يازغۇچىلار تورى

كۆرۈش: 1626|ئىنكاس: 38

تۇرغۇن مىجىت: يازغۇچىلار قانۇن ئۆگىنىشى كېرەكمۇ

[ئۇلانما كۆچۈرۈش]


يازغۇچىلار قانۇن ئۆگىنىشى كېرەكمۇ


تۇرغۇن مىجىت



بۇ يىل 4-ئاينىڭ 10-كۈنى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق يازغۇچىلار يېڭىدىن تەكلىپ قىلىنغان تەكلىپلىك يازغۇچىلار خىزمەت يىغىنى چاقىردى. يىغىنغا يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ رەئىسى ئازاد رەھمىتۇللا سۇلتان مۇئەللىم، مۇئاۋىن رەئىس، يازغۇچى غەيرەت ئاسىم، مۇئاۋىن رەئىس، يازغۇچى ئېركەش قورمانبېك قاتارلىق رەھبەرلەر قاتنىشىپ مۇھىم يوليۇرۇقلارنى بەردى، شۇنداقلا يىغىنغا قاتناشقان يازغۇچى، شائىرلاردىن كۈتىدىغان تەخىرسىز، مۇھىم مەسىلىلەر توغرىسىدا ئالاھىدە تەشەببۇسلارنى ئوتتۇرىغا قويدى. چۈشتىن بۇرۇن كۈن تەرتىپ بۇيىچە تەكلىپلىك يازغۇچىلارغا گۇۋاھنامە تارقىتىش ۋە باشقا ئىشلار ئورۇنلاشتۇرۇلغاندىن كېيىن، چۈشتىن كېيىن مەرھۇم سەيپىدىن ئەزىزى ئەپەندىمنىڭ ھايات پائالىيەتلىرى تۇنۇشتۇرۇلغان ھۆججەتلىك فىلىم قۇيۇلدى. ئارقىدىن ئەدەبىي ئاخبارات يازغۇچىسى تونۇلغان ئادۋوكات ئەركىن روزى ئەپەندىم قانۇن-تۇزۇم مەسىلىسى ۋە نۆۋەتتىكى مىللەت ئېڭىدا ساقلىنىۋاتقان مەسىلىلەر توغرىسىدا بىر سائەتتىن ئارتۇق سۆزلىدى.
باشتا مەن ئەركىن روزى ئەپەندىمنىڭ قانۇن توغرىسىدا لېكسىيە سۆزلەيدىغانلىقىنى ئاڭلاپ بەك خوش بولغان ئىدىم، لېكىن ئۇنىڭ سۆزلىرى ئاخىرلاشقاندىن كېيىن مەن قىلچە قانائەت ھاسىل قىلمىدىم. ئەسلىدە ئۇنى بىر ئادۋوكات، شۇنداقلا بىر قانۇنشۇناس بولغاندىن كېيىن، چوقۇم كىشىلەرنىڭ قانۇنىي چۈشەنچىسى، قانۇننىڭ ھەقىقىي ماھىيىتى توغرىسىدا ئەتراپلىق سۆزلىشى مۇمكىن دەپ ئويلىغان ئىدىم. ئەپسۇس، بۇ لېكسىيە مەن ئويلىغاندەك بولمىدى. ئەركىن ئەپەندى مىللىتىمىزدىكى نادانلىق، بالا تەربىيەلەشنىڭ يېتەرسىزلىكى، قانۇنىي جازاغا ئۇچرىغان بىرقىسىم ياشلارنىڭ نادانلىقى توغرىسىدا تولىمۇ دوگما بىر ھالەتتە لېكسىيەسىنى ئاخىرلاشتۇردى ( بەلكىم ئۇ يازغۇچىلار قانۇننى تولۇق چۈشىنىدۇ دەپ ئويلىسا كېرەك). مەن ئۇنىڭ سۆزلىرىنى ئاڭلاپ خۇددى 90-يىللاردىكى ئومۇمىي يۈزلۈك ئەۋج ئالغان مىللەتنى تەنقىدلەش توغرىسىدىكى ماقالىلەرنى قايتا ئوقۇغاندەك ھېس قىلدىم. شۇ چاغدا بىر قىسىملار تازا قايناپ چۈشۈپ كەتكەندە، يەنە بىر قىسىملار خۇددى بالىنى قارا قويۇق ئەدەبلىگەندەك ھە دېسىلا بۇنداق ماقالىنى يېزىۋەرمەي، مىللەتنى بۇ نادانلىقتىن قۇتقۇزۇشقا ئۇرۇنۇش توغرىسىدىكى كۆزقاراشلىرىنى ئوتتۇرىغا قويغاندىن كېيىن، بۇ قايناشلارمۇ سەل بېسىقىغا چۈشۈپ قالغان ئىدى.
ئەركىن ئەپەندىنىڭ سۆزىدىن كېيىن ئازاد مۇئەللىم ۋە غەيرەت ئاسىملار سۆز قىلىپ، نادانلىق، شۇنداقلا قايمۇققان بىر قىسىم كىشىلەرنىڭ ئەسەبىيلىك، تېرورلۇقتىن ئىبارەت پۈتۈن دۇنيا خەلقى نەپرەتلىنىۋاتقان قىلمىشلارنى سادىر قىلىپ، مىللەتنىڭ شەنىگە داغ چۈشۈرۈۋاتقان ئىشلىرى ئۈستىدە توختالدى. يازغۇچىلارنى ئەدەبىياتنىڭ رولى ئارقىلىق بىرقىسىم تەخىرسىز تېمىلارنى يورۇتۇشقا چاقىردى. كېيىن گۇرۇپپىلار بۇيىچە مۇزاكىرە قىلىش، مۇزاكىردىن كېيىن پىكىر بايان قىلىشلار بولدى. بىرنەچچە قەلەمدىشىمىز ئىلگىرى بۇ تەرەپلەرگە دىققەت قىلمىغانلىقى، بۈگۈندىن باشلاپ قايتىدىن ئويلىنىش قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈردى. يەنە بەزىلەر ئىلگىرى بۇ تېمىدىن ئەگىپ ئۆتۈپ كەتكەنلىكىنى، ئەمدى چوقۇم مۇشۇ تېمىنى ئاساس قىلىپ يازىدىغانلىقىنى ئېيتىشتى. مەن تېخىمۇ بەك ھەيران قالدىم ئەجەبا ئۇلار ئىلگىرى نېمىنى ئويلىغان بولغىيدى؟ مىللەتنى خاراپلىققا، ھالاكەتكە يۈزلەندۈرىدىغان چوڭ ئىشلارغا زادىلا دىققەت نەزەرىنى ئاغدۇرماي يۈرگەن بولغىيمىدى؟
مەن تېخى ئۇلارنىڭ كاللىسىدا نېمىنى يېزىش توغرىسىدىكى ئۇقۇمنىڭ يەنىلا ئايدىڭلاشمىغانلىقىنى، پەقەت گەپ قىلىش زۆرۈرىيىتى بولغاچقىلا، رەسمىيەت يۈزىسىدىن يۇقىرىقىدەك سۆزلەرنى دەپ قويىۋاتقانلىقىنى ھېس قىلدىم. بەزى ئويلىغانلىرىمنى دەي دېسەم سۆزلەش ۋاقتى بەك قىسقا بولغاچقا، ئويلىغانلىرىمنى تولۇق ئىپادىلەپ بېرەلمەيدىغانلىقىمغا كۆزۈم يېتىپ ئىپادە  بىلدۈرمىدىم. لېكىن يىغىندىن قايتىپ كېلىپمۇ بۇ مەسىلە ئىزچىل كاللامنى پىرقىراپ يۈردى. ئاخىرى قەلەم ئارقىلىق ئويلىغانلىرىمنى ئوتتۇرىغا قۇيۇش ئۈچۈن بۇ يازمىنى يېزىپ ئولتۇرۇپتىمەن.

