1 . تەبىئىي مىجەز – خاراكتېر . كىشىلەرنىڭ مىجەز – خاراكتېرى : كۆپ قانلىقلار ، سەۋدالار ، سەپرالار ۋە بەلغەم مىجەزلىكلەر دەپ ئايرىلىدۇ . كۆپ قانلىقلار — شوخ ، جۇشقۇن ، ئۆزگىرىشچان ، تەپەككۇر ھەم سۆز – ھەرىكىتى ئۆتكۈر ، چۇس ۋە يەڭگىلتەك كېلىدۇ . سەۋدالار – ئاجىز ، ئاسان ھېرىپ قالىدۇ ، سۆز – ھەرىكىتى جانسىز ، قورقۇنچاق ، تارتىنچاق ، جىمغۇر كېلىدۇ . سەپرالار – كۈچ – قۇۋۋىتى تولۇق ، سۆز – ھەرىكىتى چۇس ، ئالدىراڭغۇ ھەم ئۆزىنى تۇتالمايدىغان ، ئەمما تۈز كۆڭۈل ، قىزغىن ، ئاچچىقى يامان كېلىدۇ . بەلغەم مىجەزلەر – ئېغىر – بېسىق ، تەپەككۇرى ھەم سۆز – ھەرىكىتى پاسسىپ ، سىرتقى ھالىتىنى ئاسانلىقچە بىلگىلى بولمايدىغانلاردۇر . دېمەك ، كىشىلەرنىڭ تەبىئىي مىجەز – خاراكتېرى ئىرسىيەت بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇپ ، بەزى پسىخىك مىجەز – خاراكتېر مۇھىت تەسىرى بىلەن قىسمەن پەرقلەرنى كەلتۈرۈپ ، ياخشى خاراكتېرنى ناچار مىجەزگە ، ناچار مىجەزنى ياخشى خاراكتېرگە ئۆزگەرتىشى مۇمكىن .
2 . ئوزۇقلىنىش ئامىللىرى . ئاياللارنىڭ پسىخىك مىجەز – خاراكتېرىدىن قارىغاندا ، ئاياللار كۆپىنچە قۇرۇق مېۋە ياكى ئۇششاق – چۈششەك ، ئاچچىق – چۈچۈك نەرسىلەرگە ئامراق كېلىدۇ ، بۇ خىل ئوزۇقلىنىش ئۇلارنىڭ روھىيىتىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ –دە ، ئۆزگىرىشچان ، ئاسان ھاياجانلىنىدىغان خاراكتېرىنى يېتىلدۈرىدۇ .
3 . ئىش ئورنى ئامىلى . ئاياللار ئەرلەرگە قارىغاندا ھېسسىياتچان ، ئالدىراڭغۇ كېلىدۇ . ئىش ئورنىنىڭ ئاياللارنىڭ مىجەز – خاراكتېرىگە مۇناسىپ كەلمەسلىكى ، جىسمانىي ئەمگەكنىڭ كۆپ بولۇشى ، ئىش ئورنى مەسئۇلىيىتىنى ياخشى ئادا قىلالماسلىقى ، يوللۇق ياكى يولسىز تەنقىد ، غەيۋەت – شىكايەتلەر ، ماختاش ۋە ماختىنىشلارمۇ ئاياللارنىڭ پسخىك مىجەزىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ .
4. ئائىلە كەيپىياتى . ئازادە ، پاكىز ، رەتلىك ، ئىناق ھەم تېجەشلىك ، مېھرىبان بولغان ئائىلە مۇھىتى ئاياللارنڭ روھىنى كۆتۈرۈپ ، زېھنىي قۇۋۋىتىنى ئاشۇرۇپ ، كەيپىياتىنى يۇقىرى كۆتۈرىدۇ . ئائىلە كەيپىياتى ئاياللارنىڭ جۈملىدىن ھەربىر ئادەمنىڭ پۈتۈن كۈنلۈك پائالىيىتىگە بىۋاستە تەسىر كۆرسىتىدۇ . بولۇپمۇ ئاياللارنىڭ ئەتىگىنى ئۆيدىن خۇشال چىقىش ياكى خاپا چىقىشى كەيپىياتقا بىۋاستە تەسىر قىلىدۇ .
