گۆر ئوغلى شاھ بەھرام ۋە مەلىكە دىلئارام [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

گۆر ئوغلى  شاھ  بەھرام ۋە مەلىكە دىلئارام (شاھنامە ئونىنچى بۆلۈم)
يەزدىگىرد پادىشاھلىقى(يىگىرمە بىر يىل داۋام قىلغان)
پەلەكنىڭ ھۈنىرى ئالماشتۇرۇش.كۈن بىلەن تۈن ۋە ھەر بىر كۈن بىر -بىرى بىلەن دەۋر قىلىپ ئالمىشىپ تۇرغاندەك ،ئىران شاھلىرىمۇ بىرىنىڭ ئىزىنى بىرى بېسىپ ئۈزلۈكسىز ئالمىشىپ كەلدى. ئىران زىمىنى  ئاخىرى يەزدىگىرد پادىشاھلىقى دەۋرىگە قەدەم قويدى.بۇدەۋرنىڭ تۇنجى پادىشاھى يەزدىگىرد بولغاچقا ئۇ ۋە ئۇنىڭ پەرزەنتلىرى ھۆكۈم سۈرگەن دەۋر ‹‹يەزدىگىرد پادىشاھلىقى دەۋرى ››دەپ ئاتالدى.
   ئەڭ ئالدى بىلەن يەزدىگىرد يەتتە يىل پادىشاھ بولدى.شۇ مەزگىللەردە ئالىملارنىمۇ تاڭ قالدۇرغۇدەك ئىشلار يۈزبەردى. دانا شەھرىيار جاھاننى ئىلكىگە ئېلىپ بەختىيار بولغان بولسىمۇ لېكىن بىرمۇ  پەرزەنتى بولمىغاچقا كۆڭلى تولىمۇ پەرىشان ئېدى.سەككىزىنچى يىلىغا كەلگەندە  شاھنىڭ دۇئالىرى ئىجابەت بولۇپ جامالى نۇرى ئالەمنى قاپلىغۇدەك ھورمۇزد چېھىرلىك بىر ئوغۇل  پەرزەند كۆردى.بۇ پەرزەنتنىڭ ئىقبال يۇلتۇزى تولىمۇ مۇنەۋۋەر بولۇپ ،بەختى گويا پارلاپ تۇرغان ماھ ئېدى.گۆدەكنىڭ ئىقبالىدىن ئىلھام ئالغان شاھ ئوغلىغا ‹‹بەھرام›› دەپ ئىسىم قويدى.بۇ ئەلدەھەر بىر سۆزلىرىدىن دانالىق تۆكۈلۈپ تۇرۇدىغان  يېتىلگەن مۇنەججىملەر كۆپ ئېدى.بۇلارنىڭ بىرى  ھىندىلارنىڭ سەرۋەرى بولغان سۇرۇش ئىسىملىك دانا ،يەنە بىرى ھۇشيار ئىسىملىك پارىس ھۆكۈما ئېدى. بۇلارنىڭ ئىلمى ئالدىدا پۈتكۈل كائىنات تەسلىم بولاتتى.
بىر كۈنى شاھ ئۇلارغا پەرمان چۈشۈردى:
-دانالار سارايغا كەلسۇن،بىپايان كەڭ ئاسمانغا بېقىپ ،پالچىلىق كارامەتلىرىنى ئىشقا سېلىپ، پەرزەنتىمنىڭ كەلگۈسى ئىقبالىنى ئېنىقلاپ بىلسۇن.
ئۇلار  كەڭ ئاسماندىكى يۇلتۇزلار توپىغا بېقىپ رۇمچە زىج دەستۇرلىرىنىڭ مەنىسىنى يېشىپ، يۇلتۇزلارنىڭ جايلىشىش ھالىتىنى قېتىرقىنىپ مۇھاكىمە قىلىپ، ئاخىرى بەھرامنىڭ كەلگۈسى ئىقبالى ھەققىدە دانا  يەكۈن چىقىرىپ دېيىشتىلەركى:
-بەھرام –ئۇ بىر مەشھۇر شاھى جاھان ئىكەن.ئۇ يەتتە ئىقلىمغا ھۆكۈمران بولۇر.بىلىمى دېڭىزدەك چوڭقۇر،قەلبى دەريادەك كەڭ شەھرىيار بولۇر.
ئۇلار يۇلتۇزلار ھالىنى ھېساپلاپ بىلگەندىن كېيىن خۇش خەۋەرنى تېزرەك  يەتكۈزمەك بولۇپ  ئالدىراپ يەزدىگىردنىڭ ئالدىغا ماڭدى.شاھ بىلەن كۆرۈشكەندىن كېيىن ئۇنى سىردىن خەۋەردار قىلىپ مۇنداق دېدى:
-ئەي ئۇلۇغ شاھىم،بىز بارلىق تەپەككۇرلىرىمىزنى سەپەرۋەر قىلىپ تەقدىرنىڭ ئېرادىسىنى ئايان قىلدۇق.پەرزەنتىڭ تولىمۇ سائادەتلىك ئىنسان بولغاچقا ئۇنىڭغا تەقدىرنىڭ مېھرى بىپايان ئىكەن. ئۇ چوڭ بولغاندا يەتتە دىيارغا پادىشاھ بولۇر.ئەقىللىق دانالارنى مەسلىھەتچى قىلىپ ئىش قىلغاچقا ،شاھلىقتىكى ئەڭ يۇقۇرى شان- شەرەپلەرگە،باشقىلار نائىل بولالمىغان شۆھرەتلەرگە مۇيەسسەر بولۇر.ئەگەر ئۇ  ئاتا ئىزىنى باسىدىغان بولسا شاھلىق بارگاھىدا شۇنداق يۇقۇرى  سەلتەنەت سۈرگەيكى، ئەڭ ئادىل شاھىنشاھلارنىڭلا قولىدىن كېلىدىغان ئۇلۇغ ئىشلار قولىدىن كېلۈر.باتۇرلۇقى ئالدىدا باتۇرلار،ئەقىل- پاراسىتى ئالدىدا دانالار  بەھس كېلەلمەي غەمگە پاتۇر.ئۇ ئۇلۇغ پەرزەنت بەئەينى ئەقىل- پاراسەتنىڭ سەمەرىسى بولغاچقا ھەرقانداق سەۋەن ۋە قۇسۇرلاردىن خالىيدۇر.ئۇنىڭ مۇبارەك قەدىمى شاھلىق مۇساپىلىرىدە تولىمۇ يارىشىپ پۈتكۈل جاھان باشتىن- ئاياغ پەرمانلىرىدا بولۇر.پەرزەنتلىرى شۇ قەدەر تەلەيلىك ئىكەنكى،بىر باقسا ئۇنىڭدىن ئەقىل-پاراسەت بەرق ئۇرۇپ تۇرىدۇ.ئەقلىدىن پۈتكۈل ئەل-ئاۋامغا ئاۋاتلىق كېلۈر. ئەي ئۇلۇغ شاھىم ،ھىچقانداق ئىش ئەجر- مېھنەتسىز، سەۋەپسىز قولغا كەلمەس.بۇ جاناپلىرىغىمۇ ئايان.شۇڭا شاھزادىمىزنىڭ يۇقارقىدەك سۈپەتلەرگە نائىل بولۇشى ئۈچۈن ناھايىتى ئىسىل سۈپەت تەربىيەچى ئايال تەيىن ئەتمەكلىرى زۆرۈر.شۇندىلا شاھزادىمىز ساغلام ئۆسۈپ يېتىلىپ ھۈنەر دەرىخى كامال تاپىدۇ.پۈتكۈل ئەل ئەمرىدىن بەرىكەت تېپىپ گۈللەپ ياشنايدۇ.