1

مېنىڭ ئوتتۇرىغا قويماقچى بولغىنىم قانۇن توغرىسىدا ئىدى، گەپ سەل ئۇزىراپ كەتتى. قانۇن- كىشىلەر بىلىدىغان، لېكىن ماھىيىتىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا يەنىلا خەلق تېخى ھەقىقىي بىلىپ بولالمىغان بىر ئۇقۇم.
دۆلىتىمىز مىڭ يىللىق فىئۇداللىق تۈزۈم ئاسارىتىن ئاخىرى يېڭى جۇڭگو قۇرۇلغاندا قۇتۇلۇشقا مۇۋەپپەق بولدى.دۆلەتنى قۇدرەت تاپقۇزۇش ئۈچۈن نۇرغۇن ئىزدەندى. تەدبىر بەلگىلەش جەريانىدا بەزى خاتالىقلار سادىر بولغان بولسىمۇ، 80- يىللاردىكى يېڭىچە ئىسلاھات، ئېچىۋېتىش سىياسىتىنى يولغا قۇيۇپ، 30 يىل جەريانىدا مىسلىسىز تەرەققىياتلارنى بارلىققا كەلتۈردى. دۆلەتنى تېخىمۇ مۇكەممەللىككە، تىنچلىققا، تەرەققىياتقا ئېرىشتۈرۈش ئۈچۈن نۇرغۇن قانۇنلار تۈزۈلدى. دۆلەت يېڭى قۇرۇلغاندا ساۋاتسىزلىق ئېغىر، فىئۇدالىزملىق ئاڭ تەلتۆكۈس يوقىتىلمىغاچقا، ھۆكۈمىتىمىز پۇقرالارنىڭ ئاڭ- سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈشكە ناھايىتى زور كۈچ سەرپ قىلدى. قانۇن تەدرىجىي مۇكەممەلشىشىكە قاراپ يۈزلەنگەن بولسىمۇ، دۆلىتىمىز ئۇنى قاتتىق ئىجرا قىلىشقا ئالدىرىمىدى. سىرتتىكىلەر دۆلىتىمىزنى قانۇنى ئاساسى، قانۇننى ئىجرا قىلىشى ئاجىز دەپ ئەيىبلىگەن بولسىمۇ، بۇنىڭغا پەرۋا قىلماي ئۆز ئالاھىدىلىكىنى چىقىش قىلىپ، تەرەققىيات يۆلۈنۈشىدە چىڭ تۇردى. تۈتۈننىڭ دەردىنى مورا بىلىدۇ. خەلقنىڭ ئاڭ-سەۋىيەسى تۆۋەن، قۇنۇن تەشۋىقاتىنى كۈچەيتمەي تۇرۇپ، بىراقلا يۇقىرى بېسىمدا ئىجرا قىلسا، نېمە ئىشلارنىڭ بولۇپ كېتىشى كۆڭۈلگە ئايان. بۇ قانداقتۇر دۆلىتىمىزنىڭ قانۇن يۈرگۈزۈشكە ئاجىز كەلگەنلىكىدىن ئەمەس، يەنىلا پۇقرالانى ئاسرىغانلىق، كۆيۈنگەنلىك، مۇنداقچە ئېيتقاندا پۇقرالارغا يول قويغانلىق دەپ چۈشىنىش ئاقىلانىلىك بولسا كېرەك. 30 يىلدىن ئارتۇق ۋاقىت دۆلىتىمىزنىڭ قانۇن تەشۋىقات مەزگىلى بولدى. گەرچە يۇقىرىدىكى پىلان ياخشى بولسىمۇ، تۆۋەندە ئىجرا قىلىش ياخشى بولمىدى. مەسىلەن، قانۇن تەشۋىق قىلغۇچىلار كوچا-كويلاردا شەكلەن تەشۋىق ئېلىپ بېرىش، قانۇن ماددىلىرىنى بىرقېتىمدىن ئوقۇپ قۇيۇش، گېزىتلەردە يېڭىدىن ماقۇللانغان قانۇن-نىزاملارنىڭ ئېلان قىلىش ۋاقتى بىلەن ماددىلار بىر پۈتۈن ئېلان قىلىنىش بىلەنلا كۇپايىلەندى. قانۇن تۈزۈشنىڭ ئاساسى، قانۇننىڭ ماھىيىتى، ئۇنىڭ تەشۋىقات باسقۇچى ۋە ئىجرا قىلىش