يېقىنقى زامان ئېلىم پېنىنىڭ جۇڭگۇغا كىرىشى ۋە كەلگۈسىگە نەزەر

تىلسىن

4  1. ھەپتە   -يىلى -ئاينىڭ    - كۈنى   تولۇق 1-يىللىق سىنپلارغا  2سائەت ئۆتۈلىدۇ.

دەرىس تىمىسى:

يېقىنقى زامانئېلىم پېنىنىڭ جۇڭگۇغا كىرىشى ۋە كەلگۈسىگە نەزەر

                                 
+ k$ p' ^  M! x1 w/ @( _1 u) p  x0 Pئوقۇتۇش نىشانى
' V4 c, e: c# E) J

     مۇھىمنۇقتا

1.  ئەسەرنىڭ ئاپتۇرى ۋەژانېرىنى ئەستە تۇتۇش.

2.ئەسەرنى ئىپادىلىك ئوقۇپ چۈشىنىش
3.نوتۇقتا ئوتتۇرغا قويۇلغان ئىدىيەنى چۈشىنىش.
0 F( ]3 J" I) j- j6 Qھەل قىلىش: لىكسىيە ،سۆھبەت ۋە مۇھاكىمگە ئويوشتۇرۇش

   قىيىن نۇقتا1. يېڭى ئۇچرىغان سۆزلەرنىڭمەنىسىنى چۈشىنىش.

2. تىل ئىشىلتىش ۋە ئىپادىلەشئۇسۇلى جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكىنى چۈشىنىش.

   ھەل قىلىش:ئۈلگە كۆرسىتىش،ئىستىلىستىكىلىقۋاستىلەرنى تېپىشقا يېتەكلەش ئاساسىدا ھەل قىلىنىدۇ.

  دەرىس تىپى: يىڭىدەرىس    دەرىس سائىتى: ئىككى سائەت.

ئوقوتوش ئۇسۇلى   

  ئوقۇش،ئوقۇتۇش،لېكسىيە، سۇئال -جاۋاپ،سۆھبەت ۋە مۇھاكىمە.

ئوقۇتۇش شەكلى: مۇستەقىل ئۆگىنىش،ھەمكارلىشىپ ئۆگنىش ۋەئىزدىنىپ ئۆگىنىش.

     ھىسيات ۋە قىممەتقارشى

   ھايات مۇساپىسىدە ھەربىر كىشى ئۆزىنى قۇدرەت تاپقۇزۇش ئۈچۈن ئالدى بىلەن نېمىگە ئېھتىياجلىقئىكەنلىكىنى چۈشۈنۈش،توغرا بولغان قىممەت قارشى،پە  قارىشى تۇرغۇزۇش. تېخنىكا ئىگەللەش قارىشى تۇرغۇزۇش.

ئوقوتوش ۋاستىسى:كۆرسەتمىلىك.ئاپتورنىڭ رەسىمى كۆرسىتىلىدۇ.

دەرىس تىپى:يىڭى دەرىس   

دەرىس سائىتى: ئىككى سائەت.

ئوقوتوش ئۇسۇلى   
" y* T  d+ v" B0 `) W6 Q

ئوقوتقۇچى: لىكسىيە سۆزلەش، يىتەكچىلىك قىلىش،سۆھبەت ۋە مۇھاكىمگەئويوشتۇرۇش.

ئوقوغۇچى: مۇستەقىل ئۆگىنىش،ھەمكارلىشىپ ئۆگنىش ۋە ئىزدىنىپ ئۆگىنىش.

  ئوقوتوش ۋاستىسى

ئاپتۇرنىڭ رەسىمى.
; S+ U* |- e8 {9 E8 h

  ئوقوتوشجەريانى

      يىڭىدەرىسكە باشلاپ كىرىش

  ئۇسۇل:سۆھبەت
$ ]" u  B$ u6 N" U+ D' u* e" r

   ساۋاقداشلار ، سىلەر دۆلىتىمىزنىڭ يېقىنقى زامانئېلىم پېنىنىڭ تەرەققىياتى توغرىسىدا نېمىلەرنى بىلىسىلەر ؟ئوقۇغۇچىلار ئۆزقاراشلىرىنى ئۆگەنگەن تارىخى بىلىمى بىلەن بىرلەشتۈرۈپجاۋاپ بېرىشكە يېتەكلىنىدۇ.