يەزىدگىرد پەرزەنتىنىڭ ئىقبالى ھەققىدىكى تەپسىرلەرنى ئاڭلىغاندىن كېيىن ئالدىغا يۇرت ئۇلۇغلىرىنى چاقىردى.يەنە رۇم،ھىندى،چىن،ئەرەپ  قاتارلىق بىرقانچە مەملىكەتلەرگە مەكتۇپ بىلەن  ئەلچى ئەۋەتتى.ئەلچىلەرنىڭ قەلبىدە شۇ نەرسە ئايان ئېدىكى:‹‹تەرەپ -تەرەپلەردىن ئىزدەپ شاھزادىگە مۇناسىپ تەربىيەچى تاپماق كېرەك ئېدى.بۇ تەربىيەچى ئادەتتىكى تەربىيەچى بولماستىن ھەر بىر ئىلىمدە  باشقىلاردىن ئارتۇق بولۇپ يېتىشكەن بولۇپلا قالماي ،ناتىقلىق،مۇنەججىملىكلەردىنمۇ خەۋىرى بار بولمىقى كېرەك ئېدى.››
ھەرقايسى ئەللەردىن جاھان ئىشلىرىنى بىلگەنلە دانالار،قەلبى چوڭقۇر مەنالارغا ئىگە بولغانلار بىر-بىرلەپ يېتىپ  كېلىشىپ شاھ ھوزۇرىغا كىرىشتى.شاھ ئالدىدا ئۆز ئارتۇقچىلىقلىرىنى بايان ۋە ئىزھار ئېتىشتى. پادىشاھ ئۇلاردىن سۆز سوراپ ھۆرمەت ئېھتىرام بىلدۈردى.كېيىن ھەممىسىگە ئۆي- جاي تەيىن قىلدۇرۇپ بەردى.
كەچقۇرۇن ئەرەپ زىمىنىىن كۆپلىگەن نەيزىلىك ئەرەپ لەشكەرلىرىنىڭ قورۇقدىشى بىلەن نۇئىمان بىلەن مەنزەرمۇ يېتىپ كەلدى.دېمەك شاھنىڭ  ئەمرى بىلەن پارس زېمىنىدا پۈتكۈل جاھاننىڭ ئەقىلدار چوڭلىرى جەم بولدى.ئۇلار يەزدگىردكە دېيىشتىلەركى:
-ئايا شاھ،بىز ھەممىمىز ئۆزلىرىگە بەندە،بۇيرۇقلىرىنى ‹‹جان›› دەپ بىلىپ تەندە ئارزۇلاپ  ساقلايمىز. ئوغۇللىرىغا ئۇستاز بولۇپ تەربىيەت قىلىش بىز ئۈچۈن چوڭ شان- شەرەپتۇر.بۇ بىزنىڭ دىلىمىزدىكى ئالىي نىيەت.بىز ھەرقايسى پەنلەردىن ياخشى تەلىم بېرىپ شاھزادە بەھرامنىڭ بىلىم-ئىستىداتىنى كامال تاپقۇزايلى.قەلبىنى ئىلىم نۇرلىرى بىلەن رۇشەن قىلايلى.بىز  رۇم،ھىندى،پارس،ئەرەپ ئەل كىشىلىرى ئىلمى مۇنەججىم، ئىلمى مۇھەندىس،پەلسەپە قاتارلىق پەنلەر بابىدا ھېكمەت نۇرلىرىنى تۆكۈدىغان دانالاردىنمىز.تىل ھۈنەرلىرى بويىچە شۆھرىتىمىز زور.بىز ھەممىمىز مول ئوزۇقى بار تۇپراق بولۇپ ئوغۇللىرىنى تېمەن ساغلام ئۆسكەن مايسا كەبى پەرۋىش قىلىپ بىلىم بابىدا زاماننىڭ يېگانىسى قىلىپ يېتىشتۈرۈپ چىقىمىز.ھەممىمىز ئالدىلىرىدا تۇرۇپتىمىز.قايسىمىزنى ياراتسىلا شۇنى تاللاپ بۇ شەرەپلىك ئىشقا تەيىن ئەتكەيلا.
دانالار ئىچىدىن نۇئىمان سۆز ئېلىپ مۇنداق دېدى:
ئەي كېرەملىك شاھىم،ئۇلۇغ ئىشلىرى ئۈچۈن ھەممىمىز تەييار تۇرۇپتىمىز.بىزنىڭ پاك نىيىتىمىزدىن ئۆزلىرى پۈتۈنلەي ئاگاھ.نام -نەسەپلىرىنى چىن يۈرىكىمىزدىن قوغدايمىز.بىز بىر توپ چارۋا بولساق شاھ گوياكى چوپاندۇر.بىز شاھىمىزنىڭ ئۇلۇغ ئىشلىرى يولىدا سەربازمىز،مەردلەرمىز،جەڭ مەيدانلىرىدا باتۇر قورىقماس شىرلارمىز.بىلىمدىمۇ ھەرقانداق ئالىمدىن ئۈستۈن تۇرۇدىغان كامىل بىلىمدانلارمىز.گەرچە ئارىمىزدا ئىلىمگە ئىخىلاس قىلغان يۇلتۇزشۇناسلار بولمىسىمۇ بىراق دىلىمىزدا شاھىمىزغا نىسبەتەن بىھەد مېھرى-مۇھەببىتىمىز بار.بىزئوغۇللىرىنى پۈتۈن ئىخلاسىمىز بىلەن ياخشى تەربىيەلەيمىز.نامىنى تىلىمىزدا زىكىر قىلىپ ئەبەدى مەدھىيەلەيمىز!
يەزىدگىرد ئۇلارنىڭ سۆزلىرىنى بىرمۇ -بىر ئاڭلىدى.كېيىن ئۆزىنى بىر پىكىر ئىچىگە بەند قىلىپ خېلى ئۇزاق ئويلاندى.ئىشلارنىڭ ئالدى- كەينىنى ئوبدان دەڭسەپ كۆردى.ئاندىن بىر قارارغا كېلىپ شادىمانلىق ئىچىدە ئوغلى  بەھرامنى مەنزەرگە تاپشۇردى.غەزىنىدارلارغا بۇيرۇدى:
-ئوغلۇمنىڭ ئۇستازى مەنزەرگە زەر لىباس كىيدۈرۈڭلار.دانالار ،ئۇلۇغلار ئىچىدە ھۆرمىتىنى زىيادە قىلىپ بېشىنى ئاسمانغا يەتكۈزۈڭلار!
پەرمانغا بىنائەن مەنزەرگە شاھانە  زەر لىباس كىيدۈرۈلدى.پادىشاھلارغا خاس ئىسىل تۇلپارمۇ ھەدىيە قىلىنىپ ئوغلىغا بىرىنچى ئۇستازلىققا بەلگىلەندى.