جەريانى،يۈرگۈزۈلگەندىن كېيىنكى قانۇننىڭ بېسىمى ھەقىقىي دەرسلىك سۈپىتىدە ئەتراپلىق تەشۋىق قىلىنمىدى. خەلقنى قانۇن-نىزام چۈشەنچىسى جەھەتتە كۆك نامرات دېيىشكە بۇلاتتى. ھەتتا ھۆكۈمەت خىزمەتچىلىرى ئىچىدىمۇ قانۇن چۈشەنچىسى بەكلا يۈزەكى بولدى. پۇرسەت كېلىپ چەتئەلنى كۆرۈشكە مۇيەسسەر بولغان بىر قىسىملار ئۇ يەردىكىلەرنىڭ كارامەت قائىدىلىك ئىكەنلىكىنى، ئۆزلىرى كوچىدا چېكىپ تاشلىۋەتكەن تاماكا كۆتەكلىرىنى ئۇلارنىڭ تېرىپ تاشلىۋەتكەنلىكىدىن ھەيران قالغانلىقىنى كېرىلىپ تۇرۇپ سۆزلەشتى. ئۇلارنىڭ قانۇن بۇيىچە ئىدارە قىلىنىۋاتقىلى 200 يىلدىن ئاشقانلىقىنى. ناۋادا بىز كىچىك ئىش دەپ قارىغان كوچىغا قالايمىقان تۈكۈرۈش، تاماكا كۆتەكلىرىنى تاشلاش قاتارلىق ئىشلار سادىر بولسا 200-300 دوللار جېرمانە تۆلەيدىغانلىقىنى، ھەتتا بىر ئاخشام ھەپسىدە ياتىدىغانلىقىنى بىلىشمىدى. چەتئەلنىڭ «ئەدەپ-قائىدىلىرى» نى ئېغىز –ئېغىزىغا تەگمەي ماختاشتى-يۇ، قانۇنغا قانداق رىئايە قىلىش توغرىسىدا كاللىسىنى سىلكىۋېتىپ ئويلاپ باقمىدى. جەمئىيىتىمىزدە نۇرغۇن پىسخولوگىيە دوكتورلىرى يېتىشىپ چىقىپ، جاي-جايلاردا پىسخىك مەسلىھەت بېرىش، لېكسىيەلەر ئەۋج ئېلىپ كەتكەن بولسىمۇ، قانۇندىن ھەقىقىي رەۋىشتىكى ئەستايىدىل مەسلىھەت، لېكسىيە بەرگۈچىلەر چىقمىدى. قانۇن بولسىمۇ، بولمىسىمۇ بولىدىغان نەرسىدەك بىپەرۋا قاراشتۇق. مەيلى پۇقرا بولسۇن، مەيلى ھۆكۈمەت خىزمەتچىلىرى بولسۇن قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلىرى يۈز بەرگەندە ئۆكۈنۈش، قىلمىشىغا تۆۋە قىلىش ئورنىغا مۇناسىۋەت، « يول» ئارقىلىق، قانۇننىڭ جازاسىدىن قۇتۇلۇشقا ئۇرۇندى. دۆلىتىمىزدە 500 دىن ئارتۇق قانۇن-نىزامنىڭ ماقۇللانغانلىقىنى ئاڭلاشتى-يۇ، قانۇنغا خىلاپلىق قىلغاندا قانداق ئاقىۋەتلەرنىڭ كېلىپ چىقىدىغانلىقى، ئائىلىلەرنىڭ خانىۋەيران بولىدىغانلىقىنى ئويلاشمىدى. قانۇننى ئېقى قەغەز، قارىسى سىيا ھۆججەت دەپلا ئاددىي قاراپ قېلىشتى. خۇددى جاھاننىڭ ئىگىسى يوقتەك خالىغاننى قىلىپ، « ئاكاڭ قارىغاي جاھاندا بىر» دەپ مەيدىسىنى كېرىپ يۈرگەنلەر قانۇندىن ئىبارەت بىر دۆلەت قىلىچىنىڭ كۈچىنى تولىمۇ ئاجىز چاغلاپ قالدى. يەنە بەزىلەر نادانلىق پاتقىقىغا پېتىپ، ئېشەكنىڭ قۇيرىقىغىغا باغلانغان تۆگىدەك ئاقىۋىتىنىڭ نېمە بولۇشىنى بىلمەي، يولنىڭ قاراڭغۇ، تۇيۇق بۇلىشى بىلەن كارى يوق كېتىۋەردى.

