ناخشا سەنئىتى ھەققىدە ئەبجەش پاراڭلار

makan

سۈيدۈڭ پولكى

    مىللىتىمىزنىڭ ھەربىر ئەزاسى ئۆزلىرىنىڭ سەنئىتىدىن بەھىرلىنىپ ئىستېتىك زوق ئېلىپ مەنىۋىي دۇنياسىنى بېيىتىپ كېلىۋاتقان بولغاچقا، ئوزلىرىنىڭ  ناخشا-  سەنئىتى ۋە ئۇنىڭ بىلەن مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەر ھەققىدە سۆزلەش، مۇھاكىمە قىلىش ھوقۇقى بولىدۇ. بۇ بىزنىڭ ئەڭ تۆۋەن كىشىلىك ھوقوقىمىزدۇر. مەن ناخشىچى، مۇزىكانت ياكى مەدەنىيەت خادىمىمۇ ئەمەس. پەقەت بىر ئستېتىك زوق ۋە تەربىيە ئالغۇچى. شۇڭا، بۇ يازمام ناخشا سەنئىتىنى ئاساس قىلغان ھالدا قانات يايدۇرۇلغان ئەبجەش مۇھاكىمىدۇر. شۇڭا، خاتا يەرلىرى بولسا ئوقۇرمەنلەرنىڭ سەمىمىي پىكىر بېرىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.
      ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 90-يىللىرىدىن باشلاپ بىزنىڭ ناخشا-ئۇسسۇل، رادىئو-تېلېۋىزىيە سەنئىتىمىز جۇش ئۇرۇپ راۋاجلىنىپ، خەلقىمىزنىڭ مەنىۋىي تەشنالىقىنى قاندۇرۇپ، مىللىي سەنئىتىمىز مەملىكەت ئىچى ۋە سىرتىغا تونۇلدى.
     بىر تۈركۈم كەسپى ۋە ئىشتىن سىرتقى ناخشىچى، كومپوزىتورلار مەيدانغا كېلىپ، سەنئىتىمىز رەڭگارەڭ تۈسكە كىردى. ناخشىچى ۋە ئۇلار ئورۇنلىغان ناخشىلارمۇ بازارغا كىرىپ، ئىجتىمائىي قىممەت يارىتىش بىلەن بىللە بەلگۈلۈك ئىقتىسادىي قىممەت ياراتتى. بۇنىڭغا ئەگىشىپ كۆپلىگەن ئۈن-سىن شىركەتلىرى مەيدانغا كېلىپ دىققىتى ئاساسى جەھەتتىن ئىقتىسادىي قىممەتكە بۇرالدى.
بازارنىڭ دالالىتى بىلەن بىر قىسىم ئېسىل ئەسەرلەر مەيدانغا كەلگەن بولسىمۇ، لېكىن كۆپلىگەن پۈچەك ئەسەرلەر بازارنى قاپلاپ خەلقىمىزنى بىزار قىلىۋەتتى.
      بازارنىڭ داۋالىتى، ئۈن-سىن شىركەتلىرىنىڭ ئىقتىسادىي مەنپەئەت قوغلىشىشى بىلەن بىر قىسىم ياش «كومپىوزىتور»، «ناخشىچى»لار، رادىئو-تېلىۋېزىيە ئسىتانسىسىلىرى، ئۇن-سىن شىركەتلىرى ۋە رىياسەتچىلەر كەلتۈرۈپ چىقىرىۋاتقان بىر قانچە مەسىلە ئۈستىدە توختىلىمەن.
بىرىنچى، ئۇيغۇر سەنئىتى ئۇيغۇرلارنىڭ سىمۋوللۇق بەلگىسى، ھەر قانداق بىر ناخشا، مۇزىكا سەنئىتى مىللىي ئەنئەنىۋى سەنئەت ئاساسىدا مەيدانغا كېلىدۇ. بۇ مۇقەددەس ئانا تۇپراق، ئەنە شۇ مىللىي سەنئەتنىڭ مەنبەسى. بىراق بىر قىسىم ئاتالمىش «مۇزىكانت»، «ناخشىچى»لار زامانىۋىلىققا يۈزلىنىمىز دەمدۇ ياكى باشقا سەۋەپمۇ ئۇيغۇرلارنىڭ سەنئەت ئاشقازىنى ھەزىم قىلالمايدىغان نۇرغۇن نەرسىلەرنى ياراتتى. بۇ ناخشىلارنى ئاڭلاپ بولۇپلا ئۇنىڭدىن ھوزۇرلىنىش ئەمەس، ئۇنى ئەسكە ئالغىلىمۇ بولمايدۇ. ئۇنىڭ تېكىستىدىكى يالىڭاچلىق، مۇزىكىدىكى دورامچىلىق، تەكرارلىق كىشىنى سەسكەندۈرىدۇ. ئەلۋەتتە، مىللىي سەنئەت دەۋرگە، زامانىۋىلىققا يۈزلىنىشى كېرەك، ئەمما ئۇ مىللىي خىمىرتۇرۇچتىن ئايرىلالماسلىقى كېرەك. «دولان مۇقامى» نېمە ئۈچۈن مەملىكەت ئىچى ۋە سىرتىنى لەرزىگە سالالىدى؟ مەرھۇم ئابلىكىم ئابدۇللا، غىياسىدىن بارات، ئەبەيدۇللا تۇردى، ئىسكەندەر سەيپۇللا، خارىس ئاشۇرۇپ، ھۈسەنجان جامى ئىجادىيەتلىرى، مۇساجان روزى، سايىتجان سىدىق، نۇرمەمەت روزى، ياسىن مۇخپۇل، سەنۇبەر تۇرسۇن، ئابلەت ئابلىكىم ئىجادىيەتلىرى يەنە نېمە ئۈچۈن ھازىرغىچە خەلقىمىزنىڭ يۈرەك تارىنى چېكەلەيدۇ؟ چۈنكى ئۇنىڭدىكى دەۋر روھى، كۈچلۈك مىللىي مەدەنىيەت، مىللىي پىسخىكا، مىللىي سەنئەت روھى ئاساسىغا قۇرۇلغان. شۇڭا، مىللىي روھتىن ئايرىلغان سەنئەت خاسلىقىنى يوقاتقان بولۇپ ھاياتىي كۈچكە ئىگە بولالمايدۇ. سەنۇبەر تۇرسۇن بۇ جەھەتتە ئوزگىچە ئۇسلۇپ يارىتىۋاتقان سەنەتچىلىرىمىزنىڭ بىرىى. ئسكەندەر سەمەتنىڭ «ساۋاقداشلار» ناملىق ناخشىسى ھازىر ئۇيغۇرلاردىلا ئەمەس، خەنزۇلار، قازاقلارئىچىگە كەڭ تارقالدى.   
       ئىككىنچى، خەلقىمىز مۇقام سەنئىتى، يەرلىك خەلق ناخشىلىرى ۋە ئىجادىي ناخشىلارغا ئىنتايىن باي. بۇ خىل ناخشىلار داڭلىق ناخشىچىلىرىمىزنىڭ ۋايىغا يەتكۈزۈپ ئورۇنلىشى بىلەن ئۆز قىممىتىنى تېخىمۇ نامايەن قىلماقتا. بۇلار ئۇچۇر تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتى بىلەن رادىئو، تېلېۋىزىيە، CD،VCD،DVD شەكىللىرى بىلەن خەلقىمىز بىلەن يۈز كۆرۈشۈپ كىشىلەردە ئۇنتۇلغۇسىز تەسىر پەيدا قىلماقتا. ئۇيغۇر ناخشىلىرى مەيلى ئېيتقۇچىلار، ئاڭلىغۇچىلار ياكى تەتقىق قىلغۇچىلار ئۈچۈن بولسۇن ئوچۇق سېستىما، ھەر قانداق سورۇن، ھەر قانداق ۋاقىتتا ھەر قانداق كىشى ئورونداشقا، ئاڭلاشقا بولىدۇ. ئەمما ئۈن-سىن نەشىرىياتى تەرىپىدىن نەشىر قىلىشتا مۇنداق بىر نۇقتىغا دىققەت قىلىش كېرەك.
باشقا داڭلىق ناخشىچىلار ۋايىغا يەتكۈزۈپ ئورۇنلاپ، خەلق دىل تارىنى لەرزىگە كەلتۈرگەن ناخشىلارنى نەشىر قىلدۇرغاندا ھىچ بولمىغاندا ئەسلىدىكى ناخشىچى ئورونلىغان سەۋىيىگە يەتكۈزۈش ياكى ئۇنىڭدىن ئاشۇرۋىتىش كېرەك، بولمىسا خەلقىمىز ئۇنى ياقتۇرمايدۇ.

        مەسىلەن، ئىلى خەلق ناخشىلىرىدىن «ئەۋرىشىم» نى مەرھۇم غىياسىدىن بارات، ئىلى خەلق ناخشىلىرىنىڭ ۋارىسلىرىدىن بولغان يالقۇن ياقۇپ، تاشمەمەت تۇرسۇنلار ۋايىغا يەتكۈزۈپ بولغان، بۇنداق ئەھۋالدا يەنە باشقا ناخشىچىلارنىڭ بۇ ناخشىنى يەنە نەشىردىن چىقىرىشنىڭ نېمە ھاجىتى بار؟
       ئاتاقلىق خەلق سەنئەتكارى ئايتۇرغان ھەسەنىۋا ۋەتىنىدىن ئايرىلغىنىغا 40 يىل بولغان مەزگىلدە ئانا ۋەتىنىگە كېلىپ «كەچكۈزدىكى ناۋا» ناملىق VCD پىلاستىنكىسىنى تەغدىم قىلدى. ئۈچ قېتىم نەشىر قىلىنىپمۇ بازارنى قامدىيالمىدى. بۇ پىلاستىنكىدىكى ناخشىلارنى ئايتۇرغان ھەسەنىۋا 60-،70-،80-،90-يىللاردا ئوتتۇرا ئاسىيا سەھنىلىرىدە ئورۇندىغان بولۇپ، مەيلى تېكىست، مەيلى مۇزىكا ئىجادىيىتى، مۇزىكا تەڭكەش قىلىش، ناخشىلارنى ئورۇنداشتا زور يۈكسەكلىكنى ياراتقاچقا، خەلقىمىزنىڭ قىزغىن سۆيۈپ ئاڭلىشىغا ئېرىشتى. ئۇ ئېيتقان ناخشىلارنى كۈندە ئاڭلىسا قانمايدۇ. بىزنىڭ ناخشىچى ھەۋەسكارلىرىمىزمۇ بۇ پىلاستىنكىدىكى ناخشىلارنى ئۆگىنىپ تۈرلۈك سورۇنلاردا ئورۇنداپ كېلىۋاتىدۇ. بىراق بۇ پىلاستىنكىدىكى كۆپلىگەن ناخشىلارنى بولۇپمۇ ئۇنىڭدىكى «سېغىندىڭمۇ» ناخشىسىنى ئورۇنداپ، يەنە نەشردىن چىقىرىشنىڭ نېمە زۆرۈرىيىتى؟ باشقىلار نەشردىن چىقارغان بۇ ناخشىنىڭ ئورۇنلاش سەنئىتى ئايتۇرغان ھەسەنىۋانىڭ سەۋيىسىگە يەتكۈزۈش ئۇياقتا تۇرسۇن، بۇ ناخشىنىڭ سەۋىيىسىنى كۆپ چۈشۈرىۋەتكەن. بىراق بۇ يەردە شۇنى تەكىتلەپ ئۆتۈش كېرەككى، داڭلىق ناخشىچى سەنۇبەر تۇرسۇن بۇ پىلاستىنكىدىكى «ناۋا قىلدىم» ناخشىسىنى ئايتۇرغان ھەسەنىۋانىڭ سەۋيىسىگە يەتكۈزگەن دەپ قارايمەن. «بىزنىڭ ناخشىمىز» دېگەن ناخشىنى ئورۇنداشتا مۇساجان روزى، مەرھۇم غىيازىدىن بارات، ئابلىز شاكىرلار، سەنۇبەر تۇرسۇن، ئابدۇللا ئابدۇرېھىملارمۇ يۇقىرى سەۋىيەنى ياراتتى (سالغان تېكستى ئوخشىمايدۇ).

      ئۈچىنچى، ناخشا تېكىستىنىڭ ئەينەنلىكىگە دىققەت قىلىش كېرەك. ناخشا دىمەكلىك تېكىسىت بىلەن مۇزىكىنىڭ ئورگانىك يۇغۇرىلىشىدۇر. شائىر تېىكىسىت يازغاندا مۇئەييەن ھايات قارىشى، ئىستېتىك قاراش، مۇئەييەن مۇددىئانى كۆڭۈلگە پۈكۈپ، ھەر بىر سۆزنى ئىشلىتىشكە دىققەت قىلىدۇ. بۇ شائىرنىڭ خاس ئەمگىكىنىڭ مەھسۇلى. شۇنىڭ بىلەن مۇزىكانتلارنىڭ ھېسسياتى بىلەن يۇغۇرۇلۇپ، تېخىمۇ جانلىقلىققا ئىگە بولىدۇ. بىراق بىزنىڭ بەزى ناخشا ھەۋەسكارلىرىمىز، ھەتتا كەسپى ناخشىچىلىرىمىزمۇ تېكىسىت ئاپتۇرى ھايات تۇرۇقلۇق ئۆز خائىشى بويىچە تېكىستىنى ئۆزگەرتىۋىرىدۇ، بۇ نېمە دىگەن مەسئولىيەتسىزلىك-ھە!؟
       ئايتۇرغان ھەسەنىۋا ئورۇنلىغان «سىغىندىڭمۇ» دېگەن ناخشىنىڭ تېكىسىت ۋە مۇزىكىسى ئابلەت ئىسلاموفنىڭ بولۇپ، ئايتۇرغاندىن ئىبارەت بىر سەنئەتكارنىڭ ئايرىلغىنىغا 40 يىل بولغان ئانا ۋەتىنىگە بولغان سېغىنىش ھېسسسياتىنىڭ ئىپادىسى ئىدى. ئەمما سانىيەم ئىسمايىل تەرىپىدىن ئورۇنلانغان بۇ ناخشا ئورۇنلاش سەنئىتى جەھەتتىن يۈكسەكلىككە يەتمەيلا قالماي، تېكىستتىكى بىر مىسرا ئېيتىلماي،يەنى(«سەھنەم سەنمۇ سېغىندىڭمۇ»دىگەن مىسرا)  پۈتكۈل ناخشىنىڭ ئۈنۈمىگە تەسىر يەتكۈزگەن.
داڭلىق ناخشىچى سەنۇبەر تۇرسۇنمۇ نېمە سەۋەپتىندۇ بۇ سەۋەنلىككە يول قويغاندەك تۇرىدۇ. مەسىلەن، سەنۇبەر تۇرسۇن «كەچكۈزدىكى ناۋا» ناملىق پىلاستىنكىدىكى «يار ۋەسلى» دېگەن ناخشىنى بەك چىرايلىق ئېيتقان، ئەمما تېكىستتىكى بەزى سۆز-مىسرالارنى تېكىست ئىگىسى ئابدۇخالىق سەپىرىدىن ئەمەس، بەلكى ئايتۇرغان ھەسەنىۋانىڭ پىكرىنى ئېلىپ مۇنداق ئوزگەرتىپتۇ.
ئەسلى تىكىست مۇنداق:

يار ۋەسلى

سۆزى: ئابدۇخالىق سەپىرىنىڭ
مۇزىكىسى: تۇرسۇنمەمەت شاۋدۇنۇفنىڭ

  گۈل ئىچىدە يارنى كۆردۈم،
يار مېنى كۆردىمىكىن.
سايرىدىم بۇلبۇل بولۇپ،
يار كۆڭۈل بۆلدىمىكىن.
  
يار كۆڭۈل بۆلسە ماڭا،
ئىشقىدا كۆيمەسمىدىم.
باغ ئارا، گۈللەر ئارا،
بىر بولۇپ يۈرمەسمىدىم.
  
يار ئوتى گۈلخانى بولسا،
مەن ئۇنىڭ پەرۋانىسى.
ئىزلىگەن يار ۋەسلىنى،
مەن ئۇنىڭ دىۋانىسى.


    سەنۇبەر تۇرسۇننىڭ ئورونلىشىدىكى تېكىسىت مۇنداق:


گۈل ئىچىدە يارنى كۆردۈم،
يار مېنى كۆردىمىكىن.
سايرىدىم بۇلبۇل بولۇپ،
يار شۇنى بىلدىمىكىن.
  
يار كۆڭۈل بەرسە ماڭا،
ئىشقىدا كۆيمەسمىدىم.
باغ ئارا، تاغلار ئارا.
بىر بولۇپ يۈرمەسمىدىم.
  
يار ئوتى گۈلخان بولسا،
مەن ئۇنىڭ پەرۋانىسى.
ئىزدىگەن شۇ (سەن) يار ئۈچۈن،
مەن جاھان ئاۋارىسى.


   ئەسلى تېكىىستىكى «مەن ئۇنىڭ دىۋانىسى» دېگەن مىسرا بىلەن ئوزگەرتىلگەن شەكلى «مەن جاھان ئاۋارىسى» نى سېلىشتۇرۇپ كۆرەيلى. ئەسلى تېكىستتىكى «مەن ئۇنىڭ دىۋانىسى» دېگەن سۆزدىن بىر ئاشىقنىڭ مەشۇقىنىڭ ئىشقىدا دىۋانە بولغانلىقىدىن ئىبارەت گۈزەل ئوبراز نامايەن بولۇپ تۇرىدۇ. لېكىن، ئۆزگەرتىلگەندىن كېيىنكى «جاھان ئاۋارىسى» دېگەنلىك پەقەت جان بېقىشنىڭ كويىدىلا يۈرگەن، باشقا ھېچقانداق گۈزەل ئارزۇ-ئىستىكى يوق كىشىلەرنىلا بىلدۈرىدۇ، بۇ سۆزدىن تېكىستكە ئالاقىدار ھېچقانداق ئىجابىي مەنا چىقمايدۇ. خالاس.
      يەنە مۇشۇ پىلاستىنكىدىكى «نەينىڭ ناۋاسى» ناملىق ناخشا يىتىلىۋاتقان ياش ناخشىچى ھەسەنجان تۇرسۇن نامىدا «سازنىڭ ناۋاسى» قىلىپ نەشىر قىلىنغان.  «نەي» دېگەن سۆز «ساز» دېگەن سۆزگە ئالماشتۇرۋىتىلگەن. ھەسەنجان تۇرسۇننىڭ بۇ داڭلىق ناخشىنىڭ نامىنى خالىغانچە ئۆزگەرتىۋىدىغان نېمە ھوقۇقى بار؟ ئۇ تېكىسىت ئاپتۇرى تاشپولات نەمەتوۋ، مۇزىكا ئاپتۇرى مۇھەممەد ئەزىزنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالغانمىدۇ؟ 70-يىللارنىڭ باشلىرىدا ئېلىمىزدە خەلق ناخشىلىرىنى ئورۇنلاش ئەمەس، ئاڭلاشمۇ گۇناھ ھىسابلىناتتى، ئاشۇ قاباھەتلىك يىللاردا ئوتتۇرا ئاسىيا رادىئو ئىستانسىسلىرىدىن بۇ ناخشىنى مەخپىي ئاڭلايتتۇق. شۇ چاغدا دادامنىڭ ماڭا بۇ ناخشىدىكى «نەي ئورۇنلاۋاتقان كىشى بىزنىڭ قازانچىدىن چىقىپ كەتكەن ئەكبەرجان باقىيۇف» دېگىنى ھازىرمۇ ئىسىمدە، مەيلى قانداقلا بولسۇن «نەينىڭ ناۋاسى»نىڭ تېكىسىت ئاپتورى ۋە كومپوزىتورنىڭ ئۆزىگە خاس ھايات قارىشى، گۈزەللىك قارىشى، نازۇك ھېسلىرى سىڭدۈرۈلگەن. چۈنكى، ئاپتۇر «سازنىڭ ناۋاسى» ئەمەس، ئالاھىدە ئەسكەرتىپ «نەينىڭ ناۋاسى» دەپ ماۋزۇ قويغان، ناخشىدىمۇ نەينىڭ رولى ئالاھىدە گەۋدىلىنىدۇ. مېنىڭچە سازــ چالغۇ ئەسۋاب بىلەن ئورۇنلىنىدىغان مۇزىكىدۇر. ناخشا ـــ ئادەم تاۋۇشى بىلەن ئورۇنلىغان مۇزىكىدۇر. سازـــ ئابسىتىرات ئۇقۇم، نەينىڭ ئاۋازى ئۇ كونكىرىت ئۇقۇم. ئەمما ھەسەنجان تۇرسۇن بۇنى نېمە مەنىدە ئىشلەتتىكىن؟ مەن بۇ ناخشىچىلىرىمىزنىڭ بۇندىن كېيىن مۇشۇنداق كىچىك ھالقىلارغا دىققەت قىلىپ تېخىمۇ نادىر ئەسەرلەرنى يارىتىدىغانلىقىغا ئشىنىمەن.

       تۆتىنچى: ھەر قايسى تېلېۋىزىيە ئىستانسىسلىرى، ئۈن-سىن نەشىر شىركەتلىرىدە يۈكسەك مەسئولىيەتچانلىق تۇيغۇسى بولۇشى كېرەك.
ئۈن-سىن نەشىر شىركەتلىرى، تېلېۋىزىيە ئىستانسىسلىرى نەشىر بۇيۇملىرىنى نەشىر قىلغاندا، كومپوزىتورلار، ناخشىچىلار يول قويغان خاتالىققا ئۇلار يول قويماسلىقى كېرەك.
ۋاپات بولغىنىغا ئۇزۇن بولمىغان شائىر ۋە كومپوزىتورلار ئەمەس، ھازىر ھايات ياشاۋاتقان شائىر، كومپوزىتورلارنىڭ ئەسەرلىرى كۈپ-كۈندۈزدە ئاشكارا بۇلاڭچىلىققا ئۇچرىماقتا.
       مەسىلەن: «دوست» دىگەن ناخشا 70-يىللارنىڭ ئاخىرى مەيدانغا كېلىپ 7ياشتىن 70ياشقىچە ياقتۇرۇپ ئاڭلايدىغان ناخشا ئىدى. ئۇنىڭ تىكىست ئاپتۇرى شائىر، ئىجدىھاتچى قاسىم سىدىق، ھازىر ئۈرۈمچىدە تىنىمسىز ئىزدىنىۋاتىدۇ. مۇزىكا ئاپتۇرى تەمبۈرچى شەمشى (شەمشىدىن مىجىت) ئاكا ھازىر غۇلجىدا خەلقىمىزنىڭ مەنىۋى تەشنالىقىنى قاندۇرماقتا.
يېقىندا نەشىر قىلىنغان بىر پىلاستىنكىدا بۇ ناخشىنىڭ ناخشا تىكىستى مۇھەممەتجان راشىدىننىڭ، مۇزىكىسى تاشمەمەت باتۇرنىڭ قىلىنغان. توۋۋا، بۇ كۈپكۈندۈزدىكى بۇلاڭچىلىققۇ؟ مۇھەممەتجان راشىدىن ئاكىنىڭ بۇ ئىشتىن خەۋىرى يوق بولۇشى مۇمكىن، ئۇ ئۇنداق كىشى ئەمەس، بۇ كىمنىڭ مەسئولىيىتى؟
      مەرھۇم شائىر تۇرسۇن زېھىردىن، مەرھۇم كومپوزىتور ئەبەيدۇللا ئىبراھىمنىڭ ئەسەرلىرىمۇ شۇنداق مۇئامىلىگە ئۇچرىدى. يېقىندا شىنجاڭ تېلىۋېزىيە ئىستانسىسى تارقاتقان «دوستلار» مەشرىپىدە «ناخشىمىز قېرىمايدۇ» دېگەن ناخشىنىڭ تېكىست ۋە مۇزىكىسى ئابدۇخالىق سەپىرنىڭ قىلىنغان. ئەمەلىيەتتە،مۇزىكا ئاپتورى مەرھۇم 、ئەھمەت ئۆمەر ئىدى.

بەشىنچى: «قۇچقاچ بولسىمۇ قاسساپنىڭ سويغىنى ياخشى»
     ناخشا تىكىستى بىلەن مۇزىكىنى بىر كىشى يېزىپ ئىجادىيەتتە ئۇتۇق قازانغانلار ئىنتايىن ئاز. بىر قىسىم مۇزىكا ئىجادىيەتچىلىرى، ئاتالمىش «كومپوزىتورلار» ناخشا تىكىستى يازىدىغان بولىۋالدى. بۇ تىكىستتلەر ناخشا تىكىستى ئەمەس، ئاددى جۈملىنىڭ قاپىيەلەشتۈرۈلىشى بولۇپ قالغان، ئۇنىڭدا نە ئوبراز، نە گۈزەللىك بولسۇن! بەزىلىرىنىڭ تاللىغان تېمىسى ياخشى بولغىنى بىلەن ئىپادىلىشى بەكمۇ كەمبەغەل. مەسىلەن: مۇزىكانت پەرھات ئابىت چوغلان يازغان «مېھمان قىلىپ كۈتىۋال» دېگەن ناخشىنىڭ تىماتىك مەزمۇنى ئاكتىبال بولسىمۇ، ئەمما تىكىستتە قىش، باھار، ئەتىياز، كۈزنىڭ كېلىشى تەرتىپ بويىچە يېزىلىدۇ،بۇ پەسىللەر شۇنداق كەلمەي قانداق كېلەتتى؟ ئەمما ھەقىقى شائىر تۆت پەسىلنى داۋاملىشىشىنى ئاددى ھالدا تىزىپ ئولتۇرماي، ئوبرازلىق سۆز بىلەنلا ئىپادىلەيدۇ خالاس.
تۇرمۇشتىكى ئاددىي سۆز بېرىكمىسنى تىزىپ، تېكست يېزىۋاتقانلار، بۇ تېكىستلەرگە مۇزىكا ئىشلەۋاتقانلارنىڭ ھەم شۇ ناخشىنى ئورۇنلىغۇچىلارغا سەھنىدە ئورۇن كۆپ بولۇپ كېتىۋاتىدۇ.

      ئالتىنچى، نۆۋەتتە ھەرخىل سەنئەت كېچىلىكلىرىدە رىياسەتچىلەر خەلقىمىزگە مەنىۋىي ئۇزۇق بېرىۋاتقان شۇ نومۇرنىڭ جاپالىق ئىجادىيەتچىلىرىنى ئۇنتۇپ قېلىۋاتىدۇ. پەقەت تېلىۋىزوردا تارقىتىلغاندا ئىكران ئاستىغا تېكىست ۋە مۇزىكا ئاپتورىنى يېزىپ قويىدۇ، خالاس. بۇ بىر قارا يۈزلۈك ئەمەسمۇ؟ ئۇلارنىڭ مېۋىسىنى يەيدىكەنمىزيۇ كۆچىتىنى تىكىپ پەرۋىش قىلغانلارنى ئۇنتۇشقا نېمە ئاساسىمىز بار؟
ئوتتۇرا ئاسىيادىكى ئۆزبېك، قازاق، ئۇيغۇر رىياسەتچىلىرى ئالدى بىلەن مۇزىكا، تېكىست ئىجادىيەتچىلىرىنىڭ نامىنى ئېلان قىلىپ، ئاندىن ناخشا ئورۇنلىغۇچىنى سەھنىگە تەكلىپ قىلىدۇ.قازاق قېرىنداشلىرىمىزمۇ ئادەتتىكى سورۇندا مۇزىكا چالسا ياكى ناخشا ئېيتسا ئىجادىيەتچىللىرىنى كۆپچىلىككە ئېلان قىلىۋىتىپ ئاندىن كېيىن ئورۇنلايدۇ.    مانا بۇ ئىجادىيەتچىلەرگە بولغان ھەقىقىي ھۆرمەت ۋە ئۇلارنىڭ ئەمگىكىگە بولغان مۇئەييەنلەشتۈرۈش. شۇڭا بىزنىڭ تېلىۋىزىيە ئىستانسىلىرىمىزنىڭ رەھبەرلىرى، كېچىلىك ئويۇشتۇرغۇچىلار، رىياسەتچىلەر بۇ نۇقتىنى ئوبدان ئويلىشىپ كۆرسە بولىدۇ.
يەتتىنچى، تېلېۋېزىيە ئىستانسىلىرى،سەنئەت ئورگالىرى ناخشا-مۇزىكا سەنئىتىمىزنىڭ مىللىي خاسلىق يولىدا تەرەققىي قىلىشىغا قارىتا يېتەكلەش رولىنى ئوينىشى كېرەك. پۈچەك ئەسەرلەرگە سەھنىنى داغدام ئېچىۋېتىشنىڭ زۆرۈرىيتى يوق. بولمىسا بىرقانچە يىللاردىن كېيىن، مىللىي خاسلىقى يوق سەنئەت ھۆكۈمران ئورۇننى ئېگەللەپ، مىللىي سەنئەت يوقۇلۇش گىردابىغا يۈزلىنىدۇ. شۇڭا ئۇنى مىللىي خاسلىققا يېتەكلەشكە تىرىشىش لازىم.

خۇلاسىلىگەندە، ياش سەنئەتكارلارنىڭ خەلق ئىچىگە چۆكۈپ، خەلق سەنئىتىنى ئۈگۈنۈپ ئۆزىگە قاتتىق تەلەپ قويۇپ، ئىقتىسادى مەنپەئەت ۋە ئابروي قوغلاشماي، خەلققە، مىللەتكە مەسئول بولۇپ، تىرىشىپ ئېسىل ئەسەرلەرنى يارىتىشىنى ئۈمىد قىلىمەن. شۇنىڭ بىلەن بىللە ئۈن-سىن شىركەتلىرى، تېلىۋېزىيە ئىستانسىلىرىنىڭ ئۆزلىرنىڭ مەسئۇلىيتىنى تەخىرسىز ئادا قىلىشنى ئۈمىد قىلىمەن!
مەنبە:باغداش تورى
http://bbs.bagdax.cn/read.php?tid=13274

YAMAHA

ياخشى تىما يوللاپسىز ماكانجان . تەسمۇ ئۇقۇپ بۇلدۇم

MUSICPRO

ئىنتايىن ياخشى تىما بوپتۇ ،تىما ئاپتورى ۋە ماكانجانغا رەخمەت

Bahsome

  ياخشى تېما بوپتۇ ، رەھمەت سىزگە !

muhtarmusic

ھەقىقەتەن ياخشى تېما بوپتۇ ،رەھمەت سىزگە!

ahmatjan

ھەي ، سۆزلەپ كەلسە ھەممەيلەن يەنە شۇ مۇزىكىنىڭ ياخشى چىقىشى ئۈچۈن مۇكەممەل بىر ئەسەر بولۇشى ئۈچۈن تىرىشىمىز . لىكىن سەنئەت ساھەسىدىكىلەرنىڭ ئىچىدە بىر ياخشى بولغان ئەسەرنى بەرپا قىلىش ئۇنداق ئاسان ئەمەس. بىرىنجى بولۇپ ئىجادىيەت بەكلا ياخشى بولۇشى كىرەك . ھەممىدىن مۇھىمى ناخشىدا ئىپادىلىمەكچى بولغان ھىسسىيات بىلەن مۇزىكىنىڭ ئىچىدىن چىققان ھىسسىيات بىردەكلىككە كىلىشى كىرەك . بۇ ھەممىنىڭ ئالدىنقى شەرتى . بۇنى ھازىرلىماي تۇرۇپ بىر مىليۇنغا ئۈسكۈنە ئالغاننىڭ ھىچقانداق قىممىتى بولمايدۇ. ئەسلى تېكىسىتنىڭ ئۆزىمۇ ياخشى يېزىلغان بولۇشى كىرەك . بەزى ناخشىلارغا قارىسام ( ئىشلىگۈچى ، تېكىستى ، چالغۇدا ، ناخشىدا ، نوتىدا ، MTV دا ، رىژىسسورلىقتا ، كومپزىتورلۇقتا ، ئاۋاز ئېلىشتا ، ئاكتىيورلۇق قىلىشتا، سەھنە گىرىمىدە ..... ئىشقىلىپ ھەممىسىدىلا مەن. ) دىگەندەك ئىشلارنى كۆرۈپ قالىمەن. بەزى مۇزىكا ساھەسىنى چۈشەنمەيدىغان نادانلىرىمىز ئۇنى بىر قابىلىيەت سۈپىتىدە ھىس قىلىپ  بىر ئىنساننىڭ شۇنچە كۆپ بىلىمنى ئاشۇ پۇتبۇل توپچىلىك كىلىدىغان كاللىسىغا سىغىپ ھەممىنى تەڭ ئېلىپ ماڭالايدىغانلىقىنى ئاغزى ئاغزىغا تەگمەي ماختىشىدىكەن .

ئابدۇرىشىت

زادى ئويلۇنۇشقا تېگىشلىك!

ئىزنار

راست،،  بەزى تەرەپلىرى ئادەمنىڭ يۈرىكىنى ئىچىشتۇرىدۇ

ئابدۇ

راسلا  جۇمۇ  بۇ  ئىشلارمۇ  تۇزۇلۇپ  قاللا