ئاخىرى ھەر كۈنى ئىنكاس شەكلىدە يوللۇنىدۇ.

تېخى كەچكۈز كەلمىدى.سەن دەرەخ ئەمەس.نوتا چېغىڭدىلا ئۈششۈككە ئۇچرىما تېمام!

مەنزەر شاھزادە بەھرامنى   يەمەنگە ئېلىپ كېتىپ تەربىيەلىمەكچى بولغان ئېدى.شاھ يەزدىگىرد شاھزادە بەھرامنى ئۇستازى بىلەن قوشۇپ  ئۇزۇتۇپ قويۇش ئۈچۈن كاتتا بىر مۇراسىم ئۆتكۈزدى.قەسرلەر زىننەتلەنگەن،مەيدان ۋە رەستىلەرمۇ بايرام تۈسىگە كىرگەن ئېدى.بىرگە مېڭىشقا شۇنچە كۆپ ئادەم ۋە ئات- تۆگىلەر تەيىن قىلىنغان ئېدىكى، بىرگە مېڭىشقا تەيىنلەنگەن خىزمەتكار ۋە تەربىيەچىلەرنىڭ ھەددى -سانى يوق، كارۋان سېپىنىڭ ئۇزۇنلۇقىمۇ شاھ قەسىرىدىن شەھەر سىرتىدىكى دەشتكە قەدەر سوزۇلغان ئېدى.
مەنزەر بۇ زور كارۋان بىلەن يەمەن پايتەختىگە كىرگەندە يەمەن شەھىرىنىڭ بارلىق پۇقرالىرى كوچىلارغا چىقىپ يول بويلىرىدا رەتلىك سەپ تۈزۈپ تۇرۇشۇپ قىزغىن قارشى ئالدى.مەنزەرنىڭ يېنىدا كۆپلىگەن  قانلىق جەڭلەرنى كۆرگەن باتۇر سەرۋازلار،ئاتلىرىنى قۇيۇندەك چاپتۇرۇپ خۇددى يەردىكى چاغدىكىدەكلا بەخىرامان جەڭ قىلالايدىغان ماھىر چەۋەندازلار، ئىگىز ئاسماندا ئۇچۇپ كېتىۋاتقان ياۋا غازنىڭ چەپ كۆزىنى قارىغا ئېلىپ ئوقىنى  خاتاسىز تەككۈزەلەيدىغان ماھىر كاماندازلار،ئەرەپلەردىن كەلگەن، نامى جاھانغا  پۇر بولغان مەشھۇر دانالار،ئىراننىڭ دۆلەتمەن- سۆلەتمەنلىرى،ئەقلى تازا ئەقىلدانلىرى ئۇنىڭغا ھەمراھ بولۇپ بىرگە كەلگەن ئېدى.بىرگە كەلگەنلەر ئىچىدىن نامى مەشھۇر،نەسەبى ئىسىل،ساھىپ كامال ئاياللاردىن تۆت نەپىرى تاللاندى.ئۇلاردىن ئىككىسى ھۇشيار پاك  ئەرەپلەردىن، قالغان ئىككىسى بولسا ئىرانلىق بولۇپ شاھ نەسەبىدىكىلەردىن ئېدى.
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   qabiljan2004 تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2012-9-1 01:53  

ئۇلار شاھزادە بەھرامنى تۆت يىل سۈت بېرىپ چوڭقۇر  مېھىر- مۇھەببەت بىلەن   پەرۋىش قىلىپ باقتى.ئۇ شاھنىڭ كۆز نۇرى بولغاچقا ئۇنى نەقەدەر چىن ئىخلاس بىلەن پەرۋىش قىلغانلىقىنى تەسۋىرلەپ ئولتۇرمىساقمۇ ئوقۇرمەنلىرىمىز پەرەز قىلىپمۇ بىلەلەيدۇ.شۇنچىۋالا كۆڭۈل بۆلۈپ پەرۋىشلەپ باققانغا يارىشا  شاھزادە بەھرام ساغلام ئۆسۈپ يېتىلدى.بەدىنى يىلدىن -يىلغا زورايدى.يەتتە ياشقا كىرگەندە بەدىنى تېخىمۇ زورىيىپ تەڭتۈشلىرىدىن بىر ھەسسىدىن ئارتۇق بوي تارتىپ  ئارسلان بەدەنلىك، شىر كۆكرەكلىك مەرت ئەزىمەتكە ئايلاندى.ھەممە ئۇنىڭ بۇ ھالىدىن خۇشال ئېدى.ئۇ شۇنچە بوي تارتىپ كەتكەن بولسىمۇ تەربىيەچىلىرى ئۇنى يەنىلا ‹‹گۆدەك بالا›› چاغلايتتى.بىر كۈنى بەھرام مەنزەرگە نارازىلىق بىلدۈرۈپ مۇنداق دېدى:
  -ئەي ئالىجاناپ ساخاۋەتلىك زات،مېنى داۋاملىق گۆدەك بالا چاغلاپ ئىلتىپات قىلىپ بېقىۋەرمە. ئەمدى مېنى ئىلىم- مەرىپەت ئۆگەتكۈچى ئۇستازلارغا تاپشۇر.
-ئەي پەرزەنت،ياخشى تەكلىپ بەردىڭ .لېكىن سېنى پەننى بىلىملەر بىلەن بەنت قىلىپ قويايلى دېسەك بويۇڭ ئۆسۈپ كەتكەن بىلەن  ئۆزۈڭ  تېخى كىچىكسەن.شۇڭا ھازىرچە ئوقۇشنىڭ غېمىنى قىلماي ئويۇنۇڭنى ئويناپ تۇرغىن.سەن ئوقۇش يېشىڭغا يەتكەن چاغدا ئاندىن  مۇۋاپىق ئۇستاز تەكلىپ قىلىپ ئوقۇتۇش ئېلىپ بارارمىز.ھەرقايسى پەنلەرنى ئۆگەتمەككە تۇتۇش قىلارمىز. ئالدىرىمىغىن.ئويۇن ئويناپ يۇرۇشمۇ  بالىلىقتىكى قىممەتلىك پۇرسەت.ئۇ قايتا كەلمەيدۇ.جاھان دېگەن ئۇزۇن.سەن مەيدانغا چىقىدىغان،تىرىشىپ ئوقۇيدىغان پۇرسەتمۇ پات يېقىندا كېلىدۇ.

شاھزادە بەھرام مەنزەرنىڭ گېپىگە قارىتا ئىخلاس بىلەن جاۋاپ قايتۇرۇپ مۇنداق دېدى:
  -ئەي جاناپ ،مەن كىچىك بولساممۇ ئەقلى- ھۇشۇم بار.گەۋدەم چاغراق بولسىمۇ تەندە كۈچ -قۇۋۋىتىم بار.مېنى ئويۇنغا مەشغۇل قىلىۋېرىپ بىكارچى قىلىپ قويمىغىن.سەن گەرچە مەندىن چوڭ بولساڭمۇ ئەقلىڭ تېخى كىچىك ئىكەن.مېنى بەزلەش ئۈچۈن ئالغان ئاجىز نەقىللىرىڭ ماڭا ماس كەلمەيدۇ.مەن ئوقۇماق ئۆگەنمەك ئۈچۈن نىيەت قىلدىممۇ دېمەك شۇ نىيىتىمگە يېتىشىم،كۆڭلۈمدە ئويلىغاننى ئەمەلدە  ھاسىل ئېتىشىم كېرەك. ھەركىم سەندەك پۇرسەت كۈتۈپ ئولتۇرسا بەلكىم جاپا ۋە تەشۋىشسىز ياشىشى مۈمكىن.لېكىن مەن ئۇنداق بولۇشىنى خالىمايمەن.ئادەمگە ئىش كەلگەندە ئادەمنىڭ يېشىغا باقمايدۇ.شۇڭا‹‹ ئەقىل ياشتا ئەمەس باشتا›› دېيىشىدۇ.بىر دۆلەتكە شاھ بولۇشتا قانداق بىلىم –ئىقتىدار لازىم بولىدىغان بولسا ماڭا شۇنى ئۆگەتكىن.چۈنكى بىلىم –ھەقىقەت،بىلىم-راستلىقنىڭ ماھى.بىلىملىك پەملىك كىشىگە ھەر ئىشنىڭ بېشىدىلا داۋامى مەلۇم بولۇپ تۇرىدۇ.شۇڭا مەن بۈگۈندىن باشلاپ ۋاقىتنى بوش ئۆتكۈزمەسلىككە،تۈرلۈك  بىلىملەرنى ئۆگىنىشكە كىرىشىشنى قارار قىلدىم.

