مارىستىكى تۇنجى ئادەم [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

مارىستىكى تۇنجى ئادەم

جون ئالېماننو(ئامېرىكا)
تەرجىمە قىلغۇچى: ئەركىن ئىسھاق ئوغۇزخان

چارلى سىۋان كۆزنى قاماشتۇرىدىغان يىپيېڭى ئالەم كىيىمىنى كېيىپ، قولتۇقىغا ئۇچقۇچىلار قالپىقىنى قىستۇرغىنىچە دەلدەڭشىپ مېڭىپ ئاخبارات مەركىزىگە كىرىپ كەلدى. كېتۋىتىپ پۇتى ئېھتىياتسىزلىقتىن ئالەم كىيىمىدىكى ئوكسىگىن نەيچىسىگە چىرمىشىپ سەنتۈرلۈپ كەتتى. ئۇچقۇچىلار قالپىقىمۇ مۇخبىرلارنىڭ ئاياق ئاستىغا دۇملاپ چۈشتى.
مارىس ئاۋانگارتلار فوندىنى قۇرغۇچى، قوشۇمچە باش لىدىرى ئاللېن ھىل ئەپەندىم چارلىنى يۈلەپ، قالپاقنى قولىغا تۇتقۇزدى، ئۇنىڭ كالامپايلىقىغا ئانچە كايىپمۇ كەتمىدى، پەقەت چىرايىدا ئىسكەنىرەش ئالامەتلىرى ئەكىس ئەتتى. لېكىن، ھىل ئەپەندىمنىڭ ئارقىدىكى مارىس پىلانىنىڭ نامزات ئۇچقۇچىلىرى بۇ ھالەتنى كۆرۈپ ئىختىيارسىز بىر-بىرىگە قارىشىپ قويدى. پەقەت ئامېرىكا دۆلەتلىك ئاۋىئاتسىيە ۋە ئالەم قاتناش ئىدارىسىنىڭ (NASA) ئىلگىرىكى ئۇچقۇچىسى ماك ۋېلسۇنلا تەمكىن قىياپىتىنى ئۆزگەرتمىدى. ئاللېن ئەپەندىمدىن باشقا بارلىق كىشىلەر پەقەت ۋېلسۇنلا بۇ قېتىمقى ۋەزىپىنى ئىجرا قىلىشتىكى ئەڭ ياخشى نامزات، دەپ قارىشاتتى. شۇ تاپتا ۋېلسۇننىڭ چىرايى ئادەتتىن تاشقىرى جىددى تۈس ئالغان بولۇپ، يۈزى بەئەينى چوقۇپ ياسالغان ھەيكەلگە ئوخشاپ قالغانىدى.
ئاللېن ئەپەندىم مۇنبەرگە چىقىپ پەستىكى مۇخبىرلارغا قارىدى. ئۇنىڭ چىرايىدا غەلىتە بىر تەبەسسۇم جىلۋە قىلاتتى. بۇ، كونا ماشىنا سودىسى قىلىدىغانلارغىلا خاس بولغان، شۇنداقلا بىرلا يۇمۇلاپ تاراتقۇ ساھەسىدىكى مىلياردېرغا ئايلانغان ماۋۇ كاتتا ئەرباپنىڭ سېسىق نامىنى ھەممە يەرگە يېيۋەتكەن تەبەسسۇم ئىدى.
ـــ خانىملار، ئەپەندىلەر، ـــ دېدى ئاللېن، ـــ بۇ چارلى سىۋان. ھازىر ئۇ ئەڭ ئاخىرقى قېتىم يەر شارى ئادىمىلىك سالاھىيىتى بىلەن ئالدىمىزدا تۇرۇپتۇ. چۈنكى، ئۇ ناھايىتى تېزلا مارىس ئادىمى بولۇپ قالىدۇ. مەن ئۇنىڭ سۆزلىشىگە نەچچە مىنۇت ۋاقت بېرىمەن. ئاندىن ئۇ ئالەم كېمىسىگە كىرىدۇ.
چارلى چوڭ قەدەم تاشلاپ مىكرافوننىڭ ئالدىغا كەلدى. ئاندىن مىكرافوننىڭ تىرىكىنى سەل پەسلىتىپ، كۆزلىرىنى يىراقتىكى تامغا تىكىپ سۆزلەشكە باشلىدى:
ـــ رۇخسەت قىلساڭلار، ھە....ھىم...يەنە بىر قېتىم دەي، ـــ چارلى كۆزلىرىنى توختىماي چىمىلداتتى، پىشىنىسىدىمۇ تەر چىقىپ كەتتى، ـــ مەن دىمەكچى، بۇ يەردە تۇرغىنىمدىن...ھە...مەن ئۈچۈن چوڭ شەرەپ. ھە...مەن...مەن مارىسقا بېرىش پۇرسىتىگە ئېرىشكىنىمدىن ناھايىتى ھاياجانلىنۋاتىمەن.
چارلى سۆزلەشتىن توختىدى، مەيداننى جىمجىتلىق قاپلىدى. ئاللېن ھىل ئۇنىڭغا پىچىرلاپ «سورايدىغان سۇئال» دەپ ئەسكەرتىپ قويدى.
ـــ ھە، توغرا! ـــ چارلىنىڭ ئاۋازى ئەمدىلا بېسىلىشىغا ئاۋاز كۈچەيتكۈچ غۇڭۇلداپ كەتتى. ئەسلىدە ئۇچقۇچىلار قالپىقى مىكرافوننىڭ تىرىكىگە تىگىپ قالغان ئىدى، ـــ ھە، كۆپچىلىك، سۇرايدىغان سۇئالىڭلار بارمۇ؟
بىر قول كۆتۈرۈلدى.
ـــ چارلى، سىز تەكشۈرۈش ئەسۋابىغا ئوخشاش ئالەمگە قويۇپ بېرىلىسىز، بارسا كەلمەس سەپەرگە چىقىسىز. بۇنىڭغا قارىتا تەسىراتىڭىز قانداق؟
ـــ ھە، مېنىڭ ھازىرقى تەسىراتىم يامان ئەمەس.
يەنە بىر قول كۆتۈرۈلدى.
ـــ ھەممىمىزگە ئايان، سىز مارىسقا بەنت قىلىنىسىز، يېنىڭىزدا ھەمراھ بولغۇدەك ھىچقانداق ئادەم بولمايدۇ. بۇنىڭغا قانداق قارايسىز؟
ئاللېن ھىل گەپ قىستۇردى:
ـــ بىزنىڭ بىر پۈتۈن پىلانىمىز بار. بىز تور ئېلانى، نۇر پىلاستىنكىسى ۋە سودا ياردىمى قاتارلىق يوللار ئارقىلىق فوند ئۈچۈن مەبلەغ توپلاشنى ئويلايمىز. ئەلۋەتتە، يەنە ھۆكۈمەت بىلەن تەتقىقات توختامى تۈزۈشنى ئارزۇ قىلىمىز. بارلىق كىرىم ۋە جەلىپ قىلىنغان مەبلەغ باشقا ئالەم ئۇچقۇچىلىرىنىڭ مارىس سەپىرى ئۈچۈن ئىقتىسادى تىرەك بولىدۇ. شۇنداق بولغاندا چارلىنىڭ يالغۇز ئۆتىدىغان ۋاقتى ئۇزۇنغا بارمايدۇ.
ئارقا رەتتە يەنە بىر قول كۆتۈرۈلدى. ئاللېن قول كۆتۈرگەن كىشىگە قارىدى. قول كۆتۈرگۈچى ياش مۇخبىر بولۇپ، بىر قۇلىقىغا سۆڭەك شەكىللىك ئالتۇنرەڭ ھالقا تاقىۋالغانىدى، بېشى كىرپىنىڭ بېشىغا ئوخشايتتى. ئۇ ئېلىشىپ قالغاندەك غەلىتىلا ھىجىيىپ تۇراتتى. ئاللېن چارلىنىڭ سۆزلىشىنى توسۇش ئۈچۈن ئۇنىڭغا قاراپ كۈچەپ بېشىنى چايقىغان بولسىمۇ كېچىكىپ قالدى.
