مەشھۇرلارغا «تاش ئېتىش»مەشھۇر بولۇش ئۈچۈنمۇ ياكى...؟

سىلەر شۇلاردەك بولالمىغاچقا پاچاقچىلىق قىلىۋاتىسىلەر شۇنداقمۇ، ئىلمى بولمىدى دەپ ئويلامسىلەر؟ ياق، بەكلا دەل كەلدى.

سىلەرچە <<زامانغا باققان دانىشمەن>> ھە!

ئا.جۇدۇن  ئەپەندىم راست  دەيسىز...
مەنمۇ سىز بىلەن ئوخشاش قاراشتامەن. مەنمۇ ئەلى قۇربان بىلەن ئۈمىد غەنىنى كۆپ جەھەتلەردىن قولللايمەن.ئۇلارنىڭ تىرىشچانلىقى مەدىيلەشكە ئەرزىيدۇ.بىراق ئۇلاردا :
ئەلى قۇربان ۋە ئۇنىڭدىكى ئىلمىي سەۋەنلىك:
                    1،ئەلى قۇربان ھەقىقەتەن تىرىشچان،ئۈگىنىشچان ئادەم،لىكىن ئۇنىڭ ئۆزىنى بىردەم ئېينىشتىيىندىن ئۈستىن قويۇپ،مەن ئېينىشتىنغا ئوخشىمايمەن، ئېينىشتىيىن ماڭا ئوخشايدىكەن؛ بىردەم يۇسۇف خاس ھاجىپ ئۇلۇغمۇ مەنمۇ... دېيىشلىرى ئۇنىڭ ئىلىم ئىستىداتتا يەنىلا ھەقىقەتەن تېخى پىشمىغان بەكمۇ خام ھەم ئىلمىي پاراسەتتە تولىمۇ كەم ئىكەنلىكىنى چاندۇرۇپ قويدى.
                2، ئۇنىڭ ئۆتمۈشتىكى ئەجدات تۆھپىلىرىنى ئېگىز ياستۇق قىلىپ ياتماسلىققا دەۋەت قىلىشى ھەقىقەتەن يارايدۇ. بىراق ئەجداتلارغا بىھۆرمەتلىك قىلىشى؛ بىرى بۇ ئۇنىڭ ئىلمىي پاراسەتتە ۋە پەزىلەتتە تولىمۇ يىتەرسىزلىكىنى بىلدۈرسە، يەنەبىرى، ئۇنىڭ  بۇنداق توكسۇنلۇق گەپلىرى كىشىلىك قىممەت قارىشى پىشىپ يىتىلمىگەن ياش ئۆسمۈرلەرنىڭ ئىدىيەسىنى ژۇقۇملاندۇرۇپ ۋە زەھەرلەپ،ئۇلاردا ئەجداتلار تۆھپىسى ۋە كىلاسسىك مەدەنىيەت مىراسلىرىمىزغا ھۆرمەت قىلىش ،ئۇنى ئۆگىنىش ۋە تەتتقىق قىلىش ئاساسىدا ،ئۇنىڭغا ئىجادىي ۋارىسلىك قىلىشىقا  ئەمەس ،ئۇنىڭ ئەكسىچە يول تۇتۇشقا دەۋەت قىلىشتەك زېيانلىق ۋە تولىمۇ پاسسىپ تەسىر كۆرسەتتى.
                3،ئەلى قۇربان قەلب شۇناسلىق(پىسخولوگىيە)ئىلمىنى تىرىشىپ ئۆگىنىپ ئۇتۇق قازانغان ،تىلى ياخشى ناتىق .بىراق ،شۇنى بىلىشىمىز كېرەككى، دۇنيانى بىلىش ۋە ئۆزگەرتىشتە ئىدىيە بەكمۇ مۇھىم.بىراق، ئىدىيە ھەرقانچە توغرا بولسىمۇ  ئۇلۇغ ئىدىيە ،كالتىس توغرا مەپكۇرە بولغان بىلەن، ئۇنى قانداق قىلىپ باشقىلارغا ئەڭ چىرايلىق جەپكار رەۋىشتە يەتكۈزىش ۋە چۈشەندۈرۈپ ،شۇ كىشىلەرنىڭ ئىتىراپ قىلىشى ۋە قولىشىغا ،ئۇلارنىڭ ئاڭلىق ھەركېتىگە ئايلاندۇرۇشنىڭ ئۆزى ھەرقانداق مۇھىم ئىدىيەدىنمۇ مۇھىم بولغان ئالى پاراسەتتۇر. ئەلى قۇربان قەلبشۇناسلىقنىڭ دۇنياۋىي بىلىملەرنى (بولۇپمۇ خىرىستىيان مەدەنىيتى ۋە بۇددا -كوڭزى مەدەنىيىتى ئارقا كۆرۈنىشلىك ئەللەرنىڭ قەلبشۇناسقا ئالاقىدار ئاسىسى پىكىر ئېقىمى،بىلىم جۇغلانمىسى ۋە مۇھىم ئىدىيەۋىي قاراشلىرىنى بىرقەدەر ياخشى ئىگەللىگەن بولسىمۇ)،ئەمما ئۇ ئۆزى شۇنداق مۇھىم دەپ قارىغان ئەشۇ بىلىملەرنى  قانداق قىلىپ مەدەنىيەت ھالقىتىپ تۇرۇپ، ئاڭلىغۇچىلىرى بولغان ئىسلام مەدەنىيەت ئارقا كۆرۈنىشلىك ئۇيغۇر قەۋمىگە يەتكۈزىش ۋە ئۇلارغا چۈشەندۈرۈش جەھەتتە ئېغىر سەۋەنلىك بار. شۇڭا ئۇنىڭ نۇتقىنى ئاڭلاۋاتقان دەقىدە ھەممە ئادەم تولىمۇ ھاياجان ئىلكىدە ئاڭلايدۇ.