hazir kishilerning qorsiqi toq, Kiyimi pütün, Yanchuqida puli bar boldi, Bext köchiti ëgizlidi, Xatirjemlik we arzu – ümid baghchisi yashnidi.
lëkin ashu bayashatchiliq muhitida birqisim kishiler yenila israpxorluq, Heshemetchilik senimige dessimekte. hayatliq ashliqtin ayrilalmaydu. ashliqni qedirlesh, Israpxorluq qilmasliq millitimizning ësil exlaq – peziliti. ademning qedir – qimmiti tirishchanliq, Tëjeshlik bilen ëgizleydu.
israpxorluqta insanlarning bext yultuzi xunüklishidu, Bext quyashi zawalliqqa yüzlinidu. israpxorluq insan rohiyitige qilin'ghan tajawuzchiliq bolup, Axirqi hësabta kishilerge namratliq tonini kiydüridu. halakettin bësharet bëridu. bundaq yasanchuq namratliqning döletke, Xelqqe ziyanliq aqiwetliri barki, Hergizmu paydisi yoq.
israpxorluq yene bir jehettin dëhqanlarning emgikige, Mëhnitige, Qan – terige qilin'ghan hörmetsizlik we adaletsizlik bolidu. biz ejdadlirimizning ashliqni qedirlesh, Heshemetchilik, Israpxorluq qilmasliqtin ibaret ësil enenisini untulup qalsaq bolmaydu. ailining, Döletning ronaq tëpishi ashu aile we dölettiki kishilerning tirishchanliqi we japaliq emgikidin bashqa tëjeshlik bolush, Israpxorluq qilmasliqighimu baghliq.
birleshken döletler teshkilatining ashliq pilan mehkimisi her yili 16 – öktebirni ‹‹dunya ashliq küni›› qilip belgilep, Ashliqni israp qilmay, Buzup chachmay, Yer sharida ach qëliwatqan namratlarning derdige yëtishni otturigha qoyghan. shair – yazghuchilarmu ash – nanni ulughlash toghrisida munajatlarni oqughan, Hëkayilerni toqughan. biz bügün ash – nanni xarlisaq, Ete biz ash – nanning quligha aylinip qalimiz. birer kün ach qalsaq yaki birer waqliq tamiqimiz këmiyip qalsa, Biaram bolup közlirimiz parqirap këtidu.
yëqinda men exlet sanduqlirigha tashlan'ghan yëmekliklerni, Derexlerning shaxlirigha ësip qoyulghan nanlarni yighiwatqan bir dëhqan bilen mungdiship qaldim. u mundaq dëdi:
her küni mushundaq tashliwetken ash – nanni ëlip këtimen. 20 qoy, Ikki sëghin kalam bar, Mushular bilen baqimen. her küni ikki qorudinla 20 – 30 jing etrapida ash – nan yighiwalimen. charwilirimdin ëship qalghan tamaqlarni aptapta qurutup soqup saman'gha arilashturup helep ëtip bërimen. bazardin këpek, Künjüt alidighan pulum tëjilip qaldi.
ulugh mutepekkur alim yüsüp xas hajip ‹‹qutadghubilik››ide: ‹‹tamaq jehette ghemsiz yasha, Herbir qimirlighan jan bulardin menpeet alidu. hemmige yëmek – ichmektin halawet yëtidu. barliq nepes alghuchilar bulargha mohtajdur. israpchiliq nede bolsa shu yerde xarliq bolidu. israpchiliq bar yerde dölet turmaydu. eger tursa heyran qalma, U birdemlik mëhmandur xalas›› dëgen hëkmetler bilen bizni agahlandurghanidi.
yëqinda bir dostum mundaq bir ishni sözlep berdi:
en'gliyede oquwatqan chet ellik bir oqughuchi tughulghan kün munasiwiti bilen shu yerdiki bir rëstoranda sawaqdashlirini mëhman'gha teklip qiptu, Ziyapet xëli mol boptu. bezi yëmekliklerge choka tegmey shu pëti qaptu. qaytidighan chaghda rëstoran xizmetchiliri ëship qalghan tamaqlarni ëlip këtishni ëytiptu, Lëkin mëhmanlar unimaptu. shuning bilen rëstoran xojayini israpxorluq, Heshemetchilik en'gliye qanunida cheklen'genlikini, Buninggha herqandaq kishining xilapliq qilishigha yol qoyulmaydighanliqini, Ëship qalghan tamaqni tamaq buyrutquchi birterep qilmisa, Dölet qanuni boyiche chare körülidighanliqini eskertiptu. lëkin sahibxan oqughuchi:
xejlisem özümning pulini xejlidim. tamaqni az buyrumdimen, Köp buyrumdimen özümning ixtiyari, Sëning karing bolmisun deptu, Lëkin rëstoran xojayini:
pul sëning bolghini bilen en'gliyede ishlepchiqirilghan ashliq en'gliye xelqige mensup. sen bizge hem bizning qanunimizgha hörmetsizlik qilding, Dep saqchigha melum qiptu. saqchilar këlip ulargha ëghir jerimane qoyuptu hem sahibxanni qamap qoyuptu. on kündin këyin sahibxan oqughuchining oqush teweliki bikar qilinip dölitige qayturuluptu.
biz israpxorluq qilmasliq, Tëjeshlik bolushni özimizdin bashlisaq, Kündilik turmushimizdin, Ailimizdin, Bir tawaq ashtin, Bir nandin bashlisaq, Hemmimiz heriketke kelsek ünümi bolidu. ash – nanni qedirleydighan, Exlaq – peziletlik, Mesuliyetchan bolushimiz kërek. qeysirane ishlesh bilen tirishchan, Iqtisadchan bolushni birleshtürgendila, Milletni, Döletni güllendüreleydighan ikki qanatqa ige bolalaymiz.
Muherrir : dilare xemit
Bediiy süretler
Kümüsh tüske kirgen tengritagh
Sirliq qiyapettiki güzel toghraqliq
Shimaliy shinjangning kech küzdiki güzel kartinisi
Kentke chüshken kadirlar
Keng say kartinisi
Ürümchi gherbiy chong köwrük kartinisi
Kishini meptun qilidighan sayram köli
Uyqudin oyghan'ghan sheytankerish
3el xizmitidin ariye
Qaramay gherbiy chong jilghisining tügünchi bahardiki körkem menzirisi
Örük chëchiki sayahet bayrimida az sanliq millet kiyim-këchek körgezmisi yarqin nuqtigha aylandi