ـــ ئەڭ مۇھىم بىر مەسىلە، ـــ دېدى ھىلىقى مۇخبىر مىسىلدىغىنىچە، ـــ نېمىشكە سەن؟
ـــ ھە... نېمىگە نىمىشقا مەن؟
ـــ نېمىشقا سەن مارىستىكى تۇنجى ئادەمگە ئايلىنىپ قالدىڭ؟ ـــ مۇخبىر باشقا ئالەم ئۇچقۇچىلىرىنى كۆرسۈتۈپ تۇرۇپ سۆزىنى داۋام قىلدى، ـــ سېنىڭ رىقابەتچىلىرىڭنىڭ ھەممىسى ئۇچقۇچى، ئالىم دىگەندەك كىشىلەر. سەن بولساڭ پىلاستىنكا ئىجارىگە بېرىش دۇكىنىدا ئىشلەيدىغان قارا خىزمەتچى. قانداقسىگە نەچچە مىليون نامزات ئىچىدىن تاللىنىپ، مارىسقا چىقىدىغان بىرىنچى ئادەم بولۇپ قالدىڭ؟
چارلى بېشىنى سىڭايان قىلىپ خىيالغا چۆكتى. ئۇ قاشلىرىنى يىمىرىپ، قولى بىلەن قىزغۇچ ساقىلىنى سىيلىغاچ ئېيتتى:
ـــ بۇ...ھە...بىلىشىڭ كېرەك، بۇ مەسىلە ھازىرغىچە مېنىمۇ قىيناۋاتىدۇ...
دەل شۇ چاغدا ئاللېن ھىل ئالدىراش ئالدىغا چىقىپ مىكرافوندا ئۈنلۈك جاكارلىدى:
ـــ راكېتا قويۇپ بېرىلىدىغان ۋاقت توشتى.

ئاللېن ھىل بىلەن ماك ۋىلسۇن چارلىغا ھەمراھ بولۇپ، ئالدى تەرەپتىكى راكېتا قويۇپ بېرىش جاھازىسىدىكى لېفىتقا قاراپ ماڭدى. قويۇپ بېرىش جاھازىسىغا ھور چىقىپ تۇرغان پالۋان بەشىنچى نومۇرلۇق راكېتا تىكلەپ قويۇلغان بولۇپ، ئاسمانغا كۆتۈرلۈشنى ساقلاپ تۇراتتى.
ـــ بولدى، چارلى، ـــ دېدى ماك ۋېلسۇن، ـــ بۇ خىيالىڭىزدىن كەچمەيدىغانلىقىڭىزغا ھۆددە قىلالامسىز؟
ـــ شۇنداق، ـــ دەپ جاۋاپ بەردى چارلى كەسكىنلىك بىلەن.
مەلۇم مەنىدىن ئېيتقاندا، چارلىغا ئوخشاش مۇنداق ئىلمىي فانتازىيە مەستانىسىنى ئەڭ ياخشى نامزات دىيىشكە بولىدۇ: ئۇ ئەزەلدىن رىئاللىققا ئايلىنىش ئالدىدا تۇرغان بۇ خام خىيالدىن گۇمان قىلمايتتى. بىراق، پەقەت مۇشۇ سەۋەپ بىلەنلا ئۇنى باشقا تاللاش شەرتىگە ئۇيغۇن كىلىدىغان كىشىلەردىن، مەسىلەن ماك ۋېلسۇن قاتارلىقلاردىن ئۈستۈن تۇرىدۇ، دىسەك يىتەرلىك بولمايدۇ. بۇ نۇقتا چارلىغىمۇ ناھايىتى ئېنىق.
ـــ ماك، ـــ دېدى چارلى، ـــ ئۆتۈشمەنكى، سىزنى تاللىسا ھەممە ئىش ئوڭۇشلۇق بولىدۇ. ئەمما، نېمىشقا سىزنىڭ تاللانمىغانلىقىڭىزنى زادى چۈشەنمىدىم. سىز بىر ئۇچقۇچى، يەنە كېلىپ تەتقىقاتچى قاتارىدا تەربىيلەپ مەشقلەندۈرۈلگەن...
ـــ چارلى، مەن ئاللېننىڭ تاللىشىدىن ناھايىتى رازى، ـــ دېدى ماك جاۋابەن.
لېفىتنىڭ ئىشىكى ئېچىلدى. يەر يۈزىدىكى تېخنىك خادىملار لېفىتقا كىردى. چارلى سەل ئارىسالدى بولغاندىن كىيىن ئىقتىسادشۇناسنىڭ كۆزلىرىگە قارىدى:
ـــ ئاللېن، ئەجەبا نېمىشقا مېنى تاللىغانلىقىڭىزنى ئېيتىپ بەرگىڭىز يوقمۇ؟ مەندىن قانداق ئۈمۈدلەرنى كۈتىسىز؟ ھەتتا بۇنىمۇ دەپ بەرمەمسىز؟
ئاللېن قاھقاھلاپ كۈلگىنىچە ئېيتتى:
ـــ چارلى، مەن پەقەت سىزنىڭ ئۆز ياشاش ئۇسولىڭىز بۇيىچە ياشىشىڭىزنى ئۈمۈد قىلىمەن. مانا بۇ مېنىڭ سىزدىن كۈتىدىغىنىم.
ئۇ چارلىنىڭ مۈرىسىگە بۇرۇنقىدىن قاتتىقاراق شاپىلاقلاپ قويدى. چارلى دەلدەڭشىگىنىچە لېفىت ئىچىگە كىرىپ كەتتى. ئۇ تېزلىكتە كەينىگە بۇرۇلۇپ، ئىشىكنىڭ يېپىلۋاتقانلىقىنى كۆردى. ئاللېن كۇنۇپكىنى بېسىپ تۇراتتى.
ـــ مەن چوقۇم ئالەمگە بەنت قىلىنغان ئاق چاشقان ، ـــ دەپ كۈسۈرلىدى چارلى. ئۇنىڭ يېنىدىكى تېخنىكلار بۇ گەپنى ئاڭلىماسقا سالدى.
تۇيۇقسىز چارلىنىڭ كاللىسىدا بەلكىم مارىس فوندىنىڭ ئالەم ئۈسكۈنىلىرىدە خىيىم-خەتەر بولىشى مۇمكىن، ھەر ئېھتىماللىقنى كۆزدە تۇتۇپ مەندەك يارىماسنى تاللىغان، دىگەندەك خىياللار كەچتى. ئەمەلىيەتتە، چارلى بۇ سەۋەپكە قايىل. چۈنكى يەر شارىدا ئۇنىڭ خىزمىتى، ئائىلىسى يوق، كۈنلىرى لاي سۇدەك ئۆتىدۇ. بىراق، مۇبادا چارلى مارىسقا يېتىپ بارالىسا ياكى يەر شارىدىن چىقماي تۇرۇپلا راكېتا پارتلاپ ئۆلۈپ كەتسە، ئوخشاشلا مەڭگۈ ئۇلۇغلىنىدىغان قەھرىمانغا ئايلىنالايدۇ.
ناۋادا ئاللېن ھىل ئەپەندىم چارلىنىڭ جېنىنى باشقا ئۈچ مىليون بەشيۈز مىڭ ئىلتىماس قىلغۇچىنىڭ جېنىدىنمۇ پەس كۆرۈپ تاللىغان بولسىچۇ...
ئاھ، تەڭرىم! دەپ ئويلىدى چارلى، مەن ھەرگىز بۇنداق بولىشنى ئۆمۈد قىلمايمەن.

چارلى بۆلۈمچە ئىچىدىكى تېزلەتكۈچى ئورۇندۇققا جايلاشتۇرۇلدى. ئورۇندۇق ناھايىتى راھەت ئىدى. ئۇزاق ئۆتمەي قويۇپ بېرىلىش ئالدىدىكى تەتۈر ساناق ئاۋازى ئاڭلاندى. چارلى كۆزلىرىنى ئالدىدىكى تېزگىن تاختىسىغا تىكىلدى. ئۇنىڭغا ئايان، ئۇ بىرەر كۇنۇپكا ياكى ئۈزچاتنى بېسىۋەتسىمۇ بۇ قېتىمقى ۋەزىپىنى ئەمەلدىن قالدۇرالمايدۇ. بۆلۈمچە ئىچىدىكى چىراق، شامالدۇرغۇچ، تېلېكامېرا، يەنە تېخى يول باشلاش سىستېمىسى قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى پۈتۈنلەي ئاپتۇماتلاشقان.
