ناخشا مەكتەپلەردە ئەخلاق تەربىيىنى ياخشى ئېلىپ ب ...تەييارلىق

تازا

خەۋەرمەكتەپلەردە ئەخلاق تەربىيىنى ياخشى ئېلىپ بىرىش تورىسىدا مۇلاھىزە
( a$ |/ x$ @, q- m9 K& ?
مەكتەپ ئوقۇ – ئوقۇتۇش، تەلىم – تەربىيە خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئالاھىدە بىر سورۇن بولۇپ، مەكتەپلەرنىڭ تۈپ مەقسىتى جەمئىيەت ئۈچۈن مەدەنىيەتلىك ئوقۇغۇچىلارنى يېتىشتۈرۈپ بىرىشتىن ئىبارەت. بىرەر مەكتەپنىڭ تەلىم – تەربىيىنىڭ يۇقىرى – تۆۋەنلىكى ئۇنىڭ يۇقىرى مەكتەپلەرگە ئەۋەتكەن ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ ئاز – كۆپلۈكى بىلەن ئىپادىلەنمەستىن بەلكى يەنە جەمئىيەتكە يېتىشتۈرۈپ بەرگەن ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ  ئەخلاقىي ساپاسى بىلەن ئۆلچىنىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن ئوتتۇرا-باشلانغۇچ مەكتەپلەردە ئەخلاقىي ساپاسى بىلەن ئۆلچىنىدۇ .شۇنىڭ ئۈچۈن ئوتتۇرا-باشلانغۇچ مەكتەپلەردە ئەخلاقىي تەربىينى كۈچەيتىش ئىنتايىن موھىم ئەھمىيەتكە ئىگە .ئەخلاقىي تەربىيە خىزمىتىنى تۆۋەندىكى ئىككى خىل يول ئاستىدا ئېلىپ بېرشقا توغرا كېلىدۇ :

(1)ئوقوتقۇچىلارنىڭ كەسپىى ئەخلاق ساپاسىنى يۇقۇرى كۆتۈرۈش لازىم . ئوقۇتقۇچى مۇئەييەن جەميەتنىڭ تاپشۇرقى  بويىچە تەلىم – تەربىيە خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەقلىي قابىلىيىتىنى ئاچىدىغان مەخسۇس خادىم. شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇ ئوقۇغۇچىالرغا بىلىم بىرىپ قالماستىن، بەلكى يەنە يۇقىرى سىياسىي ۋە ئەخلاقىي ساپاغا ئىگە بولۇشى، سۆزدە، ھەرىكەتتە، كىيىنىشتە، ئىجتىمائىي مۇناسىۋەتتە ئوقۇغۇچىلارغا ئۈلگە بولۇپ، ئۈن – تىنسىز تۆھپە قوشۇشى لازىم. ھەر بىر ئوقۇتقۇچى ئكزى بىرىۋاتقان پەننىڭ ئالاھىدىلىكىدىن پايدىلىنىپ، ئوقۇغۇچىلارغا ئەخلاقىي تەربيىنى كۈچەيتىپ ، ئەخلاقنىڭ يۇقىرى بىر قىممەت قارىشى ئىكەنلىكىنى تونۇپ يېتىشى لازىم.
& ]- Q6 u) w7 K) M+ X
# d* g+ P" K3 Q0 C; Qھازىر جەمئىيىتىمىز تەرەققىي قىلدى. ئىدىيە – ئەخلاق، پەن – مائارىپ جەھەتتە مۇئەييەن ئۆزگىرىلەر بارلىققا كەلدى، مەنىۋى مەدەنىيەت قۇرۇلۇشى ياخشى ئېلىپ بىرىلىۋاتىدۇ. لېكىن، مەدەنىيەتنىڭ غەيرىلىشىپ كېتىۋاتقان ئەھۋاللىرى ئوقۇتقۇچىلار  ئارىسىدىمۇ كۆرۈلۈپ قىلىۋاتىدۇ. ئاددى قىلىپ ئېيىتساق، كىشىلەرنىڭ گۈزەللىككە بولغان ئېھتىياجىنىڭ ئېشىپ بىرىشى نەتىجىسىدە ئوقۇتقۇچىلارنىڭ كىيىنىشى، چاچ شەكلى غەيرىلىشىپ، دەرسكە كىرگەن ئوقۇتقۇچىنىڭ  ئۆتكەن دەرسىگە ئەمەس، كىيىنىشىگە قاراپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ دىققىتى چىچىلىپ كېتىۋاتقان ئەھۋاللارمۇ مەۋجۇت. شۇنىڭ ئۈچۈن، بۇنداق ئەھۋالنى ئەڭ ئاساسلىقى ئىجتىمائىي ساپا ئارقىلىق ئۆزگەرتىپ، ئىچكى ساپا بىلەن تاشقى ساپانى ئۆز ئارا بىرلەشتۈرۈشكە ئەھمىيەت بىرىش كېرەك.

