گۆر ئوغلى شاھ بەھرام ۋە مەلىكە دىلئارام [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

بەھرام مەغرۇرلۇق بىلەن قولىغا ئوقيانى ئالدى.ساداقتا قوش تىغلىق ئوق بار ئېدى.ئۇنى ئوۋدا ئەسقېتىپ قالار دەپ ئېلىۋالغان ئېدى.شۇنى ئېلىپ ياغا سالدى.ئوقنى ئېتىشتىن بۇرۇن كېنىزەكنىڭ دېگىنىدەك قىلىپ ساقىنى ئاتتى.ساقا بېرىپ قۇلاققا تىگىپ  ئىچىدە توختاپ قالدى. قىچىقى كەلگەن بولسا كېرەك  دېگەندەك ئاھۇ بېشىنى سىڭايان قىلىپ بىر پۇتى  بلەن قۇلىقىنى تاتىلىغىلى تۇردى.بەھرام پۇرسەتنى غەنىيمەت بىلىپ، راسا نىشانلاپ ئوقنى  ئاھۇغا قارىتپ ئاتتى.قوش تىغلىق ئوق ئاقار يۇلتۇزدەك تېز ئۇچۇپ بېرىپ  نىشانغا دەل تەگدى. بىر ئۇچى كېنىزەكنىڭ دېگىنىدەك قۇلاق بىلەن پۇتنى مىخلىۋەتتى. يەنى يەنە بىر ئۇچى بولسا شاخلىق مۈڭگۈزىگە تېگىپ، مۈڭگۈزنى تىشىپ ئۆتۈپ ئۇنى باشتىن ئۇچۇرۇۋەتتى. كېنىزەك ھەيران بولۇپ ياقىسىنى تۇتتى.بۇ بۇ زەربە بىلەن ئەركەك كىيىك مۈڭگۈزسىز چىشى كىيىككە ئايلىنىپ قالغان ئېدى. بەھرام كۈتۈپ تۇرماستىن چاققانلىق بىلەن ھاڭۋېقىپ قالغان چىشى كىيىكنىڭ بېشىغا  قارىتىپ  ئىككى ئۇچلۇك ئوقتىن ئىككىنى ئارقىمۇ ئارقا  ئاتتى.ئۇ ئوقمۇ كۆزلىگەن نىشانغا بېرىپ قادىلىپ مۆجىزە كەبى پاتتى.يەنى بېشىغا مۈڭگۈز كەبى سانچىلىپ چىشى كىيىكنى ئەركەك كىيىكتەك سىياققا كىرگۈزۈپ قويدى.كېيىن بەھرام ئۇ كىيىكلەرنى تۆگىلەر بىلەن قوغلاپ سۈردى.چىشى كىيىكنىمۇ بەند قىلماق بولۇپ قۇلۇقىغا ساقا ئاتتى.ساقا بېرىپ قۇلاققا تېگىپ ئىچىگە كىرىپ كەتتى.ئۇمۇ كەينى  پۇتى بىلەن قۇلىقىنى قاشلىغىلى تۇردى.بەھرام چاققانلىق بىلەن ئوق ئېتىپ بۇنىڭ پۇتىنىمۇ قۇلاق ھەم باشقا بەند قىلىپ قويدى.كېنىزەك تېخىمۇ قاتتىق ھەيران بولۇپ بىرەر ئېغىز سۆزمۇ ئېيتالماي تۇرۇپ قالدى.بەھرام مەغرۇرلۇق بىلەن كۈلۈپ قويۇپ قىزدىن سورىدى:
ھە ئامرىقىم،كۆردۈڭىزمۇ ؟مەرگەنلىك كارامىتىمگە ئەمدىغۇ قايىل بولغانسىز؟!

