جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئارخىپ قانۇنى

ADiL

جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئارخىپ قانۇنى

1987 - يىل 9 - ئاينىڭ 5 - كۈنى 6 - نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 22 - يىغىنىدا ماقۇللاندى، 1996 - يىل 7 - ئاينىڭ 5 - كۈنى مەملىكەتلىك 8 - نۆۋەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 20 - يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئارخىپ قانۇنى> غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن تۈزىتىلدى.

6 r8 o$ O$ q) ]$ z1 – باب ئومۇمىي پرىنسىپ

1 - ماددابۇ قانۇن ئارخىپ باشقۇرۇش، توپلاش، رەتلەش خىزمىتىنى كۈچەيتىپ، ئارخىپنى ياخشى قوغداپ ۋە ئۇنىڭدىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ، سوتسىيالىستىك زامانىۋىلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشىغا خىزمەت قىلىش مەقسىتىدە تۈزۈلدى.
2 - ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان ئارخىپ بۇرۇنقى ۋە ھازىرقى دۆلەت ئاپپاراتلىرى، ئىجتىمائىي تەشكلاتلار ۋە شەخسلەرنىڭ سىياسىي، ھەربىي، ئىقتىسادىي، ئىلىم - پەن، تېخنىكا، مەدەنىيەت، دىن قاتارلىق پائالىيەتلىرى داۋامىدا بىۋاسىتە شەكىللەنگەن، دۆلەت ۋە جەمئىيەتكە نىسبەتەن ساقلاش قىممىتىگە ئىگە بولغان ھەر خىل يېزىق، جەدۋەل - سخېما، ئۈن - سىن قاتارلىق ئوخشاش بولمىغان شەكىلدىكى تارىخىي خاتىرىلەرنى كۆرسىتىدۇ.
: o1 F; Q' L! x$ |. z* S3 - ماددا بارلىق دۆلەت ئورگانلىرى، قوراللىق كۈچلەر، سىياسىي پارتىيىلەر، ئىجتىمائىي گۇرۇھلار، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە پۇقرالارنىڭ ئارخىپنى قوغداش مەجبۇرىيىتى بار.
; r' E4 v, O+ v. y; x4 - ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئارخىپ خىزمىتىگە بولغان رەھبەرلىكنى كۈچەيتىپ، ئارخىپ ئىشلىرى قۇرۇلۇشىنى خەلق ئىگىلىكى تەرەققىياتى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانىغا كىرگۈزۈشى لازىم.
6 c9 r: h9 }0 Q4 A6 C 5 - ماددا ئارخىپ خىزمىتىدە بىر تۇتاش رەھبەرلىك قىلىش، دەرىجە بويىچە باشقۇرۇش پرىنسىپى يولغا قويۇلىدۇ، ئارخىپنىڭ مۇكەممەللىكى  ۋە بىخەتەرلىكى قوغدىلىدۇ، جەمئىيەتتىكى ھەر قايسى تەرەپلەرنىڭ ئارخىپتىن پايدىلىنىشىغا ئوڭايلىق يارىتىپ بېرىلىدۇ.
' D6 T2 T/ Z; E/ v; {( ~7 S
2 - بابئارخىپ ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭ مەسئۇلىيىتى

