-
2010-01-03
ئانا تىلىم-زەر تىلىم - [ئانا تىلىم-زەر تىلىم ]
مىللەتلەر باراۋەر، قانۇن مۇقەددەس
نادانلار ئاۋارە بولۇپ بىكارغا،
مىللەتنى ئايرىيدۇ «ئېگىز، پاكار»غا.
ئاغزىنى ئۈششۈتەر كۆڭۈلنى ئېگىپ،
ئوخشىتىپ ئۇنى «بەگ»، بۇنى «چاكار»غا.
ئاپتۇنۇم قانۇنى مۇقەددەس قانۇن،
بۇ قانۇن ئۈندەيدۇ مۇنداق جاكارغا:
مىللەتلەر باراۋەر شەرق ئېلىدە،
ئورتاق ئۇ شان-زەپەر، نۇمۇسقا-ئارغا.
ھۆرمەتتە چوڭ، كىچىك ئەمەس ھېچقايسى،
ئۆزگىچە پىتنىلەر كەلمەيدۇ كارغا.
ھىدايەت، ھىمايەت، ئىنايەتتە تەڭ،
قانۇن چىقارمايدۇ بۇنى بىكارغا ! ...
كۆڭۈلنى ئېگىشلەر، دىلنى چىگىشلەر،
دوستلارنى يىغلىتار ياقار مەككارغا.
بىز دەيمىز مىللەتتە «ئاكا-ئۇكا» يوق،
(كاززاپلار چىقىرار بۇنى ئىنكارغا.)
ئۈندەيدۇ دەۋرىمىز بارچىنى بۇ دەم
ئورتاق-تەڭ گۈللىنىپ روناق تاپارغا.
مىللەتنىڭ گۈللىنىپ، ياشناش دەۋرى بۇ،
مەيدان كەڭ، مەنزىل ئۇز ياخشى تۇلپارغا.
ئاپتۇنۇم رايۇنى بىلسەڭ جىڭ قانۇن،
ئېلىمىز تۈزمىگەن ئۇنى بىكارغا.
ئەتلىنىپ، نەپلىنىپ قانۇن كۈچىدىن،
ئۆت، دوستلار، سەپەردە ئالدىن قاتارغا.
قوغدايدۇ، قوللايدۇ قانۇن قورالى،
قۇرۇق گەپ يارىماس ئەسلا بازارغا.
نادانلىق چۈمبىلى ئارتمىغان مىللەت
يەتكۈسى گۈزەل تاڭ ۋەسلى-باھارغا.
* * *
نادانلار ئاۋارە بولۇپ بىكارغا،
مىللەتنى ئايرىيدۇ «ئېگىز-پاكار»غا.
بىز دەيمىز مىللەتتە «ئاكا-ئۇكا» يوق،
قانۇن چىقارمايدۇ بۇنى ئىنكارغا !
1994-يىل ئىيۇن، خوتەن
نورۇزنامە
بۈگۈن نورۇز، بۈگۈن ئۇيغۇرچە چاغاندۇر،
بۈگۈن نورۇز-باھار ھەر ياندا جەۋلاندۇر،
بۈگۈن نورۇز شىپاسى جانغا دەرماندۇر،
چېچەك-چوكان پۇتاق-شاخلاردا سەيلاندۇر،
بۇ نورۇز-يىل بېشى، قىش ئەمدى سەرساندۇر.
بۇ نورۇزنىڭ يېشىلدىن ئۈستۋاشى بار،
سابانىڭ باشقىچە ئىللىق باغاشى بار،
ئۆچەكتىن چىقتى قۇش جۈپ-جۈپ، ئاداشى بار،
باراڭ-بوستاندا تەك شاد-كۆزدە ياشى بار،
ئېرىقتا ئاققىنى ئەگىز ئەمەس، كۆر، ئابى ھايۋاندۇر.
تەبىئەت جابدۇنۇپ رەڭ تۈزدى نورۇزدا،
چىمەن بۇلبۇلغا ساھىبخان شۇ گۈلدۇزدا،
باھار زوقى، قاراڭ، يالپۇزدا، قوڭغۇزدا ...
(ئەمەس ھېچ نەرسە جىمجىت ئۇيقۇ-تومۇزدا.)
بۇ دەم كۇللى جاھان ھەرىكەتتە كارۋاندۇر.
زېمىن، تاغ، سۇ... ئۆزىگە خاس «پىچىر» قىلغاي،
قىياق-چىملاردىمۇ سەزگۈ-«غىچىر» قىلغاي،
قاناتلىقلارمۇ كۈيلەشتە، «ۋىچىر» قىلغاي،
ھايات شۇنداق تىنىمسىز بىر ئۇچۇر قىلغاي،
ئۇچۇركى، يىل بېشى ھەر ئىشقا ئىمكاندۇر !
ئۇ ھېيت، بۇ ھېيت ... جاھاندا ئۇشبۇ ئاتلىق جىق،
بىراق، نورۇز ئەجەپ ھېيت ! ئەلگە شادلىق جىق،
مۇھەببەتلىك لېۋى، باغرىدا تاتلىق جىق،
كى تاتلىق ئىلكىدە قۇت جىق، ئازادلىق جىق،
پەسىلنىڭ قايسىسىدا نورۇزچە ئېھساندۇر ؟
بوۋاقلار پاختىلىق ئىشتانىدىن ئازاد،
بوۋايلار مەش، ئوچاقلىق خانىدىن ئازاد،
كېلىنلەر ئوت يېقىش ئالۋانىدىن ئازاد،
تاغار، كەتمەن، ساپان «زىندان»ىدىن ئازاد،
بېسىقماس ئەمدى «ھۆش-تاپ!»، تاڭلا خاماندۇر.