ئازادەنىڭ كۆزلىرىدە غىل- پال ياش پەيدا بولدى.ئۇ كىيىكلەرگە ئىچى ئاغرىتىپ قالغان ئېدى.بىئەقىللىق قىلىپ  بەھرامغا  ئۇ كۈتمىگەن جاۋاپنى بېرىپ  دېدىكى:
-ئەي خۇجام،مەرگەنلىكتە ھەقىقەتەن تەڭداشسىز ئىكەنسىز.قيىل بولۇشقا تېگىشلىك.لېكىن مەن سىزنى ماختىمايمەن.
-نېمىشقا؟! .-ھەيران بولۇپ سورىدى شاھ.
-مەن سىزنى كىيىكلەرنى ئۆلتۈرمەڭ دېگەن.بۇ قىلغىنىڭىز نامەرتلىك بولدى.سىز بىچارە ئاھۇلارنى ئۆلتۈرمىگەن بىلەن  مېيىپ قىلىپ قويدىڭىز.مەيلى كىمدىنلا سورىماڭ بۇ قىلغىنىڭىزنى مەرتلىك ھېساپلىمايدۇ.
ماختىلىشنى تەمە قىلىپ تۇرغان بەھرامغا بۇ جاۋاپ ياقمايلا قالماستىن بەلكى قاتتىق غەزەپ- نەپرىتىنى قوزغاپ قويدى.شۇڭا ئۇ ئېتىلىپ كېلىپ ئازادەنى تۆگىدىن يۇلۇپ ئېلىپ يەرگە ئاتتى.قىز يەرگە يىقىلدى.ئۈستى- باشلىرى توپىغا مىلىنىپ كەتتى.بەھرام ئۇنىڭ بىلەنلا بولدى قىلماي ئۇنى قامچا بىلەن راسا  ئۇرۇپ كىيىملىرىنى قانغا بويۇۋەتتى.نالايىق سۆز قىلغانغا تويغۇزدى.ئۇرۇپ دەردى چىققاندىن كېيىن دېدىكى:
-ئەي ناشۈكۈر نادان قۇل،مەن سېنىڭ ئىززىتىڭنى قىلىپ، ئۆزۈم بىلەن تەڭ كۆرۈپ شۇنچە ئەزىزلىسەم، شۇنچىۋالامۇ ھەددىڭدىن ئاشامسەن؟! ياخشىلىققا يامانلىق قايتۇرۇپ خوجايىنىڭنىمۇ كۆزگە ئىلمامسەن؟! بولدى،بۈگۈندىن ئېتىبارەن سەندەك قۇلدىن كەچتىم.سېنى ئۆلتۈرۈۋېتەي دېگەن ئىدىم.خەير، بىر زامان خىزمىتىمنى قىلغانلىقىڭنىڭ ھەققى ئۈچۈن ئامان قوياي.مەن سېنى ئېلىپ كەتمەيمەن.يامانلىقىڭ ئۈچۈن سەندەك ئەدەپسىز نائەھلىنى مۇشۇ جەزىرىدە تاشلىۋېتىپ كېتىمەن.ئامان قالامسەن ياكى شىر- يولۋاسلارغا يەم بولامسەن بۇ تەلىيىڭگە باغلىق.
بەھرام ئازادەنى ئەشۇ ئادىمىزاتسىز دەشتتە تاشلاپ  قالدۇرۇپ دىلئارام بىلەن بىرگە قايتىپ كەتتى.
  

بىر كۈنى بەھرام قوشۇن تارتىپ ئوۋغا چىقتى. بۈركۈت،لاچىن،قارچۇغىلارنىمۇ يېتەرلىك ئېلىۋېلىشتى.ئۇلار بىر تاغ باغرىدا كېتىۋېتىپ بىر شىرنى يولۇقتۇردى. ئۇ شىر ئوۋچىلاردىن بۇرۇن بىر قۇلاننى ئوۋلىغان بولۇپ شۇ تاپتا قۇلاننى پارچىلاپ يەۋاتقان ئېدى.بۇنى كۆرۈپ بەھرامنىڭ يەنە بىر ماھارەت كۆرسەتكۈسى كەلدى.ئۇ ياغا ئوقنى سېلىپ شىر بىلەن قۇلاننى نىشانلاپ بىرتال ئوق ئاتتى.زەھەرلىك ئوق ۋىژىلداپ ئۇچقان بويىچە بېرىپ شىر بىلەن قۇلانغا سانچىلدى.ئوقنىڭ يېرىمى شىرنىڭ تۇمشۇقىغا ،يېرىمى قۇلاننىڭ تېنىگە سانچىلغان ئېدى.بۇ ھەپتە يېقىنلىرىدىن مەنزەر بىلەن نۇئىمان بىللە چىققان ئېدى. ھەمراھلىرى بۇ خىلقالتىس مەرگەنلىكنى كۆرۈپ ھەيرانلىقتا بارىكاللا ئېيتىشتى.