; H+ }0 n/ {8 Y/ N) y% R6 - ماددا دۆلەتنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ئارخىپ ئىشلىرىنى باشقۇرىدۇ، پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ئارخىپ ئىشلىرىنى بىر تۇتاش پىلانلايدۇ، تەشكىللەپ ماسلاشتۇرىدۇ، تۈزۈمنى بىرلىككە كەلتۈرىدۇ، نازارەتچىلىك ۋە يېتەكچىلىك قىلىدۇ.
' S; Q- i, Z9 E# o- U) {ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ئۆز مەمۇرىي رايونىنىڭ ئارخىپ ئىشلىرىنى باشقۇرىدۇ ھەمدە ئۆز مەمۇرىي رايونىدىكى ئورگان، ئاممىۋى تەشكىلات، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ ئارخىپ خىزمىتىگە نازارەتچىلىك ۋە يېتەكچىلىك قىلىدۇ.
يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئۆز ئورگىنىنىڭ ئارخىپىنى ساقلاشقا خادىم بەلگىلەيدۇ ھەمدە ئۆزىگە قاراشلىق ئورۇنلارنىڭ ئارخىپ خىزمىتىگە نازارەتچىلىك ۋە يېتەكچىلىك قىلىدۇ.  
7 - ماددا ئورگان، ئاممىۋى تەشكىلات، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ ئارخىپ ئاپپاراتى ياكى ئارخىپ خادىملىرى ئۆز ئورنىنىڭ ئارخىپلىرىنى ساقلاشقا مەسئۇل بولىدۇ ھەمدە ئۆزىگە قاراشلىق ئاپپاراتلارنىڭ ئارخىپ خىزمىتىگە نازارەتچىلىك ۋە يېتەكچىلىك قىلىدۇ.
, W; K- E8 k+ l* |3 _/ g8 - ماددا مەركەز ۋە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھەر خىل ئارخىپخانىلار ئارخىپنى يىغىپ باشقۇرىدىغان مەدەنىيەت كەسپىي ئاپپاراتى، ئۇ باشقۇرۇش دائىرىسىدىكى ئارخىپلارنى قوبۇل قىلىش، توپلاش، رەتلەش، ساقلاش ۋە تەمىنلەشكە مەسئۇل بولىدۇ.
; y" _! ~7 M7 |$ v7 I  H9 - ماددا ئارخىپ خادىملىرى ئۆز خىزمىتىگە سادىق بولۇشى، ئىنتىزامغا رىئايە قىلىشى، كەسپىي بىلىمگە ئىگە بولۇشى كېرەك.
5 H) M. E, e, E4 Fھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئارخىپ توپلاش، رەتلەش، ئاسراش ۋە تەمىنلەش قاتارلىق جەھەتلەردە نەتىجىسى كۆرۈنەرلىك بولغان ئورۇن ياكى شەخسلەرنى مۇكاپاتلايدۇ.

