۇ... ئۇيغۇر بازىرى گۈزەل، ئۇيغۇر بازىرى چىرايلىق، ئۇيغۇر بازىرىنىڭ مېھرى ئىسسىق، ئوتى يامان، قۇچىقى كەڭ ئېچىلغان، يايرىتىدۇ جان؛ ئۇيغۇر بازىرى كونا، ئۇيغۇر بازىرى يېڭى، ئۇيغۇر بازىرى ئۆتمۈش، بۈگۈن، كەلگۈسى، يىللار، زامانلار ئۆتسىمۇ چۈشلەردىن ئۆچمەيدۇ... ئۇيغۇر بازىرىدا ئادەم يوق، ئادەمنىڭ ھەممىسى ئۇيغۇر بازىرىدا بار. قۇياش ئۇيغۇر بازىرىنى يورۇتۇپ، يۈرەكلەرنى يورۇتۇپ، ھەر بىر قەلىبلەردە پاتار. ئۇيغۇر بازىرى شۇنداق ياشار، ئەسلىمە، چۈش، قەلىبلەردە، ھاياتقا قىزغىنلىق بىغىشلار... ئۇيغۇرنىڭ بازىرى بار، توققۇزى تەل، تۇرمۇشى قايناق، تاتلىق، گۈزەل... بازارغا باردىم، ئۇيغۇر بولۇپ قايتتىم. بازار ماڭا كەلدى، قەلبىمگە لىق تولدى، يانچۇقلىرىمدىن تاشتى... قەغەزگە «ئۇيغۇر بازىرى» دەپ يازدىم، كۆرۈڭلار خالايىق، قەغەز شاۋقۇن-سۈرەن، توپا-چاڭ، پۇراق-ھىدلارغا تولدى، بازار قىززىپ كەتتى، ئۇيغۇر بازىرى...دەھشەت!... 维吾尔人的巴扎维吾尔人的巴扎里没有人。维吾尔人的巴扎里有眼睛：每一只眼睛中有一片大海，每一片大海里有一个痕迹，每一只眼睛中有千万个人，千万个人只有一个眼睛，赶到巴扎。维吾尔人的巴扎里有睫毛：每一根睫毛上有一个沙丘，每一个沙丘都唱着木卡姆，每一首木卡姆歌颂着爱…… 维吾尔人的巴扎里有尘土，这尘土来自沙漠，被太阳灼烧过，这尘土来自农田，被汗水浇灌过，这尘土来自家里的毛毡，如此熟悉，如此亲切，这尘土附着在睫毛上，附着在脸上，来到巴扎。尘土里，浑身是土的时代，浑身是土的时代里，失去土地的生命，失去土地的生命里，凋零的花儿，干涸的河流，来到巴扎，观光巴扎，然后，附着在衣服、睫毛上回到家里，家里便顿时一片巴扎的味道，巴扎来到家里。维吾尔人的巴扎里还有羊、牛、驴和鸡，羊咩咩叫，牛哞哞叫，驴吁吁叫，鸡唧唧叫，把整个巴扎叫翻。街道上尘土飞扬，烤肉，馕，包子，拉面……热气腾腾，马车、驴车发出吱吱声，生命的车子，马车夫手中的鞭子…… 留在脚印上的脚印，留在路上的脚印，土的脚印，古代的脚印，正在观光巴扎的路：砾石路、土路、柏油路，血脉中的路，天上的路，人上的路，所有的路都通向维吾尔人的巴扎，从巴扎通向每一颗心…… 破旧的鞋子，穿得变了形的鞋子，沾满泥土的鞋子，正在行走的树木，脏了的白色，褪了的红色，土了的蓝色，一看是黑白的彩色照片…… 维吾尔的巴扎熙熙攘攘，流淌，升腾，维吾尔的巴扎膨胀，容不下自己，最终溢出涨出…… 从男人可看出维吾尔人的巴扎有多么彪悍，从女人可看出维吾尔人的巴扎有多么娇嫩…… 维吾尔人的巴扎是个美女，维吾尔人的巴扎温柔，细嫩，使人懵然心动，维吾尔人的巴扎张开着胸怀，使人无比舒服；维吾尔人的巴扎是古老的，是崭新的，巴扎是原始，巴扎是现在，巴扎是未来，即使时代过去了，维吾尔人的巴扎永不会从梦中消失…… 维吾尔人的巴扎里没有人，所有人都在维吾尔的巴扎里。太阳照亮维吾尔人的巴扎，照亮维吾尔人的心，在每一颗心中落山。维吾尔人的巴扎一直存在，热热闹闹，在维吾尔人的每一个梦中，每一段记忆中，每一颗心中，使得生活如此精彩如此丰富…… 维吾尔人有自己的巴扎，一切俱备，生活热闹，甜蜜，美满…… 我也去了巴扎，回来以后是一个维吾尔人。巴扎来到我，充满了整个心里，并从衣兜中漏出来…… 我在纸上写了“维吾尔人的巴扎”，你们看，纸上顿时熙熙攘攘，尘土飞扬，热气腾腾，维吾尔人的巴扎如此热闹…… مەزمۇننى كۆچۈرۈۋېلىش مەن ۋە سەن قۇياش پاتقان، شاماللار تىنچلانغاندىن كېيىن، مەن بىر دەرەخ، قوللىرىم كېچىگە ئېچىلغان، كۆزلىرىم كېچىگە يۇمۇلغان. يۇلتۇزلار ئۆچكەندىن كېيىن، سەنمۇ بىر دەرەخ، ساچلىرىڭ كېچىگە چۇۋۇلغان، كۆزلىرىڭ كېچىگە ئېچىلغان. بىز يالىڭاچ، دەرەخ كۆزىمىزدە بىر-بىرىمىزنى كۆردۇق. بىز دەرەخ بولۇپ قايتتۇق، دەرەخ ئادەم بولۇپ قايتتى. 我和你日落之后，所有的风平静之后，我是一棵树，我的手朝黑夜打开，我的眼睛对着黑夜紧闭。星星燃烧之后，你也是一棵树，你的长发向黑夜披散，你的眼睛对着黑夜睁开。我们赤裸。我们用树的眼睛彼此相看。我们以树的形式返回；树以人的形式返回。 مەزمۇننى كۆچۈرۈۋېلىش تەڭگە يولۇچى تۇيمىدى، بىر تەگڭىسى چۈشۈپ قالدى. پەلەمپەيدىن جاراڭلاپ چۈشۈپ، دومىلاپ-دومىلاپ، قارا يولنىڭ ئوتتۇرسىدا توختىدى. ئادەملەر ئۆتتى، تەڭگىنى كۆرمىدى. تەڭگە توختىغاندىن كېيىن، دۇنيا توختىدى. جاراڭلىغان ئاۋاز توختىغاندىن كېيىن، دۇنيا جىمجىتلىقىغا قايتتى. تەڭگىدىن كېيىن يولۇچى قايتتى، يولۇچىدىن ئاۋۋال قۇياش قايتتى، يول قايتتى ھەممىدىن بۇرۇن. تەڭگە ئۆزىگە قايتتى، ھېچنېمە يوق. يولۇچى بىر ئىشىكتىن كىرىپ كەتكەندىن كېيىن، ھېچنېمە يوق. تەڭگە دومىلاپ توختىغاندىن كېيىن، ھېچنېمە يوق. يولۇچى تۇيمىدى، بىر تەڭگىسى چۈشۈپ قالدى. يولۇچى ئېھتىياتسىزلىق قىلدىمۇ، ياكى يانچۇقى تۆشۈكمۇ؟! قارا رەڭلىك يول ئىدىيەنىڭ قاتقان ھالىتى. كېچە بىر قارا ئىدىيە. تۇيغۇ بىر ئىدىيە. ئەخلاق بىر ئىدىيە. چۈشۈپ قالغان تەڭگە بىر يالتىراق ئىدىيە. بىر كېچە ئۆتۈپ كەتتى، تەڭگىدە تاڭ ئاتتى. نۇرغۇن قارا كۆزلەر تەڭگىنى كۆردى، نۇرغۇن قارا قوللار تەڭگىگە ئۇزېتىلدى، قوللار بىر-بىرىگە ئۇرۇلدى. يولۇچى تۇيمىدى، بىر تەڭگىسى چۈشۈپ قالدى، ئۇ بىر قارا رەڭلىك تەڭگە ئىدى. 硬币行人没有发觉，他的一枚硬币掉了，叮叮当当，从台阶上滚下来，打滚，打滚，打滚，滚到黑色路的正中间，停下来。人来人往，但是没有一个看见这枚硬币。硬币停止打滚以后，世界停止转动。叮当声停止以后，世界恢复原本的宁静。硬币以后，行人回归，早在行人之前，太阳回归，道路是第一个回归。硬币回到自己，一无所有。行人从一扇门走进去以后，一无所有。硬币停止打滚以后，一无所有。行人没有发觉，他的一枚硬币掉了。是行人粗心大意，还是行人的衣兜里有孔？！黑色路是思想的固态。黑夜是思想。意识是思想。道德是思想。掉下的硬币是闪闪发光的思想。一夜已过去，天在硬币上亮。许多眼睛见到了这枚硬币，许多只手向这枚硬币伸出，手碰到手，手打着手。行人没有发觉，他的一枚硬币掉了，这是一枚黑色硬币。 مەزمۇننى كۆچۈرۈۋېلىش

abdurexit eli · ۋاقتى: 2013-7-4 19:19:55


	مۇھەممەدئىمىن ئابلىزنىڭ ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلغان ئەسەرلىرىدىن نەمۇنىلەر ئوكتاۋىئان پاز ئەسەرلىرىدىن ۋېستىكا خانىم ئۇ دېڭىز قىرغىقنى بويلاپ سەيلە قىلىپ يۈرمەكتە. يالىڭاچ، ۋايىغا يەتكەن قۇرام بەدەن. ئۇ بايىلا مۇنچىدىن ئايرىلدى، ئۇ بايىلا كېچە قوينىدىن تۇغۇلدى. ئۇنىڭ كۆكسىدە يازنىڭ جىسمىدىن بۇلاپ كەلگەن زىبۇ-زىننەتلەر كۆيۈۋاتاتتى. ئۇنىڭ تۆۋەن بەدىنى قۇرۇپ كەتكەن، يېشىل چۆپلەر بىلەن توسۇلغان، ئۇ چۆپلەرنىڭ رەڭگى قارا رەڭگە ناھايتى يېقىن بولۇپ، يانار تاغنىڭ بويىدا ئۆسەتتى. ئۇنىڭ قورسىقىدا بىر تازقارا قاناتلىرىنى قاقماقتا، دۈشمەنلىشىۋاتقان ئىككى تۇغ بىر-بىرى بىلەن گىرەلىشىپ كەتكەن، دولقۇنسىز تىنىچ سۇ بار. ئۇ يىراقتىن، نەم دۆلەتتىن كەلگەنىدى. ئۇنى كۆرگەنلەردىن پەقەت نەچچە كىشىلا بار. مەن سىلەرگە ئۇنىڭ مەخپىيەتلىكىنى ئېيتىپ بېرەي: ئۇ يول بويىدىكى بىر پارچە تاشتۇر؛ ئۇ كېچىدە ئەرنىڭ يېنىدا ئېقىۋاتقان بىر دەريادۇر. كېچىدىكى سەيلە كېچە ئۆز بەدىنىدىن نەچچە سائەتلەرنى ئالدى. ھەر بىر سائەت يەنە بىر سائەتكە ئوخشىمىسمۇ، ئەمما ھەممىسى ناھايتى جىددى، سۈرلۈك ئىدى.ئۈزۈم، ئەنجۈر ۋە ئاستا-ئاستا قارا رەڭگە كىرىپ قالىدىغان تاتلىق سۇ تامچىلىرى. بۇلاق پەقەت شەكىللا، خالاس. قاقاسلىققا ئايلىنىپ كەتكەن باغچىدىكى تاشلارنىڭ ئىچىدە شامال پىئانو چالماقتا. كوچا چىرىغى بوينىنى سوزۇدى، چۆرگىلىدى، ئۆچتى، ۋارقىرىدى. ئىددىيىنىڭ پارقىراقلىقىنى يوقىتىۋېتىدىغان ئەينەكلەر، ئىللىق ھاۋا يەنە تەكلپنامە: ئاھ، كېچە، سەن دۇنيانىڭ مەركىزىدىن ئۆسۈپ چىققان كۆرۈنمەس دەرەختىن چۈشكەن ۋە نۇرلىنىپ تۇرغان گىگانت ياپراقسەن. دوقمۇشتىن قايرىلغان چىغىمدا مەن ئەرۋاھنى كۆردۈم: بىر قىز، تېگىپ كەتسىلا، ئۇ شۇھامان بىر دۆۋە غازاڭغا ئايلىنىپ كېتىدۇ؛ بىر ناتونۇش ئادەم، ئۇ نىقابىنى ئېلىۋېتىدۇ، ئۇنىڭ يۈزى يوق ، ئەمما ساڭا تىكلىپ قاراپ تۇرىۋېرىدۇ؛ بىر رەققاس، ۋارقىرىغان ئاۋازنىڭ ئۇچىدا توختىماستىن پىرقىرايدۇ؛ «كىم؟»، «سەن كىم؟»«مەن قەيەردە؟» دەپ سوراۋاتقان ئاۋازلار؛ قۇشلارنىڭ سايرىشىغا ئوخشاش يول ماڭىدىغان ياش ئايال؛ كەمتۈك، ئىككى پارچە قىلىۋېتىلگەن شېئىردەك ئاسمانغا قاراپ يېرىلغان ئىددىيىنىڭ ۋەيران قىلىۋېتىلگەن تۇپرىقى... ياق، ھېچكىم سېنى كۈتۈپ تۇرمايدۇ، چۈشلەرنىڭ قورۇقىدا سېنى كۈتۈپ تۇرغان ئۇيقۇدىكى ساھىبجامال ئەسلا مەۋجۇت ئەمەس. دوقمۇشتىن قايرىلغان چىغىمدا، يېشىل ئۆسۈملۈكلەر تۈگەپ، تاشلار باشلاندى. سەندە ھېچنەرسە يوق، سېنىڭ قۇملۇققا سوۋغا قىلغۇدەك ھېچنەرسەڭ يوق: ھەتتا بىر تامچە سۇ ياكى بىر تامچە قان. سەن كۆزۈڭنى ئېتىپ قويۇپ، كارىدۇر، مەيدان، كوچىلارنى بويلاپ مېڭىپ كەلدىڭ. كوچىدا ئۈچ دانە يۇلتۇز سۇيقەسىت پىلانلاۋاتاتتى. دەريالار پەس ئاۋازدا پىچىرلىشىۋاتاتتى. سېنىڭ سول تەرىپىڭدىن، ئوڭ تەرىپىڭدىن، ئالدى ۋە ئارقا تەرىپىڭدىن نومۇسسسىزلارچە كۇسۇرلىشىۋاتقان ۋە كۈلىۋاتقان ئاۋازلار ئاڭلاندى.مونۇلۇگلار ۋارقىرىغان ئاۋازى، سوئاللىرى ۋە سېگناللىرى، ئالىيجاناپ تۇيغۇلىرى، سۆيۈشكەن چېغىدىكى i ھەرىپىنىڭ چېكىتى، زارلاۋاتقان تۈگمەنلىرى ۋە بىر يەرگە دۆۋېلىشىپ تۇرغان پۇچۇق ئەينەكلىرى بىلەن ھەر قەدەمدە سېنى كۆزىتىپ تۇراتتى. داۋاملىق مېڭىۋەر، ئۆزۈڭڭە بىر نەرسە دېيىشىڭنىڭ ھاجىتى يوق. ...... ئەدۇنىس ئېتىشىم ئىشىكنى، شادلىقنى قاماش ئۈچۈن ئەمەس، ئازاد قىلىش ئۈچۈن ھەسرەتنى بەلكى. ئۇ دېدى: ئاي كۆلدۇر، مۇھەببىتىم قولۋاق. بۇنىڭغا ئېشەنمىدى لېكىن قىرغاق. كۈندۈز سۆزلىيەلىسە ناۋادا، چوقۇم تۈننىڭ بەختىنى قىلار جاكا. قىش غېرىبلىقتۇر، ياز ھېجراندۇر، باھار ئارىسىدا كۆۋرۈك، پەقەتلا كۈز قىلغان ھەممە پەسىلنى مۇجەسسەم. كۈندۈز ئەسلا ئۇخلىماس، ئەگەر تۈن باغرىدا ياتماس. شامال ئۈگەتمەك بولۇر سۈكۈتنى، ئاغزى-ئاغزىغا تەگمەي سۆزلەپ تۇرۇپ. يالغۇزلۇقۇم بىر باغچا، بىر تۈپلا دەرەخ ئۆسكەن ئەمما. بەزى چاغدا، قۇياش سېنى يورۇتالماس، پۈتۈنلەي يورۇتۇپ كېتەر بىر تال شام ئەمما. يالغۇز ئەر: قانات؛ يالغۇز ئايال: سۇنغان قانات. بوپتۇ، يالغۇزلۇقۇمدىن ۋاز كېچەي، لېكىن نەگە بارايمەن؟! چۈشەندىم: يورۇقلۇقنىلا چۈشەيدىغان كىشىلەر نېچۈن گاھى زۇلمەتنى كۈيلەر. ئايال: ياش تۆكەلەيدىغان بۇلۇت. ئۈمىدسىزلىكنىڭ باردۇر قولى، لېكىن تۇتالايدۇ پەقەت ئۆلۈك كېپىنەكنى. مۇھەببەت - دەقىقىدىكى مەڭگۈلۈك، نەپرەت - مەڭگۈلۈك دەقىقە. ئىنساندىن باشقا ھەممە نەرسە ئۆلۈمگە قاراپ ماڭسا، ئۆلۈم ئادەملەرگە مېڭىپ كېلەر. ئەڭ يىراقتىكى نۇر، ئەڭ يېقىندىكى زۇلمەتتىنمۇ بەكرەك يېقىندۇر بىزگە: ئارىلىق، دائىم بىر ئەپسانە. شادلىقنىڭ قانىتى بار، تېنى يوق؛ ھەسرەتنىڭ تېنى بار، قانىتى يوق. يۈكۈنسەڭ ئېرىشكىنىڭ زۇلمەت، قەددىڭنى تىك تۇتساڭ يورۇقلۇق. گۈللەر كۆزلەردىكى پەسىل، خۇشپۇراق يۈرەكتىكى. شۇنداق، يۈكۈنەر زىيامۇ، پەقەتلا يەنە بىر زىيا ئالدىدا. زۇلمەت تۇغۇلما پالەچتۇر، زىيا تۇغۇلۇشى بىلەنلا مېڭىپ كېتىدۇ. تىل داتلىشار كوتۇلداشتىن، كۆز داتلىشار ئارزۇلار يوقلۇقىدىن. تاش ئۆلمەس، چۈنكى ئۇ ئۆلۈكتەك ياشايدۇ، بەس! ۋاقىت: لەيلەيدۇ شادلىق ئىچىدە، چۆكىدۇ ھەسرەت ئىلكىدە. ئەڭ يورۇق چاقماق كەلگەندۇر يۈرەكتىن؛ يۈرەكتىن كېلەر يەنە ئەڭ قاپقارا بۇلۇتلار. مەيلى سەن قانچە غالجىرلاش، سېنىڭ غالجىرلىقىڭ، ئۆزگەرتەلمەس بۇ دۇنيانى. مۇھەببەت - ئۆتمۈشتىكى قەدىمىمىز، ئۆتمۈش - قارا يەر ئاستى كىرىدىغان بىز. ئەدۇنىسنىڭ«يالغۇزلۇقۇم بىر باغچا» ناملىق خەنزۇچە توپلىمىدىن تەرجىمە قىلىندى. گۇ چېڭ شېئىرلىرىدىن كۈتۈش دۇنيا ھۆل بوپ كەتتى يۇلتۇزلار شۇنچىلىك يورۇقكى ئادەمنى قورقىتىدۇ كۈنلۈكۈمنى يىغىۋالدىم يىغىۋالدىم ھەم يامغۇر ياغدۇرۇۋاتقان بۇلۇتلارنى ۋاقىت نۆلگە قايتىپ كۆتۈرمەكتە تەڭرىنىڭ پۇتىنى سەن تېخىچە كەلمىدىڭ مەن تېخىچە كۈتمەكتىمەن ... قېرى دەرەخ قېرى دەرەخ قېرىدۇر شۇنچە قارىلىقىدىن ئادەم قورقۇتار كېچىدە بىزنى قورقۇتماقتا بىز يېقىن، بىز شۇنچىلىك يېقىن ئۇنىڭ ئاچچىقى كېلىپ قالدى «سېنىڭ موماڭنى تونۇيمەن سېنىڭ بوۋاڭغا ئېيتىپ قويىمەن ھىم - خەپشۈك!» بىز گەپ قىلمىدۇق گويا ئىككى كىچىك بالىدەك بىز جىم تۇرۇپ ئاڭلىدۇق كېچىدە قايتىش زېمىن قاراڭغۇ ھەم تېنىچ پەقەت بىر قاتار يولچىرىغى ئېشىپ قالغان يېقىملىق ھەم مۇدھىش دەرەخ سايىسى توسۇۋالدى كوچا يېنىدىكى چېغىر يولنى مېنىڭ يۈرىكىم ئوتتا كۆيۈپ يەنە مۇزلىدى تۈندىكى ئەرۋاھقا ئوخشايدۇ ئۈمىد ساقلىنىش سەن گۈل تېرىشكە ئۇنىمىدىڭ سەن ئېيتتىڭكى: «كۆرۈشنى خالىمايمەن گۈللەرنىڭ بىر-بىرلەپ توزۇپ كېتىشىنى» شۇنداق ئاخىرلىشىشتىن ساقلىنىش ئۈچۈن سەن بارلىق باشلىنىشتىن ساقلىنىپ قالدىڭ بۇ يازمىنى ئاخىرىدا abdurexit eli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2013-7-5 03:12

رابىيگۈل ئىبراھ · ۋاقتى: 2013-7-4 19:37:48


	مۇھەممەدئىمىننىڭ ئىزدىنىشكە ، تىرىشچانلىققا تولغان قەدەملىرىگە يىڭى-يىڭى نەتىجىلەر يار بولغاي!! كەلگۈسى نەدە __ ئۇ ئۈمۈتنى قانات قىلىپ، ئىرادىنى بەلباغ قىلىپ دۇنيا بەتلىرىدىن ئۆ زىنى ئىزدىگەن ، ئىنسانىيەتتىن كىملىكىنى سورىغان دەل مانا مۇشۇنداق ياشلىرىمىزنىڭ قەدىمىدىن كەلگۈسى ئاپىردە بۇلار.

otluk · ۋاقتى: 2013-7-4 19:44:08

ئەسكەرتىش: يوللىغۇچى چەكلەنگەن. مەزمۇننى كۆرەلمەيسىز .

رۇزى كېرەم يارى · ۋاقتى: 2013-7-4 22:03:39


	قەلەمداش ئىنىم مۇھەممەدئىمىننىڭ ئىزدىنىشكە ، تىرىشچانلىققا تولغان قەدەملىرىگە يىڭى-يىڭى نەتىجىلەر يار بولغاي!! ئۇيغۇر شېئىرىيىتى ئۆزىنىڭ ئاجايىپ بىر خاسىيەتكە ئىگە غونچىسىنى كۈتىۋالدى . مەرھابا ...

م.ئابلىز · ۋاقتى: 2013-7-4 22:21:00


	abdurexit eli يوللىغان ۋاقتى 2013-7-4 19:19 مەمتىمىن ئابلىزنىڭ ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلغان ئەسەرلى ... مەن مەغلۇپ بولدۇم ئوڭغۇل-دوڭغۇل يولدا، ئاپتۇبۇس چىڭقىلىپ چايقىلىدۇ ئىككى ياققا، يەنە چايقىلىدۇ لەيلەپ يۈرگەن بەدەنلەر، چىڭقىلىپ كەتكەن كۆزلەر، كۆزسىز كۆزلەر. ئىدىيەلەر چايقىلىدۇ، رەڭلەر ئارىلىشىدۇ. مەن ئارىلىشىپ كەتكەن ئىدىيە ۋە رەڭلەر ئارىسىدىن چىقىپ، چىڭقىلىپ كەتكەن كەچ كۈننى كۆرىمەن. ئاپتۇبۇسنىڭ دېرىزىسىنى ئېچىپ قويىمەن. غۇيۇلداپ كىرگىنى شامال، شامالدىن كېيىن بىر چىدىغۇسىز خىيال. شامال ھەممىمىزنى يالاپ چىقىدۇ، ئۆتمۈشنى، چۈشنى، ئەسلىمە، تەننى... بىز يالىڭاچلىنىمىز، تونۇش كوچىلارغا، ئۆزىمىزگە ناتونۇشمىز. چىڭقىلىۋاتقان ئاپتۇبۇس بىزنى ئېسىدە ساقلاپ بولالمايدۇ، بىز ئۇزۇتىلىمىز، ئۇزىرايمىز ئۆتمۈشتە، چۈشتە، ئەسلىمىدە، تەندە، ھارغىن، مەغلۇپ ھالەتتە. چىڭقىلىۋاتقان ئاپتۇبۇس ئىچىمدە مېڭىۋاتقانتى، قەلبىمدە تاڭدىن كېيىنكى قاقاسلىق. مەن ئەڭ ئاخىرقى يولۇچى. چىڭقىلىۋاتقان ئاپتۇبۇس چايقالدى، چىرايلىرىمىز بىر-بىرىگە ئارىلاشتى، كۆزلىرىمىز ئارىلاشتى، يۇمۇلدى. لېكىن، دۇنيا ئوچۇق، ئۆلۈم ئوچۇق. روھىم ئېغىرلاپ كەتتى، چىڭقىلىۋاتقان ئاپتوبۇستىن چۈشتۈم، ھارغىن، مەغلۇپ ھالدا. تۇتۇش بۇيرۇقىنى كۆردۈم، يەتتە ئادەم ئۆلتۈرۈلۈپتۇ. مەن مەغلۇپ بولدۇم، مەغلۇپ بولدى ئىچىمدىكى ئورمانلار، يەنە قارا سايراپ تۇرغان قۇشلار. چىڭقىلىۋاتقان ئاپتۇبۇس يىراقلاپ غايىب بولدى. بىر دەۋر ئاياغلاشتى، ئاياغلاشتى يەنە ئادەم، ئادەمدە ئالەم. مەن مەغلۇپ بولدۇم، مەغلۇپ بولدى ئىچىمدىكى ئورمانلار، يەنە قارا سايراپ تۇرغان قۇشلار. قۇمنىڭ رەڭگىدە توزۇدى تەن، دېڭىزنىڭ رەڭگىدە كۆيدى ۋەتەن.

م.ئابلىز · ۋاقتى: 2013-7-4 22:25:29


	abdurexit eli يوللىغان ۋاقتى 2013-7-4 19:19 مەمتىمىن ئابلىزنىڭ ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلغان ئەسەرلى ... بۇ يەرە ئىسمىم «مەمتىمىن» بولۇپ قاپتۇ، «مۇھەممەدئىمىن» گە ئۆزگەرتىپ قويغان بولسىڭىز. ئۇندىن باشقا تەرجىمە شېئىرلىرىنىڭ كۇپلېت، بۆلەكلىرى پۈتۈنلەي ئايرىلماپتۇ، مۇمكىن بولسا بۇنى قايتا تەھرىرلەپ قويسىڭىز.

ھەبىبۇللا مىجىت · ۋاقتى: 2013-7-5 11:53:18


	شائىر ئىنىمىز مۇھەممەدئىمىننىڭ ئىزدىنىشكە ، تىرىشچانلىققا تولغان قەدەملىرىگە يىڭى-يىڭى نەتىجىلەر يار بولغاي!! ئىزدىنىش سەپىرى يېڭى ھالقىشلار بىلەن تولغاي!

تۇران · ۋاقتى: 2013-7-5 12:41:54


	مۇھەممەدئىمىن ئابلىزنىڭ تۇنۇشتۇرۇلغانلىقىنى كۆرۈپ ھاجەتسىزمىكىن دەپ ئويلىدىم. بۇ دېگەنلىكىم ئۇ تۇنۇشتۇرۇشقا لايىق ئەمەس دېگەنلىكىم ئەمەس.بەلكى ئۇ ئابدۇرەشىد ئېلى تۇنۇشتۇرۇشتىن بۇرۇنلا ئۆزىنى يازغۇچىلار تورى،قۇتاد تورى ۋە باشقىلاردا تەپسىلىي تۇنۇشتۇرۇپ بولغان.مەنچە بۇنداق تەكرارلىقنى مۇھەممەدئىمىن ئۆزىمۇ ياختۇرمىسا كېرەك! بۇ يازمىنى ئاخىرىدا تۇران تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2013-7-5 13:01

يارۇق · ۋاقتى: 2013-7-5 20:05:58


	ئىنىم، مۇھەممەتئىمىن ئابلىز، «ئۆزىڭىز ھەققىدە ئېيتقان»لىرىڭىز ۋە سىزنىڭ قەلبىڭىزدىكى « ئۇيغۇر بازىرى» ئىچىگە چۆكۈپ كەتتىم، نىمە دىگەن قايناق، نىمە دىگەن جوڭقۇر، نىمە دىگەن گادىرماش، نىمە دىگەن سۈزۈك قەلىب ھە؟!!! رەخمەت سىزگە!!!

يارۇق · ۋاقتى: 2013-7-5 20:06:16


	ئىنىم، مۇھەممەتئىمىن ئابلىز، «ئۆزىڭىز ھەققىدە ئېيتقان»لىرىڭىز ۋە سىزنىڭ قەلبىڭىزدىكى « ئۇيغۇر بازىرى» ئىچىگە چۆكۈپ كەتتىم، نىمە دىگەن قايناق، نىمە دىگەن جوڭقۇر، نىمە دىگەن گادىرماش، نىمە دىگەن سۈزۈك قەلىب ھە؟!!! رەخمەت سىزگە!!!

يارۇق · ۋاقتى: 2013-7-5 20:06:57


	سىز بىزنىڭ يۈرىكىمىزدىن بالقىپ چىققان بىر تال يېشىل گىياھ!

ئۆمەر مەھمۇد · ۋاقتى: 2013-7-5 21:08:49


	مۇھەممەدئىمىن ياش قەلەم سەھىپىسىدىكى قەدىمڭىزگە مۇبارەك بولسۇن! «ئاقتىكى قارا» نى ئوقۇپ ئويلىغانلىرىمنى بىۋاستە ئوتتۇرىغا قويۇش قارارىغا كەلدىم. سىز ئۇچىرىغان شېئىرىيەت ئېقىملىرىنىڭ تەسىرى ھەقىقەتەن كۆپكەن، روھىي دۇنيادىكى مۇرەككەپلىك مانا مەن دەپلا كۆرۈنۈپ تۇرىدۇ. ئەلۋەتتە، كۆپ خىل تەسىرنى قۇبۇل قىلىش ھەقىقەتەن ياخشى ئىش، بۇنداق بولغاندا يېڭىلىق يارىتىش ئىمكانىيىتى ئىنتايىن زور بولىدۇ. لىكىن، سىز ئۇچۇرىغان تەسىرلەرنىڭ ئىچىدە ئۇيغۇر شېئىرىيىتىگە قارىغاندا، خەنزۇ ۋە چەتئەل شېئىرىيىتىنىڭ تەسىرى قويۇقتەك ھېس قىلدىم.(ئەلۋەتتە، قايسى ئېقىم ئىكەنلىكىنى دەپ بىرىشكە ئىلاجسىزمەن، بۇ ھۆكۈمنى ھازىرغىچە ئوقۇپ كېلىۋاتقان تەرجىمە شېئىرلاردىن بايقىغان ھېسسى سىزىمىمغا قاراپ چىقاردىم). ئەگەر «ئاقتىكى قارا» دا ئېيتقاندەك ئۇيغۇر شېئىرىيىتنى يۈكسەلدۈرۈش خام خىيالىڭىزنى ئورۇنداش ئۈچۈن يەنىلا، مۇشۇ قەۋىمنىڭ شېئىرىيىتىنىڭ تەسىرى قويۇق بولۇشى كېرەك دەپ ئويلىدىم. شېئىرى تىل ۋە شېئىرى تەپەككۈر جەريانىغا ئىنچكە نەزەر سالسىڭىز ئۇچۇرىغان تەسىرنى تېپىپ چىقىش قىيىنغا توختىمايدۇ. شائىر ئادىل تۇنىياز، غوجىمۇھەممەت، شائىرە چىمەنگۈل ئاۋۇتلارنىڭ شېئىرلىرىدا قويۇق ئويغۇرچە پۇراق گۈپۈلدەپ تۇرىدۇ. ئۇلارنىڭ شېئىرلىرىدىكى شېئىرى تەپەككۈر، شېئىرى تىل ھامان بىزگە تونۇش بولغان تىل ۋە تەپەككۈر قاتلىمىنى قىزىۋاتىدۇ. مەنمۇ سىزنىڭ خەنزۇ ۋە چەتئەل شېئىرىيىتىنىڭ تىل ئىشلىتىش ۋە تەپەككۈر ئۇسۇلىدىن ئىجابى پايدىلىنىشىڭىزنى ئۈمۈد قىلىمەن، ھەرگىزمۇ ئۇلارنى ئىجادىيەت يۆنلىشىڭىزنىڭ چىقىش نوقتىسى قىلىۋالماڭ. ھازىر شۇنى چىقىش نوقتىسى قىلىشقا ئېغىش خائىشى بار. مېنىڭ ئويلايدىغىنىم، بىز يازغان شېئىرلار ئۇيغۇردىن باشقا پۈتۈن دۇنيا خەلقىنىڭ مەنىۋىيىتىنى قاندۇرۇپ، ئۇيغۇرنىڭ مەنىۋىيىتىنى قاندۇرالمىسا ئۇ ھېچنىمىگە ھېساب ئەمەس، ئۇيغۇرنىڭ مەنىۋىيىتىنى قاندۇرۇپ، باشقا پۈتۈن دۇنيا خەلقى تەرىپىدىن ئىنكار قىلىنسىمۇ ئۇ يەنىلا ئەڭ گۈزەل شېئىرلار... ئەلۋەتتە، بۇ سۆزلەرنى دەپ يۈرۈش ئارتۇقچە دەپ ئويلىشىڭىز مۈمكىن، ئەمما، مەن شېئىر ئۈستىدە ئۈزلىكسىز تەپەككۈر يۈرگۈزۋاتقان يەتتە يىلدىن بىرى بىر قېتىم يەكۈنلەپ چىققانلىرىمنى سىزگە تۆكۈپ باقتىم. ئويلىنىپ كۆرەرسىز؟

دېڭىز · ۋاقتى: 2013-7-5 21:22:31


	ئۆمەر مەھمۇد يوللىغان ۋاقتى 2013-7-5 21:08 مۇھەممەدئىمىن ياش قەلەم سەھىپىسىدىكى قەدىمڭىزگە مۇبا ... ئۇكام ئۆمەر ، شائىرنىڭ يازغان شېئىرىدا مىللىي پۇراق بولىشى بولماسلىقى مۇھىم ئەمەس، يېڭى نەرسە بولىشى ، ھەر بىر شېئىرىدا چوقۇم ھېچ بولمىغاندا بىر يېڭى سۆز بولۇشى ھەممىدىن مۇھىم. مەن مۇھەممەد ئىمىن ئابلىزنىڭ توپلىمىنى سېتىۋالغان بولساممۇ تېخىچە شېئىرلىرىنى تولۇق ئوقۇپ بولالمىدىم. ئەمما يۇقارقى تەكلپىرىڭىز مېنىڭچە ئارتۇقچە بولۇپ قاپتۇ. شائىر چەكلىمە، شەكىل، ئۇسلۇپ ئىچىگە چىرمىلىپ قالماسلىقى كېرەك. فىلىپ لاركىننىڭ گېپى بويىچە ئېيتقاندا، شائىر قەلبىدە ئۇسلۇبتىن ئىبارەت بۇ رەزىل دەرەخنى يىلتىز تارتقۇزماسلىقى كېرەك. شائىر مەلۇم توپلۇمنىڭ مىللىي تەۋەلىكىگە چىرمىلىپ قالماسلىقى، ئۆزىنى مەلۇم توپقا ۋاكالىتەن سۆزلەۋاتىمەن دەپ قارىماسلىقى كېرەك. زامانىمىزدا ھەققىقى ئەدەبىياتچى ئازئەمما ئەدەبىياتقا دادا بولىدىغان كىشلەر ناھايتى كۆپ، مۇھەممەد ئىمىن يېزىپ باقسۇن، ھەرخىل ئۇسلۇب، شەكىللەرنى سىناپ باقسۇن، قارا-قويۇق قوبۇل قىلىپ باقسۇن، تەقلىد قىلىپ باقسۇن، ئاخىردا دان بىلەن سامان ئايرىلغۇسى. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا دېڭىز تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2013-7-5 21:26

مەسئۇد ئىسا · ۋاقتى: 2013-7-5 21:53:52


	تۇيغۇنى قانداق ئىپادىلەشنىڭ ئۆزى ئۇسلۇب، گەپ تۇيغۇنى ئوقۇرمەننىڭ تۇيغۇسىغا ئايلاندۇرۋېتىش. جاسارەت ۋە كۆڭلى يورۇقلۇق سىزگە يار بولسۇن!

otluk otluk توردا يوق جۇغلانما 2558	ۋاقتى: 2013-7-4 19:44:08 \| ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش ئەسكەرتىش: يوللىغۇچى چەكلەنگەن. مەزمۇننى كۆرەلمەيسىز .
otluk otluk توردا يوق جۇغلانما 2558
	ئىنكاس ئېسىل ناچار جابدۇق پاش قىلىش