شاھزادە كېيىنكى ھەپتىمۇ يەنە ئوۋغا چىقتى.بۇ نۆۋەت ئۇنىڭ بىلەن ئەرەپ سەربازلىرى بىرگە چىققان بولۇپ  يانمۇ-يان مېڭىپ بىرگە كەلمەكتە ئېدى.ئۇلاردىن بەھرامغا  پايدىمۇ، زىيانمۇ كېلەتتى.بەھرام بۇ ئوۋدىمۇ ئات بىلەن ئوقيادا ماھارەت كۆرسۈتۈپ ئۇلارغا ئۆزىنى تونۇتۇپ قويماقچى بولدى.پايدىلىق پۇرسەت ئىزدەپ  ئەتراپقا نەزەر سالدى.ئالدى تەرەپتە بىر چوڭ ئوتلاق كۆرۈندى.بۇ ئوتلاقتا تۆگىقۇشلار بەكمۇ كۆپ ئېدى.ئۇلار توپ-توپ بولۇشۇپ پادا ھالەتتە ئوتلىشىپ يۈرەتتى.بۇ ئادەملەر تۆگىقۇشلارنى كۆرگەن ھامان ئارىسىدا قۇيۇنسىمان غۇلغۇلا باشلاندى.بەھرام ئوقياغا ئەپچىللىك بىلەن تۆت تىزىق ئوقنى سالدى. كىرىچنى راسا  تارتىپ تۆگىقۇشنىڭ كۆكسىنى نىشانلاپ تۇرۇپ  ئوقلارنى قويۇۋەتتى.ئوقلار يادىن ئىزمۇ-ئىز ئۇچۇپ چىقىپ تېزلىكتە تۆگىقۇشنىڭ باغرىغا سانچىلدى.خۇددى تۆت تال تىغ ئارقمۇ- ئارقا ئۇچۇپ كېلىپ بىر نوقتىغا سانچىلغاندەك، بۇ تۆت تال ئوقمۇ بىرلا يەرنى تىشىپ ئۆتۈپ يەنە بىرلا  يەرگە سانچىلغان ئېدى.تۆت تال ئوقنىڭ سانچىلغان ئارىلىقلىرى شۇ قەدەر زىچ ئېدىكى،ئارىلىقىدا يىڭنە سانچىلغۇدەك ئارىلىقمۇ ئېشىپ قالمىغان ئېدى.مۇنچىۋالا مەرگەنلىك ئەلۋەتتە بىر ئەرگە نىسبەتەن زور شان- شەرەپ ئېلىپ كېلەلەيتتى. نامدارلار كارامەتنى ئۆز كۆزلىرى بىلەن كۆرۈش ئۈچۈن تۆگىقۇش تامان چېپىپ كېتىشتى.مەرگەنلىكتىكى مىسلىسىز دەرىجىدىكى بۇ مۆلچەرگە ۋە يۇقۇرى ماھارەتكە بىردەك ھەيران قېلىشتى.بىرگە چىققان باتۇر سەركەردىلەردىن تارتىپ نەيزىدار لەشكەرگە قەدەر بەھرامغا قايىل بولمىغان بىرمۇ كىشى قالمىدى.

مەنزەر شاھزادە بەھرامغا چەكسىز ئاپىرىنلار ئېيتىپ مۇنداق دېدى:
-ئەي شاھزادە،مەندەك بىر  ناتىۋاننىڭ قولىدىن سىلىدەك بىر ئۇلۇغ ئەزىمەت يېتىشىپ چىقىپتۇ.شۇ سەۋەپتىن مەن ئۆزۈمنى مىسلى بەختلىك باغۋەن ھېساپلايمەن. شۇ تاپتا شاتلىقتا قىلىشقا قىلىق تاپالماي قېلىۋاتىمەن. چۈنكى سىز مېنىڭ بېغىمنىڭ ئەڭ شېرىن،ئەڭ مەشھۇر، ئەڭ ئەتىۋارلىق مېۋىسى ھېساپلىنىسىز. ئەي شاھزادەم، نۇرلۇق جامالىڭىز ھەمىشە تولۇن ئاي كەبى نۇر چاچسۇن.ئەزىمەتلەرگە خاس ھۈنەرلىرىڭىز كامالىغا يېتىپ باتۇرلارنىڭ مەڭگۈلۈك  ئۈلگۈسىگە ئايلانسۇن.
دېگەندەك ھەممە شادىمان بولدى.مەنزەرمۇ شاد-خوراملىق ئىچىدە شەھەرگە قايتىپ كەلدى.ئۇ سۆھبەت ۋە تۈرلۈك ئۇچۇرلاردىن پايدىلىنىپ شاھزادە بەھرامنىڭ مەرگەنلىكتىكى ئاجايىپ ماھارەتلىرى ھەققىدىكى بايانلارنى سۆزلەپ ئۇنىڭ نام- شۆھرىتىنى جاھانغا يايدى.بەھرامنىڭ جەڭگاھتىكى ھالىتىنى تەسۋىرلەش ئۈچۈن يەمەندىن بىرنەچچە مەشھۇر رەساممنى چاقىرتىپ كەلدى.ئۇلارغا  بەھرامنىڭ شىكاردا كۆرسەتكەن ماھارەتلىرىنى رەسىم قىلىپ شايىغا سىزىپ چىقىشنى بۇيرىدى.رەسىم پۈتتى.رەسىمدە تەسۋىرلىنىشىچە بەھرام ھەيۋەتلىك بىر نارتۆگىنى مىنگەن ھالەتتە كەڭ ئورماندا ئوقيا تۇتۇپ كېتىپ بارماقتا ئېدى.ئۇ چەبدەسلىك بىلەن ئوۋ قىلاتتى.ئوۋىدا قۇلان،ئاھۇ ۋە شىرلارنى ئوۋلايتتى.بۇ رەسىملەرنىڭ بىرىدە ھېلىقى تۆگىقۇش بىلەن بولغان جەڭمۇ تەسۋىرلەنگەن ئېدى. شۇ چاغدىكى ئىشلار  ئاق شايى چايشاپقا قارا رەڭ بىلەن ئاجايىپ يۇقۇرى ماھارەتتە ئەينەن ئوخشۇتۇلۇپ سىزىلغان ئېدى.بۇ رەسىم سىزىلىپ پۈتكەن كۈنى مەنزەر ئۇنى شاھقا ئەۋەتىپ بەردى.