2 C. [/ e5 v, B4 Q5 I 3 - بابئارخىپ باشقۇرۇش

10 - ماددا دۆلەت ئارخىپلاشتۇرۇلىدۇ دەپ بەلگىلىگەن ماتېرىياللار بەلگىلىمە  بويىچە شۇ ئورۇننىڭ ئارخىپ ئاپپاراتى ياكى ئارخىپ خادىملىرىغا قەرەللىك ھالدا ئۆتكۈزۈپ بېرىلىشى، يىغىپ باشقۇرۇلۇشى شەرت. ئۇنى ھەر قانداق شەخسنىڭ ئۆزىنىڭ قىلىۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.
8 N" L6 E) c& Q0 o. B# K5 I, n( xدۆلەت ئارخىپلاشتۇرۇشقا بولمايدۇ، دەپ بەلگىلىگەن ماتېرىياللارنى خالىغانچە ئارخىپلاشتۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ.
11 - ماددا ئورگان، ئاممىۋى تەشكىلات، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا تەشكىلاتلار ئارخىپنى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئارخىپخانىغا قەرەللىك ھالدا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى شەرت.
12 - ماددا مۇزېي، كۇتۇپخانا، خاتىرە سارىيى قاتارلىق ئورۇنلار ساقلاۋاتقان مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرى ۋە كىتاب - ماتېرىياللاردىن ئارخىپ بولىدىغانلىرىنى قانۇن ۋە مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە ئۆزى باشقۇرسا بولىدۇ.
( u% @9 Y3 L& H( r$ eئارخىپخانىلار بىلەن يۇقىرىدىكى ئېيتىلغان ئورۇنلار ئارخىپتىن پايدىلىنىشتا ئۆزئارا ھەمكارلىشىشى كېرەك.
13 - ماددا ھەر دەرىجىلىك، ھەر خىل ئارخىپخانىلار، ئورگانلار، ئاممىۋى تەشكىلاتلار، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ ئارخىپ ئاپپاراتلىرى ئىلمىي باشقۇرۇش تۈزۈمىنى ئورنىتىپ ئارخىپتىن پايدىلىنىشقا قۇلايلىق يارىتىپ بېرىشى؛ زۆرۈر ئەسلىھەلەرنى ھازىرلاپ، ئارخىپنىڭ بىخەتەرلىكىگە ھەقىقىي تۈردە كاپالەتلىك قىلىشى؛ ئىلغار تېخنىكىنى قوللىنىپ، ئارخىپ باشقۇرۇشنى زامانىۋىلاشتۇرۇشى كېرەك.
% P' p& A  ]9 N" I1 d6 W# T14 - ماددا مەخپىي ئارخىپلارنى باشقۇرۇش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش، مەخپىيەتلىك دەرىجىسىنى ئۆزگەرتىش ۋە مەخپىيەتلىكنى بىكار قىلىش دۆلەتنىڭ مەخپىيەتلىكنى ساقلاشقا ئالاقىدار قانۇن ۋە مەمۇرىي نىزاملىرىدىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە بولۇشى شەرت.
15 - ماددا ئارخىپنىڭ ساقلىنىش قىممىتىنى باھالاش پرىنسىپى، ساقلاش مۇددىتى، ئۆلچىمى، ئارخىپنى كۆيدۈرۈش تەرتىپى ۋە چارىسىنى دۆلەتنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى تۈزۈپ چىقىدۇ. ئارخىپنى ئۆز مەيلىچە كۆيدۈرۈۋېتىش مەنئى قىلىنىدۇ.
16 - ماددا كوللېكتىپ ۋە شەخسلەر ئىلكىدىكى دۆلەت ۋە جەمئىيەتكە نىسبەتەن ساقلاش قىممىتى بولغان ياكى مەخپىي ساقلىنىدىغان ئارخىپلارنى ئىگىسى ئوبدان ساقلىشى كېرەك. ساقلاش شارائىتى ناچار بولغانلىق ياكى باشقا سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن ئارخىپ ئېغىر دەرىجىدە زىيانغا ئۇچراش  ۋە بىخەتەر بولماسلىق ئېھتىمالى بار، دەپ قارالغان ئارخىپلارنى دۆلەتنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ئارخىپنىڭ مۇكەممەللىكىگە ۋە بىخەتەرلىكىگە ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىش ئاساسىدا ۋاكالىتەن ساقلاپ بېرىش قاتارلىق تەبىرلەرنى قوللىنىشقا ھوقۇقلۇق؛ زۆرۈر تېپىلغاندا، ئارخىپلارنى سېتىۋالسا ياكى ھەقلىق يىغىۋالسا بولىدۇ.
ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن ئارخىپلارنى ئارخىپ ئىگىلىرى دۆلەت ئارخىپخانىلىرىنىڭ ساقلاپ بېرىشىگە بەرسە ياكى سېتىپ بەرسە بولىدۇ؛ ئۇنى دۆلەت  ئارخىپخانىلىرىدىن باشقا ھەر قانداق ئورۇن ياكى شەخسكە سېتىشتا، ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىغا تەستىقلىتىش كېرەك. ھايىنىغا ئېلىپ سېتىش،  چەت ئەللىكلەرگە سېتىپ بېرىش ياكى ھەدىيە قىلىش قاتتتىق مەنئى قىلىنىدۇ.
8 f7 H+ @" w% W# O" C- e8 ~, Gدۆلەتكە ئارخىپ ھەدىيە قىلغانلارنى ئارخىپخانىلار مۇكاپاتلايدۇ.
; l" g0 \/ d. I9 J; \% Z17 - ماددا دۆلەت ئىلكىدىكى ئارخىپلارنى سېتىش قاتتىق مەنئى قىلىنىدۇ.
دۆلەت كارخانىلىرى، كەسپىي ئورۇنلار مۈلۈكنى ئۆتۈنۈپ بېرىشتە، ئالاقىدار ئارخىپلارنى ئۆتۈنۈپ بېرىشنىڭ كونكرېت چارىسىنى دۆلەتنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى تۈزۈپ چىقىدۇ.
ئارخىپنىڭ كۆپەيتىلمىسىنى ئالماشتۇرۇش، ئۆتۈنۈپ بېرىش، سېتىش ئىشلىرى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە بولىدۇ.
18 - ماددا دۆلەت ئىلكىدىكى ئارخىپلارنى ۋە بۇ قانۇننىڭ 16 - ماددىسىدا بەلگىلەنگەن ئارخىپلارنى ۋە ئۇنىڭ كۆپەيتىلمىسىنى ئۆز ئالدىغا چېگرىدىن ئېلىپ چىقىش مەنئى قىلىنىدۇ.