بىراق لىيكسىيەدىن قايتىپ چىقىپلا  بايا  ئاڭلىغان ھەممىسىنىڭ  قۇرۇق گەپ ئىكەنلىكى ھەيرانلىق ئىچىدە ھىس قىلىشىدۇ.چۈنكى ئۇ ئاڭلىغۇچى  بايامقى ھاياجانلىق تۇيغۇ ئىچىدە ئاڭلىغان ئۇ نۇتۇقلار ۋە مەشھۇرلارنىڭ ئەقىل دۇردانە تەرمىلىرى(ئۈزۈندىلىرى) ئۆزىنىڭ مەدەنىيەت مۇھىتىدا قانداق قىلىپ تۇرمۇش ئەمەلىيەتىگە تەدبىقلاشنى بىلمىگەنلىكتىن ،ئۇ ئاڭلىغۇچى ئۈچۈن ھىلىقى دەبدەبىلىك  نۇتۇقلار پۈتۈنلەي قۇرۇق ۋە ئەھمىيەتسىز بولۇپ چىقىدۇ.
ئۈمىد غېنى ۋە ئۇنىڭدىكى كەچۈرگىسىز ئىلمىي خاتالىق:
                 1،ئۇ «ئىت ئۆگزىگە چىقسىمۇ ھەرگىز ئېگىسىدىن ئۈستىن ئەمەس»،«شىر چورىقىڭنى قۇرۇتما»دېگەننى ئەستىن چىقىرىپ قويۇپ،  خىجىل بولماستىن«يۇسۇف خاس ھاجىپ شۇ بىر شىئېر يازغان ئادەم، شائېر، پەيلاسوپ ئەمەس.»....«مەھمۇد قاشغەرى ئۇ ئادەتتىكى بىر لوغەت تۈزگەن ئادەم، ئۇ ھەرگىز ئالىم ئەمەس».... «ئۇلارنى(مەھمۇد ۋە يۇسۇفلارنى) دۇنيا تونۇمايدۇ، دۇنيا تارىخىدا ئۇلارنىڭ ئىسمى يوق »...دېمەسلىكى كېرەكتى.بۇ سۆزلەرنى مەن تور تېلىۋىزىيەسىدىن كۆرگەن ھەم ئاڭلىمىغان بولسام مەنمۇ ھەرگىز ئشەنمىگەن بولاتتىم.بۇ راستىنلا يۇقۇرقى  ماقالە ئىگىسى ماقالىسىدا  تىلغا ئالغاندەك،«خانغا ئەرزىگەن بىشىم تازغا ئەرزىمەپتۇ»دېگەندەكلا ئىش.بۇ ئۈمىدنىڭ ئادەتتىكى سەۋەنلىكى ھىساپلانماستىن ،كەچۈرمەكمۇ بىر قەدەر قىيىن بولغان ئېغىر  خاتالىق .چۈنكى  ئۈمىد غېنىنىڭ بۇ قىلمىشى ئۆزىنى چاغلىماي شىلتىڭ ئاتقانلىق، مەشھۇرلارغا تاش ئاتقانلىق، كىلاسسىكلارنى ئىنكار قىلىشقا ئۇرۇنۇنغانلىق.بۇخىل خاتالىقنى ،مەيلى  ئىلىم ئىستىلى ،ئىنسانپەرۋەرلىك ،ئادىمىي پەزىلەت ۋە ئىنسانىيلىق نۇقتىسىدىن بولمىسۇن ھەر قانداق  نۇقتىدىن بولمىسۇن كەچۈرۈشكە بولمايدۇ...بۇنىڭ ئۈچۈن ئۈمىد يەنە شۇنداق نۇتۇقتىن بىرنى سۆزلەپ پۈتكۈل ئۇيغۇردىنلا ئەمەس، بارلىق تۈركىي خەلقلەر ھەم دۇنيا ئىلىم ساھەسىدىكىلەرىن تۆۋەنچىلىك بىلەن كەچۈرۈم سورىشى كېرەك.ۋە بۇنداق خاتالىقنى تەكرارلىماسلىققا ۋەدە بىرىشى كېرەك.پەقەت شۇنداق بولغاندىلا ئاندىن بۇ خاتالىقىنى كەچۈرگىلى بولىدۇ.