بۇ نامە يەزدگىرنىڭ قەسىرىگە يەتتى.رەسىمدىكى مەنزىرە  بارلىق نامدارلار بىلەن لەشكەرلەرنىڭ ئەقلىنى لال قىلدى.ئىراننڭ قالتىس باتۇر، مەرگەن سانىلىدىغان نامدارلىرىمۇ ھەيرانلىقتا ياقا تۇتۇشتى.ئۇلار بۇ رەسىمنى كۆرگەندىن كېيىن شاھنىڭ ئالدىدا خوشامەت يۈزىسىدىن ئەمەس،بەلكى چىن كۆڭۈللىرىدىن قايىل بولۇشقان ھالدا بەھرامنى مەدھىيەلەپ تەرىپكە ئېغىز ئېچىشتى.

بەھرام شاھ ئاتىسى يەزدگىر بىلەن كۆرۈشمەكنى ئىستىدى.بۇ چاغدا ‹‹بەھرام›› دېگەن نام جاندەك ئەزىزلىنىدىغان،ئاپتاپ كەبى نۇر چاچىدىغان ئۇلۇغ نامغا ئايلانغان ئېدى.شۇ سەۋەپتىن  بىر كۈنى بەھرام مەنزەرگە بۇ ھەقتە ئېغىز ئاچتى:
-ئەي دانا غەمخانىم،قەدىردان ئۇستازىم.دەرگاھىڭىزدا ئۇزاق تۇرۇپ قالدىم.ئەمدىلىكتە يۇرتۇمغا قايتماقنى،ئاتام بىلەن يۈز كۆرۈشۈپ  يېنىدا تۇرماقنى،خىزمىتىنى قىلماقنى ئارمان قىلىۋاتىمەن.سىزدىنمۇ ئايرىلغۇم يوق بولسىمۇ، ئەمما ئاتا-بالىلىق رىشتىمىز تۈپەيلى سېغىنىش پىراقى دىلىمنى ئازاپلىماقتا. ماڭا ئاتامنىڭ يېنىغا قايتىشقا ئىجازەت بەرگەن بولسىڭىز.
مەنزەر شاھزادىنىڭ تەلىپىنى ئورۇنداشقا تۇتۇندى.ئەلۋەتتە ئۇنى ‹‹ئەمىسە كەتكىن››دەپ مۇنداقلا يولغا سېلىپ قويغىلى بولمايتتى.شۇڭا بەھرام بىلەن بىرگە ئەۋەتىپ شەھرىيارغا سوۋغا قىلماققا يەمەندىن لايىقىدا سوۋغا-سالام ئىزدىمەككە كىرىشىپ كەتتى.ئۇ پىلانىغا ئاساسەن نۇرغۇن سوۋغا-سالام تەييارلىدى.بۇلارنىڭ ئىچىدە شامالدەك تېز چاپىدىغان ئەرەپ ئاتلىرى بولۇپلا قالماي، ئاتلارغا توقۇلىدىغان زەر جابدۇق،يەمەن ساۋۇتى،يەمەن تىغى،گۆھەر،ئىنجۇ...قاتارلىق تۈركۈم-تۈركۈم  قىممەتلىك مالللارمۇ تەييارلانغان ئېدى.بارلىق تەييارلىقلار پۈتكەندىن كېيىن مەنزەر شاھزادىگە ھەمراھ بولۇپ بىرگە ماڭماققا نۇئىماننى تەيىنلىدى.ئۇلار خەيىرلىك بىر كۈننى تاللاپ شاھىنشاھ بىلەن كۆرۈشمەككە سەپەرگە ئاتلاندى.

داۋاملىق يوللۇنىدۇ.