ھېلىتىن نەۋرىلەر ئوغلاقچىلاپ، تاقلاپ،
تېرىپ كۆك، «يېڭىلىق»نى بۆكىدە ساقلاپ،
«سۆيۈنچەڭنى چىقار!» دەپ چوڭلىنى يوقلاپ،
يېشىللىق تەبىرى، زوقىدا دىل توقلاپ،
قۇچاقتا ئەركىلەپ ھەر ئۆيدە مېھماندۇر.
يەنە بار: شوخ، زېرەكلەر بەكىنى چاقلاپ،
چىۋىق-تالنى كېسىپ سىرت پوستىنى ئاقلاپ،
جېنى پاتماس ئىچىگە كۈلسە قاقاقلاپ،
ياساپ نەي، پۈۋلىشىپ خوشلۇقتا ئويناقلاپ،
بۇ نورۇز شوخلۇقى-شاد غەلۋە، غەلياندۇر.
كىچىك قىزلار قىلىپ چاچ قىرىق ئۆرۈم تالنى،
سىقىپ ئوسما، قارايتىپ قاش، چېكىپ خالنى،
قۇلاقىغا قىسىپ غۇنچە—قىزىل، ھالنى،
باھاردىن رەڭ تۈزەپ دورايدۇ «ناز-ھال»نى،
بۇ دوراش بەك ئوماق، چوڭلارمۇ ھەيراندۇر.
يىگىت-قىزلارمۇ راسلاپ كەڭ-كۇشاد سەينا،
يېشىل مەۋسۇمغا خاس مەشرەپ تۈزەر ئەينا،
قۇچار كۆكنى بۇ سۆز: بوش كەلمىگىن، ئوينا،
ھېرىش مەردلەرگە يات، سازىڭنى چال، قاينا ...
بۇ نورۇزلۇق مۇھەببەت، سۆيگۈ، ئارماندۇر !
جاھانغا ئۇيقۇ تەرك، بۇ كەچ پىراق ھەمراھ،
غەلەت ئېيتتىم پىراق دەپ، ئىشتىياق ھەمراھ،
قولۇڭدا يىڭنە، مەشۇت يىپ، چىراغ ھەمراھ،
تىكەر بۆك يارغا نورۇزلۇق- سىناق ھەمراھ،
كىيىپ يار بۆكنى يەڭگەي، ئەتە چەۋگاندۇر.
قىزىيدۇ ئەتە نورۇزدا چەۋاندازلىق،
چېلىش، دارۋازچىلىق ھەم سېھىر، جانبازلىق،
بۇقا، قوچقار، خوراز، ئىت ... ئىچرە جەڭۋازلىق،
ساما، مەشرەپ-ئۇسسۇل، دىللاردا ھەمرازلىق،
بۇ نورۇزغا تەئەللۇق كۈلكە-خەنداندۇر.
قىلۇر جەم خەتمە نورۇز مىڭلىغان باشنى،
بىرى داڭقان قازان، بىرى ئاسار داشنى،
گاداي، شاھ-بارچە تەڭ ئىچكەي تاماق-ئاشنى،
تىلەر قۇت، يۇرتقا بەرىكەت، بىللە يايراشنى،
قەدىمدىن ئۇشبۇ ئادەت بىزگە قالغاندۇر.
شۇ چاغ كۆك يايلىلىق بۆرە كېلىپ ھۇۋلاپ،
يارەنلەرگە ئاسايىشلىق تىلەپ توۋلاپ،
چىمەن كۆزلەپ، دىۋاندىن تەشمە-يول كولاپ،
خىرىسلىق بەتنىيەتلەر قۇترىسا ئوۋلاپ،
ياسارمىش تەكتى نورۇز، (بەلكى ئەپساندۇر؟)...
* * *
بۈگۈن يۇرتۇمدا نورۇز-باشقىچە ئۇز كۈن،
ئېتىز باغرى يېشىللىق، باغلىرى گۈلگۈن،
ئۇنىڭ شەنىگە لايىق قاتمىسام بىر ئۈن،
مېنى شائىر ئوغۇل دەپ يادلىماس ئەل كۈن،
خەلق ئۆز ئوغلى بىلمەس كىمنى-سەنساندۇر.
مېنىڭ نورۇزغا سوۋغام شۇنچىلىك، ئەي يار،
قېنى سەنمۇ يېشىلدىن ئۈستۋاش كەي، يار،
ئىچەيلى خەتمە نورۇز جامىدا مەي، يار،
مۇقام ئېيت، مەنمۇ جۆر بولغۇم-نەزم تەييار،
بۈگۈن نورۇز، بۈگۈن ئۇيغۇرچە چاغاندۇر.
1994-يىل 21-مارت، خوتەن
«ئانا تىلىم-زەر تىلىم» ناملىق شېئىرلار توپلىمىدىن ئېلىندى.
收藏到：Del.icio.us
سەھرايىم ئەدەبىيات بىلوگى
ئۆزۈڭنى تونۇ، تەپەككۇرسىز ھايات ياشاشقىمۇ ئەرزىمەيدۇ ! --سوقرات.
