قاقشاشمۇ ياكى تەنقىدلەشمۇ

YAZR

	مانا  بۇ  ياخشى تەھلىل ،  ئۇرۇنلۇق گەپلەر .

tiwep

	«چالا تىۋىپ ئادەم ئۆلتۈرەر» دېگەندەك، بىر قىسىم كىشىلىرىمىز ئۆزلىرىنىڭ كۆرگەن–بىلگەنلىرىگە ئاساسەن، ئەجدادلىرىمىزنى دۇنيادا گۆھەردەك چاقناتقان مەدەنىيەتلىرىمىزنى، ئۆرپ–ئادەتلىرىمىزنى خۇراپاتلىققا چىقاردى»    مۇشۇ سۆزلىرىڭىزنى بىر مىسال كەلتۇرۇپ بىقىشىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمەن  ؟؟؟

azizanakaxkar

	ئۇزۇن بولاپتىكەن مانداق ئىسىل ئەسەرنى كۆرمىگىنى ئىنكاس يازمىغىلى، ھىلىقى بىر قىزىل مەلىم توغرۇسىدا ئىككى ئىغىز گەپ قىلىپ قويسام باشقۇرغۇچىلار كەينىمدىن مارىلاپ جىق ئىنكاسلىرمىنى تىمىللىرىمنى ئۆچۇرۋىتىپتى يۇتكەن ما يەردىن!   مەنمۇ مەكتەپتە خىزمەتداشلىرىمنىڭ ئارىسدا دوسىت يارنلار بىلەن پاراڭلىشىپ قالغاندا، مىللىتىمنىڭ ئىللەتلىرىنى سۆكەپ ئاشكارىلاپ ئەتراپىمدىكىلەرنىمۇ بولسا ئۆزگەرتىپ باقاي دىسەم، سەن ئۇيغۇر ئەمەسما نىمە دەپ ئۇيغۇرنى سۆكىسەن، كەمچىلىكىنى ئاشكارىلايسەن دەپ ئاغزىمنى تۇۋاقلىماقچى بولاتتى، مەن دىيەتتىم كەمچىلىك بولغانكەن دىيىش ،ئاشكارىلاش، تۇزىتىش كىرەك، كىسەلنى يۇشۇرساڭ ئۇلۇمى تەييار دىگەندەك كىسىلىمىزنى كۆرمەسكە سىلىۋالساق  كىسىلىمىز ئىغىرلىشىپ بىزمۇ تەييار بولمامدۇق دەپ زاكۇنلىشىپ كىتەتتىم، مىللىىتىمنىڭ كەمچىلىكىنى، ئەيىپىنى كۆرسىتىشكە ئىزدىنىدىغانلار مەنلەم ئەمەسكەنمەن.

مەشھەر

	كېسەلنى يۇشۇرساڭ ،ئۈلۈم ئاشكارا   بۇبەك تۇغرا ئېيتىلغان،ماخىتاشقا تۇغۇرا كەلسە چۇقۇم ماختاش كېرەك! تەنقىدنىمۇ يەنى مۇۋاپىق ھالدا قۇبۇل قىلىپ كەمچىللىكمىزنى  تۇلدۇرشىمىز كېرەك!

tegin12

	توۋا مانا بۇ ئۇيغۇر قېىرىنداشلىرىمىزدىكى چوڭ پەرىق،ئاسانلا بىر گەپنىڭ يۇقى توغرىدەكلا ھېس قىلسا ئالدى-كەينىدىكى ئىشلارنى ئويلاشمايلا ئۆزىنىڭ قۇلىقىغا خوشياققان بولىسلا توغرىغا چىقىرىش. تېما ھەقىقەتەن ياخشى تېما مىساللارمۇ جايىدا كەلتۈرۈلگەن،داڭلىق ئۇلۇغ كىشىلىرىمىزنىڭ قاراشلىرىنى ئۈزىگە سىڭدۈرگەن تىما بولغان شۇنىڭ بىلەن ھاڭۋېقىپ قالغان......شۇ قاقشاشمۇ ياكى تىللاش ئىكەنلىكىنى ئىنىق چۈشەندۈرگەن،لېكىن كىيىنكى چوڭ مەسلىگە ئىنتايىن يىنىكلىك بىلەن ئۆز ئىچكى ھسياتىنى سىڭدۈرۈپ سالغان،قاقشاشمۇ ياكى تىللاشمۇ نى ئارىپ بىرەلىگەن ئادەم شۇ ئىللەتلەرنى توغرا ھەل قىلىدىغان ئىلمىي تەدبىرنى بىر چۈشەندۈرۈپ بەرگەن بولسا تولىمۇ خوش بولغان بۇلاتتىم،لىكىن بۇنداق بىر تەرەپلىىمىلىك قاراشتا بۇ ئىشلار مەڭگۈ ئىشقا ئاشمايدىغان ئوخشايدۇ....يازغۇچىلىرىمىزنىڭ مىىللىتىمىزنىڭ ئىللەتلىرىنى كۆرسىتىپ قاقشاشلىرى ھەقىقەتەن كۆپ،لىكىن بۇلارنىڭ بۈگۈنكى نەتىجىسى بۇ ئىللەتلەر تۈزەلمەكتە يوق تېخىمۇ كۆپىيىپ چوڭىيىپ كەتمەكتە،مۇشۇنداق مىللەتنىڭ ئىللەتلىرىگە كەلگۈسىگە ھەقىقى كۆڭۈل بۆلىدىغان زىيالىي ئادەم بولىسڭىز بۇ ھەقىقەتنى ئۇچۇق كۆزىڭىز بىلەن كۆرۈپ تۇرىۋاتقانلىقىڭىزنى ئىتراپ قىلالايسىز،ئۇنداقتا يەنە داۋاملىق قاقشاپ ،ئىللەتنى كۆرىسىتىپ قاقشاشقا تۇرامسىز ياكى ئىلمىي ئۇسۇلدا بىر تەرەپ قىلىشقا تۇرامسىز ئۇ ئۈزىڭىزگە قالدى.خۇدايىم كىشىلىرىمىزگە ھەقىقى چىن ئەقىل بىرىپ مىللەتتىكى ئىللەتنى تۈزىتىشىمىزگە مەدەت بەرسۇن................