2

مېنىڭچە مەدەنىيەت نادانلىقى بىلەن قانۇننى چۈشىنىش جەھەتتىكى ئىش باشقا-باشقا گەپ.
ھۆكۈمىتىمىز 2013-يىلىدىن باشلاپ دۆلەتنى قانۇن بۇيىچە ئىدارە قىلىش ئىستراتېگىيەسىنى ئوتتۇرىغان قۇيۇپ، كۈچلۈك چاقىرىق قىلدى. بىر يىلغا يېقىن ۋاقىت يەنىلا پۇرسەت بەرگەندەك ئۆتۈپ كەتتى. ھەتتا ئۆزىنى خېلى ئاڭلىق ساناپ يۈرگەن بىر قىسىم كىشىلەر ھېچ ئويلانمايلا « دۆلەتنى قانۇن بۇيىچە ئىدارە قىلىمىز دەيدۇ، نەچچە يىلدىن بېرى نېمە بىلەن ئىدارە قىلغان ئىدىكىن» دەپ كىنايە قىلىشتى. شۇنچە يىللاردىن بېرى قانۇن تەشۋىقات مەزگىلى بولغانلىقىنى، يەنى، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى پۇقرالارغا زور دەرىجىدە پۇرسەت بەرگەنلىكىنى خىيالىغا كەلتۈرۈپمۇ قۇيۇشمىدى. مانا بۇ دەل ئومۇمىي خەلقىمىزدىكى قۇنۇن چۈشەنچىسىنىڭ ئاجىز ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىدۇ.
قانۇن بۇيىچە ئىدارە قىلىش باشلاندى. ئەزەلدىن قانۇن -نىزامغا سۇس قاراپ كېلىۋاتقان كىشىلەر نېمە ئىش بولۇۋاتقانلىقىنى بىلەلمەي گاڭگىراشتى. يۇقىرىسى مەركەز رەھبەرلىرىدىن  تارتىپ تۆۋىنى ئاۋام پۇقراغىچە قانۇنغا خىلاپلىق قىلغانلىكى ئادەمگە قىلچە يۈز خاتىرە قىلىنماي قانۇننىڭ جازاسىغا تارتىلدى. بۇ يەردە شۇنى تەكىتلەش زۆرۈركى،  قانۇننى چۈشەنچە بىلەن مەدەنىي نادانلىق باشقا –باشقا ئىش. مەسىلەن، قانۇننىڭ جازاسىغا ئۇچرىغان 40مىڭغا يېقىن ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى رەھبىرى كادىرنى كىممۇ نادان دېيىشكە پېتىنالىسۇن ؟ ئۇلار دەۋرنىڭ ئاۋانگارتلىرى، دۆلەتنىڭ زىيالىيلىرى ئەمەسمىدى؟ بۇنىڭ ھەممىسى قانۇنغا سەل قارىغانلىق، قانۇننىڭ تەشۋىقاتچىلىق دەۋرىدىكى ئۆتكۈنچى پۇرسەتنى خاتا مۆلچەرلىگەنلىكتىن باشقا نەرسە ئەمەس.
دۆلەتنى قانۇن بۇيىچە ئېدارە قىلىش رەسمىي باشلاندى. مەيلى كىچىك بولسۇن، مەيلى چوڭ بولسۇن، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىڭىز بايقالغان ئىكەن، سىزنىڭ دۇچ كېلىدىغىنىڭىز قانۇننىڭ جازاسى.