بەلكىم بۇ ئاللېننىڭ مېنى تاللىشىدىكى سەۋەب بولۇشى مۇمكىن، دەپ ئويلىدى چارلى. ناۋادا ھەقىقى ئۇچقۇچى بۆلۈمچە ئىچىدە قېرىشقىلى بولىدىغان بىرەر نەرسىنى تاپالمىسا ئېلىشىپ قېلىشى مۇمكىن.
ـــ ... 2، 1، 0!
راكېتا گۈرۈلدەپ ئوت ئالدى. تېزلىنىش چارلىنى ئورۇندۇققا مەھكەم نېختىدى. تېزگىن تاختىسىغا ئورنىتىلغان ئېكىراندا ئاستا-ئاستا يوقۇرى ئۆرلەۋاتقان راكىتانىڭ قويۇپ بېرىش جاھازىسىدىن ئايرىلىۋاتقانلىقى كۆرۈنۈپ تۇراتتى.
ـــ ئامان بولغىن، چارلى سىۋان!
يەر يۈزى كونترول مەركىزى مارىس فوندى تەكشۈرۈپ تەستىقلاپ قويغان نۇتۇقنى ئوقۇماقتا.
تېزلىنىش بىلەن شاۋقۇن-سۆرەن ئاۋازلىرى ناھايىتى تېزلا غايىپ بولدى. ئۇنىڭ ئورنىغا جىمجىتلىق ۋە ئېغىرلىقىنى يوقۇتۇش ئالماشتى. چارلى تۇنجى قېتىم يەر شارى ئاتمۇسفىراسىدىن ئايرىلدى. ئۇنىڭ ئاشقازىنى بىئارام بولۇپ، بېشىدىكى قالپاقنى ئېلۋىتىشكە ئۈلگۈرمەيلا ياندۇرۋەتتى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقتتا، يەر شارىدىكى نەچچە مىليون ئادەم بۆلۈمچە ئىچىگە ئورنىتىلغان تېلېكامېرا ئارقىلىق چارلىنىڭ بۇ نەس باسقان تۇرقىنى كۆردى.
يەر يۈزى كونترول مەركىزى چارلى بىلەن سۆزلەشمەكچى بولدى. چارلى بىر قېتىملىق مەخسۇس زىيارەتنى قوبۇل قىلىشقا ماقۇل بولدى. بىراق، زىيارەت داۋامىدا ئۇ ئاللېن ھىلنىڭ توختىماي گەپكە لوقما سېلۋاتقانلىقىنى، ئۆزىگە ۋاكالىتەن نۇرغۇن سۇئاللارغا جاۋاپ بەرگەنلىكىنى بايقىدى.
ئۇچار كېمە ئاي شارى ئوربىتىسىدىن ئۆتۈپ بولغاندىن كىيىن چارلى تېلېكامېرانى ئېتىۋەتتى. ئاندىن تىمسىخلاپ يۈرۈپ ئۇچۇش خالتىسىنىڭ ئىچىدىن قانداقتۇر بىرنىمىنى ئىزلىدى. ئاخىرى بارماقتەك توملۇقتىكى توقماقسىمان بىر نەرسىنى چىقاردى. بۇ، ئىچىگە قوڭۇررەڭ دانچىلار توشقۇزۇلغان سىگارېت ئىدى. بۇ سىگارېتنى بىر قېتىملىق تەشۋىقات زىياپىتىدە، تاسادىپى ئۇچراپ قالغان بىر ئارتىس ئۇنىڭغا ئالاھىتەن سوۋغات قىلغانىدى. چارلى بۇ «ئالاھىدە» سىگارېتنى تۇتاشتۇرۇپ، تېلېكامېراغا تىكلىدى، ئۇنى قايتا ئېچىش-ئاچماسلىق توغرىسىدا ئىككىلەندى.
ھۆكۈمەت مېنى بۇ تاماكىنى چېكىشتىن توسۇشقا ئامالسىز، دەپ ئويلىدى ئۇ.
چارلى تاماكىنى بىر نەچچە قېتىم سۈمۈرۈپ چىرايىنى پۈرۈشتۈردى، ئاندىن بۇرنىغا يېقىن ئەكىلىپ كۈچەپ پۇرىدى.
ـــ ئاناڭنى، قەلەمنىڭ قىرىندىسىكەنغۇ! – دەپ ۋارقىرىۋەتتى ئۇ ھەم ساختا نەشىنى بۆلۈمچە دىۋارىغا قارىتىپ چۆرىدى. قەغەز ئورام ئىچىدىكى دانچىلار چېچىلىپ، چارلىنىڭ ئەتراپىنى ئايلىنىپ ئۇچۇشقا باشلىدى. چارلى ئۇششاق دانچىلارنىڭ يۈزىگە تىگىپ كىتىشىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن دەرھال قولى بىلەن يۈزىنى توسۋالدى، پىغانى ئۆرلەپ كىملەرنىدۇ قارغىدى.

شۇ كۈنى كەچلىكى گۈدۈك ئاۋازى چارلىنى ئويغىتىۋەتتى. ۋەزىپە مەركىزى جىددى ئاگاھلاندۇرۇش سىگنالى ئەۋەتكەن بولۇپ، ئاگاھلاندۇرۇشتا «چارلى، كاربون تۆت ئوكسىد گازىنىڭ قۇيۇقلۇق دەرىجىسى بىخەتەر چەكتىن ئېشىپ كەتتى، بىز ھاۋا ئالماشتۇرۇش سېستىمىسىنى تەكشۈرۈشكە مۇھتاج» دىيىلگەن ئىدى.
چارلى چېكىسىنى ئۇۋلاپ، بېشىنىڭ بىلىنەر-بىلىنمەس ئاغرىۋاتقانلىقىنى ھېس قىلدى. ئۇ تىمسىقلىغىنىچە مولىمېتىرنى چىقىرىپ، ۋەزىپە مەركىزىنىڭ كۆرسەتمىسى بۇيىچە مۇھىت تىزگىنلەش بۆلۈمچىسىنى ئېچىپ كاشىلىنى ئوڭشىماقچى بولدى.
تەكشۈرۈش ئارقىلىق ئېلېكترونلۇق ئەسۋابلارنىڭ نورماللىقى ئېنىقلاندى. بۇ چاغدا چارلىنىڭ يۈرەك سوقۇشى تېزلىشىپ كەتتى. تېخىچە ئېتۋىتىلمىگەن سودا تېلۋىزىيىسى نورمال قويۇلىۋاتقان پروگىراممىلارنى ئۈزۈپ تاشلاپ خەۋەر بېرىشكە باشلىدى: «... مارىسقا قاراپ ئۇچقان تۇنجى ئادەملىك ئالەم كېمىسىدە چاتاق چىقىپ، كاربون تۆت ئوكسىدنىڭ قۇيۇقلىقى ئۆرلەپ كېتىشتەك خەتەر كۆرۈلدى، سەۋەبى ئېنىق ئەمەس...» چارلى تېلۋىزۇرنىڭ ئاۋازنى تۆۋەن قىلىپ تەڭشىدى. شۇ ۋاقتتا ئۇنىڭ نەزى كۆز ئالدىدىكى قارا رەڭلىك چىكىتلەرگە چۈشتى.
ـــ چارلى، سۈزگۈچنىڭ خىزمەت ئەھۋالىنى تېلېكامېرادا كۆرسىتىشكە مۇمكىن بۇلامدۇ-يوق؟
چارلى سۈزگۈچنىڭ تۆپىسىدىكى قاپقانى ئاچتى. ئېكراندا سۈزگۈچنىڭ يۈزىگە چاپلىشۋېلىپ تۇسالغۇ پەيدا قىلغان قارا رەڭلىك دانچىلار كۆرۈندى.
ـــ ئاۋۇ شورى قۇرغۇر زادى قانداق نەرسە؟ ـــ دەپ سورىدى كونتىرول مەركىزى.
ـــ ھە، مەن تازلىۋىتەي، ـــ دېدى چارلى غۇدۇراپ.