tax1

	tegin12 يوللىغان ۋاقتى  2012-10-26 12:10 AM توۋا مانا بۇ ئۇيغۇر قېىرىنداشلىرىمىزدىكى چوڭ پەرىق،ئا ... ئەسسالامۇئەلەيكۇم، قېرىندىشىم، ئۇلۇغ قۇربان ھېيتىڭىزغا مۇبارەك بولسۇن! ئەمدى ئىنكاسىڭىزغا قارىتا پىكرىمنى دەپ باقاي، توغرا يېرىنى قوبۇل قىلارسىز، ئارتۇق كەتسە، ئەپۇ قىلارسىز. 1. بۇنداق ئىللەتلەرنى تۈزىتىشنىڭ ياخشى ئۇسۇلىنى بايان قىلسىڭىز دەپسىز، بوپتۇ دەي، بىردىنبىر ياخشى ئۇسۇل شۇ ئىللەتلەردىن ئۆزىنى تارتىش، يازغۇچىلىرىمىز تەنقىدلەۋاتقان ئىللەتلىك ئىشلارنى قىلماسلىقتىن ئىبارەت. ئەمدى بۇنىڭدىنمۇ ياخشى ئۇسۇل بولسا سىزنىڭكىنى ئاڭلاي. بىز شۇ ئىللەتلەرگە چېپىلغان ئىكەنمىز، يەنە ئۇنىڭدىن يىراقلىشالايمىز. بىز قولىمىزنى قارا قىلغان ئىكەنمىز، يۇيالايمىز. ھېچ بولمىسا ، باشقىلار قولۇڭنى يۇيىۋەت دېگەندىن كېيىن بولسىمۇ يۇيىشىمىز لازىم ئىدى. كىچىك بالىمۇ چوڭلار قولۇڭنى يۇيىۋەت دېسە، ئۆلچەملىك يۇيالمىسىمۇ، سۇغا سېلىپ كىرىپ، مانا يۇدۇم دەيدىغۇ؟ 2. يازغۇچىلار تەنقىدلىگەنسىرى، بىزدىكى ئىللەتلەرنىڭ كۆپىيىشى، تەنقىدلەنمىگەن يېڭى -يېڭى ئىللەتلەرنىڭ پەيدا بولۇشى، سىزنىڭ نەزەرىڭىزدە يازغۇچىلارنىڭ سەۋەنلىكى بولسا كېرەك. مېنىڭچە، بۇ يازغۇچىلارنىڭ سەۋەنلىكى ئەمەس، بەلكى بىزنىڭ كۈندىن -كۈنىگە گەپ ئۆتمەس ، قاتمال بولۇپ كېتىۋتقانلىقىمىزنىڭ ئىپادىسى. كەلگۈسىدىن، كەلگۈسى ئەۋلادلاردىن غەم يېمەس بولۇپ كېتىۋاتقانلىقىمىزنىڭ، بۇرنىمىزنىڭ ئۇچىنى كۆرۈپ، يىراقنى كۆرەلمەسلىكىمىزنىڭ ياكى كۆرمەسكە سېلىۋاتقانلىقىمىزنىڭ ئىپادىسى. 3.  مەن دەل ئەمەلىيەتتە سىز دېگەندەك تەنقىدلىگەنسىرى ئىللەتلەرنىڭ تۈزەلمەكتە يوق،بەلكى ئاۋۇپ كېتىۋتقانلىقىنى كۆرگەنلىكىم ئۈچۈن بۇ تېمىنى يازدىم. بىلسىڭىز، خەق خاتالىقىمىزنى كۆرسىتىپ بەرسە، تۈزەتمەي، ھەتتا، ئېتىراپمۇ قىلماي، يازغۇچىلار تەنقىدلەۋەرگەچكە بۇنداق ئىشلار كۆپىيىپ كەتتى دەپ قاراشنىڭ ئۆزىمۇ تەنقىدلەشكە تېگىشلىك ئىللەتتىن ئىبارەت.