3

مەن بۇ قېتىم ئەركىن روزى ئەپەندىمنى قانۇن تورىسىدا جەمئىيەتتە يۈز بەرگەن نامۇۋاپىق ئىشلارنىلا ئەمەس، قانۇنغا ئائىت مۇھىم چۈشەنچىلەرنى بېرەرمىكىن دەپ ئويلىغان ئىدىم. لېكىن ئۇنداق بولمىدى. ھەتتا نەسر يازغۇچىسى، ئادۋوكات گۈلباھار ئەزىزگە سۆز نۆۋىتى كەلگەندىمۇ خەلقىمىزدىكى نادانلىق ئۈستىدىن ئۇھسىنىش ئىچىدىكى پاراڭلار بىلەن ئاخىرلاشتى. مەن شۇنى ئويلاشنىڭ زۆرۈرلۈكىنى ھېس قىلدىمكى، بۇ مەسىلىنى خەلقنىڭ نادانلىقىدىن ۋايساش، نۆۋەتتە يۈز بېرىۋاتقان ئەسەبىيلىك، تېرورلۇقتىن ئىبارەت دۇنيا خەلقى نەپرەتلىنىۋاتقان جىنايەتنى پاش قىلىش، تەنقىد قىلىش، ياكى شۇنداق بىر ۋەقەنى ئەسەردە ئەكس ئەتتۈرۈپ قۇيۇش بىلەن بۇ مەسىلىنى ھەل قىلغىلى بولمايدۇ.شۇنداقلا خەلقنىمۇ يېتەكلىگىلى بولمايدۇ. بىز زادى نېمىنى يازىمىز؟
يۇقىرىدىكى بىرنەچچە قەلەمدىشىمىزنىڭ بۇ تېمىلارغا بۇنىڭدىن كېيىن ئەھمىيەت بېرىشكە كۈچەش توغرىسىدىكى پىكىرلىرى بىر رەسمىيەت خالاس. ئۇلارنىڭ ئىلگىرى ئويلىمىغانلىقىمۇ يالغان. تەڭدىن تولىسى قىرىق ياشتىن ھالقىغان، قەلەم تۇتىۋاتقانلىقىغا ئالدى ئون بەش- يىگىرمە يىللاردىن بولغان بىر قەلەمكەشنىڭ بۇ تېمىلارنى ئويلىماي تۇرۇشى مۇمكىنمۇ؟ ئەمەلىيەتتە بۇ تېمىلار ئالىقاچان ئەدەبىياتىمىزدا روشەن ياكى ۋاسىتىلىك تىلغان ئېلىنىپ تۇردى. لېكىن خەلققە زادى نېمىنى بىلدۈرۈشنى بىلەلمىدۇق. ئاددىيسى ئۆزۈمنى ئېلىپ ئېيتسام،  مەن كىتابخانلارغا قانۇننى ھېس قىلدۇرۇشنىڭ مۇھىملىقىنى ئاز-تولا ھېس قىلغان. يېقىنقى يىللاردا يېزىۋاتقان ئەسەرلىرىمنىڭ كۆپىنچىسىدە بىر ساقچىنىڭ ئوبرازى بار ئىدى. مەن شۇ ئارقىلىق جەمئىيەتنىڭ قانۇندىن ئايرىلالمايدىغانلىقىنى، ئۆزىنى بىلمىگەندە ھەرقاچان قانۇننىڭ چەكلىمىسىگە ئۇچىرايدىغانلىقىنى ئاگاھلاندۇرۇپ تۇرۇشنى ئۇنتۇمىدىم. لېكىن بۇ خىل ئۇسۇل بەزىلەرگە بىمەنە تۇيۇلدى. ھەتتا ماڭا ئۇچۇق پىكىر بەرگەنلەرمۇ بولدى. بىز قەلەمكەشلەر ئىچىدىمۇ قانۇن چۈشەنچىسى بەك تۆۋەن. ئۆيلىرىمىزدىن ھەرخىل ئەدەبىيات ئېقىملىرىغا دائىر كىتابلار چىقسىمۇ، قانۇنغا دائىر كىتابلار چىقمايدۇ. ئەدەبىياتنىڭ ئەدەم تەربىيەلەش رولى يوق دەيمىز، لېكىن ئۇنىڭ يېتەكلەش رولىغا سەل قاراشقا بولمايدۇ. خەلقىمىزنى نۆۋەتتىكى قاراڭغۇ بالادىن قۇتقۇزىمىز، ئۆزىمىزنىڭ يازغۇچىلىق بۇرچىنى ئاقلايمىز دەيدىكەنمىز، مېنىڭچە ئىشنى يۇقىرىقىدەك ۋەقەلەرنى تەسۋىرلەپ قۇيۇش ئەمەس، ھەممىمىزنىڭ ئورتاق قانۇن چۈشەنچىسىنى ئاشۇرۇشقا تىرىشىشىمىز كېرەك. قاچانكى خەلقىمىز قانۇننى چۈشۈنۈپ، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلاردىن يىراق تۇرغاندا، قانۇن ئارقىلىق ئۆز-ئۆزىنى قوغدىغاندا  تەرتىپلەر ئىزىغا چۈشىدۇ، جەمئىيەت مۇقىملىشىدۇ، تەرەققىيات يۈكسىلىدۇ.
ئاخىرقى تەكلىپىم شۇكى، ئاپتونوم رايونلۇق يازغۇچىلار جەمئىيىتى كۆپلىگە ئەدەبىيات تەربىيەلەش كۇرسلىرىنى ئۇيۇشتۇرغان بولسىمۇ، يازغۇچى، شائىرلارغا قارىتا قانۇن بىلىملىرىدىن لېكسىيە بېرىدىغان پائالىيەتلەرنى ئۇيۇشتۇرمىدى. رەھبەرلەر مۇشۇنى بىر ئويلىشىپ باقسا.
ئاخىرىدا يەنە دەيدىغىنىم، بۇ بىر ئىزدىنىش. گەپلىرىم تاققا- تۇققا، جايىغا چۈشمەي قالغان بۇلىشى مۇمكىن. بىراق ئويلىغانلىرىمنى سەمىمىيلىك بىلەن ئوتتۇرىغا قويدۇم. دوستلارنىڭ تۇلۇقلاپ تۇرۇشىغا ئىشىنىمەن.
2015-يىلى 4-ئاينىڭ 27-كۈنى
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   kiwirhemit تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-4-30 11:46  