بەھرام بىلەن نۇئىمان بىلەن سىتەھر تامان مېڭىپ كېتىشتى.ئۇلار ئۇزاق يوللارنى يېقىن قىلىش ئۈچۈن ئۆتمۈش ھەققىدە ۋە ئۇلۇغلار ھەققىدە قىزىقارلىق قىسسە-داستانلارنى سۆزلىشىپ مېڭىشتى.ئۇلار ئۇزاق يوللارنى ئەنە شۇنداق تاماملاپ ئاخىر سىتەھرگە يېتىپ كېلىشتى.
يەزدگىر ئوغلىنىڭ كەلگەنلىكىنى، ئەرەپ پۇشتىدىن بولغان نۇئىماننىڭ ھەمراھ بولۇپ بىللە كەلگەنلىكىنى ئاڭلاپ بارلىق دانا-ھۇشيارلارنى يىغدى. ئاندىن بارلىق نامدارلىرى بىلەن ئۇلارنىڭ ئالدىغا قارشى ئېلىشقا چىقتى. ئۇلار يېقىنلاپ كەلگەندە شاھ بەھرامغا نەزەر تاشلىدى.كۆردىكى بەھرامنىڭ چىراي ۋە بەستىدىن كۇچ- قۇدرەت ۋە ئەقىل -پاراسەت ئالامەتلىرى مانا مەن دەپ بالقىپ تۇراتتى.شاھ ئۇنىڭ زەبەردەست بوي-بەستى ۋە يۈكسەك ئەقىل-پاراسىتىدىن ھەيران قالدى.شاھ ئىنتايىن خۇشال بولغان ئېدى.شۇڭا ئۇنى دەرھال يېنىغا ئولتۇرغۇزۇپ مەدھىيەگە ئېغىز ئاچتى.كۆپلىگەن سۇئال –جاۋاپلارنى قىلىشىپ مۇڭدىشىپ دىدارلىششىتى.شاھ شۇ خۇشاللىقىدا نۇئىمانغا شەھەردىن بىر ئىسىل جاينى سوۋغا قىلدى.بەھرامغىمۇ ئۆزىگە مۇناسىپ ساراي بەلگۈلەپ بەردى.

بەھرامنىڭ سارىيىدا ئۇنىڭ خىزمىتىنى قىلىدىغان قۇل- چاكارلار بەكمۇ كۆپ ئېدى.ئۇلار بەھرامنىڭ ھەرقانداق خىزمىتى ئۈچۈن ھەرقاچان تەخ بولۇپ تۇرۇشاتتى.بەھرام كەلگەندىن بېرى ئاتىسىنىڭ يېنىدا بولۇپ ئۇ بۇيرۇغان خىزمەتلەرنى قىلدى.كېچەيۇ-كۈندۈز ئاكتىپلىق بىلەن ئىشلەپ ئارام ئېلىشنىمۇ ئۇنتۇدى.
ئەمدى نۇئىمانغا كەلسەك ئۇ سىتەھرگە كېلىپ بىرەر ئايچە تۇرغاندىن كېيىن شاھ يېنىغا كىرىپ يەمەنگە قايتىپ كېتىش رايىنى بىلدۈردى.شاھ ئۇنى ئايۋىنىغا چاقىرتىپ يېنىدا ئولتۇرغۇزۇپ بىر ئاخشام سۆھبەتلەشتى.ئۇنىڭغا دېدىكى:
مەنزەر ئوغلۇمنى تەربىيەلەيمەن،كامالىغا يەتكۈزىمەن دەپ كۆپ زەخمەت چېكىپتۇ.مەن سىزلەرنىڭ بۇ خىزمەتلىرىڭىزلەرنى يۈكسەك خىزمەت دەپ ھېساپلايمەن.سىزلەرنى ئۇلۇغ ئادەملەر ئورنىغا قويۇپ ئىززىتىڭىزلەرنى قىلىمەن.بۇنداق دانالىق،شاھ پەرزەنتىگە بولغان رەھنەما (يول كۆرسەتكۈچى،باشچىلىق قىلغۇچى،يېتەكچى) لىق  ئەلۋەتتە تەھسىنگە لايىقتۇر.سىز بىزنىڭ پايتەختكە كەلگەندىن بېرى خېلى ئۇزاق تۇرۇپ قالدىڭىز.ئاتىڭىز سىزنى سېغىنىپ،يولۇڭىزغا بىتاقەت بولۇپ،قايتىپ كېلىشىڭىزنى كۈتۈۋاتقان بولۇشى مۈمكىن. بولىدۇ،مەن تەلىپىڭىزگە قوشۇلۇپ قايتىپ كېتىشىڭىزگە رۇخسەت بېرەي.