4 – باب ئارخىپتىن پايدىلىنىش ۋە ئۇنى ئېلان قىلىش

+ ^/ [6 D7 w: [) j2 t19 - ماددا دۆلەت ئارخىپخانىلىرىدا ساقلىنىۋاتقان ئارخىپلار، ئومۇمەن شەكىللەنگەن كۈندىن باشلاپ 30 يىل توشقاندا جەمئىيەتكە ئاشكارىلىنىدۇ. ئىقتىساد، ئىلىم - پەن، تېخنىكا، مەدەنىيەت قاتارلىق ھەر خىل تۈردىكى ئارخىپلارنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلاش مۇددىتى 30 يىلدىن كەم بولسىمۇ بولىدۇ، دۆلەتنىڭ بىخەتەرلىكىگە ياكى زور مەنپەئىتىگە چېتىلىدىغان ھەم مۇددىتى توشسىمۇ جەمئىيەتكە ئاشكارىلاشقا بولمايدىغان باشقا ئارخىپلارنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلاش مۇددىتى 30 يىلدىن ئارتۇق بولسىمۇ بولىدۇ، ئۇنىڭ كونكرېت مۇددىتىنى دۆلەتنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى بېكىتىپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلىتىپ يولغا قويىدۇ.
ئارخىپخانىلار ئاشكارىلايدىغان ئارخىپلارنىڭ كاتالوگىنى قەرەللىك ئېلان قىلىپ تۇرۇشى ھەمدە ئارخىپتىن پايدىلىنىشقا شارائىت ھازىرلاپ، رەسمىيەتلەرنى ئاددىيلاشتۇرۇشى، قۇلايلىق يارىتىپ بېرىشى كېرەك.
% _5 N0 J0 v4 i% R3 w1 f  @جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ پۇقرالىرى ۋە تەشكىلاتلىرى ئاشكارىلايدىغان ئارخىپلاردىن قانۇنلۇق ئىسپات بىلەن پايدىلانسا بولىدۇ.
9 j- K$ B  A: t% ~/ y6 p& U20 - ماددا ئورگان، ئاممىۋى تەشكىلات، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار، باشقا تەشكىلاتلار ۋە پۇقرالار ئىقتىسادىي قۇرۇلۇش، دۆلەت مۇداپىئە قۇرۇلۇشى، ئوقۇتۇش، پەن تەتقىقاتى ۋە باشقا خىزمەتلەرنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن، ئارخىپخانىلاردىكى ئاشكارىلانمىغان ئارخىپلاردىن ۋە مۇناسىۋەتلىك ئورگان، ئاممىۋى تەشكىلات، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا تەشكىلاتلاردا ساقلىنىۋاتقان ئارخىپلاردىن ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە پايدىلانسا بولىدۇ.
1 I- P* k4 U8 e& Pئاشكارىلانمىغان ئارخىپلاردىن پايدىلىنىش چارىسىنى دۆلەتنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل تارماقلار بەلگىلەيدۇ.
21 - ماددا ئارخىپخانىغا ئارخىپ ئۆتكۈزۈپ بەرگەن، ھەدىيە قىلغان، ساقلاشقا ئەۋەتكەن ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ شۇ ئارخىپتىن ئالدىن پايدىلىنىشقا ھوقۇقلۇق ھەمدە شۇ ئارخىپنىڭ جەمئىيەتكە ئاشكارىلاشقا بولمايدىغان قىسمىدىن پايدىلىنىشنى چەكلەش ھەققىدە پىكىر بەرسە بولىدۇ، ئارخىپخانا ئۇلارنىڭ قانۇنىي ھوقۇق - مەنپەئىتىنى قوغدىشى كېرەك.
% O( a  \& e( e/ `& {& Q/ P1 k22 - ماددا دۆلەت ئىلكىدىكى ئارخىپلارنى دۆلەت ھوقۇق بەرگەن ئارخىپخانا ياكى ئالاقىدار ئورگان ئېلان قىلىدۇ؛ ئارخىپخانا ياكى ئالاقىدار ئورگاننىڭ ماقۇللۇقىنى ئالماي تۇرۇپ، ھەرقاندق تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ ئېلان قىلىش ھوقۇقى يوق.
كوللېكتىپ ۋە شەخسلەر ئىلكىدىكى ئارخىپلارنى ئىگىسى ئېلان قىلىشقا ھوقۇقلۇق، لېكىن دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرىگە ئەمەل قىلىشى شەرت، دۆلەتنىڭ خەۋپسىزلىكى ۋە مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزۈشكە يول قويۇلمايدۇ، باشقىلارنىڭ قانۇنىي ھوقۇق - مەنپەئىتىگە دەخلى - تەرۇز قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.
+ l8 b* k$ q; g, n- e) w- J; a0 \23 - ماددا ھەر دەرىجىلىك، ھەر خىل ئارخىپخانىلار تەتقىقات خادىملىرىنى قويۇپ، ئارخىپ تەتقىق قىلىش ۋە رەتلەشنى كۈچەيتىشى، ئارخىپ ماتېرىياللىرىنى تۈزۈش ۋە نەشر قىلىشنى پىلانلىق تەشكىللەپ، ئوخشاش بولمىغان دائىرىدە تارقىتىشى كېرەك.