مەنزەر بۇ سۆزلەردىن تولىمۇ ھەيران قالدى.ئۇ بەھرامنى مۇنچىلىك سۆز قىلالالايدۇ دەپ ئويلىمىغان ئېدى.شۇڭا ھەيرانلىقىنى باسالماي تەڭرى نامىنى تىلغا ئالدى.شۇھان بىر ئەلچىنى تۆگە بېلىگە مىندۈرۈپ سۈرخان ئېلىگە ئەۋەتتى.ئەلچى ئۇ يۇرتتىن ھەر بىرى بىردىن  ھۈنەردە كامال تاپقان ئۈچ دانانى تاللاپ ئېلىپ كەلدى.ئۇلارنىڭ بىرى دەۋرلىك ئىشىدا ئۇستاز ئېدى.تەدبىر –ساۋاقلىرى دىلنى رۇشەن قىلاتتى.ئىككىنچىسى شىكار ماھىرى ئېدى.لاچىن-قارچۇغىلار  بىلەن ئوۋ ئوۋلاشنى ئۆگىتەتتى.قارچۇغا ئۇچۇرۇپ ئوۋ ئوۋلاشتا ھېچكىم ئۇنىڭ ئالدىغا ئۆتەلمەيتتى.ئۈچىنچى بىرى چەۋگەن ئويناشنى سۇدەك بىلەتتى.ماھىر كامانداز ئېدى. ھەر –ھەر يامان باتۇرلارنى تىغ ئۇرۇپ يىقىتالايتتى.ئوڭ -سولغا ئات چاپتۇرۇپ چەۋەندازلىق قىلىشتا ھەممىنى بېسىپ چۈشەتتى.جاھاندىكى باتۇرلار ئارىسدا ھەممىدىن نامدار ئېدى.بىرىنچى ئۆلىما بەھرامغا شاھلىق رەسمىنى ئۆگىتەتتى.نۇتۇق سۆزلەش،مەنسەپنى قانداق تۇتۇش يوللىرىنى دىلغا تاشقا ئويۇلغان مۆھۈردەك مۆھۈردەك  چىڭ ئورنۇتاتتى.ئۇ تارىخ ئىلمىدىنمۇ تولۇق خەۋەردار بولۇپ بارلىق پادىشاھلارنىڭ تارىخىنى خۇددى يادلىۋالغاندەكلا تولۇق بىلەتتى. ئادىل ،ئاقىل شاھىنشاھلارنىڭ تەرىپلىرىنى بەھرامنىڭ دىلىغا سىڭدۈرەتتى.

بۇ ئۈچ مۇبەد مەنزەرنىڭ ھوزۇرىغا كېلىپ بىر مۇددەت ئۆزلىرىنىڭ بىلىم ئىقتىدارلىرىنى ئاشكارە قىلدى.مەنزەر ئۇلارنى ئىنتاھان قىلىپ قابىلىيىتىدىن  رازى بولغاندىن كېيىن بەھرامنى خاتىرجەم ھالدا تاپشۇرۇپ بەردى.
   شاھزادە بەھرام ھۈنەرگە تەشنا ئېدى.شۇڭا دەرسلەردە راسا تىرىشچانلىق كۆرسەتتى.ئۇستازلىرى نىمىلا ئۆگەتسە تېزلىكتە ئۆگىنىۋېلىپ ئىستىداتىنى نامايەن قىلدى.نىمىنى ئاڭلىسا ئاڭلىغانلىرىنىڭ ھەممىسىنى دىلىغا گۈل نەقىشلىرىدەك مەھكەم ئورنۇتۇۋالاتتى.
بەھرام  ئون ئىككى ياشقا قەدەم قويغاندا چېھرى قۇياشتەك نۇرلاندى.جەسۈرلۇق ۋە بەردەملىكتە ھىچكىم ئۇنىڭ بىلەن تەڭلىشەلمەيتتى.ئۇ ئۇستازلىرىنىڭ بارلىق بىلىم قابىلىيەتلىرىنى تولۇق ئېگەللەپ بولغان بولۇپ داۋاملىق دەرس ئاڭلاشقا ئېھتىياجى قالمىغان ئېدى.بىلىم –ھىكمەت،چەۋگەن،قارچىغا،لاچىن،مەيداندا ئات چاپتۇرماق،دۈشمەننى يوقاتماق قاتارلىق تۈرلەردە ھىچبىر ماھارەت ئۇنىڭغا سىر ئەمەس ئېدى.شۇڭا ئۇ مەنزەرگە دېدى:
-ئەي پاك دىل جاناپ،بارلىق ئىلىملەرنى تولۇق ئۆگىنىپ بولدۇم.ئەمدى سەن ئۇستازلارغا جاۋاپ بەرگىن.
مەنزەر ئۇستازلارنى يۇرتىغا  ئۇزاتتى.ئۇلارنىڭ ھەر بىرىشاھزادىگە سىڭدۈرەەن  ئەجرى ئۈچۈن مەنزەردىن كۆپلىگەن ھەدىيەلەرنى ئالغان ئېدى.شاھ يەزدىگىرد ئەھۋالدىن خەۋەر تاپقاندىن كېيىن مەنزەرگە پەرمان قىلدى:
-دەرھال بارلىق نەيزىدارلارنى مەن تەرەپكە يولغا سال.بارچە تۇلپارلارنى توپلىغىن.نەزيزىكەشلىك جېڭى ئۈچۈن پۇختا تەييارلىق قىلغىن.شۇ قاتاردا ماڭا لايىق كەلگۈدەك ئىسىل تۇلپاردىن بىرنى تەييارلا.ئىگىسى قانچە دىرھەم باھا قويۇشىدىن قەتئى نەزەر پۇلنىڭ كۆزىگە قارىماي دېگىنىنى بېرىپ بىمالال سېتىۋالغىن.
مەنزەر جاۋاپ بېرىپ دېدىكى:

-ئايا، ئۇلۇغ شاھ ھەزرەتلىرى،ئۆزلىرى جىمىكى ئىلىملەردىن ئاگاھ.ھازىر ئۇدۇللىرىدا يىلقىچىلار بەكمۇ كۆپقۇ؟ ئۇلار ھەممىسى سىلىنىڭ قۇللىرى، ئەمىرلىرىنى جان دەپ بىلىپ بىر-بىرلەپ بېجىرىدۇ.ئەگەر ئەرەپتىن ئات سېتىۋالماق بولسىلىرى ئۆزلىرىگە تولىمۇ ئاساندۇر.ماڭا بولسا تولىمۇ مۇشكۈل ۋە قولايسىزدۇر.
شاھزادە بەھرام شۇئان مەنزەرنىڭ سۆزىگە سۆز قوشتى:
-ئەي مۇبەد،غەم يېمىگىن.مۇراد مەقسەدكە يېتىشنىڭ يولى تولىمۇ ئاساندۇر.ماڭا شامالدەك تېز چاپىدىغان،تاغ-داۋانلاردىنمۇ قۇشتەك يەڭگىل چېپىپ ئۆتەلەيدىغان بىر ئات كېرەك.مەن ئۇنى مىنىپ ئوقتەك تېز چاپپىدىغان ،باھار شامىلىدىنمۇ تېزرەك ئۇچىدىدىغان قىلىپ كۆندۈرەي.ئەگەر ئۇ ھەر خىل سىناقلارغا كۆنمىسە شىكاردىمۇ، جەڭگاھتىمۇ كارغا يارىمايدۇ.
مەنزەر نۇئىمانغا بۇيرۇق بەردى:
-بارلىق ئاتلارنى تېزلىكتە بۇ تەرەپكە ھەيدەپ كەلگىن.نەيزىدار مەرتلەرنىمۇ تېزرەك كەلتۈر.ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن تەڭداشىسز ئارغىماقنى تاللىۋالايلى!
نۇئىمان پەرماننى ئېلىپ تېزلىكتە يولغا چىقتى.ئات توپلىرىنى ئارىلاپ يۈرۈپ ئارىسىدىن ئەڭ چاپقۇرلىرىدىن يۈز ئاتنى تاللاپ ئېلىپ كەلدى.بۇلار  يۈز ئات ئەمەس بەلكى چاپقۇرلۇقتا تەڭداشسىز  يۈز ئۇچار قانات ئېدى.بەھرام بۇ ئاتلارنى بىر -بىرلەپ مىنىپ تاغ-ئېدىر ،سەھرا -قىرلاردا چاپتۇرۇپ سىناپ  كۆردى.ئۇلار ھەقىقىتەن بىر- بىرىدىن ئېسىل ئاتلار ئېدى،بوراندەك چاپاتتى.لېكىن سىنايدىغان ئاتلار كۆپ بولغاچقا  شاھزادە بەھرام بارا –بارا ھالىدىن كەتتى.شۇنداقتىمۇ كەسكىن سىناقنى قىيامىغا يەتكۈزۈپ كەڭ يەلكىلىك، شىردەك جۈرئەتلىك،ئوق كەبى تېز سۈرئەتلىك تۇلپار ئاتنى ئاخىرى تاللاپ چىقتى.شۇنىڭغا يانداپ جىگەر رەڭلىك يەنە بىر تۇلپارنىمۇ خىللىۋالدى.بۇمۇ دەريادىن تۇتقان لەھەڭدەك زور ئات بولۇپ چاپقاندا تاقىسىدىن ئۇچقۇنلار چاچرايتتى. يايلى قاندىن رەڭ ئالغاندەك  قىپقىزىل ئېدى.يىلقىچى كۇفا توقىيىدىن ئېدى.مەنزەر ئۇنىڭ بىلەن سودىلىشىپ بىر جۈپ تۇلپارغا دېگىنى بويىچە ھەق تاپشۇردى.قوش تۇلپار بەھرامنىڭ ئىلكىگە ئۆتتى.

بەھرام ئاتلارغا ھەتتا  شامالمۇ تەككۈزمەي ئاۋايلاپ پەرۋىش قىلىپ باقتۇردى.
بىر كۈنى شاھزادە مەنزەرگە مۇنداق دېدى:
  -ئايا ،قەلبى ئازادە مۆھتەرەم زات،سەن مېنى كىچىكىمدىن شاد-خورام  ھالەتتە بېقىپ چوڭ قىلدىڭ.مەن ھىچقانداق تەشۋىش بىلمەي خاتىرجەم ياشىدىم.لېكىن ھەر بىر يۈرەكنىڭ ئۆزىگە چۇشلۇق ئارزۇسى بولىدىكەن.ئۇ ئىنساننىڭ قەلب تۆرىدە پىنھان ھالەتتە ساقلىنىپ تۇرۇدىكەن.قايغۇ-ئەلەم ۋە ناھەقچىلىق ھەرقانداق ئەرنىڭمۇ يۈزىنى سارغايتىدۇ.شاد-خوراملىق بولسا ئەرنىڭ كۈچىگە كۈچ قوشىدۇ.گۈزەللەرنىڭ ئەۋرىشىم تېنى دىلنى خۇش قىلار.شۇڭا ئاياللارنى يىگىتلەرنىڭ دىل ئارامى دەيمىز.مەيلى تاجدار بولسۇن،مەيلى پەھلىۋان بولسۇن ھەرقانداق يىگىتكە خۇشچېھرە جانان ھوزۇر بېغىشلايدۇ.شۇنىڭ بىلەن يىگىت بۇ بەخت تۇيغۇسىدىن قانائەت ھاسىل قىلىپ دىلى تەڭرىگە مايىل بولىدۇ.ياخشى- يامانغا چەك قويۇدىغان،ياخشى ياشايدىغان بولىدۇ. مەن مۇنداق بۇيرۇق چۈشۈرىمەن.چىرايى قۇياشتەك نۇرلۇق،ئەقلى زىبا بەرنا قىزلاردىن بەش- ئالتىسى يېنىمغا كېلىشسۇن.مەن ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن بىر ئىككىنى تاللاپ ئالاي،ئۇلاردىن بىرەرسى ماڭا پەرزەنت تۇغۇپ بېرىپ قالسا تەقدىرىم  جىلۋە قىلغان بولىدۇ.شۇنىڭ بىلەن دىلىم بۇ بەختتىن ئارام تاپىدۇ.شەھرىيارمۇ مەندىن خۇرسەن بولۇپ، ھەر بىر مەجلىستە قىلغان ئىشىمدىن زوقلۇنۇپ كۈلىدۇ.
مەنزەر بەھرامنىڭ قەلبىدىكى سۆزلەرنى ئاڭلاپ خۇشاللاندى.ئۇنىڭ يىگىتلىك پەخرى ۋە شانىنى راسا ماختىدى.ئاندىن بىر چاپارمەننى ئالدىغا چاقىرىپ بۇيرۇدى:
-سەن تېزلىكتە كېنىزەك بازىرىغا چاپ،شاھزادىمىزگە يارىغۇدەك ساھىپجامال قىزلار بولسا ھەممىسىنى ئېلىپ كەلگىن.