ئىنكاس

جابدۇق پاش قىلىش

ۋاقتى: 2015-4-28 20:32:04 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ئالدىراشچىلىقتا تولوق ئوقۇيالمىغان بولساممۇ نىمە دىمەكچى بولغىنىڭىزنى بىلگەندەك بولدۇم. يازغۇچىلار ئۇنىڭسىزمۇ كۆپ نەرسىلەرنى ئۇگىنۋاتسا ئەمدى قانۇن قوشۇلۇپ تىخمۇ يۇكى ئىغرلايدىغان بولدى دە؟ مەن ھەۋەسكار ئەگەر ئەسەر يىزىشقا توغرا كەلسە يەنى ئەسەردىكى مەلۇم ۋەقەلككە قانۇن بىلىش زۆرۇر بولوپ قالغاندىلا شۇنىڭغا  مۇناسۋەتلىك قانۇننىلا ئۇگەنگەن بولاتتىم. گپىم خاتا بولسا چىرايلىق تەنقىدلىشىڭلارنى ئۇمۇد قىلىمەن.

ۋاقتى: 2015-4-28 21:47:35 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
      بۇ ماقالىدە تولىمۇ تەخىرسىز بىر تېما ئوتتۇرىغا قۇيۇلۇپتۇ، مېنىڭچىمۇ قەلەمكەشلەر چوقۇم قانۇن ئۆگىنىشى، قانۇن بىلىملىرىدىن خەۋەردار بولۇشى، قانۇن ئېڭى يوقىرى بولۇشى ، ئۆز ئەسەرلىرىدە ئوقۇرمەنلەرگە خاتا ئۇقۇم بېرىپ قۇيۇشتىن قەتئىي ساقلىنىشى كېرەك.
    بىز قەلەمكەشلەر ئىچىدىمۇ  بەزىلەرنىڭ قانۇن چۈشەنچىسى بەك تۆۋەن. ئۆيلىرىمىزدىن ھەرخىل ئەدەبىيات ئېقىملىرىغا دائىر كىتاپلار چىقسىمۇ، قانۇنغا دائىر كىتاپلار چىقمايدۇ. ئەدەبىياتنىڭ ئادەم تەربىيلەش رولى يوق دەيمىز، لېكىن ئۇنىڭ يېتەكلەش رولىغا سەل قاراشقا بولمايدۇ. خەلقىمىزنى نۆۋەتتىكى قاراڭغۇ بالادىن قۇتقۇزىمىز، ئۆزىمىزنىڭ يازغۇچىلىق بۇرچىنى ئاقلايمىز دەيدىكەنمىز، مېنىڭچە ئىشنى يۇقارقىدەك ۋەقەلەرنى تەسۋىرلەپ قۇيۇش ئەمەس، ھەممىمىزنىڭ ئورتاق قانۇن چۈشەنچىسىنى ئاشۇرۇشقا تىرىشىشىمىز كېرەك. قاچانكى خەلقىمىز قانۇننى چۈشىنپ، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلاردىن يىراق تۇرغاندا، قانۇن ئارقىلىق ئۆز-ئۆزىنى قوغدىغاندا  تەرتىپلەر ئىزىغا چۈشىدۇ، جەمئىيەت مۇقىملىشىدۇ، تەرەققىيات يۈكسىلىدۇ.
       ئاپتۇرنىڭ يۇقارقى سۆزى بۇ نوقتىنى يەنىمۇ چوڭقۇر دەلىللەپ تۇرۇپتۇ. ئاپتۇرنىڭ قەلىمىگە بەرىكەت تىلەيمەن.  مۇنبەرداشلارنىڭ بۇ تېمىدا يېڭى -يېڭى پىكىرلەرنى ئوتتۇرىغا قۇيىدىغانلىقىغا ئىشىنىمەن.
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئا.ئا.سەئىدى تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-4-28 21:51  


ۋاقتى: 2015-4-28 21:48:53 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
يازغۇچى تۇرغۇن مىجىت ئىنتايىن مۇھىم بولغان بىر مەسىلىنى ئوتتۇرىغا قويۇپتۇ.بىز ھازىر قانۇن ئارقىلىق ئىدارە قىلىنىغان جەمىيەتتە ياشاۋاتىمىز.مۇبادا ئەدەبىي يېزىقچىلىق قانۇندىن
(قانۇنى تەررتىپلەردىن )ئايرىلىدىغان بولسا ئۇنىڭ ھالى نېمە بولماقچى؟!
بۇ ئەلبەتتە ئويلۇنۇشقا  تېگىشلىك مۇھىم مەسىلە بولىشى كېرەك.
يازغۇچى تۇرغۇن مىجىتنىڭ مانا مۇشۇنداق مۇھىم بىر مەسىلىنى يازغۇچى،شائىر ۋە ئوقۇرمەنلەرنىڭ ئېسىگە سالغانلىقى قوللاشقا ،مۇئەييەنلەشتۈرۈشكە تېگىشلىك ياخشى ئىش .رەھمەد ،ئېنىم تۇرغۇنجان!

ۋاقتى: 2015-4-28 21:50:13 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ياخشى بىر تىما يوللاپسىز ئەجرىڭىزگە رەھمەت.

 ئىگىسى| ۋاقتى: 2015-4-28 22:18:50 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
رەيھانگۇل يوللىغان ۋاقتى  2015-4-28 20:32
ئالدىراشچىلىقتا تولوق ئوقۇيالمىغان بولساممۇ نىمە دىم ...