5 – باب قانۇنىي جاۋابكارلىق

( l$ x* u6 V- Y" b24 - ماددا تۆۋەندىكى قىلمىشلاردىن بىرى كۆرۈلسە، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ۋە ئالاقىدار مەسئۇل تارماقلار بىۋاسىتە جاۋابكارلىقى بار مەسئۇل خادىمغا ياكى باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەرنىڭ جىنايى جاۋابكارلىقى قانۇن بويىچە سۈرۈشتۈرۈلىدۇ:
)1( دۆلەت ئىلكىدىكى ئارخىپنى زىيانغا ئۇچراتقان ۋە يىتتۈرۋەتكەن بولسا؛
5 J! U& W4 Z* k) U4 {6 i0 S8 @- O)2( دۆلەت ئىلكىدىكى ئارخىپنى باشقىلارغا ئۆز مەيلىچە بەرگەن، كۆچۈرگەن، ئېلان قىلغان، كۆيدۈرۈۋەتكەن بولسا؛
! {0 ?8 _! v6 t: r2 ]6 s)3( ئارخىپنى ئۆزگەرتىۋەتكەن، ياسىۋالغان بولسا؛
1 b3 ~/ v* @7 J$ G7 w)4( بۇ قانۇننىڭ 16 -، 17 - ماددىلىرىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئارخىپنى ئۆز مەيلىچە ساتقان ياكى ئۆتۈنۈپ بەرگەن بولسا؛
0 [+ k+ B7 z& z5 x+ I; ?)5( ئارخىپنى ھايىنىغا ئېلىپ ساتقان ياكى چەت ئەللىكلەرگە ساتقان، ھەدىيە قىلغان بولسا؛
9 m; p9 ~3 ^5 w/ {% U2 C; u) b)6( بۇ قانۇننىڭ 10 -، 11 - ماددىلىرىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئارخىپنى بەلگىلىمە بويىچە ئارخىپلاشتۇرمىغان ياكى ئۆز قەرەلىدە ئۆتكۈزۈپ بەرمىگەن بولسا؛
4 V( ~) `& r' I. ^" N8 F)7( ساقلىنىۋاتقان ئارخىپنىڭ خەتەردە قالغانلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ تەدبىر قوللانماي، ئارخىپنى زىيانغا ئۇچراتقان بولسا؛
1 w# m! J- n0 W8 a2 z4 s)8( ئارخىپ خادىملىرى خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىپ، ئارخىپنى زىيانغا ئۇچراتقان بولسا.
1 t3 E: q5 E+ f0 Z) t6 |4 [+ t5 Yئارخىپخانىدىكى ئارخىپتىن پايدىلىنىشتا، ئالدىنقى تارماقنىڭ )1(، )2(، )3( تارماقچىسىدىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشنى سادىر قىلغانلارغا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ زىيان سالغانلارنى زىياننى تۆلەپ بېرىشكە بۇيرۇيدۇ.
; U$ R; x) z& u$ q/ Mكارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلار ياكى شەخسلەردىن 1 - تارماقنىڭ )4(، )5( تارماقچىسىدىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشنى سادىر قىلغانلىرىغا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ ئۇلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتى بولسا، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە ساتقان ياكى ھەدىيە قىلغان ئارخىپنى بۇ قانۇننىڭ 16 - ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ھەقلىق يىغىۋالسا بولىدۇ.
. c7 W3 r6 {1 B$ Y) D9 a: K: @25 - ماددا چېگرىدىن ئېلىپ چىقىش مەنئى قىلىنغان ئارخىپ ياكى ئۇنىڭ كۆپەيتىلمىسى چېگرىدىن ئېلىپ چىقىلغان بولسا، ئۇنى تاموژنا مۇسادىرە قىلىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويسا بولىدۇ ھەمدە مۇسادىرە قىلىنغان ئارخىپ ياكى ئۇنىڭ كۆپەيتىلمىسىنى ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىغا ئۆتكۈزۈپ بېرىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەرنىڭ جىنايى جاۋابكارلىقى قانۇن بويىچە سۈرۈشتۈرۈلىدۇ.
# P1 D2 w. T' ?3 l3 a
5 d! K- h4 c1 w2 v" `& m! ^4 ^6 – باب قوشۇمچە پرىنسىپ

26 - ماددا بۇ قانۇننى يولغا قويۇش چارىسىنى دۆلەتنىڭ ئارخىپ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى تۈزۈپ چىقىپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ.
27 - ماددا بۇ قانۇن 1988 - يىل 1 - ئاينىڭ 1 - كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.
) h, f9 C, v+ e% C
( t( b& d8 Z; I
ماس قەدەمدە ئەۋەتىلدى ADiLنىڭ مىكرو بلوگى

tarhan009

ياخشى قانۇندىن بىرنى يولاپسىز