كاربون تۆت ئوكسىدنىڭ قۇيۇقلىقى تۆۋەنلىدى. لېكىن، ئاممىنىڭ بۇ ئىشقا بولغان قىزغىنلىقى سۇۋىمىدى. ھەييار تېلۋىزىيە دىكتورى بۇ ئىشنى تېخىمۇ كۆپتۈرۈپ چاقچاققا ئايلاندۇردى. ھەرقايسى تاراتقۇلار تېخىمۇ كۆپ قىزىقارلىق ئىشلارنىڭ چىقىشىنى كۈتمەكتە ئىدى. چارلى بۇ ئىشقا قارىتا پىكىر بايان قىلىشنى رەت قىلدى.
ئاللېن ھىل ھىچنېمە دېمىدى. چارلى ئۈچۈن بۇنىڭدىنمۇ ئارتۇق بۇرۇقتۇرمىلىق بولمىسا كېرەك.
يوقۇرقىغا ئوخشاش ئەجەل بىلەن سۈركۈلۈپ ئۆتىدىغان بىر بىر-ئىككى قېتىملىق ئىشتىن باشقا مارىس سەپىرى ناھايىتى ئوڭۇشلۇق بولدى. چارلى نورمال يەپ-ئىچىپ كۆن ئۆتكۈزدى، ئۇخلىدى، ئىلمىي فانتازىيىلىك ھىكايىلەرنى ئوقىدى. ئۇنىڭدىن زېرىكسە تېلۋىزۇر كۆردى. يەنە تېخى خەت ساندۇقىغا كېلۋاتقان سان-ساناقسىز ئېلېكترونلۇق يوللانمىلارغا جاۋاپ يازدى. بىر قېتىم ئاللېن ھىل تەنقىدلەپ «چارلى، ئەمدى ئېلېكترونلۇق خەت ساندۇقى بىلەن گىتار چېلۋاتقان سۆرەتلىرىڭىزنى يوللىماڭ، بۇنىڭ تور سۈرئىتىنى ياخشىلاشقا قىلچە پايدىسى يوق» دېدى.
يەر شارىدىن ئايرىلىپ ئالتە ئايدىن كىيىن چارلى ئولتۇرغان ئالەم كېمىسى راكېتا بىلەن بىرلىكتە مارىس ھەمراھىنىڭ ئېكۋاتۇردىن ئۆتتى. بۇ چاغدا، پۈتكۈل ئېكراندا مارىسنىڭ بېغىررەڭ يۈزى كۆرۈندى. مارىسنىڭ يەر شەكىلى خوددى چېسلېي بونېستېل سىزغان ئاي شارى رەسىمىگە ئوخشاش بولۇپ، ئېگىز ۋە تىك ھاڭلاردىن تۈزۈلگەنىدى. چارلى قول سومكىسىدىن بىر پوتولكا سۇنى ئېلىپ ئېكىرانغا تىكىلگىنىچە گۈپۈلدىتىپ ئىچۋەتتى. بۇ سۇنىڭ ئېغىز چايقاش سۇيۇقلۇقى ئىكەنلىكىنى پۈتۈنلەي يادىدىن چىقاردى.
بەك ياخشى بولدى! دەپ ئويلىدى چارلى ھاياجان ئىلكىدە. ئۇ بىخەتەرلىك تاسمىسىنى تاقاشنى ئۇنتۇپ قالغانىدى.
ئالەم كېمىسى مارىس ئاتمۇسفىراسىنى كېسىپ ئۆتۈپ، كۆزنى قاماشتۇرغۇدەك ئاق نۇر چىقاردى. كەينىدىنلا ئۈچىسى بىر گۇروپپا قىلىنغان سۈرئەت ئاستىلاتقۇچى پاراشوت ئېچىلدى. پارتلايدىغان ۋېنتا ئىسسىقلىق ئۆتكۈزمەس دالدىغۇچنى راكېتادىن ئايرىۋەتتى. ئالەم كېمىسى ئۇرۇش ئىلاھى جىلغىسىنىڭ جەنوپ تەرىپىدىكى تۈزلەڭلىكنىڭ ئۈستىگە ئالتە مىل كېلىدىغان يەرگىچە ئۇچقاندىن كېيىن تورمۇزلاش راكېتاسى ئوت ئالدى. يەر يۈزىگە يۈز فوت قالغان چاغدا ئالەم كېمىسى راكېتا بىلەن سۈرئەت ئاستىلاتقۇچى پاراشوتنى تاشلىۋىتىپ، بىخەتەرلىك يەل خالتىسىنى ئاچتى.
يەل خالتىسى مارىس يۈزىگە قاتتىق سوقۇلدى.
ـــ ئاناڭنى...ۋايجان...ـــ چارلى قالپاق ئىچىدىكى مىكرافونغان قاراپ چىقىراپ-تىللاپ كەتتى.
ئالەم كېمىسى ھودۇقۇپ كەتكەن خۇجايىنىنى ئېلىپ توپتوغرا ئون يەتتە قېتىم قاڭقىپ سەكرىگەندىن كېيىن دۇمىلاشقا باشلىدى. ئاخىرى ئاستىن-ئۈستۈن ھالەتتە توختىدى.
چارلىنىڭ بۇرنىدىن قان چىقىپ قالپاقنىڭ ئالدىدىكى سۈزۈك نىقاپنى بۇلغىۋەتتى. ئالەم كېمىسىنىڭ ئىچىدىكى تېلېكامېرا بۇ كۆرۈنۈشلەرنى خاتىرلىۋالدى. نەچچە مىنوتتىن كىيىن ئېلېكتىر سىگنالى يەر شارىغا يېتىپ باردى. نەچچە مىليون كىشى تېلىۋىزۇردىن ئادەمنى جىددىيلەشتۈرىدىغان بۇ كۆرۈنۈشلەرنى كۆردى.
چارلى ئەسلى مارىسقا قەدەم قۇيۇپلا نۇتۇق سۆزلىمەكچى بولغانىدى. بۇ نۇتۇق ئىنسانىيەتنىڭ تەغدىرى، ئالەمدە مۇستەملىكە ئېچىش، ئىنسانىيەتنىڭ ئۇرۇق-ئەۋلادىنى داۋاملاشتۇرۇشقا بولغان ئىشەنچىسىنىڭ ئاشقانلىقى دىگەندەك نۇرغۇن مەزمونلارنى ئۆز ئىچىگە ئالاتتى. نۇتۇق كىشى قەلبىنى لەرزىگە سالىدىغان ئېلان ئىچىدە ئاخىرلىشاتتى. ئېلاندا، مارىسقا چىقىش ئاساسىي تېما قىلىنغان پىلاستىنكىنى تاماشىبىنلارنىڭ چەكلىك ۋاقت ئىچىدە ئەرزان باھادا سېتۋالالايدىغانلىقى نامايەن قىلىناتتى. چارلى بۇ نۇتۇقنىڭ مەزمونىنى ئاللىبۇرۇن يادقا ئېلىۋالغان ئىدى.
بىراق، شۇ دەمدە چارلىنىڭ مۈرىسى ئالەم كېمىسىنىڭ قاپقىقىغا ئۇرۇلۇپ، قاپقاپ «تاراق» قىلىپلا ئېچىلىپ كەتتى. چارلى مارىس يۈزىگە گۈپ قىلىپ يېقىلدى. يۈزىدىكى نىقاپ تاشقا چىڭ چاپلىشىپ ھاببا قىلۋالدى، نۇتۇق سۆزلەشنىمۇ ئۇنتىدى.
چارلى خېلىغىچە ۋايسىغاندىن كىيىنلا ئاندىن نۇتۇقىنى ساقلاۋاتقان كىشىلەرنى يادىغا ئالدى. ئۇ ئورنىدىن تۇرۇپ ئۈستى-بېشىدىكى توپىلارنى قېقىشتۇرۋىتىپ، كۆز يەتكۈسىز سوزۇلغان تاغلارغا نەزەر تاشلىدى. قولاق تۈۋىدە سۆڭەكتىن ئۆتىدىغان سوغۇق شامال ھۇشقۇرتاتتى. مارىسنىڭ بىرىنچى، ئىككىنچى ھەمراھلىرى كۆپكۆك ئاسماندا سۇس چاقنايتتى. نەچچە مىليون تاماشىبىن شۇ تاپتا بۆلۈمچە سىرتىدىكى تېلېكامېرادىن ئۇنىڭغا قاراپ تۇرماقتا. چارلى شۇ چاغدىلا ئىنسانىيەتنىڭ قەدىمى بىرىنچى قېتىم مارىسقا يەتكەن چاغدىكى تۇنجى سۆزنى قىلدى:
ـــ بۇ ھەقىقەتەن بەك قالتىس ئىش بولدى!