yarbixi

	تاش1گە يەنە قايىل بولمايدىغانلار تۈگىگەن چىغى...رەخمەت سىزگە تاش1...تەپەككۇر دۇردانىلىرىڭىز ئۈزۈلمىگەي.

aziz33

	بۇ يازما ،كونا مۇقامدىكى ،شىنجاڭ مەدىنىيەت ژورنىلىنىڭ ئۆلچىمىدىكى ماقالە بوپتۇ .مانداق بوپ كەتتۇق ،ئانداق بوپ كەتتۇق ، ئوغۇللار ھاراقكەش بوپكەتتى ،قىزلار بىرمە بوپ كەتتى دەپ قەلەم تەۋرىتىشتىن ئاۋال ، نىمە ئۈچۈن شۇنداق بوپ كەتكەننى بىر ئويلىشايلى ... پۇرسەت بولسا جاھاننى بولمىسا ،ئىچكىرىلەرنى بىر چۆگلىۋېتىپ كىرسىڭىز ، ھە ،ئەسلى بىز مانداق مىللەتكەنمىز دىگەن بىر ئۇقۇم كالىڭىزدا شەكىلىنىدۇ

tax1

	aziz33 يوللىغان ۋاقتى  2012-10-27 08:47 AM بۇ يازما ،كونا مۇقامدىكى ،شىنجاڭ مەدىنىيەت ژورنىلىنىڭ ... مەن نېمە ئۈچۈن شۇنداق بولۇپ كەتكەنلىكىمىز ھەققىدىكى كۆزقارىشىمنى دەپ باقاي، توغرا بولسا قوبۇل قىلارسىز، كەمتۈك بولۇپ قالغان بولسا قىممەتلىك ۋاقتىڭىزنى چىقىرىپ تولۇقلاپ پىكىر بېرىپ قويارسىز: 1. بىز نادانلىقنىڭ دەردىنى كۆپ تارتىپ كەتتۇق. بۇنىڭ ئۈستىگە مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى تەسىرىدىن بېكىنمىچىلىكنىڭ ئاسارىتىدە كۆپ تۇرۇپ كەتتۇق، كۆيدۈرۈلۈشكە، خارلىنىشقا تېگىشلىك بولمىغان كىتابلىرىمىز كۆيدۈرۈلدى، خارلاندى. بۇنىڭ ئارقىدىنلا بىز داۋانلىق تىلغا ئالىدىغان بىر يىغىن ئېچىلدى-دە، سىرتقا ئېچىۋەتمىگەن ئىشىكىمىز قالمىدى. بۇنىڭ تەسىرى بەك كۆپ بولدى. 2. بالىلىرىمىزغا ئاتا-ئانىلىرىمىز ھەقىقىي يوسۇدىكى ئۈلگە بولالمىدى. دىنىمىزنى ھەقىقىي مەنىدە چۈشەندۈرمىدى، مۇنداقچە ئېيتقاندا، چۈشەندۈرۈلمىدى. كۆپ قىسىم ياشلىرىمىز دىنىمىزنى يۈزەكى چۈشىنىپ قالدى ياكى چۈشىنىش پۇرسىتىگە ئىگە بولالمىدى. بالا دېگەن ئاتا-ئانىسىنى دوراپ چوڭ بولىدۇ. ھازىر بىزنىڭ كۆپ قىسىم ئۆيلىرىمىزدە «ئاياللارغا بىر ۋخ ناماز يەنى، ناماز بامداتلا پەرز قىلىنغاندەك، باشقا تۆت ۋاخ ناماز ئامانەت قالدۇرۇلدى. ئەرلىرىمىزگە ناماز بامدات بىلەن جۈمە نامىزىلا پەرز قىلىنغاندەك، باشقا نامازلار گەدەنگە قەرز بولدى». قېنى دەپ بېقىڭ، مۇشۇنداق مۇھىتتا يېتىلگەن بالا سىزچە قانداق بولار؟ 3. بالا سىرتتىن ئۆيگە كىرگەندىن كېيىن، يا دادىسىنىڭ، يا ئانىسىنىڭ بالام بۈگۈن نېمە ئىش قىلدىڭ دەيدىغانغا ۋاقتى يوق تۇرسا، ئائىلىۋى تەربىيە بېرىدىغان ئادەم بولمىسا، ئۇنىڭ ئۈستىگە دادا بالىنىڭ قېشىغا مەست كىرسە، ئانىسى بىر تاغار بىرنېمىلەرنى يۈزىگە بوياپ، ئادەمنى جەلپ قىلىدىغان ئەتىرلەرنى سېپىپ كىرسە، بالا قانداق چوڭ بولماقچى؟ 4. ئىچكىرى ئۆلكىلەرگە بېرىپ كەلسىڭىز مىللىتىمىزنىڭ قانداق مىللەت ئىكەنلىكىنى بىلىپ قالىسىز دەپسىز، بۇنداق بولۇشقىمۇ نىسىپ بولار. لېكىن، سىزنىڭ قايسى تەرەپتىن نېمە دېمەكچى بولغانلىقىڭىزنى ئېنىق بىلمىدىم. بەلكىم، ئىچكىرى ئۆلكىلەردە مەسىلە تېخىمۇ ئېغىر دېمەكچىسىز. بىز ئىچكىرى ئۆلكىلەردىن قوبۇل قىلغان مەدەنىيەت، «مەدەنىيەت تاجاۋۇزى» قىلىدىغان ىلىملەردىن ئۆگەنگەن مەدەنىيەتلىرىمىز بىزنى مۇشۇ ھالغا كەلتۈرۈپ قويدى. مەن ئىچكىرىگە كىرمىسەمممۇ، «باھادىرنامە»، « ئانا يۇرت»، « ئويغانغان زېمىن»، « ئىز»، «تارىخىي رەشىدى»، « ئابدۇقادىر دامۇللا ھەققىدە قىسسە»،...قاتارلىق كىتابلارنى كۆرۈپ مىللىتىمىزنىڭ قانداق مىللەت ئىكەنلىكىنى بىلگەن ئىدىم. لېكىن، ئۇ كىتابلاردا تەسۋىرلەنگەن مىللەت ئوبرازىنى سېغىنىپ ياشىماقتىن باشقا ئامال يوق ئوخشايدۇ.