            2،ئۈمىد  ئۆز نۇتقىدا تەپ تارتماستىن «كىتاب ئوقۇماسلىق»'،«كىتاب ئەسقاتمايدۇ» سەپسەتىسىنى بازارغا سېىلىپ،بارلىق كىتاب خۇمار ئاۋامنىڭ  نىرۋىسىغا قاتتىق تېگىپ،ئىلىم ساھەسىنىڭ ھۆرمەت نەزىرىدىن قاتتىق چۈشتى. ئېھتىمال ئۇ، مەن ئەخلەت كىتابلارنىڭ تولالىقىدىن بىزارلىقىمدا شۇنداق دېگەن دەپ ئۆزىنى ئاڭلىشى مۈمكىن.بىراق بۇ سەۋەپ ئاقمايدۇ.چۈنكى كىتاب ئوقۇمايدىغان ئەڭ ياخشى ئادەممۇ كىتاب ئوقۇيدىغان ئەڭ ئەسكى ۋە يارامسىز ئادەمدىن كۆپ ياخشى.ئەلۋەتتە ئەخلەت كىتابلارنى، توكسۇنلۇق كىتابلارنى ئوقۇغاندىن ئوقۇمىغان ياخشى ،ئەمما،ئەقىللىق كىتاب ئوقۇيدىغان ئادەم نېمىنى قانداق كىتابلارنى ئوقۇش كېرەكلىكىنى ھامان بايقاپ ئالالايدۇ.
            3،ئۈمىد غېنى ئىھتىمال ئۆزىنى قالتىس ئۇتۇق قازانغان داڭلىق رېياسەتچىمەن دەپ قارىشى مۈمكىن. بىراق ئۇنىڭ رىياسەتچىلىك ھاياتىدا مۇنداق 3 ئەجەللىك ئاجىزلىقمانا مەن دەپ تۇرۇپتۇ.بىرى،«كۆڭۈلدىكى سۆز» دىكى سۆھبەتكە رىياسەتچىلىك قىلۋاتقاندىكى ھالىتى ۋە قىياپىتى بىر پىشقان بىلىمى مول تالانتلىق رىياسەتچىگە ئەمەس، بىئەينىي بىر ئاڭلدىراڭغۇ سوراقچىغىلا ئوخشايدۇ.ئىككىنچىدىن، ئۇ سۇئاللارنى سورىغاندا پۈتۈنلەي بىر قىلىپقا كىرىۋالغان بولۇپ جانلىقلىق، قىزغىنلىق ،يومىرىستىك ،دوستانە كەيپىيات ياراتماي،سۆھبەت ئوبىكتىنى سوراق قىلىۋاتقاندەك، ئاڭلىغۇچىلارنىمۇ ئۇ كۆز ئالدىدىكى ئادەمنى تىز سۈرەتتە سورراق قىلىۋاتقاندەكلا تۇيغۇغا كەلتۈرىپ قويۇدۇ؛سۆھبەتنى خۇددى ئۆلۈك بىرلاخىل شەكىلدە ئىلىپ بارىدۇ. ئۈچىنچىدىن،ئۇنىڭ بىلىم دائىرىسى ھەقىقەتەن بەك تار،سەۋىيە تۆۋەن، مەسىلەن:مول ۋە ئەتراپلىق بىلىم ئالغان نۇرغۇن نادىركىتاب ئوقۇغان،ئەتراپلىق تەربىيەلەنگەن ،ئىنسانىيەتنىڭ مەدەنىيەت تارىخى، ئىلىم-پەن ۋە باشقا جەھەتلەردىن بىلىمىنىڭ بەكمۇ يۈزەكە ۋە ئازلىقىنى ھەرقىتىملىق نۇتقىدا چاندۇرۇپلا ئۆتىدۇ. بۇ بەلكىم، ئۇنىڭ ئۆزى دېگەندەك كىتاب ئوقۇمايدىغانلىقى بىلەن بىۋاستە مۇناسىۋەتلىك بولسا كېرەك.چۈنكى ئۇ مەن تونۇيدىغان ئادەملەر ئىچىدىكى  كىتاب ئوقۇماسلىقنى تەشەببۇس قىلىپلاقالماستىن ،يەنە ئاشكارا ھالدا  ئۆزىنىڭمۇ كىتاب ئوقۇمايدىغانلىقىنى جاكارلىغان  تۇنجى  ۋە بىردىن بىر ئادەم.
           4،مەيلى ئۈمىد غەنى ۋەياكى ئەلى قۇربان بولمىسۇن،نۇتۇقلىرىدا كۆرەڭلىك،مەمەددانلىق ،ئاتاكاچىلىق ،تەكەببۇرلۇق خاھىشى بەكلا ئېغىېر . تىپىك ئىپادىسى :ئۇلار ئۆزىدىن باشقا ھەرقانداق نەرسىنى ئىنكار قىلىش پوزىتسىيەسىدە تۇرۇپ پاراڭ قىلىدۇ. بۇ ئەجەبا« ئېتىمدە ئىشتان يوق ئىسمىم مارجان بۈۋىم»دېگەنلىك ئەمەسما؟ «يىرىم چىلەك سۇ ھامان شالاقلايدۇ»دېگەنلىك ئەمەسما؟بىر بىلىم ئىستىدات ئىگىسى بولغان ناتىقتا ھەممىنى مەنسىتمەسلىك ،كۆزگە ئىلماسلىق ئىنكار قىلىش پوزىتسىيەسى ئەمەس، ھەممىنى ئۇستاز تۇتىدىغان،ھەممىنى ھۆرمەتلەيدىغان، ھەممىنى رېغبەتلەندۈرىدىغان ئالىجاناب پەزىلەت ۋە ئالى پاراسەت بولىدۇكى ھەرگىز ئۇلاردەك مېنىڭلا راست، مەنلا ئالىم ،مەنلا توغرا گەپ قىلىمەن مەنلا توغرا ئىش قىلالايمەن، دەيدىغان پوزىتسىيە ۋە ئىنتوناتسىيەدە تۇرۇپ گەپ قىلمايدۇ...