ئەتىسى شاھ  نۇئىمانغا يوللۇق تۇتۇش ئۈچۈن غەزىنىدىن ئەللىك مىڭ دىنار ئاجراتتى.ئۇنىڭغا نۇئىمانغا يېزىلغان بىر پارچە مەكتۇپنى قوشتى.ئۇندىن باشقا ئىسىل تۇلپاردىن ئوننى سوۋغا قىلدى.بۇ تۇلپارلارنىڭ جابدۇقلىرى ئالتۇن-كۈمۈشلەردىن قىلىنغان بولۇپ نەقىشلىرى يالتىراپ تۇراتتى.يۇقارقىلاردىن سىرت يەنە كۆپلىگەن كېنىزەكلەرنى،پالاس گىلەملەرنى،رەڭمۇرەڭ ،تازا مۈشىك -ئەنبەرلەرنىمۇ ھەدىيە قىلدى.خەزىنىدىن ئاقرىتىلغان بۇ ماللارنىڭ ھەممىسى مەنزەر ۋە نۇئىمانغا ‹‹ھالال›› دەپ ئاتالدى.
نۇئىمان بۇ سوۋغىلار ۋە شاھ ئاتا قىلغان چەكسىىز ئىززەتتىن شادىمان بولدى.بايلىقلارنى دوستلىرىغا ئۈلەشتۈرۈپ بەردى.
يەزدىگىرد شاھنىڭ يەمەن شاھى مەنزەرگە يازغان مەكتۇبىنىڭ ئەڭ ئاساسى مەزمۇنىدا:
‹‹ مەن ساڭا قەرىزدارمەن،سەن ماڭا بىر باتۇر ئوغۇلنى ئىنئام قىلدىڭ››دېيىلگەن ئېدى.بۇ خەتكە قوشۇپ بەھراممۇ بىر پارچە خەت يېزىپ ئەۋەتتى.بەھرام خېتىدە يېزىشىچە  شاھ ئاتىسىنىڭ يېنىدىكى تۇرمۇشتىن ئانچە رازى بولمىغاندەك قىلاتتى.

ئۇ خېتىدە مۇنداق دېگەن ئېدى:‹‹شاھ ئاتامدىن بۇنداق بولۇشىنى ئۈمىد قىلمىغان ئېدىم.مەن بۇيەردە نە ئوغۇلغا، نە چاكارغا ئوخشىماي قېلىۋاتىمەن.ئويۇن تاماششاغا بېرىلىپ كېتىپ بۇرۇنقى باتۇر، قەيسەر ھالىتىمدىن ئېزىشقا باشلىدىم.ماڭا ئەڭ ئىسىل سارايدىن بىرنى ھەدىيە قىلغان،خىزمىتىمگە مىڭلاپ كىشىنى سېلىپ بەرگەن بولسىمۇ لېكىن قىلچە راھەت ھىس قىلمىدىم...››
نۇئىمان تىنىچ –ئامان يول يۈرۈپ  ئۆز ئېلىگە ئاتىسى مەنزەرنىڭ دەرگاھىغا  قايتىپ كەتتى.مەنزەر ئوغلىنىڭ قايتىپ كەلگەنلىكنى،ئۇنىڭ ئۆزىگە شاھتىن مەكتۇپ ئالغاچ  كەلگەنلىكنى ئۇقۇپ شادىمان بولدى ۋە خەتنى ئېلىپ ھۆرمەت يۈزىسىىدن كۆزىگە سۈردى.شاھ ئەۋەتكەن بىھەد سوۋغاتلامۇ ئۇنى بۆلەكچە شاتلاندۇرۇۋەتتى.بۇ سوۋغاتلار ئۈچۈن ئۇ شەھرىيارنى مۇبارەكلەپ چىن دىلىدىن ياد ئەتتى.سۆھبەت ئارىلىقىدا نۇئىمان بەھرامنىڭ سىرى توغرىلىق سۆز ئاچتى.لېكىن بۇ سىرلارنى ئادەم كۆپ ۋاقىتتا ئەمەس بەلكى، ئاتىسى بىلەن پىنھان قالغاندا ئاشكارىلىدى.مەنزەر بەھرامنىڭ خېتىنى ئوقۇپ ئولتۇرۇپ چېھرىنى غەم باستى.ئۇ شۇ ھالدا ئولتۇرۇپ پۈتۈكچىسىگە بەھرامغا جاۋاپ خەت يېزىشنى بۇيرۇدى.