( d: p/ a5 B5 D4 n) R6 ~ئوقۇتقۇچىلىق خىزمىتى – شەرەپلىك خىزمەت. ئوقۇتقۇچىنىڭ بىر خۇشاللىقى بىر دەرسنى ياخشى ئۆتۈش بولسا، يەنە بىر خۇشاللىقى ئەخلاقلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ سانىنىڭ ئىشىپ بىرىپ، ئاكتىپ كۈچلەر تەرەققىياتىنىڭ زورىيىشى. لېكىن، ھازىر جەمئىيەتنىڭ  تەرەققىي قىلىشى، مەدەنىيەتنىڭ ئىلگىرى سۈرۈلۈشى، ئائىلە باشلىقلىرىنىڭ پەرزەنتلەرگە ھەددىدىن زىيادە كۆيۈنۈپ، كۆڭۈل بۆلۈشى ئارقىسىدا، ئوقۇغۇچىالرنىڭ پىسخىكىسىدا ، بولۇپمۇ تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ پىسخىكىسىدا مۇرەككەپ ئەھۋال يۈز بىرىپ، بەزى ئوقۇغۇچىلار ئۆزلۈكىدىن ئەركىنلىشىپ، دەرسكە قىزىقمايدىغان، تاپشۇرۇقنى ۋاقتىدا، ئەستايىدىل ئىشلىمەيدىغان، دەرسكە خالىسا كىرىدىغان، خالىمىسا كىرمەيدىغان يامان ئادەتنى شەكىللەندۈرۈپ، ئوقۇتقۇچىلارنىڭ يۈكىنى ئېغىرلاشتۈرىۋىتىدىغان ، ئۇلارنى ئاسان چارچىتىپ قويىدىغان ئەھۋاللارنى كەلتۈرۈپ چىقىرىۋاتىدۇ. بىز ئوقۇتۇش ئەمەلىيىتىگە بىرلەشتۈرۈپ، ئىدىيە – سىياسىي دەرسىمىزنىڭ ئالاھىدىلىكىدىن پايدىلىنىپ، ئەخلاقىي تەربىيىنى كۈچەيتىشىمىز لازىم. تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپلەرنىڭ ئىدىيە – سىياسىي دەرسىدە  ئوقۇغۇچىلارغا بىر تەرەپتىن كىتابىي بىلىملەرنى ياخشى سۆزلىشىمىز، يەنە بىر تەرەپتىن، دەرسىمىزنىڭ ئالاھىدىلىكىدىن پايدىلىنىپ ئوقۇغۇچىلارنىڭ توغرا دۇنيا قاراش، قىممەت قارىشى ۋە كىشىلىك تۇرمۇش قارىشى تىكلىشىگە ياردەم بىرىشىمىز لازىم.

+ i1 m% L6 K% x/ x! B1 Kئىدىيە – سىياسىي دەرسىمىزنىڭ ئالاھىدىلىكى باشقا پەنلەر ئۈچۈن ياخشى ئۆگىنىش مۇھىتى يارتىپ بىرشتىن ئىبارەت. بۇ دەرسنىڭ ئورنىنى باشقا دەرسلەر ئالالمايدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن سىياسىي دەرس ئۆتۈۋاتقان ئوقۇتقۇچىلار  كەڭ دائىرلىك ئۇنىۋىرسال بىلىمگە ئىگە بولۇپ، ئۆزىنىڭ نەزەرىيىۋى ساپاسىنى ئۆستۈرۈپ، ئكزىنىڭ بىلىمى ئارقىلىق ھازىرقى زامان ساپا مائارىپىنىڭ تەلىپىگە لايىقلىشىشى لازىم.
/ s# n0 N) A7 }/ k" y- y
2) ئوقۇغۇچىلارغا ۋەتەنپەرۋەرلىك، كوللىكتىۋىزىملىق، قانۇن – تۈزۈ، ۋەتەننى سۆيۈش، قاتناش قائىدىسى تەربىيىسىنى كۈچەيتىش لازىم. يەنە مەكتەپ، ئائىلە، جەمئىيەتنىڭ زىچ ماسلىشىشىنى قولغا كەلتۈرۈش لازىم. مەكتەپلەرنىڭ تەلىم – تەربىيە خىزمىتىنى ئۆز ئارا باغلىنىشقا ئىگە. مەكتەپ قەرەللىك ھالدا ئاتا – ئانىلار سۆھبەت يىغىنى چاقىرىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئائىلىدىكى ئەھۋالى بىلەن مەكتەپتىكى ئەھۋالىنى ئۆز ئارا بىرلەشتۈرۈپ، تەربىيە ئېلىپ بىرىش لازىم.

تەشۋىقات ۋاستلىرىدىن پايدىلىنىپ، ئەخلاقىي تەربىيە مەزمۇنىنى بىيىتىش كېرەك. يىقىقى يىللاردىن بىرى، رادىئو – تېلېۋىزىيە، گېزىت – ژورناللاردا ئەخلاقىي تەربىيە مەزمۇن قىلىنغان فىلىم ۋە ئەسەرلەر ئاممىنىڭ دىققىتىگە سۇنۇلماقتا. بولۇپمۇ تېلېۋىزىيە ئىستانىسى بېرىۋاتقان «مەدەنىيەت بوستانى»، «قانۇن ۋە پۇقرا»، «كۆڭۈلدىكى سۆز» پروگراممىلىرى ئەمەلىي تەربىيە ئارقىلىق، ئاممىنىڭ ئېڭىنى ئۆستۈرۈشنى مەركىزىي خىزمەت سۈپىتىدە چىڭ تۇتۇپ كەلدى.
2 O1 ~( j$ b, j  |
+ e& x5 T# q2 M6 q2 B( U" nمەكتەپلەرمۇ ئوقۇغۇچىلارغا مۇشۇنداق پروگراممىلارنى كۆرۈش شارائىتىنى ھازىرلاپ بىرىپ، قىزغىن، ئىناق كەيپىيات يارىتىشى لازىم.
* d$ U( U; q+ O9 ^3 A9 f$ [. c: hرەسىم

 

                                                   كىرگۈزگۈچ ئايال بالا پەن ئىللىق