قاراڭ، بىز دەل شۇنداق لازىم بولغاندا بولغاندا... دەپ سەل قارىغاچقا، بۈگۈنكىدەك ئەھۋالغا دۇچ كېلىۋاتىمىز، ئەەەر سىزگە قانۇن لازىم بولغان ۋاقىت باشقىچىرەك لازىم بۇلۇپ قالسا قانداق قىلغۇلۇق. ھازىر بىز قانداق دەۋردە ياشاۋاتىمىز؟

ۋاقتى: 2015-4-28 22:37:31 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
بۇ تېما بەك ياخشى يېزىلىپتۇ، قانۇن ئۆگىنىش يېزىقچىلىق ئۈچۈنمۇ ئۆزىمىزنىڭ ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش ئۈچۈنمۇ ناھايىتى مۇھىم !

ۋاقتى: 2015-4-28 23:33:47 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
يازغۇچىلار قانۇن ئۆگۈنىشى كېرەكمۇ
        
تۇرغۇن مىجىت


بۇ ئىنتايىن گۆدەكلەرچە ئېيتىلغان سۆزلەر بوپتۇ. يەنە ھەممە ئادەم بىلىدىغان گەپلەرنى  بىلىپ تۇرۇپ باشقىلارنى قەستەن گەپ قىلىشقا قىستىغانلىق.  بۇ ئەدەبىياتنى ھەددىن زىيادە ياخشى كۆرۈشتىن ئىبارەت شائىرانە تۇيغۇغا باي گەپلەر بوپتۇ.



يازغۇچىلار قانۇن ئۆگۈنىشى كېرەكمۇ

بۇ جۈملىدىن يازغۇچىنىڭ ئادەتتىكى ئادەملەر تىپىغا كىرمەيدىغانلىقى چىقىپ تۇرىدۇ. تۇرغۇن ئاكا سىز يازغۇچىلارنى يەردە ماڭماي ئاسماندا ئۇچىدۇ، ئۇلار تاماق يىمەي ھاۋا يەيدۇ، ئۇلارغا پۇل كېرەك ئەمەس، گۈزەل قىزلار يازغۇچىلارغا نېسىپ بولىۋېرىدۇ،  ئۇلارنىڭ تەلىيى ئەزەلدىن ئوڭ كېلىدۇ دىمەكچىمۇ!؟
مەنچە يازغۇچىلار دۇنيادىكى ئەڭ ئاددىي ئادەملەردىن بەكرەك ئاددىي ئادەم. دۇنيادىكى ئەڭ نامرات ئادەملەردىنمۇ بەكرەك نامرات، ئەڭ بىچارە بەخىتسىز ئادەمدىنمۇ بەكرەك بەخىتسىز....!!!!!

ئادەم ياخشى ياشايمەن، باشقىلارغا بوزەك بولمايمەن  دەيدىكەن چۇقۇم قانۇننى ياخشى   ئۆگىنىشى كېرەك. پەقەت قانۇن بىلمەيدىغان ئادەملەرنىڭ ئۆمرىلا بىھۇدە ۋە ئېچىنىش بىلەن تىزلا ئاخىرلىشىدۇ.
گۈلباھار ئەزىزنىڭ ئىككى ئۆي خەنزۇچە كىتابلارنى يادىلاپ چاچلىرى چۈشۈپ مىڭ تەستە ئالغان ئادۇكاتلىق كىنىشكىسى بار.
ئەركىن روزىمۇ  ھەم شۇنداق. بۇ ئىككى ئادەم قانۇننى ھەر قايسىمىزدىن ياخشى بىلىدۇ.


تۇرغۇن ئاكا، بۇ تەسىراتىڭىزنى  ئوقۇپ شۇنداق ئېچىنىش بىلەن كۈلۈپ كەتتىم. مىڭ تەستە باش قاتۇرۇپ، مۈكچىيىپ ئولتۇرۇپ ئويلاپ تاپقان ئامالىڭىز مۇشۇمىدى؟
                              ئاھ، خۇدا! سىز نېمىدېگەن بىغۇبار!!!  








بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   تام تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-4-28 23:37  


ۋاقتى: 2015-4-29 00:39:57 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
يازغۇچىلار ئ‍ەلبەتتە قانۇن ئ‍ۆگۈنىشى كېرەك،شۇڭا ئ‍ۆگەنمىگەنلەرنىڭ ئ‍ەسەر ھوقيقى دەپسەندە بولۇۋاتمامدۇ؟

ۋاقتى: 2015-4-29 07:00:45 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
تۇرغۇن مىجىت ئەقلىڭىزگە بارىكاللا، ئۆزىنىڭ نېمىشقا يازغۇچى ئاتىلىدىغىنىنى بىلەي كىتاب چىقىرىۋاتقان يازغۇچىلارغا قاراپ كۈلگىڭىز كېلىدۇ، ...ھېس قىلغىنىڭزغا رەخمەت!