پەرمانغا بىنائەن رۇملۇق قىزلاردىن قىرىق گۈزەل تەل قىلىندى.ئۇلارنىڭ ھەر بىرى گۈزەللىكىدىن يۈرەكلەرنى تىترىتەر ئېدى.بەھرام ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن تېنى مەرۋايىتتەك،چېھرى قىزىل گۈلدەك،قامىتى سەرۋى دەرىخىدەك راۋان ۋە ئادىل،باشتىن ئاياغقىچە ئارامى دىل   ئىككىسىنى تاللىۋالدى. ئۇ ئىككى كېنىزەكنىڭ بىرى چاڭزەنلىك(چىن ئېلىدىن)، يەنە بىرى بولسا يەمەنلىك ئېدى.ئۇلارنىڭ قاپ- قارا چاچلىرى قەددىنى چۇلغاپ تۇراتتى.مەنزەر ئۇلارنىڭ نەرخىنى تۆلەپ سېتىۋالدى.بەھرام چېھرى  لالە بەدەخشان كەبى گۈزەل  بۇ قىزلاردىن ھېساپسىز  شادىمان بولۇپ ئاپىرىنلار ئېيتتى.
چاڭزەن كېنىزەكنىڭ ئىسمى دىلئارام بولۇپ بۇ كېنىزەك بىلەن شاھزادە بەھرامنىڭ مۇھەببىتى ھەققىدە مەۋلانا مىر ئەلىشىر نەۋائى ئۆزىنىڭ مەشھۇر مۇھەببەت داستانلىرى توپلىمى‹‹خەمسە››دە بۇلارنىڭ مۇھەببىتىگىمۇ ئورۇن بېرىپ ‹‹شاھزادە بەھرام ۋە مەلىكە دىلئارام››(يەنە بىر نامى‹‹شاھ بەھرام ۋە ھەفتە مەنزەر››)ناملىق تەسىرلىك مۇھەببەت داستانىنى يازغان.بۇ داستاندا شاھزادە بەھرام بىلەن دىلئارامنىڭ تونۇشۇش، جەم بولۇش جەريانى شاھنامىدىكىگە ئوخشىمايدۇ. ئۇنىڭدا كېڭەيتىپ،بېيىتىلىپ بايان قىلىنىپلا قالماي شاھ بەھرام دىلئارامدىن ئايرىللىپ قالغاندىن كېيىن ئىشىق دەردىدە كېسەل بولۇپ قېلىپ ھىچقانداق داۋا كار قىلماي ئۆلەر ھالەتكە كېلىپ قالغانلىقى،ھۆكۈمالار ئۇنىڭئىشىق دەردىگە چارە قىلىش ئۈچۈن يەتتە ئىقلىمدا يەتتە خىل رەڭدە ئاجايىپ ئىسىل ۋە تەڭداشىسز يەتتە راۋاق ۋە يەتتە ساراي بىنا قىلغانلىقى، ئۇلارغا يەتتە ئىقلىم پادىشاھلىرىنىڭ ئەڭ گۈزەل قىزلىرىنى ئورۇنلاشتۇرۇپ قويغانلىقى،شاھزادە بەھرام ھەر كۈنى بىردىن قەسىرگە بېرىپ شۇ مەلىكىلەرنىڭ قولىدىن شاراپ ئىچىپ، غىزا تائام يەپ، ،ئويۇن تاماششالار بىلەن مەشغۇل بولغانلىقى،كەچ بولغاندا ئارام ئېلىش ئۈچۈن خاس ھوجرىغا كىرگەندە خىزمەتچىلەر يولغا چىقىپ ئاجايىپ –غارايىپ ۋەقەلەرنى سۆزلەپ بېرەلەيدىغان مۇساپىرلارنى تەكلىپ قىلىپ كىرىپ شاھ بەھرامغا ھىكايە سۆزلەتكۈزگەنلىكىدەك ۋەقەلەرنى قوشۇپ بۇ داستان مەزمۇنىنى تېخىمۇ بېيىتقان.

بۇ داستانغا مۇساپىرلارنىڭ يەتتە ھىكايىسى قوشۇلۇپ تېخىمۇ رەڭدار، تېخىمۇ جەلىپكار مەشھۇر داستانغا ئايلانغان.ئۇ داستاندا بايان قىلىنىشىچە  بەھرام ئىرانغا شاھ بولغاندىن كېيىن بىر كۈنى يېقىن كىشىلىرى بىلەن بىرگە ئوۋغا چىقىدۇ.ئوۋدىن كېيىن ئىگىزلىكتىكى پايانسىز ئورمانلىقتا بەزمە تۈزۈپ يارانلىرى بىلەن ‹‹ئىچە،ئىچ››قىلىپ ئولتۇرىدۇ.بەزمە ئارىلىقىدا شاھ بەھرامنىڭ كۆزى جاڭگالدا يەككە يىگانا كېتىۋاتقان بىر ئادەمگە چۈشىدۇ.ئۇ كىشى ئالدىراش ھالدا تېز-تېز چامداپ كېتىۋاتقان ئېدى.بەھرام كۆڭلىدە :‹‹ئۇ كىشى نامرات بولغاچقا تۇرمۇش غېمىنى قىلىپ يولدا شۇنداق تېز مېڭىۋېتىپتۇ››دەپ ئويلايدۇ ۋە ئۇ كىشىگە قىزىقىپ قالىدۇ.شۇنىڭ بىلەن ئۇ ئادەمنى چاقىرتىپ كېلىپ مۇلايىملىق بىلەن سۆھبەتلىشىدۇ.مەلۇم بولىدۇكى بۇ كىشى شاھ پەرەز قىلغاندەك تۇرمۇش غېمىدە قالغان نامرات ئوتۇنچى بولماستىن كۆپ شەھەرلەرنى كەزگەن،دۇنيانىڭ ئىسسىق سوغاقلىرىنى كۆپ قېتىم بېشىدىن ئۆتكەزگەن‹‹مانى››ئىسىملىك  جاھانكەزدى مۇساپىر بولۇپ چىقىدۇ.ئۇنىڭ كەسپى رەسساملىق ئىكەن.شاھنىڭ تەلىپىگە بىنائەن ئۇ جاھان كېزىش جەريانىدائۆز كۆزى بىلەن  كۆرگەن ئاجايىپ –غارايىپ ئىش ۋە ۋەقەلەرنى سۆزلەپ بېرىدۇ.شۇلار قاتارىدا چىن مەملىكىتىدە بايلىقلىرىنىڭ ھەددى- ھېسابى يوق ئىسىلزادە بىر سودىگەرنى كۆرگەنلىكى،ئۇنىڭ دەرگاھىدا ئىلكىدىكى بارلىق بايلىقلارنى بېسىپ چۈشەلەيدىغان،گۈزەللىكتە دۇنيادا ھىچكىم تەڭلىشەلمەيدىغان،دىلئارام ئىسىملىك بىر كېنىزەك بارلىقى،خۇش ئاۋازلىق،چاڭ چېلىپ ناخشا ئېيتىشتىمۇ ھىچبىر ئىنسان بالىسى ئۇنىڭ ئالدىغا ئۆتەلمەيدىغانلىقىنى سۆزلەپ بېرىپ  شاھنى بەكلا قىزىقتۇرۇپ قويىدۇ.مانى تەرىپلىرىنى تۈگەتكەندىن كېيىن قوينىدىن بىر پارچە نەپىس شايىنى چىقىرىپ شاھ بەھرامغا بېرىدۇ.ئۇ ئەسلىدە ئەشۇ شايىغا  دىلئارامنىڭ رەسىمىنى سىزىپ يېنىغا سېلىۋالغان ئىكەن.دىلئارامنىڭ تەرىپىنى ئاڭلاپ كۆڭلىگە بېسىۋالغۇسىز  ئىشتىياق چۈشكەن شاھ رەسىمنى كۆرگەندىن كېيىن شۇ زامات ئاشىق بولۇپ ھۇشىدىن كەتكىلى تاس-ماس قالىدۇ.

