مىسرانىم باش بېتى | مۇھەببەت لىرىكىسى | تور ئويۇنلىرى | يانفۇن مۇزىكىسى |سۈرەتلىك ناخشا |ئاۋازلىق ئەسەرلەر | سۈرەتسىز ناخشا | يۇمشاق دىتال | تېما بېزەش رەسىمى

  •    ئاۋاتلىقى
       4236 
  •    ئىنكاس 
       48 

دىيارىمىزدىكى يۇرت ناملىرىنىڭ ئۇيغۇرچە ئاتىلىشى

قەۋەت ئاتلاش
apirida
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.45094

جىنسى:    خانىم

 يوللانغان يازمىسى:   248 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   3074 (سوم)
 ياخشى باھا:   530 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   498  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 2575
 سائەت
دەرىجىسى:
2575 سائەت 175 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-06-21
ئاخــىرقىسى:2011-11-08

1.شىخو_  ئۇيغۇرچە بۇرۇنقى نامى « قاراسۇ » . شىخو دىگەن بۇ ئاتالغۇنىڭ قانداق شەكىللەنگەنلىكى توغرىسىدا ئېنىق مەلۇمات يوق ،بۇ ئىسىم بەلكىم قاراسۇدىكى  نىلوپەر كولى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولىشى مومكىن .  خەنزۇچە نامى ۋۇسۇ ، بۇ قاراسۇ دىگەن ئۇيغۇرچە نامى بىلەن ئاھاڭداش . 7S 
=U3,P%  
2. ئاقسۇ_ ئۇيغۇرچە مەنىسى ئاق رەڭلىك سۇ . SZ}t_w `  
سۇ قەدىمقى ئۇيغۇرچىدا دەريا دىگەن مەنىدە ، شۇڭا بۇ يەر نامى تۈركى خەلقلەر بار يەرنىڭ ھەممىسىدە بار . (tGK~!cAv  
["N>Po  
3. كۇچا_ ئۇيغۇرچە «تار كوچا ، خاڭ يولى» دىگەن مەنىلەرگە ئىگە. :SSlUl4sU$  
يوقۇرقىدەك دىيىش خاتا ، بۇ خەتنىڭ ئەسلى شەكلى كۇشان ، كۈسەن ، كۆسەن بولۇپ تارىخىمىزدىكى كۆسەن دولىتىمىزنىڭ پايتەختى . كۇچا دىگەن سوز كۇشان دىگەن سوزدىن قىسقىراپ بارلىققا كەلگەن . LQYT/  
8 
4. شايار _ ئۇيغۇرچە مەنىسى « يولباشچىنىڭ قول ئاستىدىكىلەرگە كويۈنىشى » دىن ئىبارەت . s#sr1[9}G  
يوقۇرقى قاراش خاتا ، بۇ شاھ+يار ، يەنى پادىشا يار بولغان زىمىن دىگەن مەنىدە . بۇ يۇرت بىر قېتىملىق ئاپەتتىن كېيىن قارا خانىلار ئىمپىرىيىسىنىڭ بىر شاھى تەرىپىدىن قايتا ئاۋات قىلىنغان . يۇرتىمىزدىكى پەيزىۋات دىگەن يۇرتمۇ قارا خانىلارنىڭ پەيزۇللاھ ئىسىملىك بىر شاخزادىسى تەرىپىدىن باياشات قىلىنغان .   yS/ovd  
FK!9to>  
5. باغراش_مۇڭغۇلچە مەنىسى« قەد كوتۈرۈپ تۇرۇش» . &..![,)w^!  
خاتا؛ باغراش ئۇيغۇرلارنىڭ مەشھۇر  قەبىلىسىنىڭ ئىسمى . ئۇيغۇر دىيارىنىڭ قۇمۇل ۋىلايىتىدە باغداش دىگەن يەر بار . بۇمۇ مەركۇز ئۇيغۇر قەبىلىسى بىلەن باغلىنىدۇ . ئۇيغۇر دىيارىدا بۇنداق قەبىلە نامىدىن كەلگەن يەر ناملىرى خېلى بار . مەسىلەن :قارلۇق دىگەن يەر نامى قەشقەرنىڭ يېڭىشەھەر ناھىيەسىدە ، خۇتەننىڭ كىرىيە ناھىيەسىدە ۋە قۇمۇلدا تەڭلا مەۋجۇت . قارلۇق قەبىلىسى نەچچە مىڭ يىللار ئىلگىرى بۇ رايونلارغا تارالغان بولىشى مومكىن . بۇنداق ئۇيغۇر قەبىلىلىرىنىڭ نامىدىن كەلگەن يەر ناملىرىدىن يەنە مەركىت ، بارىن ، يوپۇرغا ، بۈگۈر ، ئىتارچى، بارلاس قاتارلىقلارنى كورسىتىش مومكىن . شۇنىمۇ ئەستىن چىقارماسلىق كېرەككى ، بۇ قەبىلە ناملىرى قازاق ۋە مۇڭغۇللاردىمۇ ئۇچرايدۇ .ئۇيغۇر قازاق بىر مەنبەلىك . مۇڭغۇللارنىڭمۇ تارىختا بىز بىلەن باغلىنىشى كوپ ھەم بىزگە ئوخشاش ئورتاق ئالتاي تىللىرى سېستىمىسىغا تەۋە بولغانلىقتىن بۇ قەبىلە ناملىرىنىڭ ئۇيغۇرچە ۋە مۇڭغۇلچىدا تەڭلا ئىشلىتىلىشى ھەيران قالارلىق ئەمەس . 5}e-~-  
d; @Kz^  
6.  باي_ئۇيغۇرچە «باي بولماق ، بايلىق» دىگەن مەنىدە . ;3'}(_n  
چالا؛ تۈركى تىللار دىۋانىدا بۇ يۇرت «باي ياغاچ» دەپ يېزىلغان . بۇرۇنقى ئۇيغۇرچىدا ياغاچ ئورمان دىگەن مەنىدىمۇ كېلىدۇ . بەلكىم بىپايان ئورمان دىگەن مەنىدە بولسا كېرەك . 0t 7yK  
X4i$,$C  
7. ئاۋات_ئۇيغۇرچە مەنىسى « گۈللەپ ياشنىماق ، ئاۋاتلاشماق » . fE)+9!  
خاتا ؛ ئاۋات دىگەن سوزنىڭ قەدىمقى ئۇيغۇرچىدا « شەھەر» دىگەنمۇ مەنىسى بار . خۇددى كەنىت دىگەن سوزنىڭ شەھەر دىگەن مەنىدە بولغىنىغا ئوخشاش . UeE& 8{=d  
نوپۇسنىڭ شىددەت بىلەن كوپۈيۈشى ۋە تەبىئەتنىڭ بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىشى سەۋەپلىك ، دىيارىمىزدا نۇرغۇن شەھەرلەر خاراپ بولغان ، ياكى شەھەرلەر تارىيىپ كەنىتكە ئايلىنىپ قالغان . ھازىرقى بىز ئاۋات نامى بىلەن ئاتاۋاتغان يەرلەر ئسلى شەھەر بولۇپ ،كېيىن خاراپ بولۇپ بۈگۈنكى كىچىك-كىچىك ئاۋاتلار پەيدا بولغان بولىشى مومكىن . )+w0NhJw  
u4o%qK  
8. بايىنبولاق  _ موڭغۇلچە مەنىسى «كەڭرى يايلاق» . y>8!qVX  
خاتا؛ مەنىسى باي بولاق .  wb4 4  
z!Jce}mx  
9 . خۇشۇت_ موڭغۇلچە «خېخىتې» نىڭ ئاھاڭ تەرجىمىسى بولۇپ ، قەبىلىنىڭ نامى .  wSV[nK  
توغرا ؛ مۇڭغۇۇللارنىڭ خۇشۇت قەبىلىسى 18-ئەسىرنىڭ كېيىنكى 10 يىللار ئەتراپىدا مانجۇ خانلىغى تەرىپىدىن چىگرىلارنى مۇستەھكەملەش ھىسابىدا ئۇيغۇر دىيارىغا كوچۈرۈپ كېلىنگەن . شىبە ، مۇڭغۇل ، داغۇر ، مانجۇ ، سۇلۇن قاتارلىق بۇنداق بىڭتۇئەن قەبىلىلەرنىڭ نامى  ھازىرغىچە دىيارىمىزدا قوللىنىلماقتا . مەسىلەن: جۇڭغار ئويمانلىغى ، بۇ يەرنىڭ ئەسلى نامى يارىش يىزلىقى ئىدى . يارىش - مۇسابىقە دىگەن مەنىدە بولۇپ ، تۇركىيە تۈرۈكچىسىدە ھازىرمۇ بۇ سوز بار . خۇددى يازلاق يازلايدىغان يەر ، قىشلاق قىشلايدىغان يەر مەنىسىدە كەلگەنگە ئوخشاش . K r]!BI?z  
u[2R>=  
10.غۇلجا _ قەدىمقى ئۇيغۇرچىدا مارالنىڭ بىر تۈرى . mMT7`r;l  
ZWf{!L,@Z  
11.خۇتەن _ قەدىمى ئۇيغۇرچىدا ئۇدۇن . بۇ سوزنىڭ تومۇرى ئۇد ، ئۇد_ئويلانماق ، تەپەككۈر قىلماق دىگەن مەنىدە . مۇشۇ بويىچە تەپەككۈر قىلغاندا ئۇدۇن دىگەن سوز تەپەككۈر قىلغۇچى پەيلاسوپ دىگەنلىك بولىدۇ . ئەگەر ئۇدۇن سوزىنىڭ تومۇرىدىكى ئۇد سوزىنى ئۇتماق مەنىسىدىكى ئۇت يىلتىزىدىن كەلگەن دىسەك ، ئۇتقۇچى ، يەڭگۈچى ، غالىپ دىگەنلىك بولىدۇ . بۇ سوزنى بەزىلەر ھىندىچە قۇستانا دىگەن سوزدىن كەلگەن دەيدۇ . لېكىن بۈيۈك تىلشۇناس بوۋېمىز  دىۋانىدا ئۇدۇن دەپ يازغان . شۇڭا يەڭگۈچى ۋە تەپەككۈرچى دىگەن مەنە ئۇيغۇرچىغا ئەڭ يېقىن . [4xN:i  
$ Qg81mu  
12. تۇرپان _ تۇرغان ، ماكانلاشقان شەھەرلەشكەن ، كوچمەنلىكنى تاشلاپ تۇرۇپ قالغان دىگەن مەنىدە . تۇرپان ئۇيغۇرلار كۆچمەنلىكنى تاشلاپ بەرپا قىلغان ئەڭ قەدىمكى شەھەر . مۇشۇ مەنىدە بولغاندا تارىخقىمۇ ، ئۇيغۇر تىلىدىكى تەلەپپۇزغىمۇ ئۇيغۇن كېلىدۇ . zCvR/  
GUat~[lUrj  
13.قاغىلىق _ ئۇيغۇرچە مەنىسى « ئولتۇراقلىشىقا بولىدىغان جاي ، قاغا بىر قەدەر كوپ جاي» . AW> P\>{RE  
خاتا : قەدىمقى ئۇيغۇرچىدا بۇ يەر قارغالۇق دەپ يېزىلغان . مەنىسى قارغا ئالىدىغان، قارغا ئاتىدىغان يەر دىگەن مەنىدە . qLYv=h$,  
7Ox vq^[  
14. مەكىت _ ئۇيغۇرچە «ئوتتۇرا بەلباغدىن كوچۈپ كەلگەن ئادەم »دىگەن مەنىگە ئىگە . B0Z*YsbXL  
خاتا ؛ بۇ ئۇيغۇر قەبىلىلىرىنىڭ نامىنىڭ بىرى ، بۇ قەبىلە دولان قەبىلىسىنىڭ تەركىبىگە كىرگەن ، شۇڭا مەركىتلىكلەر ئوزىنى ئۇيغۇر دولانلىرىدىن دەپ قارايدۇ . 5+3Z?|b  
l@#X]3h!  
15.قەشقەر _ «ئۇيغۇرچە مەنىسى ھەر-خىل رەڭدىكى خىش ئوي »، قەدىمقى ساك تىلىدا « قاشتىشى توپلانغان جاي دىگەن مەنىدە» . sOJ"~p  
قەشقەر كونا شەھەر « توپرىقى مۇنبەت، خەلقى باي» .  
يوقارقى كارامەت ئۇيغۇرچە مەنىلەرنى بىر ئۇيغۇرنىڭ چىنپۈتۈپ كوچۈرۈپ يۈرگۈنىگە ئادەمنىڭ ئىچى ئاغرىيدۇ . ;e jC:3yO  
قەشقەر ئەسلى قاش تېشى دىگەن دىگەن مەنىدىكى قاش سوزىگە ئۇستا، ھۈنەرۋەن مەنىسىدىكى كار، كەر، گار ،گەر  قوشۇمچىلىرىنىڭ قوشۇلىشى بىلەن ياسالغان . بوۋېلىرىمىز خۇتەندىن تاش قېزىپ قەشقەردىكى دۇنيا يەرمەنكىسىگە قويغان ، قولى گۈل قەشقەر ئۇيغۇرلىرى تاشتىن ھۈنەر بىلەن گۈل چىقىرىپ جاھانغا ساتقان . ئۇيغۇر دىيارىدا ھۈنەرۋەنچىلىك  بىلەن باغلىنىشلىق يەر ناملىرى بەك كوپ . مەسىلەن: ياركەنت ۋە يېڭى شەھەردىكى تاغارچى ، كورلىدىكى كۆنچى ، غۇلجىدىكى قازانچى قاتارلىقلار ... ;yk@`<  
$/wr?  
16. قىزىلسۇ_ قىرغىزچە مەنىسى « قىزىل - سۇ » . )XO2DY1/&  
     ئاقتۇ _  قىرغىزچە مەنىسى « ئاق تاغ ». pbm4C0W}  
    ئۇلۇغچات_ قىرغىزچە مەنىسى «چوڭ تاغ جىلغىسىدىكى ئاچال » . Q_uv.\*z_  
    ئاقچى _ قىرغىزچە مەنىسى « ئاق چىغ » دىن ئىبارەت . D]oS R7h  
بۇلارنىڭ ھەممىسى ھازىرقى قىزىلسۇنىڭ قىرغىز ئوبلاست دىيىلگىنىگە قاراپلا تاپقان گەپلەر . ۋەتىنىمىز ئىچىدىكى قىرغىز مىللىتى1916-يىلىدىن باشلاپ  دىيارىمىزغا روس ئاسمىلاتسىيىسىدىن قېچىپ كەلگەن . ئۇيغۇر خەلقى تىلى ۋە دېنى بىر بولغان بۇ تۇرۈك قەۋمىگە تەۋە بۇ قېرىنداشلىرىنى ئۇلار خالىغان يەرلەرگە ئورۇنلاشتۇرۇپ، قۇدا باج بولۇپ ئىتىپاق ياشىغان . ئۇلۇغچات ( ئۇلۇغ ئاچال، ئۇيغۇر تىلىدىكى چات سوزىنىڭمۇ ئاچا دىگەن مەنىگە ئىگە ئىكەنلىگى ئېنىق .) ئاق تاغ ، ئاق چىغ ، قىزىلسۇ دىگەن ناملار قىرغىزلار كېلىشتىن بۇرۇنلا مەۋجۇت ئىدى.  پەقەت قىرغىز قېرىنداشلار كەلگەندىن كېيىن بۇ جاي ناملىرى پەقەت تەلەپپۇز جەھەتتىن قىرغىزچىلاشقان . مەسىلەن :  ئاق تاغ دىگەندىكى «تاغ »سوزىنى قىرغىزلار « توۋ » دەپ تەلەپپۇز  قىلىدۇ . = )(;  
EKoCm)}d  
17. كورلا_ ئۇيغۇرچە مەنىسى « نەزەر تاشلىماق » . ?=4J  
خاتا ؛ مەنىسى كويلا ، يەنى تۈگمەننىڭ كويلىسى . بۇ شەھەر كۈنچى دەرياسى قېنىنى ئوزگەرتكەنلىك سەۋەبى بىلەن بىر قېتىم خاراپ بولۇپ ، ئەسلى ئورنىدىن كۈنچى دەرياسىنىڭ ئەسلىدىكى تۈگمەن كويلىسىنى مەركەز قىلىپ قايتا قۇرۇلغانلىغى سەۋەپلىك شۇنداق ئاتالغان بولۇشى مومكىن . 3{$c b"5  
hR{Fn L  
18. ئۈرۈمچى_ تارىخى ھەمىدىدىن ئىبارەت ئۇلۇغ ئەسەردە بۇ نامنىڭ ئەسلىدە رومچە دىگەن سوزدىن كەلگەنلىكى ، بۇ شەھەر روم شەھىرىنىڭ كىچىگى دىگەن مەنىدە رومچە دەپ ئاتالغانلىغى . كېيىن تەلەپپۇز  ئوزگىرىپ ئۈرۈمچە بولۇپ قالغانلىغى يېزىلغان .  R6AZIN:  
DTr0u}m  
19. سانجى _ ئەسلى ئۇيغۇرچە تولۇق ئاتىلىشى جانبالىق بولۇپ بولۇپ ، جاندەك ئېزىز شەھەر دىگەن مەنىدە . ھازىرقى نامى خەنزۇچە ئاھاڭ تەرجىمىسىدىن ئۇيغۇرچىغا سىڭىپ كىرگەن . "ht2X w  
\< z{ @  
20. جىمسار _ تېنچ شەھەر ، جىم شەھەر ، سار - شەھەر . $!fz87-p>  
% mI q,  
21. قۇتۇبى_ ئەسلى قۇتبەي ، قۇت=بەخىت ، بەي=بەگ . قۇتلۇق بەگ . Y8C Xin h  
dB1bf2'b#  
22 .ماناس_ قەدىمقى رىۋايەتلەردىكى قەھرىماننىڭ ئىسمى . بۇ نام قىرغىزلارنىڭ ماناس داستانىدا تىلغا ئېلىنغانلىغى بىلەن ، قەھرىمان ماناسنىڭ ئىسمى بىلەن مەشھۇر . e1'_]   
4Q!*h8O  
23 . تاشساي_ شىخەنزە ، بۇ يەر نامى ئۇيغۇرچىدىن خەنزۇچىغا ، ئاندىن خەنزۇچىدىن ئۇيغۇرچىغا قايتىمەن دەپ تولا چوگىلەۋېرىپ قىيىپ كەتكەن . I=lA7}  
I/'jRM  
24 .مارالبېشى _ ئۇيغۇرچە بۇغا بېشى دىگەن مەنىدە . duwZe+  
بۇ يۇرتنىڭ  قەدىمقى نامى  بارچۇق ، (خەنزۇچە ئاتىلىشى ئازراق يېقىن كېلىدۇ ، لېكىن قىسقارتىلغان ) بارچۇق ئىدىقۇت ئۇيغۇر خانلىقىنىڭ تۇنجى خاقانى . Q04N  
t(s']r  
25 . تاشقورغان_ ئۇيغۇرچە تاش شەھەر دىگەن مەنىگە ئىگە . 2p'qp/  
2P]rJ  
26. قارا قاش _ ئۇيغۇرچە « قارا رەڭلىك قاشتىشى »  دىگەن مەنىگە ئىگە . 7DT9\BT  
Qy9#(596  
27 . لوپ _  ئۇيغۇرچە « تاغاق سوڭىكى » ، يەنە لوپنۇرلۇقلار دىگەن سوزدىن ئوزگەرگەن دىگەن قاراشمۇ بار . a7M8sZ?"  
خاتا ؛ لوپ بىلەن لوپنۇر دىگەن بىر گەپ . لوپنۇر دىگەن لوپ كۆلى دىگەنلىك .  نۇر قەدىمقى ئۇيغۇرچە ۋە مۇڭغۇلچىدا كۆل  دىگەن مەنىدە . ئىككىلىسى لوپ كولىنىڭ نامىدىن كەلگەن . .+ _x|?'  
@mw1(J  
28. چىرىيە_ ئۇيغۇرچە چىلان دىەەن مەنىدە . /y NU0/  
خاتا ؛ ئۇيغۇرچە چىرىيە دەپ يەر نامى يوق ، خۇتەن ئۇيغۇرلىرى بۇ يەرنى چىرا دەيدۇ . ئۇيغۇرچە چىرا  چارا ،يەنى چوڭ قاچا ،يەنى تەڭنە-تەڭلە دىگەن سوز . HhIa=,VY  
Nhuw8Xv  
29 . پوسكام_ تاجىكچە مەنىسى «ئالتۇن دەرياسى» ، ئۇيغۇرچە مەنىسى « مۇنبەت توپراق» . HbV[L)zYG  
ئۇيغۇر يۇرتلىرىغا خەنزۇچە ئات قويۇشتا بەك قىيىنلاشقان . ئەسلىدە زەرەپشان دىگەن سوز  تاجىكچە زەر ئاقىدىغان دەريا دىگەن سوز بولۇپ بۇ ياركەنت دەرياسىنىڭ پارس-تاجىكچە ئىسمى . بۇنى زىلۇپۇشىيەن دەپ يېزىپ بۇ نامنى  زىپۇ دەپ قىسقارتىپ پوسكام دىگەن يەرگە قويغان . ياركەنت دىگەن سوزنى قىسقارتىپ پوسكام دىگەن يەرگە قويغان . ياركەنت دىگەن دىگەن سوزنى قىسقارتىپ يى ئېر چىياڭ دوپ يېزىپ يېچىڭ دەپ قىسقارتىپ قاغىلىققا قويغان . يوقارقىلار خەنزۇچە تەرجىمە جەريانىدىكى ئويدۇرۇپ چىقىلغان ، يول قويۇشقا بولمايدىغان خاتالىقلار .بۇ خىل يېتەرسىزلىكلەر ھەتتا ئاپتونوم رايون دەرىجىلىك ئىدارە - ئورگانلارنىڭ ۋېۋېسكىسىدىمۇ روشەن كورىلىدۇ . Xi$uK-AHpj  
6$`8y,TMSt  
30 . يەكەن_ قەدىمقى تۈرۈك تىلىدا « تىك قىيا (يار ) دىكى شەھەر » . ld}- }W-cq  
يار سوزىنى مەھمۇد  قەشقىرى  دوست ، مەھبۇپ دەپ ئىزاھلىغان . بەلكىم دوست شەھەر ياكى يار بويىدىكى شەھەر دىگەن مەنىدە بولىشى مومكىن . -R| v&h%T  
F DXAe-|Q  
31. چۆگىر چوققىسى _ ئەسلى توغرىسى چاغرى ، چوغرى چوققىسى بولىشى كېرەك . چاغرى قەدىمقى ئۇيغۇرچىدا لاچىننىڭ بىر تۈرى . 4fQ 
/2 WGo-  
32. قارا شەھەر _ «ئۇلۇغ شەھەر » دىگەن مەنىدە . N9idk}T  
+>Y2luR1  
33 . يېڭىسار _ ئەسلى يېڭى ھىسار ، ھىسار «شەھەر ، قورغان » دىگەن مەنىدە ، خۇددى جىمسار دىگەندىكى ھىسارغا ئوخشاش . S0du, A~  
8)/d8@  
34 . چۆچەك _ قاچىلارنىڭ بىر تۈرى . 3Vs8"BFjz  
"V}WV!w  
35 . ئالتاي _ ئالتۇن دىگەن مەنىدە . يەنە بىر قەھرىمانىمىزنىڭمۇ ئىسمى ئالتاي بولغانىكەن ، تۈركىيەدە بۇ ئىسىم بەك كوپ . ئۇيغۇرلارنىڭ ئاسنا قەبىلىسى مۇشۇ يەردىن تارقالغان دەپ سوزلىنىدۇ . SwXVa/9a"  
:)p\a1I[*  
36 . بورتالا _ ھازىر بىر قىسىم كىشىلەر بۆرتالا دەيدۇ .  بۇ خاتا ، ئەسلىدە بورتالا بولۇپ ، ئاق دالا دىگەن مەنىدە . غۇلجىدا كوك دالا دىگەن يەرمۇ بار . بۇ قەدىمقى ئۇيغۇرچىدا ئۈزۈمنىڭ مىۋڭسىنى كورسىتىدۇ . ئۇيغۇرلار بۇرۇن ئۈزۈمنىڭ مىۋىسىنى بور ، ياغىچىنى ئۈزۈم دىگەن . تۇرپاندىكى بويلۇق ئەسلىدە بورلۇق دىگەن سوزدىن كەلگەن بولۇپ ، ئۈزۈمگەن مەنىدە . \0). ODA(  
I w~R@,  
37. تەكلىماكان_ ئەسلى تەلەپپۇزى تەركلى ماكان بولۇپ ، تەرك ئېتىلگەن ماكان دىگەنلىك بولىدۇ . بەزىلەر باشقا مىللەتلەرنىڭ ئاغزىدا ئېقىپ يۈرگەن گەپكە ئەگىشىپ «ھالاكەت دېڭېزى » دەپ يۈرىشىدۇ . ئېنىقكى تەكلىماكان ئۇيغۇرلارنىڭ نەزىرىدە ھالاكەت دېڭىزى ئەمەس . خەلقىمىز ئامالسىز تاشلىنىپ قالغان بۇ توپراقلارنى ئەزىزلەپ كەلگەن . قۇملۇق باشقىلار ئۈچۈن ھالاكەت دېڭىزى بولغان بىلەن ، قوملۇق بويىدا ياشاپ كەلگەن ئۇيغۇرلار ئۈچۈن ھاياتلىق مەنبەسىدۇر . شۇڭا خەلقىمىز قۇمغا كومۇپ داۋالاشنى كەسىپ قىلغان . kZ>_m &g  
.J"QW~g^  
38. تارىم_ بۇ ئىسىم تارىم دەرياسىنىڭ نامىدىن كەلگەن . خۇددى لوپ دىگەن نام دىگەن لوپنۇر كولىنىڭ نامىدىن كەلگەنگە ئوخشاش . مەھمۇد بوۋېمىز خان جەمەتىدىكى ئېتىبارلىق خانىشلارنىڭمۇ تارىم دىيىلىدىغانلىغىنى يازغان . j 4!$[h  
%68'+qz  
39 . قارا قۇرۇم_ قارا قەدىمكى ئۇيغۇرچىدا كۆپ مەنىلىك سۆز بولۇپ ئۇلۇغ ، بۈيۈك ، كۈن پېتىش دىگەندەك مەنىلەرگە ئىگە . شۇڭا قارا قۇرۇم ، ئۇلۇغ قۇرۇم ، ئۇلۇغ قىيا دىگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ . 2RG6m=Y8y  
;-#2p^  
40 . كوئىنلون _ بۇ ئىسىم ئۇيغۇرچە قورۇم سوزىنىڭ خەنزۇچە تەرجىمىسى بولۇپ ، ئۇيغۇرلىرىمىز  ئۇيغۇرچىسىنى ئۇنتۇپ خەنزۇچىسىنى قوللىنىۋالغان . قۇرۇم ، قورھم تاش ، يەنى بۈيۈك تاش ، بۈيۈك قىيا دىگەن مەنىدە . قارا قۇرۇم قۇرۇم تاغلىرىنىڭ كۈن پېتىش تەرىپىدە بولغاچقا بوۋېلىرىمىز بىرىگە قۇرۇم يەنە بىرىگە قارا قۇرۇم دەپ نام بەرگەن بولىشى مومكىن ، ياكى كىچىكرەكىنى قۇرۇم ، چوڭراقىنى قارا قۇرۇم دىگەن بولىشى مومكىن . t-B5,,`  
:y'EIf  
41 . يۇرۇڭقاش _ يۇرۇڭ قەدىمقى ئۇيغۇرچىدا ئاق دىگەن مەنىدە . بۇ قارا قىش دىگەنگە تەڭداش بولۇپ ئاق تاش چىقىدىغانلىغى ئۈچۈن شۇنداق ئاتالغان . 2*Zk^h=  
,4:=n$e 0  
42 . جۇڭغار _ مانجۇلاردىن مەغلۇپ بولغان يۇرتىمىزغا 17-ئەسىرنىڭ ئاخىرىدا قېچىپ كەلگەن مۇڭغۇل قەبىلىسىنىڭ ئىسمى . بۇ يەرنىڭ ئەسلى ئىسمى يارىش ، مەنىسى بەيگە ، بەيگە مەيدانى . ئادەتتە يارىش يازلىقى دىيىلگەن . يازلاق يازلايدىغان يەر . z36wWdRa6  
DK)T2{:  
43 . مۇز  ئارت _ ئارت داۋان دىگەن مەنىدە ، مۇز ئارت دېمەك ، مۇز داۋان دېمەكتۇر  . ]-8WM5\qJM  
P9`R~HO'`  
بۇ ماتىريالنىڭ ئىلمى ئاساسى باركەن شۇڭا بىر دوستۇمنىڭ تور بوشلىقىدىن رەتلەپ پايدىلىنىشىڭلار ئۈچۈن سۇندۇم، ئاپتورنىڭ ئىسمى يوقكەن، كوپچىلىكنىڭ يوچۇق قالغان يەرلىرى بولسا تولۇقلاپ قويۇشىنى ئۈمۈت قىلىمەن. )
تېما تەستىقلىغۇچى : سەھرا ئوغلى
تەستىقلانغان ۋاقىت : 2011-09-17, 10:55
مەزكۇر تېمىنىڭ مىسرانىمدىكى باھالىنىش ئەھۋالى: جەمئىي 3 پارچە مۇنبەر پۇلى +229
Ruin مۇنبەر پۇلى +100 09-17 ئەھمىيەتلىك تىما  رەھمەت!
دەقيانوس مۇنبەر پۇلى +109 09-17 ئەھمىيەتلىك
باھادىر مۇنبەر پۇلى +20 09-17 كۆپ نەرسىلەرنى بىلىۋالدىم. رەھمەت!
مىسرانىمدا كۆرىۋاتقان چاپلانمادىكى ھېسياتىڭىز قانداق بولدى؟

ئېسىل

بىپەرۋا

تەسىرلىك

كۈلكىلىك

خوشال

غەزەپ

قايمۇقۇش

تەشەككۇر

ھەيران
 
ئەڭ پاك ئادەم،ئەڭ ناپاك مۇھىتتىمۇ بۇلغۇنۇشتىن ساقلىنالىغان ئادەمدۇر.
shah-naz
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.47808

جىنسى:    خانىم

 يوللانغان يازمىسى:   58 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   720 (سوم)
 ياخشى باھا:   144 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   149  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 969
 سائەت
دەرىجىسى:
969 سائەت 71 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-07-14
ئاخــىرقىسى:2011-10-27
ئاپتورنىڭلا 1- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

بۇنى ئوقۇپ نۇرغۇن بىلىمىلگە ئىگە بولدۇم . تېما ئىگىسىگە رەھمەت ! T5 (|{-  
q pCI [[  
(شىخۇ خەنزۇچە نامى ۋۇسۇ ، بۇ قاراسۇ دىگەن ئۇيغۇرچە نامى بىلەن ئاھاڭداش . ) &'SD1m1P  
ئاھاڭداش دىمەي مەنىداش دەپ ئالسىڭىز بولامدۇ نېمە ؟
 
apirida
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.45094

جىنسى:    خانىم

 يوللانغان يازمىسى:   248 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   3074 (سوم)
 ياخشى باھا:   530 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   498  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 2575
 سائەت
دەرىجىسى:
2575 سائەت 175 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-06-21
ئاخــىرقىسى:2011-11-08
ئاپتورنىڭلا 2- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

مەنىداش سوزلەر مەنە جەھەتتىن بىر-بىرىگە يېقىن سوزلەر بولۇشى كېرەك ، بىراق خەنزۇچە乌苏 دىگەن بۇ سوز قاراسۇ بىلەن ئاھاڭداش ،مەنىداش ئەمەس .
 
ئەڭ پاك ئادەم،ئەڭ ناپاك مۇھىتتىمۇ بۇلغۇنۇشتىن ساقلىنالىغان ئادەمدۇر.
alrzibag
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.36169

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   337 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   6881 (سوم)
 ياخشى باھا:   1277 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   1727  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 2104
 سائەت
دەرىجىسى:
2104 سائەت 196 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-04-03
ئاخــىرقىسى:2011-11-09
ئاپتورنىڭلا 3- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

ھەر ھالدا بىلمەيدىغان بىلىمدىن بىرىگە ئىگە بولدۇم ... رەھمەت سىزگە ...
 
★Esl~YaXa★
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.6216

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   187 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   5954 (سوم)
 ياخشى باھا:   242 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   256  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 1243
 سائەت
دەرىجىسى:
1243 سائەت 107 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2010-08-13
ئاخــىرقىسى:2011-11-09
ئاپتورنىڭلا 4- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

ئەسەر يازغاندا  مۇشۇ ئىسىملارنى قوللىنىپ ئەسكەرتىشلەرنى بەرگەن بولسا ئىسىمىزدىنمۇ چىقىپ قالماستى ```` +H)'(<  
رەھمەت سىزگە```  
 
ئۇلۇغ ئاللا ھەر بىر بەندىسىنىڭ كۆڭلىگە ئىنساپ بەرسۇن !!!!
oghuzkhan
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.47896

جىنسى:    تولدۇرمىغان

 يوللانغان يازمىسى:   112 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   2290 (سوم)
 ياخشى باھا:   373 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   447  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 2763
 سائەت
دەرىجىسى:
2763 سائەت 227 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-07-15
ئاخــىرقىسى:2011-11-05
ئاپتورنىڭلا 5- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

بەزىلەر مەركىت قەبىلىسى مۇڭغۇللارنىڭ، شۇڭا مەركىت مۇڭغۇل تىلىدىكى سۆز دەپ قارايدىكەن e`*}?N4d  

 
مەن سىلەرگە بولدۇم خاقان،
ئېلىڭلار يا بىلەن قالقان.
تامغا بولسۇن بىزگە بۇيان،
كۆك بۆرە بولسۇن ئۇران.
aldos
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.19849

جىنسى:    تولدۇرمىغان

 يوللانغان يازمىسى:   148 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   4022 (سوم)
 ياخشى باھا:   322 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   310  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 3101
 سائەت
دەرىجىسى:
3101 سائەت 139 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2010-12-01
ئاخــىرقىسى:2011-11-04
ئاپتورنىڭلا 6- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

رەھمەت  بىلۋالدىم  
 
تىرەن
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.36679

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   656 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   3197 (سوم)
 ياخشى باھا:   531 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   51  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 3488
 سائەت
دەرىجىسى:
3488 سائەت 12 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-04-06
ئاخــىرقىسى:2011-11-08
ئاپتورنىڭلا 7- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

رەھمەت سىزگە
 
كىشلەرنىمە كويدا
hasalharisi
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.5146

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   2256 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   23087 (سوم)
 ياخشى باھا:   2504 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   3045  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 5340
 سائەت
دەرىجىسى:
5340 سائەت 260 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2010-07-30
ئاخــىرقىسى:2011-11-06
ئاپتورنىڭلا 8- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

يۇرتۇم نامىنىڭ مەنىسىنى بىلىۋالدىم. بۇ ھەقتە تالاش-تارتىش ھېلىھەم كۆپ.
 
ئادەم بولماق تەس
dolantograk004
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.52340

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   188 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   1655 (سوم)
 ياخشى باھا:   472 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   495  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 1628
 سائەت
دەرىجىسى:
1628 سائەت 72 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-08-20
ئاخــىرقىسى:2011-11-09
ئاپتورنىڭلا 9- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

رەھمەت سىزگە
 
كۆپرەك  دوستۇم بولسا
باھادىر
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.14537

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   294 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   6038 (سوم)
 ياخشى باھا:   874 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   1332  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 7273
 سائەت
دەرىجىسى:
7273 سائەت 127 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2010-10-19
ئاخــىرقىسى:2011-11-09
ئاپتورنىڭلا 10- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

كۆپ نەرسىلەرنى بىلىۋالدىم. رەھمەت! )Xqjl  
FzEs1hpl  
كۆپچىلىك بىلەن 13- مەزمۇن ئۈستىدە ئورتاقلىشىش تەكلىۋىم بار، مىنىڭ بىلىشىمچە «قاغىلىق» دىيارىنىڭ ئەسلى مەنىسى «قارغا ئاتىدىغان يەر» ئەمەس «قاغانلىق» يەنى «پادىشاھلىق» بولىدۇ. چۈشەنچەم خاتا بولۇپ قالغان بولسا ئەپۇ قىلارسىلەر... /?r A|  

 
kapTalis
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.25474

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   2021 

 نادىرلانغان تېمىسى:   

 مۇنبەر پۇلى:   28 (سوم)
 ياخشى باھا:   1008 (نۇمۇر)
 تۆھپە:   266  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 5077
 سائەت
دەرىجىسى:
5077 سائەت 193 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-01-08
ئاخــىرقىسى:2011-11-09
ئاپتورنىڭلا 11- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 09-17

توققۇزاق قاپتۇ ؟
[ بۇ يازما kapTalis تەرپىدىن 2011-09-17 01:00 PM دە ]

 
ئابدۇ.....
تېز سۈرئەتتە -جاۋاپ بىرىش

چەكلىك500 بايىت
 

ئالدىنقىسى كىيىنكىسى