           ۋاقتىم  قىس بولغاچقا قىسقىلا  ئىنكاس يازدىم.  ئەسلىدە  بۇنداق قىممەتلىك تەنقىدلىرىمنى شۇلارنىڭ ئۆز قۇلىقىغىلا دەرمەن ياكى ھەرگىز ئۇلاردەك بىكارغا دەپ بەرمەسمەن(چۈنكى ئۇلار ،ئۆز خەلقى ئىلغار ئىدىيە  توغرا ئىلمىي زاماندار پىكىرلەر ئارقىلىق تەشۋىق قىلىپ تەربىيەلەشكە ئىلگىرىكى ھەرقانداق ۋاقىتتىنمۇ بەكرەك ئېھتىياجلىق بولىۋاتقان شۇ دەقىلەردىمۇ، بىر ئېغىز گەپنى ئەمەس، بىرتىنىش بەلگۈسىنىمۇ بىكارغا دەمەيدۇ ئەمەسمۇ! ) دەپ ئويلىغانىدىم .بىراق بۈگىن بۇ مۇھاكىمىنى كۆرۈپ قىلىپ، بۇنىڭ ھىچ بولمىسا بۇنىڭ ئەشۇ ئۈمىد ،ئەلى ناتىقلارنىڭ بۇندىن كېيىنكى كەسپى جەھەتتە تېخىمۇ ساغلام تەرەققىي قىلىشىغا ياردىمى بولۇپ قالارمىكىن دېگەن ئستەك بىلەن دەپ تاشلىدىم،ئىجابىي پايدىلىنىپ كېتىشىڭلارغا تىلەكداشمەن.
         راستىنى دېگەندە ،ئۇستاز غەيرەتجان ئوسمان بىلىكيارنىڭ بۇ  ئىككى كىلاسسىك  ئەسەر  بۇ ئىككى ئۇلۇغ ئالىملىرىمىز ئۈچۈن ھەقىقەتنى ياقىلاپ كۆكرەك كىرىپ ئوتتۇرىغا چىققالىغانلىقدەك جاسارىتىگە ئاپىرىن ئوقۇش كېرەك دەپ قارايمەن.شۇنىڭ بىلەن ئەلى قۇربان ۋە ئۈمىد غېنىدىن ئىبارەت بۇ ئىككەيلەننىڭ ۋۇجۇدىدىكى سەۋەنلىك ۋە خاتالىقلىرىنى كۆرسىتىپ ئۇلارنىڭ ساغلام ئۆسۈپ يىتىلىشىگە كۆڭۈل بۆلگەنلىكى ۋە ياردەم قىلغانلىقىمۇ  بەلكىم ئۇلارمۇ خۇرسەن بولىشى مۈمكىن.
         ماقالىنىڭ ئومۇمىي ھالىتى،ھەجىمى ، چوڭقۇرلۇق ۋە كەڭلىك،  مول بىلىمچانلىقى ، سەۋىيەسى ۋە ئۇچۇر سىغىمىدىن قارىغاندا، بۇ بىر پارچە ماقالە ئاپتورغىمۇ ھەقىقەتەن ئاسانغا چۈشمىگەندەك قىلىدۇ. بەلكىم نۇرغۇن تەرەپلەرگە مۇراجەت قىلىپ ،كۆپ ئىزدەنگەن ،نۇرغۇن كىتابلاردىن پايدىلانغانلىقى كۆرۈنىپ بولۇپ تۇرۇپتۇ.
         مەنچە بولسا ، ئاپتورنىڭ ماقۇللىقىنى ئالغاندىن  كېيىن بۇ ماقالىنى يەنەبىر  ئەستايىدىل تۈزۈتىپ ئۆزگەرتكەن ھەم بىر قىسىم «قاتتىقراق» قىسقارتتىۋەتكەندىن كېيىن ئوتتۇر باشلانغۇچ مەكتەكلەرنىڭ دەرىسلىكىگە كىرگۈزۈپ قويۇشقا ھەقىقەتەن ئەرزىگۈدەك دەپ قارىدىم. بۇ بەلكىم ئوقۇغۇچىلار ئۈچۈن  بىر ياخشى ئوقۇشلۇقلا ئەمەس، بەلكىم ئەشۇ كىلاسسىكلىرىمىزدىن تازا خەۋەرسىز ھەم ساۋاتسىزياش  ئوقۇتقۇچىلىرىمىز ئۈچۈنمۇ بىر قىممەتلىك دەرىس تولۇقلىمىسى بولۇپ قېلىشى مۈمكىندەك قىلىدۇ. قەلەم ئىگىسىگە رەھمەت.... بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Arip تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-11-17 21:48  