كېيىن مانىنىڭ يول كۆرسۈتىشى بىلەن چىن ئېلىگە دىلئرام ئۈچۈن ئەلچى ئەۋەتىدۇ.ئەلچى سودىگەرگە پۈتكۈل چىن ئېلىنىڭ بىر يىللىق خىراجىتىنى دىلئارامنىڭ باھا ھەققى قىلىپ بېرىپ كېنىزەك قىزنى  شاھ بەھرامنىڭ يېنىغا ئېلىپ كېلىدۇ. تۆۋەندە دىلئارام كەلگەندىن كېيىنكى ئۇلارنىڭ يۈز كۆرۈشۈش جەريانىنىڭ تەسۋىرىنى كۆرۈپ باقايلى.
‹‹ئۇ ئىشىقتىن بىھۇش،شاراپتىن سەرخۇش بولۇپ ئاشۇ ئاي يۈزلۈك سەنەم چۈشكەن ھوجرىغا كىردى.شاھ گوياكى قەننەت ئىچىدە شۇنداق زىب-زىننەتلىك قەسىرنى تاپتىكى،بۇ قەسىر ئىچىدە يەتتە جەننەتنىڭ ھەممىسى ھازىر ئېدى.سەن ئۇنى روھى دۇنيا جەننىتىدىكى ھۆر دېمىگىن،ئۇ يەردە ئولتۇرغىنى نۇرلۇق قۇياش ئېدى.ئۇ شۇنداق پارلاپ تۇرغان قۇياش ئېدىكى،سېھرى كۈچى پۈتكۈل ئالەمنى ھەيران قىلاتتى.ئۇ سېھرىگەر باشتىن ئاياغ زىب-زىننەتلەر بىلەن بېززەلگەن ئېدى.ئۇنىڭ يۈزلىرى،ئەتراپنى قورشىغان ئىپاردەك قاپقارا  چاچلىرى گوياكى چىن ئېلىدىن خۇش بۇي ئىپارلارنى ئېلىپ كەلگۈچى كارۋانلار توپىدەك كۆرۈنەتتى.ئۇنىڭ ئىپار چاچلىرىنىڭ كارۋىنى جەننەت بېغىنىڭ ئۈستىدىن ئورۇن ئاپتۇ.ئۇنى چاچ دېگىلى بولماس.بەلكى ئۇ لەيلىنىڭ مەجنۇننى تۇزاققا چۈشۈرۈش ئۈچۈن قۇرغان ئىككى قاپقىنى بولۇپ ‹‹لەيلى›،سۆزىدىكى ھەر بىر ‹‹ل››ھەرپى ئاجايىپ بىر قىلتاق بولۇپتۇ.بۇ قىلتاقنىڭ ئاستىدىكى يۈزلىرى گۈلزارىدا ئىككى دانە خال گوياكى چىن مەملىكىتىنىڭ لالىزار يايلىقىدىكى ئىككى ئىپار كېيىكىدەك چۈشۈپتۇ.ئىككى كۆزى ئىككى جەرەندەك، ئۇنىڭ قارىسى مۈشكى خوتەندەك تۇرۇپتۇ.ئۇنىڭ يۈزلىرىدىكى خالدىن ئىبارەت بۇ ئىپار گويا خوتەننىڭ ئاشۇ ئىككى ئىپار جەرىنىدىن تېمىپتۇ.تۈن رەڭگىدىكى بۇ خال ئۇنىڭ يۈزلىرى سۈبھىسىگە چېكىت بولۇپتۇ. يۈزى گۈلزارىنىڭ ئىككى تەرىپى ئاجايىپ ئىككى گۈل بەرگىدۇركى،ئۇنىڭ ھەر بىرى جان شىرنىسىدىن پۈتۈپتۇ.ئۇ جان شىرنىسىگە ھاياتلىق سۈيى قوشۇلۇپ تەڭشىلىپتۇ.شۇڭا ھەر كىشى شېكەر تېمىپ تۇرغان ئۇ لەۋدىن تېتىپ قالسا ئۇ ئۆلگىنىگە ھەرقانچە ئۇزۇن بولغان كىشى بولسىمۇ يېڭى جانغا ئېرىشىدۇ.لەۋلىرى ئىچىدىكى ئاغزى شۇ قەدەر يوشۇرۇنلى،بەئەينى تىشىلمىگەن ياقۇتنىڭ ئۆزى.تېخىمۇ ئەجەپلىنىدىغان يېرى شۇكى،ئۇ ياقۇت لەۋ سۆزلەش ئۈچۈن ئېچىلسا بارچە ھىكمەتلەر ئورنىغا گۆھەر چېچىپتۇ.گۆھەر چاچىدىغان بۇنداق ياقۇتنى كۆرگەن گۈل ئكزىدە قان شىرنىسىنىڭ كەم ئىكەنلىكنى سېزىپتۇ.ياقۇتنى قوي،ئۇنىڭ لېۋى جاندىن پۈتۈپتۇ.