چارلى مارىس فوندىغا ياردەم بەرگەن كارخانىنىڭ بايراقنى چىقىرىپ، ئوڭ-تەتۈر سانجىپ، بايراق سېپىنى سۇندۇرۋەتكىلى قىل قالدى. ئاخىرى خېلى ھەپىلەشكەندىن كىيىن بايراقنى يەرگە مۇقۇم سانجىپ تۇرغۇزدى. ئاندىن كەينىگە نەچچە قەدەم چىكىنىپ «ئاجايىپ قالتىس» مەنزىرىگە مەپتون بولۇپ قالدى. گەرچە نەچچە ئايغا سوزۇلغان ئېغىرلىق يوقۇتۇش ئۇنىڭ كۈچ-قۇۋۋىتىنى خوراتقان، تەڭپۇڭلۇقنى ساقلاش ئىقتىدارىنى ئاجىزلاشتۇرغان، شۇنداقلا يەنە ئۇچىسىغا ئېغىر ئالەم كىيىمىنى كىيۋالغان بولسىمۇ ئۇ مارىستىكى «يەر يۈزى»دە ئوڭۇشلۇق ماڭدى ــــــ مارىسنىڭ تارتىش كۈچى يەر شارىنىڭ تۆتتىن بىرىچىلىك كەلسىمۇ پۇتلۇشۇپ كېتىشتەك كالامپاي ھەركەتلەرنى سادىر قىلمىدى. ئۇ ناخشا ئېيتىشقا باشلىدى. يەنە تېخى ئەتراپتىكى مۇھىتىنى چارلاپ تەكشۈرۋاتقان چاغدا، پۇت-قوللىرىنى ئارۋاڭ-سارۋاڭ پولاڭشىتىپ، سەكرەپ-تاخلاپ ئۇسولغا چۈشتى.
سىمسىز ئالاقە سىگىنالى نەچچە مىنۇت كېچىككەندىن كىيىن ۋەزىپە مەركىزىنىڭ بۇيرىقى ئاخىرى مارىسقا يېتىپ كەلدى:
ـــ چارلى، ئەڭ ياخشىسى قاراڭغۇ چۈشۈپ كېتىش ئىلگىرى تۇرالغۇ بۆلۈمچىسىنى تەييار قىلىڭ.
بۇيرۇق ئۇنىڭ شېرىن خىياللىرنى ئۈزۈپ، مەستخۇشلۇقتىن ئويغاتتى.
ـــ ھە، توغرا، ماقۇل، ـــ دېدى چارلى.
ئۇ چاسا شەكىللىك ئالەم كېمىسىنىڭ ئالدىغا كېلىپ، قولىنى سوزۇپ تۇتقۇچنى تولغىدى. ئەسلىدە تۇتقۇچنى يېنىك بۇراپ قويسىلا تۇرالغۇ بۆلۈمچىنىڭ تورسىدىكى قاپقاقنى ئاجراتقىلى بۇلاتتى. ئەمما، چارلى ئۇنى مىدىرلىتالمىدى. كۈچەپ بېقىۋىيدىمۇ نەتىجىسى بولمىدى. شۇنىڭ بىلەن ئۇ چىشىنى چىشلەپ، ھاسىراپ-ھۆمىدەپ تازا كۈچەپ تولغىدى...مانا تۇتقۇچ ئۈزۈلۈپ كەتتى.
ـــ چارلى! ئالدى بىلەن بىخەتەرلىك چۈلۈكىنى چىقىرىڭ!
كونتىرول مەركىزىدىن كەلگەن بۇ كۆرسەتمە ئۈلگۈرەلمەي قالدى. سىمسىز رادىئو سىگىنالى مارىسقا نەچچە مىنوت كېچىكىپ بارىدىغان بولغاچقا كۆرسەتمە كەلگۈچە بولىدىغان ئىش بوپ بولدى.
چارلى تۇتقۇچنىڭ دەستىسىدىكى بىخەتەرلىك چۈلۈكىنى تارتىپ چىقاردى. ئاندىن بۇ كىچىك نەرسىگە تىكىلگىنىچە تاكى كونترول مەركىزىدىن يېڭى كۆرسەتمە كەلگەنگە قەدەر نېمە قىلارىنى بىلمەي ھاڭۋىقىپ تۇرۇپ قالدى.
ـــ بۆلۈمچىنىڭ چوققۇسىدىكى بولتىلارنى بوشۇتۇڭ، ئاندىن قاپقاقنى قول بىلەن تارتىپ چىقىرىڭ.
ھەرنېمە بولسا چارلىنىڭ تەلىيى ئوڭدىن كىلىپ بارلىق بولتىلارنى ئوڭۇشلۇق بوشاتتى. ئۇ قاپقاقنى كۈچەپ تارتقان چاغدا مەزموت تۇرالماي دەلدەڭشىپ كەتتى-دە، تاق قىلغان ئاۋاز بىلەن تەڭ قاپقاق تۇرالغۇ بۆلۈمچىنى قويۇپ بېرىشكە ئىشلىتىدىغان تۇتقۇچىغا تىگىپ كەتتى. قاپقاق ئىچىدىكى پورژىنىمۇ ئېتىلىپ چىقىپ تاشلارنىڭ ئارسىغا چۈشتى. چارلى پورژىنىنى تاپقۇچە بىر سائەتتىن ئارتۇق ھايال بولدى. بۇ چاغدا كۈن ئولتۇرۇپ، بارا-بارا تۈن پەردىسى يېيىلدى. تېمپېراتۇرىمۇ تۈز سىزىق بۇيىچە تۆۋەنلەشكە باشلىدى.
ۋەزىپە كونترول مەركىزى ئامالسىز ئېغىز ئاچتى:
ـــ چارلى، تۇرالغۇ بۆلۈمچىسىنى قول بىلەن ئېچىشىڭىز كېرەك.
چارلى ھەرچىش شەكىللىك قەلەمتۇراچ بىلەن بىخەتەرلىك ئارغامچىسىنى كەستى. مارىس تۇرالغۇ بۆلۈمچىسى ئېچىلدى. بۇ بۆلۈمچە ئادەتتىن تاشقىرى غايەت زور ئۇخلاش خالتىسىغا ئوخشايتتى. چارلى يەل بېرىش ناسۇسىنى قوزغاتتى. ئەمما، خېلى ھەپىلەشكەن بولسىمۇ تۇرالغۇ بۆلۈمچىسى مېلىق-سېلىق پېتى تۇرىۋەردى.
ـــ چارلى، سىرتقى توقۇلما قاتلامدا يېرىق بارمۇ-يوق، تەكشۈرۈپ كۆرۈڭ. پەرىزىمىزچە، بايا ئارغامچىنى كەسكەن چاغدا سىرتقى توقۇلما قاتلامنى كېسۋەتكەندەك قىلىسىز.
چارلى توقۇلما قاتلامدىكى يىرتىقنى تاپتى. ئاندىن ئۇچىسىدىكى ئالەم كېمىسىنىڭ جابدۇق خالتىسىدىن ناھايىتى جىق ھىملاش مەلھىمىنى چىقىرىپ يېرتىلغان يەرنى يامىدى. بۇ چاغدا قۇياش پۈتۈنلەي پاتقان بولۇپ، ئالەم كىيىمىنىڭ ئېنىرگىيىسىمۇ خەتەرلىك چەككە چۈشۈپ قالغانىدى. خۇداغا شۈكىرى، ھەرنىمە بولسا ئۇ سېزىمىنى يوقۇتۇشتىن ئاۋال تۇرالغۇ بۆلۈمچىسىنىڭ يەل بىلەن ھەرىكەتلىنىدىغان كلاپان بۆلۈمچىسىگە كىرۋالدى—بۇ ھەقىقەتەن مۆجىزىدە.