بۇ خەتتە بەھرامغا بىرنەچچە مەسلىھەت بېرىلدى.ىەتتە مۇنداق دېيىلەەن ئېدى:‹‹ئەي شۆھرىتى ئۇلۇغ شاھزادە،مەندىن سىزگە مەسلىھەت شولدۇركى،بۇندىن كېيىن ئۇلۇغلار يولىنى تۇتقايسىز.شاھتىن بېشىڭىزغا ھەرقانداق ئىش چۈشسە ئۇنىڭدىن خۇرسەند بولغايسىز.ئۇنىڭ خىزمىتىنى كەمكۈتىسىز بەجا قىلىپ، ئۇنىڭغا ھەرۋاقىت ساداقەتمەن بولغايسىز.مەردلەر بېشىغا ھەرقانداق ئىش كەلسە بەرداشلىق بېرەلىسە كۈلپەتنى يېڭەلەيدۇ.ئەقىل مەردلىكنى نامايەن قىلىدۇ.ئەزەلدىن پەلەكنىڭ ئىشى شۇ بولۇپ كەلگەن.ھىچبىر كىشى پەلەك ھۆكمىگە قارشى چىققان ئەمەس.ئۇ بىرىنىڭ دىلىنى مېھىر بىلەن تولدۇرسا،يەنە بىرىنىڭ تەقدىرىگە زۇلۇمنى يار قىلىدۇ.تەڭرىم ئۇنى شۇ تەقلىدتتە ياراتقان بولغاچقا ھەركىم ئۇنىڭ ئەمرىگە باش ئەگمىكى زۆرۈر. بۇندىن ئىلگىرىكى دەۋردە ساڭا تۇرمۇشتا نېمە زۆرۈر بولغان بولسا،دىنارمۇ،گۆھەرمۇ ياكى باشقا نەرسىمۇ ئىشقىلىپ نېمە لازىم بولغان بولسا مەن شۇنى ساڭا ئەۋەتىپ بېرىپ تۇراي.ئەسلا رەنج تارتمىغىن.مەن ساڭا نېمىلا ئەۋەتمەي ئەۋەتكەن نەرسىلىرىم بىر نەپەس غېمىڭگە ئەرزىمەستۇر.مەن باشتىلا چىن كۆڭلۈمدىن چىقىرىپ ساڭا ئون مىڭ دىنار ئەۋەتتىم.خىراجىتىڭگە سەرىپ قىلغىن.ئۇنىڭغا قوشۇپ بىر دانا كېنىزەكنىمۇ ئەۋەتتىم.ئۇ ھەم سېنىڭ كۆڭلۈڭنى ئاچىدۇ،ھەم ساڭا رەھنەما بولىدۇ.قاراڭغۇدا شامىڭنى مۇنەۋۋەر قىلىپ كۆپلىگەن شادلىققا مۇيەسسەر قىلىدۇ.ئۇندىن باشقىمۇ يەنە نۇرغۇن نەرسىلەرنى ئەۋەتتىم.شەھرىياردىن كېرەكلىك نەرسىلىرىڭنى سوراپ ئالالماي مالال بولۇپ يۈرمىگىن.

شاھلارنىڭ رەسمىدە قانداق ئادەت بولسا شۇنىڭغا رۇئايە قىلىپ شاھنى ھۆرمەت قىلغىن.ئىززىتىنى كامىل بەجا كەتۈرگىن.ھەرقانداق ئەمرىنى جان- دىلىڭ بىلەن قوبۇل قىلىپ خىزمىتىنى ياخشى قىل.شۇنى بىلەىنكى،ئەگەر شاھ يامان يولغا مېڭىپ قالسا ئۇنى ماڭغان يولىدىن قايتۇرۇپ كېلىش سېنىڭدەك يىگىتنىڭ قولىدىن كەلمەيدۇ›› نامە تامام بولغاندىن كېيىن نامىنى ۋە سوۋغىلارنى ئېلىپ ئون ئەرەپ تېزلىكتە يولغا چۈشتى.ئۇلارنىڭ ھەممىسى داڭلىق ناتىقلار ۋە ھۇشيار دانالاردىن ئېدى.
ئۇلار بەھرامنىڭ قېشىغا ئاخىر يېتىپ كېلىشتى.يېنىدا مەنزەر ئەۋەتكەن ئالتۇنلار،قۇللار ۋە ھېلىقى كېنىزەك بار ئېدى.دانا بەھرام بۇ قىممەتلىك سوۋغىلارنى تاپشۇرۇۋېلىپ ھېساپسىز شادلاندى.دىلىدىكى غەملىرى بۇ سوۋغىلار تۈپەيلى بەربات بولدى.ئەرەپ شاھى مەنزەرنىڭ ئۈگۈت نەسىھەتلىرى بەكلا تەسىر قىلغاچقا  كېچەيۇ-كۈندۈز ئاتىسىنىڭ خىزمىتىدە بولدى.