‹‹جان›› سۆزىدىكى نۇن(ن)ھەرپىنىڭ ئەگمىسى ئۇنىڭ گۈل رەڭلىك ياڭاق چەمبىرىكىنى ھاسىل قىپتۇ.تەقدىر كاتىپى ‹‹جان››سۆزىنى يازار چاغدا ‹‹جان››نىڭ نۇنى سىغماي قېلىپ ئۇنى ئاستىغا يېزىپ قويۇپتۇ.ھېچ ئەمەس ئۇنىڭ ياڭاقلىرى ئەگمىسىنىڭ نۇنى ‹‹جان››سۆزىگە نۇن بولۇپ ياڭىقى ئاستىدىكى قۇدۇقتەك زىنىقى بۇ نۇن ئۈچۈن چېكىت بولۇپ قالغان ئوخشايدۇ.ئۇنىڭ ياقۇت لەۋلىرى ئىچىدىكى چىشلىرى گويا ئابىھاياتقا ئوخشاش چۆمۈلۈپ ياتقان ئۈنچىلەر تىزمىسىنى ھاسىل قىپتۇ.قاشلىرى مەيخانە گۈمبىۈزىدەك بىر-بىرىگە تۇتاش بولۇپ ،ئۇنىڭ ئىچىدە ئىككى كۆزى بەئەنى ئىككى مەست كاپىردەك تۇرۇپتۇ.ئۇنى گۈمبەز دېمە،ئۇ قاپقارا ئەنبەردىن پۈتكەن مېھراپنىڭ ئۈستىدە ئەنبەردىن خال ئورۇن ئاپتۇ.ئۇنىڭ جۇلالىنىپ تۇرغان ھەر بىر قۇلىقى بەئەينى ئىككى يۇلتۇزدۇركى،بۇ ئىككى يۇلتۇز گويا نۇر چېچىۋاتقان قۇياشنىڭ ئەتراپىدا ماكان تۇتۇپتۇ؛بۇ ئىككى سەييارە گويا جاھانغا پىتنە غوۋغا تېرىش تېرىش ئۈچۈن بىر بىرىگە يېقىنلىشىپتۇ.زىلۋا بويلىرى،جان ئوزۇقلىرى بىلەن ئۆسۈپ يېتىلگەن  بىھىش دەرىخىنىڭ نوتسى بولۇپ ،ئۇنىڭ جىلۋە قىلىشلىرى روھتىن بىشارەت بېرىپ تۇرۇپتۇ.نازۇك بەللىرى بەئەينى خىيال رىشتىسىنىڭ ئۆزىدۇركى،ئۇ رىشتىنى كۆرۈشنىڭ ئىمكانى يوقتۇر.ئۇنى نەپس لىباسلار ئىچىدە يوشۇرۇپتۇ.ئۇ پەرى ئوتقاشتەك كېيىملەرنى كىيگەننىڭ ئۈستىگە يەنە يېشىل لىباسلارغا پۈركۈنۈپتۇ-دە گۈل بىلەن كۆكلەم كەبى گۈزەل تۈس ئاپتۇ؛گوياكى ئۆزىگە بىنەپشىزارنى لىباس قىلىپ كىيىپ ئۇنى جاۋاھىرلار بىلەن زىننەتلەپتۇ.ئۇنىڭ بۇ بېزەكلىرىدىن جان جەۋھەرلىرى زاھىر بولۇپ تۇرۇپتۇ.ئۇ ھۆرنىڭ لىباسلىرى  ئەقىل ۋە ھۇشتىن رەڭ ئاپتۇ.ئۇنىڭ قۇلاقلىرىغا روھ جەۋھەرلىرى ھالقا بولۇپتۇ.ئۇنى سەن ھۆر ياكى پەرى دېمىگىن.بەلكى ئۇ ئىنسانىيەت ئۈچۈن بىر ئاپەتتۇر.ئۇنىڭ لەۋلىرى سۆزلىسە ئەلنىڭ جېنىنى ئالىدۇ.جان ئۇ لەۋنى كۆرۈپ خىجالەتتە قالىدۇ.ئۇنىڭ لەۋلىرىدىن ھاياتلىق سۇلىرى ئاقسا ،كۆزلىرىدىن ئەجەل ئوقلىرى يېغىپ تۇرىدۇ...››
ئۇنىڭدىن كېيىنكى ۋەقەلىكلەر بايانى ئاساسەن ئوخشىشىپ كەتكەچكە ‹‹شاھنامە››دىكى بايان بويىچە داۋاملاشتۇرۇلدى.

شاھزادە بەھرام كۆپ ۋاقىتلاردا  ئوقياسىنى ئېسىپ،كېنىزەكلىرىنى بىرگە ئېلىپ ،تۆگىلەرگە مىنىپ گۈزەل مەنزىلگاھلار،يېشىل يايلاقلار،قويۇق ئورمانلار،بىپايان جاڭگاللىقلاردا شىكار بىلەن مەشغۇل بولۇپ كۆڭلىنى ئاچاتتى.گاھىدا چەۋگەن ئوينايتتى.
بىر كۈنى بەھرام دىلئارام بىلەن رۇم قىزى ئازادەنى ھەمراھ قىلىپ  باياۋان چۆلگە ئوۋغا چىقتى.رۇم قىزى ئازادەمۇ ئىسمى -جىسمىغا لايىق گۈزەللەردىن بولۇپ، ئۇ ھەم دىلنىڭ ئارامى، ئىشقى ھىسلارنىڭ ئىلھامى ئېدى.ئىشقى بىلەن ئاشىق دىلغا ھاكىملىق قىلاتتى.ئوتلۇق سۆيۈشلىرى بىلەن خۇشاللىق بېغىشلايتتى.ئۇ ئىككى مەھبۇبمۇ تۆگىدە ماڭغان ئېدى.بېشىدىكى مەخمەل روماللار يەلپۈنۈپ تۇراتتى.ئۇلار گاھى داۋانلار ئۈستىگە ئۆرلەپ ،گاھى پەس ئويمان جايلارغا پەسلەپ شىكار سەپىرىنى داۋام  قىلىشماقتا ئېدى.ئىككىسى كۈمۈشتىن ئىككى زەردىن قىلىنغان تۆت ئۈزەڭگە ھەريان سىلكىنەتتى.بەھرامنىڭ تۆگىسىنىڭ جابدۇقلىرى ئۈنچە ۋە گۆھەرلەردىن زىننەت بېرىپ تولىمۇ  ئىسىل ياسالغان بولۇپ بەھرامنىڭ سەلتەنىتىگە مۇۋاپىق كېلەتتى.ساداقدان ئىچىدە ئوقلار يالتىرايتتى. تۆگىلەر ھارغىنلىقىنى ئۇنتۇپ شاش قەدەملەر بىلەن سەپەرنى داۋام قىلاتتى.

ئۇلار شىكار قىلىپ كېتىۋاتقاندا تۇيۇقسىز ئۇدۇل تەرەپتىن بىر جۈپ ئاھۇ چىقىپ قالدى.بەھرام ئوقنى دەل تەككۈزۈشتە ئالەمدە تەڭدىشى تېپىلمايدىغان داڭلىق مەرگەن ئېدى.ئۇ مەھبۇبلىرىغا ئۆز ماھارىتىنى نامايەن قىلىپ ئۇلارنىڭ رەھمەت -بارىكاللىلىرىغا ئېرىشىشنى تەمە قىلىپ قالدى،شۇڭا ئازادەگە قاراپ دېدى:
-ئەي ئاي چېھىرلىك سۆيۈملۈكۈم،سەن ئۈچۈن ئاۋۇ ئاھۇلاردىن بىرىنى ماھىرلىق بىلەن ئوۋلاپ كۆڭلۈڭنى ئالاي دەيمەن.شۇڭا كۆڭۈل خاھىشىڭنى ئېيت.ئۇلارنىڭ قايسىسىنى نابۇت قىلاي؟ ياشراق چىشىسىنىمۇ ياكى قېرىراق ئەركىكىنىمۇ؟
ئازادە جاۋاپ بېرىپ دېدىكى:
ـ ئايا مەرت خوجايىن،ئاھۇنى ئۆلتۈرۈش مەرتلەرنىڭ قىلىدىغان ئىشى ئەمەس.ئەگەر مەرگەن بولسىڭىز مۆلچەرلەپ ئوق ئېتىڭ.ئوقنى ياش چىشى ئاھۇغا ئەمەس،ئەركەك ئاھۇغا قارىتىڭ. ئاندىن تۆگىڭىزنى ئۇلار تەرەپكە قارىتىپ قويۇپ بېرىڭ.ئاھۇ تۆگىڭىزنى كۆرسە قاتتىق قورقۇپ بەدەر قاچىدۇ.ئۇ قاچقان ھامان شۇ تەرەپكە  تېزلىكتە ساقا تاشلاڭ،ساقا ئۇدۇل بېرىپ ئۇنىڭ بىر قۇلۇقىغا كىرسۇن. ساقىدىن قۇلىقى قىچىشقان ھامان ئاھۇ بىر پۇتى بىلەن  قۇلىقنى قاشلايدۇ.دەل شۇ چاغدا سىزبىر پايلا  ئوق ئۈزۈپ ئاھۇنىڭ پۇتىنى قۇلۇقىغا مىخلاپ قويۇڭ.ئۇ قاچالماستىن قولىمىزغا تىرىك ئولجا بولۇپ چۈشسۇن.شۇندىلا مەن سىزنىڭ مەرگەنلىكىڭىزگە قايىل بولىمەن.