مېنىڭ ئارزۇيۇم

تىلسىن

4  1. ھەپتە   -يىلى -ئاينىڭ    - كۈنى   تولۇق 1-يىللىق سىنپلارغا  2سائەت ئۆتۈلىدۇ.

دەرىس تىمىسى:
* e6 {$ _  G) c$ y                                         مېنىڭ ئارزۇيۇم
                                 
4 [' E4 W+ P* s' yئوقۇتۇش نىشانى
3 ?! C1 L! Q, _. K" @$ e5 _0 e' `

     مۇھىمنۇقتا :

1.  ئەسەرنىڭ ئاپتۇرى ۋەژانېرىنى ئەستە تۇتۇش.

2.ئەسەرنى ئىپادىلىك ئوقۇپ چۈشىنىش
3.نوتۇقتا ئوتتۇرغا قويۇلغان ئىدىيەنى چۈشىنىش.
! ?/ a2 t( |7 S$ u- E" [) cھەل قىلىش: لىكسىيە ،سۆھبەت ۋە مۇھاكىمگە ئويوشتۇرۇش
/ M: u5 y. E% w0 }3 Y1 A

                  قىيىن نۇقتا

1. يېڭى ئۇچرىغان سۆزلەرنىڭ مەنىسىنى چۈشىنىش.

2. تىل ئىشىلتىش ۋە ئىپادىلەشئۇسۇلى جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكىنى چۈشىنىش.

   ھەل قىلىش:ئۈلگە كۆرسىتىش،ئىستىلىستىكىلىقۋاستىلەرنى تېپىشقا يېتەكلەش ئاساسىدا ھەل قىلىنىدۇ.

  دەرىس تىپى: يىڭىدەرىس    دەرىس سائىتى: ئىككى سائەت.

ئوقوتوش ئۇسۇلى   

  ئوقۇش،ئوقۇتۇش،لېكسىيە، سۇئال -جاۋاپ،سۆھبەت ۋە مۇھاكىمە.

ئوقۇتۇش شەكلى: مۇستەقىل ئۆگىنىش،ھەمكارلىشىپ ئۆگنىش ۋەئىزدىنىپ ئۆگىنىش.

     ھىسيات ۋە قىممەتقارشى

   ھايات مۇساپىسىدە ھەربىر كىشى ئىنساب بىلەن ياشاش،ئىنسابسىزلىق بىلەن باياشات ياشىغابدىن ئىنسابلىق ھالداياشاشنىڭ كىشىگە بەخىت ئاتا قىلىدىغانلىقنى چۈشۈنۈش،توغرا بولغان قىممەت قارشى،مۇناسىۋەتقارشى تۇرغۇزۇش.

ئوقوتوش ۋاستىسى:كۆرسەتمىلىك.ئاپتورنىڭ رەسىمى كۆرسىتىلىدۇ.

دەرىس تىپى:يىڭى دەرىس   

دەرىس سائىتى: ئىككى سائەت.

ئوقوتوش ئۇسۇلى   

ئوقوتقۇچى: لىكسىيە سۆزلەش، يىتەكچىلىك قىلىش،سۆھبەت ۋە مۇھاكىمگەئويوشتۇرۇش.

ئوقوغۇچى: مۇستەقىل ئۆگىنىش،ھەمكارلىشىپ ئۆگنىش ۋە ئىزدىنىپ ئۆگىنىش.

  ئوقوتوش ۋاستىسى

ئاپتۇرنىڭ رەسىمى.
- {1 B3 \. k5 p, R# v% L

  ئوقوتوشجەريانى

      يىڭىدەرىسكە باشلاپ كىرىش

  ئۇسۇل:لېكسىيە

   كىشىلىك ھوقۇق تەكىتلىنىۋاتقان بۈگۈنكى كۈدە يەرشارىنىڭ نۇرغۇن جايلىرىدا تەڭسىزلىك ،ئېرقىي كەمسىتىش،ئېرقى قىرغىنچىلىق  مۇقىمسىزلىقنىڭ،تېنچسىزلىقنىڭ ،ئىنسانىيەتكەقارشى ئاپەتنىڭ يىلتىزى بولۇپ كەلدى،ئەمما بۇنىڭغا قارشى ھەققانىيەت جەڭچىلىرىئۆلۈمدىنمۇ قورقمايدىغان روھ بىلەن ئوتتۇرغا چىرىپ رەزىللىكنىڭ مەنبەلىرى بىلەن كۈرەشنىداۋاملاشتۇرۇپ كەلدى،ئۆز دۇنيا قارىشىنى دادىل ئوتتۇرغا قويۇپ رەڭۋازلارنىڭچۈمپەردىسىنى يىرتىپ تاشلاپئۇلارنى مات قىلدى.بۇ يولدا بەزى مىللەتلەر ھەقىقىباراۋەرلىككە ئېرىشتى .سىز ئەنە شۇنداق قولىغا قورال ئالماي تىلنى ۋاستە قىلىپغەلبىنى قولغا كىرگۈزگەن ئەزىمەتلەرنىڭ نوتقىنى ئاڭلاپ باققانمۇ ؟ئاڭلاشنىخالامسىلەر؟ مۇشۇ ئاساستا مۇھاكىمىگە ئورۇنلاشتۇرۇش ئارقىلىق دەرسكە باشلاپكىرىلىدۇ.