       بۇ يەردە،  ‹‹ پاچاقچىلىق ››، ›› چاتاقچىلىق ›› ، قىلىۋاتقان ھېچكىم يوق.  ‹‹ بىز ›› بار يەردە سەنمۇ بار [ بالامدەك كۆرۈپ، دوستۇمدەك كۆرۈپ سەنلەپ قويدۇم ] ، سەن بار يەردە بىزمۇ بار. بۇ سورۇن-ھەممىگە.
     سەن دىيارىمىزدىكى نوقتىلىق ئالى مەكتەپنىڭ  ئەڭ ياخشى كەسپىدە ئوقىۋېتىپسەن. بۇ ، بىرىنچىدىن:
ئائىلە يەنى، پەدەرلىرىڭنىڭ تەربىيىسىدىن بولسا، ئىككىنچىدىن، ئۆزۈڭنىڭ تىرىشچانلىقىڭدىندۇر.
سەن تاللىغان مۇشۇ  كەسپنى چىن دىلىڭدىن چۈشەنسەڭ ۋە چىن دىلىڭدىن سۆيسەڭ، ‹‹ تارىخ  ›› نەدىن ك كەلگەن، نەدىن كېلىدۇ ،نېمىشقا ئۈگىنىمەن، نېمىشقا تەتقىق قىلىمەن، ئۈگىنىشتىكى نىشان-مەقسىدىم
نېمە؟ دېگەنلەرنى ئويلاپ باقتىڭمۇ، [ قاچانىراق ئويلاپ باقتىڭ ؟ ]،بىز ئادەتتە،  ەگەپ-سۆزلىرىمىز دە
كېكەچلەپ قالغاندا، تىل گادايلىقىمىز تۈپەيلىدىن، كونىلار مۇنداق دەپتىكەن، بوۋىلىرىمىز مۇنداق دەپتىكەن، چوڭلار مۇنداق دەپتىكەن، دەپ نەچچە مىڭ يىللاردىن بېرى ، ‹‹ ئانا تىل خەزىنىمىز ››دىكى
دۇ ردانىلارنى سىتاتا كەلتۈرۈشنى ئۇنتۇپ قالمىدۇق [ يەنىمۇ ئۇنتۇپ قالمايمىز ]. بۇ نېمە ئۈچۈن؟بۇ سەندەك ئالى مەكتەپ قوينىدىكى ‹‹ تارىخچى ›› غا بەش قولدك ئاياندۇر. سەن ئوقىۋاتقان ھەم ئوقىماقچى بولىۋاتقان   شۇ بىلىملەر نەدىن كەلگەندۇ ؟ بۇ لېكسىيە تېزىسلىرىنى ‹‹ تۇغما تالانتلىق بالىلار ›› -ئۆزۈڭلار تۈزگەنمۇ،يا ؟ مۇشۇ كۈنگىچە ئالغان بىلىمىڭنى  0 يېشىڭدىلا بىللە ئېلىپ چۈشكەنمۇ .يا؟ سەن كەلگۈسىدە 30-40 مېتىرلىق چىنار بولماقچىسەنغۇ، ئۇنداقتا، يىلتىزىڭ بارمۇ-يوق، بولسا- نەدە ؟
سېنى- سەن قىلغان ئاتاڭدۇر. [ئەلۋەتتە، قۇلاقتىن مۈڭگۈز ئېشپ كېتىشى ھەقلىقتۇر ] ، ئاتاڭنى -ئاتاڭ
قىلغان- ئۇلۇغ بوۋىلاردۇر. شۇنى بىلىش لازىمكى، ئادەملەر ئۆزىنىڭ بىر ‹‹ چولپان ›› بولۇپ قالغانلىقىنى سەزگەن كۈنى- دەل ئۇلارنىڭ پەسكە قاراپ ‹‹ شۇڭغىغان›› كۈنىدۇر. ھېلىقى ‹‹ ئىككى چولپان ›› تۆنۈگۈن، ئۈلۈشكۈنلا راستىن چولپانلارغا ئوخشاۋىراق كېتەتتى. ھالا بۈگۈنگە كەلگەندە، ئۇلار ئۆزلىرىمۇ مەڭدەپ قالدى. چۈنكى، ئەمدى دەيدىغان يېڭىلىقلىرى قالمىغاندەك، ھە ، دېسىلا ،ھەر يەر-ھەر يەردە كۆرەڭلىك ،كىبىرلىك، مەنمەنچىلىق، ئالىجوقىلىق، ساراڭلىق ، بىئەدەبلىك، ئۆكتەملىك ھەتتا بەكمۇ
نومۇسسىزلىق بەشىرىسىدە ‹‹ نامايان ›› بولىۋاتىدۇ، بۇ ھەرگىىزمۇ ئۇلارنى كۆرەلمگەنلىك ئەمەس،
ئۇلارنىڭ يەۋاتقان ئاپپاق نېنىنىى ، ھامبۇرگ بولكىسىنى ھېچكىم تالاشقېنى يوق، ھەممە ئادەمنىڭ  
ماددى، مەنىۋى رېسقىسى باردۇر.  قىسقىسى، مەيلى يورۇق بولسۇن، قاراڭغۇ بولسۇن،  ئوتمۈشىمىز،
شۇ ئوتمۈشتە يارىتىلغان تارىخىمىز، ئەنئەنىلىرىمىز بىزگە مەڭگۈلۈك ساۋاقتۇر.[ سەن ئېلىۋاتقان ھەم ئالماقچى بولىۋاتقان ساۋاقمۇ شۇ ]. بۇنىڭغا تىل تەككۈزگەنلەرنىڭ تىلى كۆيىدۇ. بۇ ھەرگىزمۇ  -ھەرگىزمۇ ھەر ساھەنىڭ ئىسلاھاتىغا ، ‹‹ ئىنقىلابىي ›› غا مۇخالىپ كەلمەيدۇ. ئالەمنىڭ ئوقى ئۆز يولىدا ئايلىنىۋېرىدۇ، [ ۋەزخانلىق قىلىپ كەتكېنىگە رەنجىمىگەيسەن ! ]