ۋاقتى: 2015-4-29 09:10:18 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
دوستىمىز تۇرغۇنجان تولىمۇ نازۇك ھەم مۇھىم بىر مەسىلىنى ئوتتۇرىغا قويۇپتۇ. مېنىڭچە بۇ ماقالىنىڭ قىممىتى ناھايىتى زور، كۆز قاراش ۋە تەشەببۇسلىرى روشەن ھەم قايىل قىلارلىق، تەكلىپلىرى ئورۇنلۇق. نۆۋەتتە يازغۇچى-شائىرلار قانۇن ئۆگۈنۈشنىڭ رېئال  ئەھمىيىتىگە سەل قارىسا زادىلا بولمايدۇ. دۆلەتنى قانۇن ئارقىلىق ئىدارە قىلىش __  ناھايىتى چوڭ تېما ھەم مۇرەككەپ ئۇلۇغ قۇرۇلۇش. مۇشۇ مۇساپىدە قەلەم تۇتىۋتقانلار خەلقنىڭ قانۇنىي ساپاسىنى قانداق ئۆستۈرۈش، دۆلەتنىڭ دۆلەتنى قانۇن ئارقىلىق ئىدارە قىلىش قۇرۇلۇشىغا قانداق قاتنىشىش ۋە ماسلىشىش جەھەتتە ئەستائىدىل ئويلىنىپ كۆرۈشىمىزگە ئەرزىيدۇ. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئۆزيول تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-4-29 09:11  


باھا سۆز

ئەڭ ئوبرازلىق، ئىنقىلابىي سۆزلىرىڭىزگە ئاپىرىن!  ۋاقتى: 2015-4-29 08:26 PM
ۋاقتى: 2015-4-29 10:30:24 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
يازغۇچى تۇرغۇنجان مىجىت جەمىيىتىمىزدە تولۇمۇ تەخىرسىز بۇلۇۋاتقان مۇھىم بىر مەسىلىنى ئوتتۇرغا قۇيۇپتۇ.بۇنىڭدىن مەن مەنمۇنلۇق ھېس قىلدىم.بىزنىڭ بارلىق ئىش ھەركىتىمىز دۆلىتىمىزنىڭ تۈرلۈك قانۇنلىرى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك.قانۇندىن مۇستەسنا ھىچ قانداق ئىش مەۋجۇت ئەمەس.ئەدناسى: ئىلگىرى سىزنىڭ بىر دانە موتىسېكىتىڭىز  بار دىسەك،مەلۇم سەۋەپلەر تۈپەيلىدىن ئۈنى يىللىق تەكشۈرتىشتىن ئۆتكۈزمىدىڭىز.كىيىن ماشىنا ئالدىڭىز.مەلۇم ۋاقىتتىن كىيىن ماشىنىڭىزنى يىللىق تەكشۈرتىشكە ئاپارغىنىڭىزدا سىزنىڭ نامىڭىزدا بىر دانە موتىسېكىلىت باركەن.شۇنى بىر تەرەپ قىلىپ ئاندىن ماشىنىڭىزنىڭ ئىشىنى بىر تەرەپ قىلىڭ دەيدۇ.ئەگەر ئۇنى بىر تەرەپ قىلمىسىڭىز.شوپۇرلۇق پىراۋىڭىزنى قاتناش ساقچى ئورۇنلىرى قۇلۇپلاپ قۇيۇدۇ...بۇنىڭغا ئوخشاش قانۇنغا چېتىشلىق ئىشلار ناھايىتىمۇ كۆپ بىز بۇلارنى قانۇن بۇيىچە ۋاختىدا بىر تەرەپ قىلساق،ئۆزىمىزگىمۇ،جەمىيەتكىمۇ پايدىلىق.ئاخىردا ھەممىمىزنىڭ ئۆيىدە بىر نەچچە پارچە قانۇن كىتاپلىرى بولسۇن...

ۋاقتى: 2015-4-29 10:41:41 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
قانۇننى بىلمەسلىك ئۆزىنى بىلمەسلىك،ھازىرقى جەمىيەتنى بىلمەسلىك شۇنداقلا ئۆزى مەۋجۇت مۇھىتتىكى بۇرچ ۋە ھوقۇقنى بىلمەسلىك خالاس،يازغۇچىلار ئۇنى بىلمىسە ئەسەر يېزىپ يۈرمىسىمۇ بولىدۇ...ياخشى تېما يوللاپسىز.

ۋاقتى: 2015-4-29 11:40:38 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
دۆلەتنى قانۇن بويىچە ئىدارە قىلىش باش نىشانىنى ئومۇميۈزلۈك ئىلگىرى سۈرۈش جوڭگۇچە سوتسىيالىستىك قانۇن ئىدارە قىلىش سىسېتمىسى ۋە سوتيالىستىك قانۇن ئىدارە قىلىدىغان دۆلەت قۇرۇشتىن ئىبارەت مۇھىم تارىخى ۋەزىپىنى ئۆز ئۈستىگە ئالغان. ماقالە مۇشۇ يادرونى چۆرىدىپ يېزىلغان ياخشى ماقالىكەن...

ۋاقتى: 2015-4-29 12:01:44 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
بەك ياخشى پىكىر ئوتتۇرغا   قويۇلۇپتۇ .

كىرگەندىن كېيىن ئىنكاس يازالايسىز كىرىش | تىزىملىتىش

سەھىپە جۇغلانما قائىدىسى


ستاتىستىكا|يانفون نۇسخىسى|新疆维吾尔自治区作家协会(维文)网
 
Powered by Discuz! X3.2(NurQut Team)© 2001-2011 Comsenz Inc. For www.xjzjxh.com
چوققىغا قايتىش