    ئەسەرنىڭ ئاپتورى ھەققىدە:
    ئۇسسۇل:لېكسىيە
1 n; y0 j! d$ u

   نىگىرلار ئاۋازى – مارتىن لىيۇتىركىڭ ،1929-يىلى1- ئاينىڭ 15- كۈنى ئامرىكا جورجىيە شىتاتىنىڭ ئاتلانتا شەھرىدە تۇغۇلغان . 1945- يىلىئەدەبىيات پەنلىرى ماگىستىرى بولغان . 1955- يىلى تىئولۇگىيە ئىلمى بويىچە دوكتۇرلۇقئۇنۋانىغا ئېرىشكەن.شۇ يىلى ئالاباما شىتاتىدىكى بىر چىركاۋدا باستىر بولغان .1956- يىلى ئالاباما شىتاتىدىكى مونتىگومرى شەھرىدە بىر نىگىر ئايال ئىشچى كوچا ئاپتۇبۇسىدائاق تەنلىكلەرگە ئورۇن بوشىتىشنى رەت قىلغانىلىغى ئۈچۈن شىتاتلىك سوت ئۇنى جازالايدۇ.نىگىرلار بۇخىل ئىرقىي كەمسىتىشكە قاتتىق قارشى چىقىدۇ، پۈتكۈل سىياسىي ھاياتىدا زورلۇقكۈچ ئىشلەتمەي قارشىلىق كۆرسىتىشنى بىردىن بىر قۇرال قىلۋالغان مارتىن لىيۇتىركىڭ بۇقىتىملىق نارازىلىق ھاركىتىگە رەھبەرلىك قىلىپ شەھەردىكى بارلىق نىگرلارغا كوچا ئاپتۇبۇسقاچىقماسلىقنى جاكارلاپ ، قارشىلىق ھەركىتىنى قانات يايدۇرىدۇ. بۇ شەھەر ئاھالىسىدىكى50مىڭ نىگىر بۇ خىل قارشىلىق كۆرسىتىش ھەركىتىنى ئۇدا 385 كۈن داۋاملىشىدۇ. بۇنىڭ بىلەنئاپتۇبۇس شىركەتلىرى ئىغىر زىيانغا ئۇچرايدۇ، ئامالسىز قالغان شىتاتلىق يۇقىرى سوتھىلقى ئايال ئۈستىدىن قىلغان ھۆكۈمنى بىكار قىلشقا ۋە كوچا ئاپتۇبۇسلىرىدىكى ئېرقىيئايرىمىچىلىقنى بىكار قىلىشقا مەجبۇر بولىدۇ . بۇ نىگىر ئېرقىي ئايرمىچىلىق بولمىغانتۇنجى ئاپتۇبۇسقا ماڭغاندا مىڭلىغان  نىگىرلاريولنىڭ ئىككى قىتىدا تۇرۇپ تەنتەنە قىلىدۇ، بۇ غەلبە ئامرىكىنىڭ جەنۇبىدىكى قارا تەنلىكلەرنىڭئۆز كۈچى ئارقىلىك ئىرىشكەن تۇنجى غەلبىسى بولۇپ قالىدۇ. مارتىن لىيۇتىركىڭنىڭ بۇ ئىشمۇناسىۋىتى بىلەن پۈتكۈل ئامرىكىغا پۇر كىتىدۇ .

     كىيىنكى يىلى خەلقھوقۇقى ھەركىتىنى ئىلگىرى سۈرۈش ئۈچۈن 60 نەپەر نىگىردىن تەشكىللەنگەن باستىرلار جەنۇپخىرىستىيان دىنى داھىيلىرى بىلەشمىسىنى قۇرۇپ مارتىن لىيۇتىركىڭنى رەئىسلىككە سايلايدۇ،ئۇ1963- يىلى 250 مىڭ كىشىلىك ۋاشىنگىتۇنغا يۇرۇش قىلىش نامايىشىغا رەھبەرلىك قىلىپ« مېنىڭ بىر چۈشۈم بار » ناملىق مەشھۇر نۇتۇقنى سۆزلەيدۇ. دۇنيا جامائەتچىلىكى ئۇنىڭكۈچلۈك ھاياجان ، مول چاقىرىق كۈچىگە ئىگە نۇتىقىدىن تەسىرلىنىپ  ناتىقلىق تالانتىدىن سۆيۈنۇپ ئۇنى نىگىرلار ئاۋازىدەپ تەرپلەيدۇ . ئۇ 1964- يىلى نۇبىل تىنىچلىق مۇكاپاتىغا ئىرىشىدۇ.  