5 . مۇھىت ئامىللىرى . مۇھىت ، ئاساسلىقى ، تەبىئىي ۋە ئىجتىمائىي مۇھىتنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ ، تەبىئىي مۇھىت تەبىئەتنىڭ ئىنسانلارغا ئاتا قىلغان خاسىيىتىنى كۆرسىتىدۇ ، ئاياللارنىڭ كۆرۈش ، بايقاش سەزگۈسى ئالاھىدە تەرەققىي قىلغان بولۇپ ، تەبىئىي گۈزەللىككە بولغان تەلىپى يۇقىرى ، دۇنيادا گۈزەللىكنى سۆيمەيدىغان كىشى يوق ، ئەمما ئاياللارنىڭ گۈزەللىككە بولغان تەلىپى ھەم لەززەتلىنىشى ئەرلەردىن ئۈستۈن تۇرىدۇ . ئىجتىمائىي مۇھىت كىشىلىك تۇرمۇشقا سىڭىپ كەتكەن ئىجتىمائىي مۇناسىۋەت ، گەپ – سۆز ، ھەرىكەت ، ئېلىم –بېرىم ، سودا – سېتىق ، يۈرۈش – تۇرۇش قاتارلىق كەڭ دائىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ ، ئاياللارنىڭ ئىرادىسى ، ئارزۇسىدەك خاتىرجەملىك ئاتا قىلالايدىغان ياكى بۇنىڭ ئەكىسچە روھىي بىئاراملىق بېرىدىغان مۇھىت ئامىللىرى ئاياللارنىڭ پسىخىك مىجەزىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ ،
6 . ساقلىقنى ساقلاش تەدبىرلىرى . ئاياللارنىڭ بەدىنى ئەرلەرگە قارىغاندا ئاجىز ، جاپاسى ئەرلەرگە قارىغاندا خېلىلا ئېغىر ؛ ئۇنىڭ ئۈستىگە ئاياللار بالا تۇغۇش ۋە ھامىلدارلىقتىن ساقلىنىش ، ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش جەريانىدا بەدەنگە زىيانلىق دورا – ئوكۇللارنى ئىشلىتىپ ، روھىي ۋە جىسمانىي جەھەتتىن ناھايىتى كۆپ بەدەل تۆلەيدۇ . مانا بۇخىل ئەھۋاللار سەۋەبلىك ئاياللارنىڭ ئەستە ساقلاش ، تەپەككۇر قىلىش ئىقتىدارى ئاجىزلاپلا قالماي بەلكى ئىممۇنىتېت كۈچى تۆۋەنلەپ ، ماغدۇرسىزلىنىش ، چارچاش ، ئاسان كېسەل بولۇش تۈپەيلى پسىخىك مىجەز – خاراكتېرىدە ئۆزگىرىش بولىدۇ .
7 . ئائىلىۋى تۇرمۇش تەرتىپى . ئاياللار ئەرلەرگە قارىغاندا ئۆي بېزەشكە ، ئۆينى پاكىز ، رەتلىك تۇتۇشقا ئادەتلەنگەن . رەتسىز ، قالايمىقان ئائىلە ۋە ئائىلە مۇھىتى ئاياللارنىڭ ئىرادىسىگە ، ئەجىر ھەم ئەمگىكىگە مۇخالىپ بولغاچقا ، ئاياللاردا بېسىم پەيدا قىلىشى ئېنىق . يەنە بىر تەرەپتىن ، ئەرلەرنىڭ بەتخەجلىك قىلىشى ، ھۇرۇنلۇق بىلەن تىرىشىپ ئىزدەنمەسلىكى ، ئائىلە بىلەن كارى بولماسلىقى ئائىلىۋى تۇرمۇش تەرتىپىنى بۇزىدىغان سەۋەب بولغاچقا ، بۇ خىل پسىخىك خاراكتېرمۇ ئاياللارنىڭ مىجەز – خاراكتېرىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ .
8 . ئىجتىمائىي پائالىيەتلەر . ئادەم كۆرۈشكە ، ئاڭلاشقا ، چۈشىنىشكە ۋە ھۇزۇرلىنىشقا تولىمۇ ھېرىسمەن كېلىدۇ . بولۇپمۇ ئاياللار ئەرلەرگە قارىغاندا تېخىمۇ شۇنداق . تۈرلۈك سەيلە – ساياھەتنىڭ كۆپ بولۇشى ، مېھماندارچىلىق ، بېرىپ – كېلىشنىڭ قۇيۇق بولۇشى روھنى ئۇرغۇتۇپ ، مىجەزنى ياخشىلاپلا قالماي بەلكى يەنە سالامەتلىكنى ئاسراش ، بەدەننىڭ ئىممۇنىتېت كۈچىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش ، نېرۋا پائالىيىتىنى ياخشىلاپ ، ئەستە ساقلاش ۋە تەپەككۇر قىلىش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇپ ، پسىخىك كەيپىياتنى تۇراقلاشتۇرۇش ھەم ياخشىلاش رولىنى ئوينايدۇ .