    ئەسەرنىڭ ئاپتورى ھەققىدە:
    ئۇسسۇل:لېكسىيە
. [6 R" v6 {, V) ]

  ياڭجىننىڭ 1922- يىلى تۇغۇلغان ، ئامرىكا تەۋەلىكىدىكىجۇڭگۇلۇق فىزىك ، ئامرىكىدا ئوقۇپ دوكتۇرلۇق ئۇنۋانىغا ئىرىشكەن . 1957- يىلى لىجىڭداۋبىلەن بىللە نوبىل فىزىكا مۇكاپاتىغا  ئېرىشكەن. بۇ نۇتۇق ئۇنىڭ 1993- يىلى 7- ئاينىڭ 29- كۈنى خاربىندا سۆزلگەن نۇتىقى .

  تېكىستنى ئوقۇش:
ئۇسۇل:

      ئوقۇتقۇچى:ئوقۇشقا قويۇلىدىغان تەلەپ ۋە تەھلىل نوقتىلىرىنى ،دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك تەرەپلەرنىئوتتۇرغا قويۇپ بېرىدۇ. باش قىسمى ئۈلگە كۆرسىتىپ ئوقۇپ بېرىلىدۇ. داۋامىنى ئوقۇغۇچىلارنۆۋەتلەشتۈرۈلۈپ ئوقۇتۇلىدۇ. ئوقۇش جەريانىدا مۇھىم نوقتىلارغا مۇناسىۋەتلىكئورۇنلاردا سۇئال قويۇپ تەپەككۇر قوزغىتىلىدۇ شۇ ئاساستا ئەسەر مەزمۇنى ھىسقىلدۇرۇلىدۇ.

نوتۇقھەققىدە چۈشەنچە بېرىش:

ئۇسۇل:سۆھبەت،لېكسىيە

ئوقۇتقۇچى: ئاپتۇرنىڭ جۇڭگۇ يېقىنقى زامان دۆلەت قوۋقىنى كەڭئېچىپ ، غەربتىن ئۈگىنىش كىرەك دەپ قارىشىدىكى ئاساسلىق سەۋەپ نېمە؟

ئوقۇغۇچى: مۇنداق ئىككى سەۋەپ بار ،
/ ~4 B+ c/ g: |! J9 y) Q

  1- ئەپىيۇن ئۇرۇشى مەزگىلىدىكى ئەنگىلىيە توپ- زەمبىرەكلىرىنىڭتەھتىدى.

  2- جىياۋۇ ئۇرۇشى ،سەككىز دۆلەت بىرلەشمە ئارمىيىسىنىڭبىيجىڭغا كىرىشىگە ئوخشاش بىر قەدەر ۋەقەلەر جۇڭگۇلۇقلارغا نۇمۇسنى ، جاسارەت بىلەنقوغلاپ يىتىشىۋىلىشنىڭ مۇھىملىغى ۋە تەخىرسىزلىكىنى ھىس قىلدۇردى . مۇشۇ ئىككى نۇقتىنىجۇڭگۇ يىقىنقى زامان ئىلىم پېنىنىڭ تەرەققىياتىدىكى بۇرۇلۇش نۇقتىسى، ئۇ كىيىن جۇڭگۇپەن- تىخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتىغا چوڭقۇر تەسىر كۆرسەتتى دىيىشكىمۇ بولىدۇ.  .

نوتۇقنىڭ تۈرلىرى:

نۇتۇق سۆزلەنگەن  ئۇرۇننىڭ ئوخشىماسلىقىغا ئاساسەن كوچىدا سۆزلىنىدىغاننۇتۇق، دەرسخانا نۇتىقى، جەڭ نۇتىقى.... قاتارلىق تۈرلەرگە بۆلىنىدۇ. نۇتۇق خاراكتىرجەھەتتىن مۇھاكىمە ماقالىسىگە تەۋە .

  يېڭى ئۇچرىغانسۆزلەرگە ئىزاھات

   تەھلىل سۇئالى

ئوقۇتقۇچى: ئاپتۇرنېمە ئۈچۈن 21- ئەسىردىكى جۇڭگۇ پەن –تىخنىكىسنىڭ تەرەققىياتىدىن مۇتلەق ئۈنىدۋار بولىدۇ؟

   ئوقۇغۇچى:بۇ ئۈمىدۋارلىقئاپتۇرنىڭ جۇڭگۇ تارىخى ۋە جۇڭگۇنىڭ ھازىرقى ھالىتى توغرىسىدىكى چۈشەنچىسى ئاساسىغاقۇرۇلغان . ئۇ مۇنداق ھىساپلايدۇ، پەن- تىخنىكا تەرەققىياتى ئۈچۈن زۆرۆر شەرتلەر كۆپئەمەس ، ئىختىساسلىقلار ئىتىزام، ئىرادە ۋە ئىقتىسادىي شارائىت مەدىتى بولسىلا كۇپايە،دۆلەت كۈچىنىڭ قۇدرەت تىپىشىغا ئەگىشىپ جوڭگۇ پەن- تىخنىكىسىنىڭ كەلگۈسى مۇقەررەر پارلاقبولىدۇ.دېگەن قاراشنى بويلاپ جاۋاپ بېرىشكە يېتەكلىنىدۇ.كەم قالغان قايلىرىئوقۇتقۇچى تەرىپىدىن تولۇقلاپ بېرىلىدۇ.