ئەلى قۇربان ھەقىقەتەن تىرىشچان،ئۈگىنىشچان ئادەم،لىكىن ئۇنىڭ ئۆزىنى بىردەم ئېينىشتىيىندىن ئۈستىن قويۇپ،مەن ئېينىشتىنغا ئوخشىمايمەن، ئېينىشتىيىن ماڭا ئوخشايدىكەن؛ بىردەم يۇسۇف خاس ھاجىپ ئۇلۇغمۇ مەنمۇ... دېيىشلىرى ئۇنىڭ ئىلىم ئىستىداتتا يەنىلا ھەقىقەتەن تېخى پىشمىغان بەكمۇ خام ھەم ئىلمىي پاراسەتتە تولىمۇ كەم ئىكەنلىكىنى چاندۇرۇپ قويدى.
‏-------
1. «‏مەن ئېينىشتىيىنغا ئوخشىمايمەن، ئېينىشتىيىن ماڭا ئوخشايدىكەن»...
‏بۇ گەپنى دوستىمىز ئەلى قۇربان «ئىستىقبال سەھنىسى»دە ئېيتقان.
‏شۇنداق دېگەندە شۇ سورۇندىكى ھەممە كىشى پاراققىدە كۈلۈپ كەتكەن، جۈملىدىن مەنمۇ ھوزۇرلىنىپ كۈلۈپ كەتكەنىدىم. دوستۇم، كۆڭلى - كۆكسىڭىزنى كەڭرەك تۇتۇڭ. بولمىسا ھەممە ئادەم ھوزۇرلىنىپ كۈلۈپ كەتكەن بىر ئازادە گەپتىن ئاشۇنداق بىئارام بولۇپ كېتىسىز. دەرۋەقە، ئەلى قۇربان ئاكتىپ پىسخىكىنى تەشەببۇس قىلغۇچى. ئۇنىڭ ئۇ گېپىدە ئۆزىنى ھېچكىمدىن كەمسۇندۇرماسلىقتەك بىر مەشقلەندۈرۈلگەن ئاكتىپ پىسخىكا بار. يەنە كېلىپ، ئەلى قۇرباننىڭ بىر ئوقۇغۇچىسى ئەلى قۇربانغا «سىز ئېينىشتىيىنغا بەك ئوخشايدىكەنسىز» دېگەن چاغدا ئېينىشتىيىننىڭ بىلىمىنى ئەمەس، چىرايىنى ئوخشاتقان. ئەلى قۇربانمۇ شۇنىڭغا ئاساسەن شۇنداق جاۋاپ بەرگەن. بۇنى كاللىڭىزدا ئايدىڭلاشتۇرىۋالسىڭىز ئازابىڭىز خېلىلا يەڭگىللەپ قېلىشى مۈمكىن.
‏2. گېپىڭىزنىڭ ئورامىغا قارىسام بىلىكيار ئەپەندىنى ئۇستازىم دەپ تۇرىسىز. تىل ئىشلىتىشلىرىڭىز، جۈملە قۇرۇلمىڭىز بىلىكيار ئەپەندىنىڭكىگە بەك ئوخشايدىكەن. بۇنداق ئەھۋال يوقنىڭ ئورنىدا ئۇچرايدۇ. دېمەك، سىز ئۇستازىڭىزغا شۇ قەدەر يېقىن، خۇددى سايىسىدەكلا. ئېسىڭىزدە بارمىكىن، ئۇستازىڭىزنىڭ «ئېينىشتىيىننى ئۆرۈپ ئون تۈردە نوبېل مۇكاپاتى ئېلىش» توغرىسىدا سالغان داۋراڭلىرى ۋە بۇ ئەقلىي بولمىغان داۋراڭلار تۈپەيلى كېلىپ چىققان جېدەللەرنىڭ ئايىقى تېخى ئەمدىلا قۇرىدى. شۇ جېدەلدە ئابىد دېگەن بۇ ئىسىممۇ بىلىكيارنىڭ سايىسىدەك پالاقلاپ يۈرەتتى.
‏كىشىنىڭ غىدىقىنى كەلتۈرىدىغان ئاسماندەك پو ئاتىدىغان قىلىق ئۇستازىڭىزدىن سىزگە يۇققاندەك قىلىدۇ. ياخشى شاگىرتكەنسىز. مەزكۇر «مول پەلسەپىۋىيلىك، مول ئۇچۇرغا تويۇنغان» خەلقئارا ئۆلچەمدىكى بۇ ماقالەڭلەرنى دەرسلىك كىتاپقا ۋاقتىدا كىرگۈزىۋېلىڭلار.