aziz33

	tax1 يوللىغان ۋاقتى  2012-10-27 11:37 AM مەن نېمە ئۈچۈن شۇنداق بولۇپ كەتكەنلىكىمىز ھەققىدىكى  ... مەن بەلكىم ئويلىغانلىرىمنى تەپسىلى ،ئەتراپلىق چۈشۈندۈرۈشكە قەلەم قۇۋىتىم ئاز بۇلۇپ قېلىشى مۇمكىن .ئەمما مىللەت توغرىسىدا تەنقىدلەشنى توغرا دەپ قارىمايمەن. مىللەت چوڭ ئۇقۇم ،بىر ئىككى ئادەمنىڭ كەمچىلىكىگە بىر مىللەت ياكى مەدەنىيەتنى توغرا خاتا دىيىش ،توغرا ئەمەس. كىچىكىنە بىر مىسال ئالسام ،بىزنىڭ ئەڭ ئەسكى دەپ ئاتالغان بەزى ئادەملىرىمىزدىمۇ ئەڭ ئەقەللى بولغان تازىلىق ئېڭى ،پاكىزلىق قارىشى بار . بەزى تەرەققى قىلغان خەلىقلەردە بۇنداق ئىشلار يوق .. بەزى تەرەققى قىلغان خەلىقلەر ،بىزگە نىسبەتەن ئەڭ ناچار ،مەينەت بولغان ئىشلارنى مەدەنىيەت تەرەقىيات دەۋالىدىكەن .بىزدىكى ئاز بىر قىسىم كىشلەردە بار بولغان ناچار ئىشلارنى  پۈتۈن مىللەتكە ئارتىپ قويساق بولمايدۇ ۋە پۈتۈن مىللەت كىشلىرى ناچار دەپ تەنقىد قىلساق بولمايدۇ . مۇمكىن بولسا ، كۆپلىگەن كىشىلەر سىرىتقا چىقىپ جاھاننى كۆرسە ، چەتئەللەرگە چىقسا ،دۇنيانى چۈشەنسە ، ئۆزگىلەر بىلەن ئۈزىمىزنى سېلىشتۇرۇپ ،باشقىلار مۇنداقكەن ، بىز مۇنداقكەنمىز دىگەن ئىدىيەلەر شەكىلەنسە ،كۆپ ئىللەتلەر ئۆزگىرىشى ، مەدەنىيەتلىرىمىز قوغدىلىشى مۇمكىن .