  ئوقۇتقۇچى: دۆلىتىمىزنىڭيېقىنقى زامان ئېلىم –پېنىنىڭ تەرەققىياتى قايسى باسقۇچلارغا بۆلۈپ ئوتتۇرغاقويۇلغان؟

  ئوقۇغۇچى:

          بىرىنچىدىن،1400- يىلىدىن ئىلگىرى جۇڭگونىڭ پەن- تېخنىكىسى ياۋرۇپانىڭكىدىن ئۈستۈن ئورۇندا بولۇپ،دۇنيا بويىچە ئالدىنقى ئورۇندا تۇرغان.

   ئىككىنچىدىن، 1400- يىللاردىن 1600- يىلىغىچە جۇڭگونىڭتەرەققىياتى بىر ئىزدا توختاپ قالغان.

ئۈچىنچىدىن، 1840- يىلىدىكى ئەپيۈن ئۇرۇشىدىن1950- يىلىغىچە بولغان مەزگىلدە جۇڭگو ياۋرۇپادىكى تەرەققىي تاپقان دۆلەتلەردىن خېلىلائارقىدا قالغان بولۇپ، قالاقلىق تۈپەيلىدىن (پەن- تېخنىكا تەرەققىي قىلالمىغانلىقىدىن)غەرب پەن- تېخنىكىسىنى قوبۇل قىلىشقا مەجبۇر بولغان مەزگىل بولغان.

تۆتىنچىدىن، 1950- يىلىدىن ھازىرغىچە بولۇپ،بۇ مەزگىل يېقىنقى زامان پەن- تېخنىكىسىنى جۇڭگودا ئۆزلەشتۈرۈش باسقۇچى بولغان. بەشىنچىدىن،21- ئەسىردىكى جۇڭگو پەن- تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىيات ئىستىقبالى ئوتتۇرىغا قويۇلغان.

1400  -  يىلدىن ئىلگىركى گۈللەنگەن پەن- تېخنىكا

1400  - يىلدىن1600- يىللىغىچە بىر ئىزدا تۇرۇپ قېلىش

1600  -  يىلدىن 1900-يىللىرىغىچە پەن- تېخنىكىغا بولغانقارشىلىق  

1900  -  يىلدىن 1950- يىللىرىغىچە غەربتىن تېخنىكا كىرگۈزۈش

1950  -يىلدىن2000-يىللىرىغچە ئوچقاندەك تەرەققىيات  

21  - ئەسىردىكى تەرەققىياتقابولغان ئۈمىد ۋە ئىشەنچ  

   ئوقۇتقۇچى:   سىز دۆلىتىمىزنىڭ تەرەققىياتىغا نىسبەتەن قانداقئۇمىد- ئشەنچ بىلەن قارايسىز ؟

   ئوقۇغۇچى:بۇ ھەقتىكى قاراشلىرىنى دەرىسمەزمۇنىغا  ۋە رېئاللىققا بىرلەشتۈرۈپئوتتۇرغا قويۇشقا يېتەكلىنىدۇ.

   ئوقۇتقۇچى: بۇ ئارقىلىق ئاپتور قانداق ئىدىيىنىئىپادىلىگەن؟

ئوقۇغۇچى:  بۇ ئەسەر پەن-تېخنىكا تۈردىكى نۇتۇق تېكىستى بولۇپ ، نۇتۇقتا ئېلىم – پەننىڭ جۇڭگۇدىكى تەرەققىياتمۇساپىسى ئېنىق ، پاكىتلىق ھالدا ئوتتۇرىغا قويۇلۇپ، جۇڭگۇنىڭ قەدىمكى دەۋىرلەردىكىياۋرۇپانىڭكىدىن ئۈستۈن تۇرغان بولسىمۇ ، ئەممە ئوتتۇرا ئەسىر ۋە يىقىنقى زامانلارداخىلمۇ خىل سەۋەپلەر تۈپەيلى ئارقىدا قالغانلىغى ، ئاپتۇرنىڭ دۆلىتىمىزنىڭ كەلگۈسىدىكىئىلىم- پەن تەرەققىياتىغا بولغان كۈچلۈك ئىشەنچ تۇيغۇسى ئىپادىلەنگەن.

