((قولۈمۈزدا نەقلۈي دەلۈللەر بولمۈسۈمۇ، ېاتا ېانۈمۈزنۈڭ مۈراس قالدۇرغان دۈنۈ بولمۈسۈمۇ، ېۆگۈنۈۋالغان ېۆرپ ېادەت بولمۈسۈمۇ... ېاللاھنۈ تۇنۇغۈلۈ بولۈدۇ، پەقەت كاېۈنات سۈرلۈرۈ ېۈستۈدە ېۈزدەنگەندۈلا. ))
بۇ سۆزلۈرۈڭۈز ېەقۈلنۈ ېۇلۇغلاپ ېۈلاھ قاتارۈغا قويۇۋالغاندەك تۇيغۇ بېرۈپ قويامدۇ قانداق؟ ېەلۋەتتە ېەقۈلنۈڭ ېالاھۈدە رولۈ ھەم قۈممۈتۈ بار. لېكۈ بۇ ېەقۈلنۈڭ يولۈنۈ ۋەھۈينۈڭ نۇرۈ يورۇتۇپ بەرمۈسە يالغۇز ېۆزۈ ېاللاھنۈڭ ھەقۈقۈتۈنۈ تونۇپ يېتەلمەيدۇ. ېەقۈل تونۇپ يېتەلمەيدۈغان ېۈشلاردۈن مۇنۇلارنۈ سانۈغۈلۈ بولۈدۇ:
1-ېاللاھ تاېالا بەندۈلۈرۈدۈن يوشۇرۇپ قويغان نەرسۈلەرنۈ ېەقۈل ېۆزلۈكۈدۈن تەپەككۇر ېارقۈلۈق تونۇپ يېتەلمەيدۇ. مەسۈلەن: ېاللاھنۈڭ سۈپەتلۈرۈ، پەرۈشتۈلەرنۈڭ، جۈنلارنۈڭ، دوزاخ بۈلەن جەننەتنۈڭ بارلۈقۈ ۋە ھەقۈقۈتۈ. بۇلار ھېس-تۇيغۇ داېۈرۈسۈگە كۈرمۈگەچكە ېۈنسان بۇلارنۈ ۋەھۈيسۈز بۈلەلمەيدۇ.
2-ېەقۈلنۈڭ تونۇپ يېتۈشۈ مۇجمەل ھەم ېومۇميۈزلۈك بولۈدۇ. مەسۈلەن ېادالەت ياخشۈ، زۇلۇم قەبۈھ دەپ تونۈشۈ مۇمكۈن، لېكۈن تەپسۈلۈي مەسۈلۈگە كەلگەندە بۈرەر ېۈشنۈڭ ېادالەتكە ېيۇغۇن ياكۈ زۇلۇم ېۈكەنلۈكۈنۈ ېايرۈيالماي قالۈدۇ. بۇنۈڭ ېۈچۈن دەل شەرۈېەت ېەھكاملۈرۈ ھالال-ھارامنۈ بۈر بۈرلەپ بايان قۈلۈپ قويدۈ.
3- ېەقۈل ېاق-قارۈنۈ پەرق ېېتۈدۇ. ېەمما ېاق بۈلەن قارا ېارۈلۈشۈپ كەتكەن مەسۈلۈدە ېايرۈپ بولالۈشۈ تەس. كۆپ مەسۈلۈلەردە پايدا-زۈيان ېارۈلاشقان، تاشقۈ كۆرۈنۈشۈ پايدۈلۈق، ېۈچكۈ جەھەتتۈن زۈيانلۈق بولۈدۇ. بۇنۈ ېەقۈل ۋەھۈيسۈز ېايرۈيالمايدۇ.
ېۈمام ېۈبنۈ تەيمۈيە مۇنداق دەيدۇ: "پەيغەمبەرلەر ېەقۈل تونۇشقا ېاجۈز كەلگەن نەرسۈلەرنۈ تونۇتۈدۈغان ھۈدايەت ېېلۈپ كەلگەن، ېەقۈللەر باتۈللۈقۈنۈ تونۇيدۈغان نەرسۈنۈ ېېلۈپ كەلمۈگەن. دېمەك ېۇلار ېەقۈل مۇھال دېگەن مەسۈلۈلەرنۈ ېەمەس، ېەقۈللەر تېڭۈرقۈغان مەسۈلۈلەرنۈ خەۋەر قۈلۈدۇ" پەتۈۋالار توپلمۈ 2/312
4-ېۈنسانلاردۈكۈ ېەقۈل سەۋۈيۈسۈنۈڭ ېوخشاش دەرۈجۈدە بولماسلۈقۈ سەۋەبۈدۈن، بۈرۈنۈڭ ېەقلۈ ياخشۈ دەپ قارۈغاننۈ يەنە بۈرۈنۈڭ ېەقلۈ قەبۈھ دەپ قارۈشۈ تۇرغانلا گەپ، نەتۈجۈدە ېۇلار كۆز قاراش ېوخشاش بولماسلۈق ېەھۋالۈغا دۇچ كېلۈپ، بۈرسۈنۈمۇ توغر دېگۈلۈ بولمايدۈغان تاناقۇزاتلارنۈ ېوتتۇرۈغا چۈقۈرۈدۇ.
5-ېۈنسانۈي ېەقۈلنۈ بۇلغايدۈغان، ېۈدراكۈغا تەسۈر قۈلۈدۈغان ېامۈللار ېەقۈللەر يەكۈنلۈگەن خۇلاسۈلەرگە شەك كەلتۈرۈپ قويۈدۇ.
ېەقۈلنۈڭ رولۈ تەپەككۇر قۈلۈش، زېمۈندۈكۈ نېمەتلەردۈن پايدۈلۈنۈش، ېاللاھنۈڭ پەرمانلۈرۈنۈ چۈشۈنۈش.
نەتۈجۈدە بۈز مۇنداق سوېال سوراپ باقايلۈ: ېەقۈل پەيغەمبەرلەرنۈڭ ېورنۈنۈ تولدۇرالامدۇ؟ ((پەيغەمبەر ېەۋەتمۈگۈچە ېازايلۈمايمۈز)) دېگەن ېۈسرا سۈرۈسۈ 15-ېايەتنۈڭ مەنۈسۈ نېمۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ؟ ېازابلاش پەيغەمبەر ېەۋەتۈشكە باغلۈق ېەمەسمۇ؟ ياكۈ پەيغەمبەر ېەۋەتمۈسۈمۇ ېەقۈل بولغاچقا تانغانلارغا ېازاب يەنۈلا بولاۋېرەمدۇ؟
[ yaxamتەرۈپۈدۈن2010-12-26 05:26قايتا تەھرۈرلەندۈ ]