     2،ئۈمىد  ئۆز نۇتقىدا تەپ تارتماستىن «كىتاب ئوقۇماسلىق»'،«كىتاب ئەسقاتمايدۇ» سەپسەتىسىنى بازارغا سېىلىپ،بارلىق كىتاب خۇمار ئاۋامنىڭ  نىرۋىسىغا قاتتىق تېگىپ،ئىلىم ساھەسىنىڭ ھۆرمەت نەزىرىدىن قاتتىق چۈشتى. ئېھتىمال ئۇ، مەن ئەخلەت كىتابلارنىڭ تولالىقىدىن بىزارلىقىمدا شۇنداق دېگەن دەپ ئۆزىنى ئاڭلىشى مۈمكىن.بىراق بۇ سەۋەپ ئاقمايدۇ.چۈنكى كىتاب ئوقۇمايدىغان ئەڭ ياخشى ئادەممۇ كىتاب ئوقۇيدىغان ئەڭ ئەسكى ۋە يارامسىز ئادەمدىن كۆپ ياخشى.ئەلۋەتتە ئەخلەت كىتابلارنى، توكسۇنلۇق كىتابلارنى ئوقۇغاندىن ئوقۇمىغان ياخشى ،ئەمما،ئەقىللىق كىتاب ئوقۇيدىغان ئادەم نېمىنى قانداق كىتابلارنى ئوقۇش كېرەكلىكىنى ھامان بايقاپ ئالالايدۇ.
‏--------
‏ئۇستازىڭىز ئەسلىدە ئۈمىد غەنى ئەپەندى توغرىسىدىكى تەنقىتنى ئايرىم ماقالە قىلىپ يازغان بولسا مۇۋاپىق بولاتتى. چۈنكى، ئۈمىد غەنى ئەپەندى ئەلى قۇربان توغرىسىدا ساغلام بولمىغان غەرەزدە كېكەچلەپ بىر نېمىلەرنى دېگەنىدى. سىزنىڭ ئىككىسىنى بىرلا ۋاقىتتا تىلغا ئېلىشىڭىز ئوقۇرمەنلەردە ئىككىسىنى بىر جاڭگالنىڭ بۆرىلىرىدەك كۆرسىتىپ قويىدۇ. مەن بىلىكيارنىڭ بۇ يازمىسىغا گەپ قىلىشىمدا ئەلى قۇرباننىڭ تەرىپىنى قىلىش مەقسىدىم بار. ئەلى قۇربان ئۆزگىچە بىر تالانت ئىگىسى! قاتمال تەپەككۈر ئادىتىنى بومباردىمان قىلىشتا ئۇنىڭدەك چېچەن نامزات يوق!
‏شۇڭا ئۈمىت غەنى ئەپەندىنىڭ مېجەز- خارەكتىرىنى ئەلى قۇربان ئەپەندىگىمۇ چاپلاپ قويسىڭىز بۇ نېمىڭىز خەلقئارا سەۋىيە ئەمەس، سىز باشقۇرىۋاتقان تەراكرۇر زەننىڭ سەۋىيىسىمۇ بولالمايدۇ ئەپەندىم. ئەلى قۇربان ھاكاۋۇر كىشى ئەمەس. ئەكسىچە، ئىلىمنى تەجرىبە قىلىش ئۈچۈن ئاياق مايلىغۇچى ۋە سەيچى بولۇپ ئەلگە چۆكەلەيدىغان ئادەم.