ئوقۇتقۇچى:بۇ نوتۇقنىڭ قايسى تۈرىگە كىرىدۇ؟نېمىنى يىپ ئۇچچى قىلىپ نېمىنى ئوتتۇرغا قويدى؟

  ئوقۇغۇچى: بۇ ئەسەر پەن-تېخنىكا تۈرىدىكى نۇتۇق بولۇپ، ئەسەر ۋاقىتنى يىپ ئۇچى قىلىپ، جۇڭگو پەن- تېخنىكىسىنىڭتەرەققىياتىنى ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىك بويىچە بايان قىلغان.

   ئوقۇتقۇچى: تېكىست بەزىدە بىرىنچى شەخس تىلىدا،بەزىدە ئىككىنچى شەخس تىلىدا، بەزىدە ئۈچىنچى شەخس تىلىدا يېزىلغان، مۇشۇنداق مىساللارنىتېپىپ چىقىپ، تېكىستنىڭ باش- ئاخىرى بىلەن باغلىغان ئاساستا، مۇنداق ئۆزگەرتىشنىڭ قانداقئارتۇقچىلىقى بارلىقىنى ھېس قىلىپ بېقىڭ.

ئوقۇغۇچى: نۇتۇقنىڭ كۆپ جايلىرىدا ئاپتورجۇڭگونىڭ ئۆتمۈشى بىلەن ھازىرىنى ۋاقىت تەرتىپى بويىچە تەھلىل قىلىپ، ئۆزىنىڭ قارىشىنىشەرھلەپ بەرگەن. نەتىجىدە نۇتۇقتا بىرىنچى شەخس تىلى كۆپرەك ئىشلىتىلگەن. مەسىلەن:«مەن بىر مىسال ئالاي»، «مېنىڭچە»، «مېنىڭ قارىشىمچە»، «ئەگەر مەن باياتىن دېگەن بىرنەچچە دەۋرنى خۇلاسىلەيدىغان بولساق»... قاتارلىقلاردا ئۆزىنىڭ قارىشى بايان قىلىنىدۇ.

ئىككىنچى شەخس تىلى مەسىلەن: «ئەگەر بېرىپ كۆرسىڭىز»، «ئەگەر سىز 19- ئەسىرنىڭئاخىرلىرى ۋە 20- ئەسىرنىڭ باشلىرىدىكى يازمىلارنى ۋاراقلاپ باقسىڭىز»... قاتارلىقلارئاڭلىغۇچىنى ئۆزىگە تېخىمۇ جەلپ قىلىپ، ئۇلارنى ئۆزى ئوتتۇرىغا قويغان مەسىلىنى بىرلىكتەمۇلاھىزە قىلىشقا يېتەكلەيدۇ.

ئۈچىنچى شەخس تىلى «كۆپچىلىككە مەلۇم»، «ئۇمۇنداق دېگەنىدى»، «بەزىلەر مۇنداق سورايدۇ» قاتارلىقلاردا بولسا بەزى نوپۇزلۇق بىلىمياكى قاراشلار تونۇشتۇرۇلىدۇ.

ئوقۇتقۇچى: بۇ خىل ئىپادىلەشنىڭ قانداق رولى بار؟

ئوقۇغۇچى: نۇتۇق تىلىنىڭ يېقىملىق، بىۋاسىتە بولۇش ئالاھىدىلىكىنى ھېس قىلىشقايېتەكلەش جەھەتتە، يەنە سۆزلىگۈچىنىڭ ئاڭلىغۇچىغا مۇئەييەن دەرىجىدە تەسىر كۆرسىتىشىدە،ئاڭلىغۇچىدا مۇئەييەن كۆز قاراشنىڭ شەكىللىنىشىدە رولى بار.

تاپشۇرۇق: يېقىنقى زامان ئىلىم پېنىنىڭ ئۇيغۇرلارغا كىرىشى ھەققىدە  ماقالا يېزىڭ

, g, @" ]6 T% V8 W- O4 t

تىلسىن

يازما يوللىسام كۆرۈنىشى غەلىتىغۇ.تەھرىرلىگەن ئىدىم بولمىسا.

سراجدىن

مەن چۇشنەلمىدىم يا{:5_151:}

تىلسىن

خەت شەكلى ئوڭدىن باشلانماي سولدىن باشلىنىپ قالدىغۇ . باشقۇرغۇچىلار خاپا بولماي تەھرىرلەپ قويۇڭلار .بولمىسا چۈشىنىكسىز بىر نېمىگە ئايلىنىپ قالغاندەك تۇرىدۇ.

bahit8

ئاپتۇرى ياڭ جىننىڭ غۇ دەيمەن.