چارلى ئاخىرى بېسىم ئاشۇرۇلغان تۇرالغۇ بۆلۈمچىسىگە كىرىپ ماكانلاشتى. شۇنداق قىلىپ مارىستىكى تۇنجى ئۇيقىسىز كېچىنى ئۆتكۈزدى. ئۇ شۇ كۈنى يولۇققان ئوڭۇشسىزلىقلارنى، ھەتتا بالا-قازا دىيىشكە بولىدىغان ئىشلارنى ئەسلىدى—بۇ ئۇنىڭ مارىسقا كەلگەن تۇنجى كۈنىدىكى ياشاش ئۇسولى ئەمەس، بەلكى پۈتكۈل ھاياتىنىڭ كىچىكلىتىلگەن كارتىنىسى ئىدى. ئۇ يەنە بىر قېتىم قاتتىق گاڭگىراش ئىچىدە قالدى: ئۇلار نېمە ئۈچۈن شۇنچە كۆپ نامزاتلار ئىچىدىن پەقەت ئۆزىنى تاللايدۇ؟
چارلى، مۇبادا كىيىنچە پىشانەمگە پۈتۈلگەن بىرەر ئىشنى مۇۋاپىقىيەتلىك ئورۇندىيالىسام، ئۇنداقتا بۇ ئىش چوقۇم مەزكۇر سۇئالنىڭ جاۋابى بولالايدۇ، دىگەنلەرنى كۆڭلىگە پۈكتى. ئەلۋەتتە، بۇنىڭ ئۈچۈن جېنىنى ساقلاپ قېلىشى كېرەك.

ئىككى يىلدىن كىيىن قايتۇرۇپ كېلىش سىگنال بەلگىسىنىڭ يول باشلىشىدا، چارلى مارىس ماشنىسىنى ھەيدەپ، ئىككىنچى ئالەم كېمىسى مارىسقا قونغان نۇقتىغا قاراپ يۈرۈپ كەتتى. چارلى كەلگەن چاغدا، بىخەتەرلىك يەل خالتىسى ئەمدىلەتىن بۇشاپ تۇرغان ئىدى. ئالەم كېمىسىنىڭ ئىچىدىن ماك ۋېرسۇن ئۆمۈلەپ چىقىپ، ھىچقانچە قېينالمايلا يەردە مەزموت تۇردى. ئۇنىڭ تەبەسسۇمى ئۆزىگە بولغان ئىشەنچىسىنى ئىپادە قىلىپ تۇراتتى، كۆرۈشكەن چاغدىمۇ چارلىنىڭ قولىنى خېلى كۈچ بىلەن سىقتى.
ـــ چارلى، سىز بىلەن قايتا كۆرۈشكىنىمدىن ئىنتايىن خوشالمەن، ـــ دېدى ئۇ.
ـــ مارىسقا كەلگىنىڭىزنى قارىشى ئالىمەن، ـــ دېدى چارلى جاۋابەن.
ماك تۇرالغۇ بۆلۈمچىسىنى ئاچتى. ئۇ قىلچە تەمتىرىمەي توپتوغرا مەشغۇلات قىلاتتى — ئالدى بىلەن كونترول دەستىسىدىكى بىخەتەرلىك چۈلۈكىنى چىقاردى. چارلى ياردەم قىلماقچى بولسىمۇ سىيلىق رەت قىلىندى. شۇڭا ئارتۇق كۈچەپ كەتمىدى. ئۇ تېلېكامېرا بىلەن ئىككىنچى مارىس ئادىمىنىڭ پائالىيەتلىرىنى سىنغا ئىلىۋالدى. ئىككىنچى مارىس ئادىمى تېز سۈرئەتتە تۇرالغۇ بۆلۈمچىسىگە چاق بىكىتىپ، ئۇنى مارىس ماشنىسىنىڭ كەينىگە چاتتى.
چارلىنىڭ قاتتىق تەلەپ قىلىشى بىلەن ماك ئۇنىڭ ماشىنا ھەيدەش تەلىپىگە قوشۇلدى. ئۇلار بىرلىكتە چارلى تۇرۋاتقان يەرگە قاراپ يولغا چىقتى. ماك يول بۇيى ئۈندىمىدى. بۇ ئۇنىڭ كۆپچىلىككە ئايان جىمغور مىجەزىگە ماس كېلەتتى. چارلى بولسا ئىچىدە، قاراپ تۇر، بۈگۈن كەچ ئۆزگىرىسەن! چوقۇم ھېلىقى جاۋاپنى بىلمەي قالمايمەن، دىگەنلەرنى ئويلىدى. ئۇنىڭ بۇ ئەقىدىسى يۈرۈكىنىڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىعا يۇشۇرۇنغان ئۆزىنى ئەيىپكاردەك ھېس قىلدۇردىعان تۇيغۇسىنى بېسىپ كىلىۋاتاتتى.
تۈن پەردىسى يېيىلغان چاغدىلا ئۇلار ئاندىن چارلىنىڭ تۇرالغۇسىغا، يەنى مارىستىكى ئۆيىگە يېتىپ كەلدى. ماك گەپ-سۆز قىلمايلا چاتىقى تۇلا تۇرالغۇنىڭ تاشقى قېپىغا كۆز يۈگۈرتتى. ئاندىن يەر شارىدىن ئالغاچ كەلگەن ھىملىغۇچى تۇربا بۆلۈمچىنى ئىشلىتىپ ئىككى ئالەم كېمىسىنى ئۆزئارا تۇتاشتۇردى. چارلى ئۇنچىقماستىن ئۆز تۇرالغۇسىدىكى يەل بىلەن ھەرىكەتلىنىدىغان كلاپان بۆلۈمچىسىگە كىرىپ كەتتى. ماك نەچچە مىنۇتتىن كىيىن بۆلۈمچە ئىچىگە كىردى. ئۇ چارلىنىڭ پىشىلداپ ھور چىقىۋاتقان قازاننىڭ يېنىدا تۇرغانلىقىنى كۆردى.
ـــ يېڭى گۆش! – دېدى ماك ھەيرانلىقتىن، ـــ نېمە دىگەن مىژىلىك!
ـــ بۇ توخۇ گۆشى، – دېدى چارلى، ـــ مەن يەر شارىدىن ئېلىپ كەلگەن توخۇلارنىڭ ھەممىنى ئۆلتۈرۋەتمىدىم. بىز يەنە يېڭى بېلىق يىيەلەيمىز. بىر قېتىم مەن ئىختىيارسىز سۇ ساندۇقىنىڭ ئىسىتقۇچىسىنى تارتىۋىتىپ، ئىچىدە بېلىق بېقىشقا ناھايىتى مۇۋاپىق كېلىدىغانلىقىنى بايقىدىم.
ماك توخۇ گۆشى بىلەن گاڭپەننى ئىشتىھا بىلەن يېيىشكە باشلىدى. بىراق، ئۇنىڭغا چارلى ئېلىپ كەلگەن قەھۋە تېخىمۇ ياراپ كەتتى.
ـــ پاھ، بۇ قەھۋەنىڭ تەمى نېمە دىگەن ئېسىل! – دېدى ماك ئۈنلۈك غۇدىراپ، ـــ مارىستىكى تۇپراقسىز پەرۋىشلەپ ئۆستۈرۈش گۈللۈكى كولۇمبىيىنىڭ ئېكىنزارلىقلىرىدىن قىلىشمايدىكەن ئەمەسمۇ! چوقۇم يەر ئاستى مۇز سۈيى بىلەن مۇناسىۋەتلىك، شۇنداقمۇ؟
ماك ئۆزىچە قىززىق يۇمۇر سۆزلىۋەتكەندەك قاھقاھلاپ كۈلۈپ كەتتى. ئۇ ناھايىتى تېزلا بىر كۈپ قەھۋەنى قۇرۇغداپ قويدى. چارلى ئاشخانىغا كىرىپ ئىككىنچى كۈپنىڭ ئاغزىنى ئېچىپ، كۆزىنى قىسقىنىچە ئىچىگە قارىدى. كۈپنىڭ ئىچىدە جىق يېرىم كەلگۈدەك پاتقاققا ئوخشاش قۇيۇق، تىپىك يەرلىك ئۇسولدا تەييارلانغان پىۋا بار ئىدى. ئۇ تېخى تەڭشەلمىگەن بىر پوتولكا ساپ ۋوتكىنى قولىغا ئالدى. بۇ، تۇپراقسىز ئۆستۈرۈش گۈللىكىدىكى ياڭيۇ قاتارلىقلار بىلەن ئېچىتىلعان ھاراق ئىدى. ئۇ ھاراقنى كۈپكە تۆكۈپ پىۋىنى سۇيۇلدۇردى. ئاندىن كۈپنى كۆتۈرۈپ تاماق شىرەسىنىڭ ئالدىعا كېلىپ، ماكنىڭ رومكىسىنى تولدۇردى.