بىر كۈنى بەزمە جەريانىدا  بەھرام ئارام ئالماستىن تىك تۇرۇپ  شاھ ئاتىسىنىڭ خىزمىتىدە بولۇۋاتاتتى. تۇرۇۋېرىپ بەكمۇ چارچىدى.شۇڭا تۇرۇپ-تۇرۇپ ئۇنىڭ كۆزىنى ئۇيقۇ بېسىپ ئۆرە تۇرغان پېتىچىلا مۈگدەپ قالدى.شاھ بۇ ھالنى كۆرۈپ دەرغەزەپ بولدى.قاتتىق رەنجىش تۈپەيلى بىر ھازا كايىدى.ئاندىن مۇلازىملىرىغا بۇيرۇدى:
-بۇ ھورۇن لەقۋانى تېزدىن سارايدىن قوغلاپ چىقىرىڭلار! ئۇنىڭغا شاھزادىلەرگە خاس تاج-ئەمەل ياراشمايدىكەن.مۇنداق پەرزەنت‹‹شاھنىڭ پەرزەنتى›› دەپ ئاتىلىدىغان ئۇلۇغ شۆھرەتكىمۇ مۇناسىپ كەلمەيدىكەن. شۇڭا ئۇنى  قاراڭغۇ زىندانغا تاشلاپ بەند قىلىپ قويۇڭلار.
شۇنداق قىلىپ بەھرام كىچىككىنە سەۋەنلىكى ئۈچۈن قاتتىق جازاغا ئۇچراپ زىندانغا تاشلاندى. زىنداندائىككى كۈنلا يېتىپ قايتىپ چىققان بولسىمۇ، لېكىن بۇ ئىش ئۇنىڭغا قاتتىق ھار كەلدى.ئازاپ شىرىن دىلىنى ئۆرتىگەن ھالدا ئاتىسىنىڭ دىدارىنى كۆرمەي بىر يىلنى ئۆتكۈزدى.پەقەت سەد چېغى بىلەن نورۇز بايرىمىدىلا بۇزرۇكۋارنى كۆرۈش نېسىپ بولاتتى.
ئەمدى باشقا بىر ۋەقە دىققىتىڭلاردا بولىدۇ.بىر كۈنى رۇمدىن تەينۇش ئاتلىق بىر زات ئەلچى بولۇپ كەلدى.ئۇ رۇمنىڭ بېجى بىلەن قوشۇپ نۇرغۇن مال-دۇنيالارنى ۋە قۇل-چاكارلارنى سوۋغاتلىققا ئېلىپ كەلگەن ئىدى.

شاھىنشاھ تەينۇشتىن كۆپ مەمنۇن بولدى.ئۇنى ئىززەتلەپ چۈشكۈنىگە مەخسۇس جاي ئاجراتتى.شۇ كەمگىچە ھىچكىم بەھرام بىلەن شاھنىڭ ئارىسىغا چۈشۈپ بەھرام ئۈچۈن گەپ قىلىپ قويمىغان، ياراشتۇرۇپ  قويۇش ئۈچۈن بىر قەدەم يولمۇ ماڭمىغان ئېدى.بەھرام بۇ كىشىدىن پايدىلىنىپ شاھ ئاتىسى بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىنى ياخشىلىۋېلىش ئۈچۈن چۈشكۈن قىلغان سارايغا كېلىپ ئۇ ئادەم بىلەن كۆرۈشتى.ئۇنىڭغا ئەرزىنى بايان قىلىپ دىل سىرلىرىنى تۆكتى.ئۇنى‹‹مەرد،دانا،ئەقىلدان››دېگەندەك سۈپەتلەر بىلەن ئاتاپ چەكسىز ئىززەتلىدى.بەھرام ئۆز ئەرزىنى بايان قىلىپ:
-شاھ ماڭا ئارتۇق غەزەپ قىلدى.مېنى بىگۇناھ ھالدا سارايدىن قوغلىدى.ئەگەر سىلى مەن ئۈچۈن گەپ قىلىپ ئارىغا چۈشسىلىرى شاھ غەزىپىدىن يېنىپ ماڭا شەپقەت قىلىدۇ.كېيىنكى بەخت-ئىقبالىم يەنە يالتىرايدۇ. پەدەرىم ماڭا شەپقەت قىلسا قىلسۇن، ئەگەر داۋاملىق مېنى كۆرۈشنى خالىمىسا يەمەنگە، ئۇستازىم يېنىغا قايتۇرۇۋەتسۇن.مېھىر- مۇھەببەت جەھەتتە ماڭا ئاتا-ئانامدىن يەمەن شاھى مەنزەر مىڭ  ئەۋزەلدۇر.-دېدى.
تەينۇش بەھرامنىڭ دەردىنى ئاڭلاپ ئۇنىڭغا تەسەللى بەردى.ياخشى سۆزلەرنى قىلىپ ئۈمىدلەندۈردى.