ئاخىرىدا دەپ قويىدىغان گېپىم، ئۆزىنى كاتتا زىيالىي سانايدىغان تەقلىدچى زىيالىي بولمىش بىلىكيار ئەپەندى توردىكى تۆۋەن سەۋىيىلىك ۋاراڭ-چۇرۇڭ ۋە ئەلى قۇرباننىڭ مۇۋەپپىقىيەتلىرىدىن ئىچىگە قان كەتكەن بەزى ناكەس ئىلىمگەرلەرنىڭ چاياندەك چېقىشلىرىدىن ئىلھام ئېلىپلا بۇنداق نەرسىلەرنى ئالدىراپ يازماسلىقى كېرەك ئىدى.

بۇ تىما ئەجەپ قىزىپ كىتىپتۇغۇ، ئادەم تىللاپ ئوينايدىغان  كۈنكەن ئەسلى، تور مەسئۇللىرىمۇ قۇرۇق قالماپتۇ！

يۇقارقى ئىنكاسىم سىزمۇ ئىنكاس يېزىڭ دېگەنلەرنىڭ تەلىپىگە ئاساسەن يېزىلدى، يەكۈنۈم ھەممەيلەن ئىزدىنىۋېتىپتۇ.

خەيرىلىك سەھەر! تورداشلار.
ئەمەلىيەتتە،بۇ ماقالىنى مەن ژورنالدا كۆرگەندىكى بىلەن ئوخشىمايدىغان يەرلىرى خىلى كۆپكەن. بىلىكيارنىڭ بەزى تەنقىدلىرىمۇ بىر ئاز قوپال كەتكەن يەرلىرى باركەن.
بۇ تېما ھەققىدىكى مۇھاكىمە ئىنكاسلاردا بىر ئېغىزمۇ ئىلمىي مۇھاكىمە پۇرىقى يوققا؟قارىسام تېما ئىگىسى تولىمۇ پاكىتلىك ئىلمىي تەنقىدلەر ئوتتۇرىغا قويۇپ،بىز بولساق تېما ئىگىسىنىڭ ئەسىرى ئۈستىدىكى سەۋەنلىكىنى تەنقىدلەش ئورنىغا ئۇنىڭ ئۆزىنى تىللاپ كەتسەك،ئەمەلىيەتتە ئۆزىمىزنى تىللىغاندەك ئۆزىمىزنى پەسلەشتۈرگەندەك ئىش بولمامدۇ؟قىرىنداشلار.بىز بىرەسىنى تىللىساقمۇ ئۆزىمىزنىڭ تولىمۇ بىلىمسىز ۋە تەربىيەسىزلىكى چاندۇرماسلىق ئاساسىدا تىللىمامدۇق دەيمەن. ياكى بولمىسا ئىلمىي پاكىتلىق ھالدا مۇشۇنىڭدەك بىرەرە پارچە ماقالە يېزىل ئېلان قىلىپ مۇنازىرلەشسەكمۇ بولىدىغۇ؟ قۇرۇقتىنقۇرۇق ئادەم تىللاپ قۇرۇق تالىشىپ يۈرۈشنىڭ نېمە زۆرۈيىتى باردۇ دەيمەن؟ بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Xakile تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-11-18 12:17  

      يەنىلا، خانىم-قىزلار كەڭ قورساق ئوخشايدۇ، لىللا گەپ قىلىپسىز. ئەسلىدە، ‹‹ ئويناپ سۆزلىسەكمۇ، ئويلاپ سۆزلىشىمىز  ›› -  كېرەك ئىدى. يەنە ئەسلىدە، ‹‹ ئەنئەنىلىك بىلەن زامانىۋىيلىق  قوشماقلار ›› ئىدى.  كۈندۈزى ‹‹ باش-كۆزنى يارغان ›› بىلەن، ئاخشىمى بىر تۆشەكتە  باغباغلىشىپ ياتىدىغان........

دۇنيادا ھەرقانداق  ئەقلى ھۇشى جايىدا كىشى يۇسۇف خاس ھاجىپ ياكى ئېينىشتىيىننىڭ چىچقان« پوقى»مۇ ئەلى قۇرباندىن ئۇلۇغ ئىكەنلىكىنى ھەممە ئادەم ھىس قىالالايدۇ. بۇ بىلىپ تۇرۇپ تالىشىۋىرىشنىڭ يەنە نېمە ھاجىتى ؟

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Xakile تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-11-18 14:11  

سەندەك نېمىلەرنىڭ ئېتىقادىنى ھەرقانچە پوملىسا سۈرىيىنى خانىۋەيران قىلغان ئايس-ئايس فاشىسىتلىرى، ئافغانىستان، ئىران، پاكىستاننى جاھالەتكە پاتۇرغان بىرنېمىلەرنىڭ باش لاتىسىدىكى بىر تەر دېغىچىلىك كېلەر. سانسارانى تىللىغۇڭ بولسا سانسارانىڭ ئۆزىگە بېرىپ-دە. دوكتۇر سانسارا ئاپتۇنۇم رايونىمىزنىڭ مائارىپ ئىشلىرىغا ئۆچمەس تۆھپىلەرنى قوشۇۋاتىدۇ.

    ئەتتىگەندىلا  چۇۋۇلۇپ كېتىپسىزغۇ، تىك ئۇچار بارما ؟