ئۇزاق ئۆتمەيلا ماك شامالدا قالغان بىر تال قۇمۇشتەك لىڭشىشقا باشلىدى. چارلى تورۇسقا ئېسىلغان تېلېكامېرانىڭ كۇنۇپكىسىنى يېنىك بېسىپ ئېتىۋەتتى. ماك ئۇنىڭ ھەركىتىگە سەپسالمىدى.
ـــ چارلى، ـــ دېدى ماك گاراڭ ھالدا، ـــ سىز ياخشى ئادەم. كىلەركى قېتىم گېۋىن كەلگەندە ئۇ سىزنىڭ بولسۇن، مەن كىيىنكى نۆۋەتتە كېلىدىغان ئايالنى ساقلايمەن.
ـــ ۋاقتى كەلگەندە بىر گەپ بولسۇن، گېۋىننىڭ كىمنى ياقتۇردىغانلىقىغا قارايلى، ـــ دېدى چارلى، ـــ بىراق، بەزى مەسلىلەرنى سىزدىن سورىۋالغۇم بار، ماك.
ـــ قانداقلا مەسىلە بولسا سوراۋېرىڭ، دوستۇم، ماڭا يەنە...بىر ئىستاكان بېرەمسىز؟
چارلى ئۇنىڭغا لىق بىر ئىستاكان ھاراق قويۇپ بەردى.
ـــ بىر ئىشنى زادىلا چۈشەنمىدىم: ئاللېن ھىل نېمە ئۈچۈن شۇنچە كۆپ لاياقەتلىك نامزاتلار ئىچىدىن پەقەت مېنىلا تاللايدۇ؟ بۇ سۇئال مېڭەمنى قۇچىۋەتتى.
ماك كۆزلىرىنى يوغان ئېچىپ ئۇنىڭغا قارىدى:
ـــ بۇنى دەۋەتسەم ئاللېن مېنى ئۆلتۈرۋىتىدۇ!
ـــ مانا ئەمدى ئاسمىنى كەڭرى، ھېچكىم باشقۇرالمايدىغان يەردە تۇرۇپسىز، ـــ دېدى چارلى كۈلۈپ، ئۇ ماكنىڭ رومكىسىنى يەنە لىقلاپ قويدى، ـــ شۇڭا...ئېيتىۋېرىڭ. نېمىشكە مېنى تاللايدۇ؟
ماك تەڭشىلىپ قالغان بولۇپ، دىققىتىنى يىغالمايۋاتقاندەك قىلاتتى. ئۇ خۇددى ئاللېن يېنىدىلا تۇرغاندەك ئەتراپقا ئالاق-جالاق قىلىپ قاراپ قويدى. ئارقىدىن چارلىنىڭ يېنىغا سۈرۈلۈپ، قولىنى ئۇنىڭ مۈرىسىگە قويدى، ئاندىن كۆزلىرىگە تىكىلدى.
ـــ ئاپوللو، ـــ دېدى ئۇ پەس ئاۋازدا.
چارلىنىڭ قۇشمىسى تۈرۈلدى.
ـــ ئاپوللو؟ ـــ دېدى ئۇ.
ـــ شۇنداق. ئاللېن مۇنداق دىگەن: ئاپوللو ئايغا چىقىش پىلانى خوددى...تېلۋىزىيە پروگىراممىسىدەك...تېلۋىزىيىگە ئوخشاش...تاماشىبىنلارنىڭ ياقتۇرىشىغا سازاۋەر بۇلالىغان بولسا پارلامېنت ئاندىن پۇل ئاجرىتىپ بېرىدىكەن. ئاقىۋەتتىچۇ؟ ھىچكىم كۆرمىگەچكە ئەمەلدىن قالدۇرۇلۇپتۇ.
ـــ خوددى ھىلىقى كۆرۈش نىسبىتى تۆۋەن تېلۋىزىيە پروگىراممىلىرىغا ئوخشاشما؟
ـــ شۇنداق. ئاللېن يەنە مۇنداق دەيدۇ...ئاپوللو ئايغا چىقىش پىلانى بەك...بەكلا ئوڭۇشلۇق بولۇپ كەتكەن. پەقەت «ئاپوللو 13-نومۇر»نىڭ ماي باكى پارتلاپ كەتتى، يەنە كېلىپ...
ـــ مەن پىلاستىنكا ئىجارىگە بېرىش دۇكىنىنىڭ خىزمەتچىسى، ئۇ كىنونى بىرەر يۈز قېتىمدەك كۆردۈم.
ـــ ئۇلار ھەرگىز «ئاپوللو 11-نومۇر» ياكى «ئاپوللو 12-نومۇر» دىگەندەكلەرنى... ياكى باشقا ئاپوللو ئالەم كېمىسى ئاساسى تېما قېلىنغان كىنولارنى ئىشلىمەيدۇ. چۈنكى ئۇلار ۋەزىپىنى بەك چىرايلىق ئورۇنلىغان، ئىنتايىن تېنچ، ھىچقانداق جىددىچىلىك...قىلچىمۇ كومىدىيە تۈسى يوق، بەك لاۋزا. بۇ، دەل ئاپوللو پىلانىنىڭ كىيىنچە ئەمەلدىن قالدۇرۇلغانلىقىنىڭ سەۋەبى، بەكلا مەززىسى يوق.
ـــ بۇنىڭ مەن بىلەن نېمە ئالاقىسى؟
ـــ سىز...ـــ دېدى ماك بارمىقى بىلەن چارلىنىڭ مەيدىسىگە قالايمىقان جىجىلاپ تۇرۇپ، ـــ سىززە...ھىمىشە ئىشلارنى بۇزۇپ يۈرۈيسىز! دائىم ئادەمنى جىددىيلەشتۈرۈپ يۈرەكئالدى قىلىۋىتىسىز، بەك كومىدىيىلىك. سىز پات-پات جانغا تاقىشىدىغان چاتاقلارنى چىقىرىسىز، ـــ ئۇ بېشىنى لىڭشىتتى، ـــ كىشىلەر دەل مۇشۇنداق نەرسىلەرنى كۆرۈشكە ئامراق.
چارلى ئىختىيارسىز ئاغزىنى يوغان ئاچتى.
ـــ ئەسلى مەن بۇ يەردە مۇشۇنداق بىر ھاماقەت، كالامپاينىڭ رولىنى ئاپتىمەندە، بۇ ئەسلى كۆرۈش نىسبىتىنى ئاشۇرۇش ئۈچۈن ئىكەندە؟ مېنى تاللاشتىكى بىردىن-بىر سەۋەب ئالەم ئۇچقۇچىلىرىنىڭ تۈرلۈك تەلەپلىرىگە ماس كەلمىگەنلىكىم ئىكەندە؟
ـــ ياق، ياق، ياق، ـــ ماك قولىنى كۈچەپ سىلكىدى، ـــ ئۇنداق ئەمەس، سىز مۇۋاپىق كېلىسىز. ئاللېن سىزدە كۈتۈلمىگەن ۋەقەلەرنىڭ ھۆددىسىدىن چىقىش ئىقتىدارى بار، دىگەن.
ـــ كۈتۈلمىگەن ۋەقەلەرنىڭ ھۆددىسىدىن چىقىش ئىقتىدارى؟
ـــ شۇنداق. پىسخىكىلىق سىناقنىڭ نەتىجىسىمۇ شۇنداق چىققان. چارلى، ئادەم بەك ئەقىللىق بولۇپ كەتسە ئۆزىگە ياخشى، بىراق ناھايىتى ئاسانلا باشقىلارنى بىزار قىلىپ قويىدۇ. شۇنىڭ بىلەن كۆپچىلىك سىزگە قايتا دىققەت قىلمايدۇ. مۇشۇنداق چاغدا بىرەر ھاماقەت پەيدا بولۇپ، توختىماستىن خاتالىق سادىر قىلسا ۋەزىپىنى ئورۇنلاشتا كىرزىس كۆرۈلىدۇ. بۇ ھەقىقەتەن ئادەمنىڭ سەزگۈسىنى غىدىقلايدۇ! شۇنىڭ بىلەن كىشىلەر دىققەت قىلىشقا باشلايدۇ...ئىشنىڭ ياخشى تەرەپكە ئۆرىلىشىنى ساقلايدۇ...ئىشلار ئىزىغا چۈشكەندىن كىيىن ئۇلار يەنە زېرىكىشكە باشلايدۇ، دىققىتى چېچىلىدۇ. مۇشۇ چاغدا يەنە بىر ھاماقەت چىقىپ يېڭى ئاۋارىچىلىق تۇعدۇرسا...يەنە بىر قېتىم كىرزىس كۆرۈلىدۇ. شۇنداق قىلىپ كىشىلەرنىڭ تۇيغۇسىنى كەينى-كەينىدىن غىدىقلايدۇ. چارلى، سىزنىڭ ئاۋارىچىلىقلىرىڭىز بىرىنىڭ كەينىگە بىرى ئۇلۇنۇپ كېلىۋەردى، بۇ ئادەملەرگە ناھايىتى قىزىقارلىق تۇيۇلدى!