     ئامرىكا نىگىرلارھوقۇقى ھەركىتىنىڭ بۇ مەشھۇر داھىيسى 1968- يىلى 4- ئايدا نامراتلار ھەربىي يۈرۈشىنامايىشىنى تەشكىللىگەندە تىننىمسى شىتاتىنىڭ مىمفىس شەھرىدە ئېرقىي ئۇنسۇرلار تەرپىدىنقەستلەپ ئۆتۈرىلىدۇ. ئۇ بۇ چاغدا ئەمدىلا 39 ياشقا كىرگەن ئىدى، ئۇنىڭ ئۆلىمى نىگىرلارنىڭقاتتىق غەزىپىنى قۇزغايدۇ . نەتىجىدە 100 دىن ئارتۇق شەھەردە  نىگىرلارنىڭ نامايىش قىلىش ھەركىتى يۈز بىرىدۇ.جونسۇن زوڭتۇڭ خەلقنىڭ غەزىپىنى پەسەيتىش ئۈچۈن 4- ئاينىڭ 4- كۈنىنى مەملىكەت بويىچەمارتىن لىيۇتىركىڭغا تەزىيە بىلدۈرۈش كۈنى قىلىپ بىكىتىپ قاتىلغا 99يىللىق قاماق جازاسىبېرىشنى قارار قىلىدۇ.

ئامرىكىدىكى كەڭ قارا تەنلىكلەر ئاممىسىنىڭكۈچلۈك تەلەپ قىلىشى بىلەن ئامرىكا ھۆكىمىتى ئاخىرى قارار چىقىرىپ 1986- يىلى 1- ئايدىنباشلاپ 1-ئاينىڭ 3- ھەپتىسىنىڭ دۈشەنبە كۈنىنى مەملىكەت بويىچە مارتىن لىيۇتىركىڭنىخاتىرلەش كۈنى قىلىپ بىكىتكەنلىكىنى ئىلان قىلىدۇ. نەتىجىدە گىيۇرىگى ۋاشىنگىتوندىنكىيىن بۇ شان شەرەپكە نائىل بولغان بىدىن بىر ئامرىكىلىق بولۇپ قالىدۇ.  

تېكىستنى ئوقۇش:

ئۇسۇل:
. v7 Z5 |0 _5 M9 w& h/ c3 [

      ئوقۇتقۇچى:ئوقۇشقا قويۇلىدىغان تەلەپ ۋە تەھلىل نوقتىلىرىنى ،دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك تەرەپلەرنىئوتتۇرغا قويۇپ بېرىدۇ. باش قىسمى ئۈلگە كۆرسىتىپ ئوقۇپ بېرىلىدۇ. داۋامىنى ئوقۇغۇچىلارنۆۋەتلەشتۈرۈلۈپ ئوقۇتۇلىدۇ. ئوقۇش جەريانىدا مۇھىم نوقتىلارغا مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلارداسۇئال قويۇپ تەپەككۇر قوزغىتىلىدۇ شۇ ئاساستا ئەسەر مەزمۇنى ھىس قىلدۇرۇلىدۇ.

نوتۇقھەققىدە چۈشەنچە بېرىش:

ئۇسۇل:سۆھبەت،لېكسىيە

ئوقۇتقۇچى:بۇ نۇتۇقنىڭ شۇنچە نۇرغۇن كىشىلەرنى ئۆزىگە جەلىپ قىلىش كۈچى قەيەردە؟  

نۇتۇق- مەلۇم سورۇندا سۆزلىگۈچى قول، چىراي،ۋە ھەركەتلىرى بىلەن ئەڭلغۈچىلارغا ئۆز مەخسىتىنى ئىپادىلەيدىغان تىل سەنئىتىدىن ئىبارەت.

نۇتۇقنىڭئالاھىدىلىكى :

1.    كۈچلۈك سەپەرۋەرلىككەئىگە.

2.    كۈچلۈك ئاممىۋىيلىققائىگە .

3.    مەخسەتچانلىققائىگە .

نوتۇقنىڭ تۈرلىرى:

نۇتۇق سۆزلەنگەن  ئۇرۇننىڭ ئوخشىماسلىقىغا ئاساسەن كوچىدا سۆزلىنىدىغاننۇتۇق، دەرخانا نۇتىقى، جەڭ نۇتىقى.... قاتارلىق تۈرلەرگە بۆلىنىدۇ. نۇتۇق خاراكتىرجەھەتتىن مