يېقىنقى بىر ئايدىن بۇيان، زىكا ۋىرۇسى لاتىن ئامېرىكىسى رايونىدا ناھايىتى تېز تارقالدى. لاتىن ئامېرىكىسىدىكى دۆلەتلەر ھۆكۈمەتلىرى پائال تەدبىر قوللىنىپ، پاشىلارنى كۈچەپ يوقىتىش، چېگرىدا تەكشۈرۈش-كارانتىن قىلىشنى كۈچەيتىش، دىياگنوز قويۇش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈش قاتارلىق ۋاسىتىلار بىلەن يۇقۇمنىڭ يامرىشىنى توسىدى.

    دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ سانلىق مەلۇماتىغا قارىغاندا، ھازىر ئامېرىكا قىتئەسىدىكى 23 دۆلەتتە زىكا ۋىرۇسى بايقالغان، ئېغىر يۇقۇم رايونى بولغان بىرازىلىيەدىن باشقا، مېكسىكا، ئارگېنتىنا، ۋېنېزۇئېلا، كولومبىيە قاتارلىق دۆلەتلەردە يۇقۇم ئارقا-ئارقىدىن تارقالغان، مۆلچەرلىنىشىچە، بۇ يىل ئامېرىكا قىتئەسىدە زىكا ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچى نەچچە مىليونغا يېتىدىكەن.

    يۇقۇم ئەڭ ئېغىر بىرازىلىيەدە، ھۆكۈمەت تارماقلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش، تىزگىنلەش تەدبىرلىرى بارغانسېرى كۈچەيمەكتە. بىرازىلىيە زۇڭتۇڭى روسسېف 1-فېۋرال سەھىيە تارماقلىرىنىڭ ساقچىلارنىڭ ياردىمىدە بارلىق ئىمارەتلەرگە كىرىپ، ئېھتىماللىقى بولغان پاشىلار كۆپىيىدىغان جايلارنى تازىلىشىغا رۇخسەت قىلىنىدىغانلىقىنى جاكارلىدى. ئالدىنقى ھەپتە، بىرازىلىيە 220 مىڭ ئەسكەرنى ئىشقا سېلىپ، زور كۆلەملىك پاشا يوقىتىش ھەرىكىتىنى باشلىغان ئىدى. روسسېف يەنە ئامېرىكا زۇڭتۇڭى ئوباما بىلەن تېلېفونلىشىپ، تەتقىقات گۇرۇپپىسى قۇرۇپ، زىكا ۋىرۇسىغا تاقابىل تۇرىدىغان ۋاكسىنا ۋە داۋالاش دورىلىرىنى بىرلىكتە تەتقىق قىلىپ ياساشنى مەسلىھەتلىشىپ بېكىتتى.

    بىرازىلىيەنىڭ قوشنىسى كولومبىيەدىمۇ يۇقۇم ئەھۋالى ئانچە ياخشى ئەمەس. كولومبىيە سەھىيە مىنىستىرلىقىنىڭ سانلىق مەلۇماتىدا كۆرسىتىلىشىچە، ھازىر بۇ دۆلەتتە 20 مىڭدىن ئارتۇق كىشى زىكا ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغان. 1-ئاينىڭ ئاخىرىغىچە، 2116 ھامىلىدار ئايالغا يۇقۇملاندى، دەپ دىياگنوز قويۇلغان، ئۇلارنىڭ ھامىلىسىنىڭ سالامەتلىك ئەھۋالى كىشىنى ئەندىشىگە سالىدىكەن. كولومبىيە ھۆكۈمىتى ئاياللارغا كېچىكىپ ھامىلىدار بولۇش تەكلىپىنى بەردى ھەمدە كىشىلەرنىڭ پاشا ئۆلتۈرۈش دورىلىرىنى ئىشلىتىپ، پاشىلارنىڭ چېقىۋېلىشىدىن ساقلىنىشىنى مۇراجىئەت قىلدى. بۇندىن باشقا، كولومبىيە ئارمىيەسى سەھىيە تارماقلىرىنىڭ پاشا يوقىتىشىغا ياردەملەشمەكتە.

بىرازىلىيە بىلەن كولومبىيەنىڭ قوشنىسى ۋېنېزۇئېلا يېقىندا «ئۇنىۋېرسال ھەرىكەت پىلانى»نى ئېلان قىلىپ، پاشا ئۆلتۈرۈشنى كۈچەيتىپ، زىكا ۋىرۇسىنىڭ يۇقۇم ئەھۋالىنى قاتتىق كۆزەتتى. ۋېنېزۇئېلا دۆلەتلىك سەھىيە تەتقىقاتخانىسى زىكا ۋىرۇسىنى تەكشۈرىدىغان دورىلارنى تەييارلاپ بولدى، يۇقۇم ئەھۋالىنىڭ ئېغىرلىقىغا قاراپ، داۋالاش ئاپپاراتلىرىغا تارقىتىپ بېرىدۇ. ھازىر، ۋېنېسۇئېلادا زىكا ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملاندى دەپ گۇمان قىلىنغۇچىدىن 4500ى بايقالدى.

بۇندىن باشقا، ئېكۋاتور، بولىۋىيە قاتارلىق زىكا يۇقۇمى بىلەن يۇقۇملىنىش ئەھۋالى بىر قەدەر ئازراق دۆلەتلەرمۇ پۈتۈن مەملىكەت بويىچە پاشا ئۆلتۈرۈشكە سەپەرۋەر قىلىپ، زىكا ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئالدى.

مىسىر ئىدىس پاشىسى زىكا ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشىدىكى باش جاۋابكار. بۇ يىل جەنۇبىي ئامېرىكىنىڭ ھاۋاسى بىنورمال ئىسسىق بولۇپ، بۇ خىل پاشا ناھايىتى تېز ئاۋۇدى. كوستارىكا ئەنئەنىۋى پاشا ئۆلتۈرۈش ئۇسۇلىدىن باشقا يەنە، باكتېرىيەلىك پاشا ئۆلتۈرۈش ئۇسۇلىنىمۇ كېڭەيتمەكتە.

كوستارىكا سەھىيە مىنىستىرلىقىنىڭ تونۇشتۇرۇشىچە، پەن-تەتقىقات خادىملىرى باكتېرىيە ئارقىلىق مىسىر ئىدىس پاشىسى لىچىنكىلىرىنىڭ نېرۋا سىستېمىسىنى بۇزىدىكەن، بۇنىڭ بىلەن پاشا لىچىنكىلىرى 48 سائەت ئىچىدە ئۆلىدىكەن، ئەمما بۇنىڭ كىشىلەرگە زىيىنى يوقكەن. بۇ باكتېرىيەلىك دورىلارنى سۇ قاچىسى قاتارلىق پاشىلار كۆپىيىشى مۇمكىن بولغان جايلارغا قويۇپ قويسا، پاشا ئۆلتۈرۈش ئۈنۈمى 10 ھەپتىگىچە داۋاملىشىدىكەن. كوستارىكا سەھىيە مىنىستىرلىقى مېھمانخانا، مەكتەپ، زاۋۇت قاتارلىق كىشىلەر توپلىشىدىغان جايلاردا بۇ دورىنى كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىش تەكلىپىنى بەردى. ئەمما بۇ دورا پاشا لىچىنكىسىغىلا تەسىر كۆرسىتەلەيدىغان بولغاچقا، ئەنئەنىۋى پاشا ئۆلتۈرۈش ئۇسۇلىنىڭ ئورنىنى ئالالمايدىكەن.

يۇقۇم تېخى ئېغىرلاشمىغان پېرۇ، مېكسىكا، ئۇرۇگۋاي قاتارلىق دۆلەتلەردە، ھۆكۈمەت تارماقلىرى چېگرا ۋە چېگرادىن كىرىپ-چىقىشنى تەكشۈرۈش، كارانتىن قىلىشنى كۈچەيتتى. پېرۇ تۇنجى زىكا ۋىرۇسى يۇقۇمى بايقالغاندىن كېيىن، بۇ دۆلەتنىڭ قىسمەن چېگراسىدا سەھىيە تەكشۈرۈشىنى كۈچەيتتى، شۇنىڭ بىلەن بىرگە چېگرا سەھىيە تەكشۈرۈش خادىملىرىنى تەربىيەلىدى. مېكسىكىمۇ پايتەخت ئايرودۇرۇمىدا چېگرادىن كىرىپ-چىققانلارنى كارانتىن قىلىشنى كۈچەيتتى ھەمدە مەملىكەت بويىچە يۇقۇم ئەھۋالىنى نازارەت قىلىشنى كۈچەيتتى.

دىياگنوز قويۇلغان يۇقۇملانغۇچى بايقالمىغان لاتىن ئامېرىكىسى دۆلەتلىرىمۇ زىكا ۋىرۇسىنىڭ ئەھۋالىغا يۈكسەك ئەھمىيەت بەردى. سوغۇق ھاۋا ۋە ئاندىس تېغىدىن ئىبارەت بۇ تەبىئىي توساق سەۋەبىدىن چىلىدا تېخى زىكا ۋىرۇسى بايقالمىدى، ئەمما چىلى زۇڭتۇڭى باچېلىت 1-فېۋرال خىزمەت يىغىنى ئېچىپ، چىلىدا ئالدىنى ئېلىش، تىزگىنلەشنى قانداق كۈچەيتىشنى مۇزاكىرە قىلدى. كۇبا سەھىيە مىنىستىرلىقىمۇ زىكا ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشىدىن قاتتىق ئېھتىياتتا تۇرۇۋاتقانلىقىنى بىلدۈردى.

جەنۇب ئورتاق بازىرى، يەنى جەنۇبىي ئامېرىكا ئىقتىسادىنى بىرگەۋدىلەشتۈرۈش تەشكىلاتىغا ئەزا دۆلەتلەر بۇ ئېغىر يۇقۇم توغرىسىدا 2-فېۋرال سەھىيە مىنىستىرلىرى يىغىنى ئېچىپ، زىكا ۋىرۇسىغا بىرلىكتە تاقابىل تۇرۇش تەدبىرلىرىنى مۇزاكىرە قىلدى.