ـــ قىزىقارلىق؟ شۇنداق بولغاندىلا تور بىكەتتىكى ئېلان ئورۇنلىرىنى كىشىلەر تالىشىدۇ، خاتىرە نۇر پىلاستىنكىسى ياخشى سېتىلىدۇ، بىزگە مۇناسىۋەتلىك تېخىمۇ كۆپ خەۋەر بېرىلىدۇ، تېخىمۇ كۆپ مەخسۇس زىيارەتلەر بولىدۇ؟
ـــ شۇنداق، توغرا دېدىڭىز، ـــ دېدى ماك بىرنى چۈشكۈرۋىتىپ، ـــ ماڭىچۇ...ئالەم كېمىسى ھەيدىگىلى بەش يىل بولدى، بىر قېتىممۇ كىرزىس پەيدا قېلىپ باقمىدىم...كۆپچىلىك بۇنىڭدىن زېرىكتى، نامىمغىمۇ ئەزەلدىن سوغۇق تىگىپ باقمىدى. چۈنكى مېنىڭ ئاناڭنى... ۋەزىپىنىڭ ھۆددىسىدىن چىقىش ئىقتىدارىم بەك كۈچلۈك! ئاللېن ماڭا مۇنداق دىگەن: ماك، سىز ئەڭ ياخشىسى، بۇ مېنىڭ سىزنى تۇنجى مارىس ئادىمى قېلىپ تاللىماسلىقىمدىكى سەۋەپ.
ـــ مەن غەلىتە ئىشلارنى قىپ يۈرگەچكىلا بىز بىر قىسىم مارىس تەتقىقات توختاملىرىنى ئىمزالىشالايمىز، ئاندىن سىز بۇ يەرگە تەتقىقات خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇشقا ئەۋەتىلىسىز، شۇنداقمۇ؟
ـــ توغرا.
ـــ مەن بولسام نۇمۇر كۆرسىتىشكىلا مەسئول بولىمەن.
ـــ يارايسىز، چارلى! ئاللېننىڭ دېيىشىچە، سىز پىسخىلوگلار ئۇچراتقان كۈتۈلمىگەن ۋەقەلەرنىڭ ھۆددىسىدىن چىقىش ئىقتىدارى ئەڭ كۈچلۈك ئادەم ئىكەنسىز. بۇ ھەقىقەتەنمۇ ناھايىتى ئۆزگىچە تالانت...تەڭرى سىزگە ئاتا قىلغان سوۋغات.
ـــ كۈتۈلمىگەن ۋەقەلەرنىڭ ھۆددىسىدىن چىقىش ئىقتىدارى؟ ـــ چارلى بىلەكلىرىنى كىرىشتۈرۈپ ماكقا قارىدى، ـــ ناھايىتى كەم ئۇچرايدىغان، توختىماي ئاۋارىچىلىق توغدۇرىدىغان، ئارقىدىن يەنە خەتەردىن ئامان-ئېسەن ئۆتۈپ كىتەلەيدىغان ئىقتىدارمۇ؟ ئۇنداقتا بىرەر قېتىملىق ئاۋارىچىلىقتا جىنىمدىن ئايرىلسام ئىش تامام ۋەسسالام، دىگەن گەپ. ئەمما، خەتەر ئىچىدىن مۆجىزىلەرچە ئامان قالسام كۆپچىلىك يەنە زېرىكىشكە باشلايدۇ. شۇنىڭ بىلەن بۇ بىر مەيدان ئۇيۇن ئەمەلدىن قالىدۇ، دىگەن گەپ.
ـــ شۇنداق، ـــ ماك كېرىلىپ يەنە بىرنى چۈشكۈردى، ـــ سىزدە توغما تالانت بار. مارىستا تۇرغان ئىككى يىل جەريانىدا بۇنى تولۇق ئىسپاتلىدىڭىز. ئويلاپ بېقىڭ، ئاۋارىچىلىقلار كەينى-كەينىدىن ئۈزۈلمىدى! ھەتتا سىزنىڭ ئۇخلاش قىياپىتىڭىزمۇ كىشىلەرنى قىزىقتۇرىدۇ، بۇ راست گەپ، ـــ ماكنىڭ كۆزى يۇمۇلۇپ كىتۋاتاتتى، ـــ ھىلىقى...ھېلىقى قېتىمقىدەك، ئېسىڭىزدىمۇ؟ شۇ قېتىم سىز قۇياش ئېنېرگىيە تاختىسىنى ئورنۇتۇشنى ئۇنتۇپ قالدىڭىز...شۇنىڭ بىلەن تۇرالغۇ بۆلۈمچىسىنىڭ توكى تۈگەپ كەتتى... يېرىم كېچىدە...توڭلاپ قالغىلى تاس قالدىڭىز...
ـــ ئېسىمدە، ـــ دېدى چارلى كۆزىنى يۇمۇپ، ئۇ چوڭقۇر تىنىۋەتكەندىن كىيىن دېدى، ـــ شۇڭا...
ئۇزۇن سوزۇلغان خورەك ئاۋازى ئۇنىڭ سۆزىنى بۆلىۋەتتى. چارلى كۆزىنى ئېچىپ ماكنىڭ شىرەگە دۈم چۈشۈپ ئۇيقىغا كەتكەنلىكىنى كۆردى. ئاغزىدىن شۆلگىيى ئېقىۋاتاتتى.
ـــ بولدى، ـــ دېدى چارلى ئۆز-ئۆزىگە، ـــ ئەمدى جاۋابىنى بىلدىڭ.
ئۇ بىر ئىستاكان ھاراق قۇيغاندىن كىيىن كىچىك دىرىزىنىڭ يېنىغا كەلدى. ئۇنىڭ نەزىرى ئىگىز-پەس چۇقچۇيۇپ تۇرغان تاشلار ئارسىدىن ئۆتۈپ چاقناپ تۇرغان يۇلتۇز بىلەن مارىسنىڭ ئىككى ھەمرىيىغا تىكىلدى. ئۇ ساقىلىنى سىيلىغىنىچە ئۆزى «تەكشۈرۈش»كە كەلگەن بۇ ناتۇنۇش دۇنيانى، ئۆزىنىڭ تارىختىكى ئورنىنى ئويلىدى.
ـــ كۈتۈلمىگەن ۋەقەلەرنىڭ ھۆددىسىدىن چىقىش ئىقتىدارى، ـــ دەپ پىچىرلىدى ئۇ، ـــ ھەرنىمە بولسا ئويلىغىنىمدىن ياخشاراقكەن!

بۇ ھىكايىنى كۆپ قىسىملىق تىلىۋىزىيە فىلىمى ئىشلەيدىغان سىتودىيە شىركىتى مەسئۇللىرى بىلەن رىجىسورلار ئوقۇپ چىقسا بولغۇدەك. تەرجىماننىڭ ئەجرىگە رەھمەتلەر بولسۇن.

ئىلمىي فانتازىيەلىك ئەسەرلەر بىزدىكى بىر بوشلۇق.ئېسىل ئەسەرلەرنى ئايىمىغايسىز.

ھەقىقەتەن ياقتۇردۇم. ئەجرىڭىزگە ئاپىرىن...!

ناھايىتى ياخشى تەرجىمە قىلنىپتۇ، ئەجرىڭىز گە رەخمەت

ئاجايىپ قىزىقىپ ئوقۇپتىمەن . تەرجىماننىڭ ئەجرىگە كۆپ رەھمەت.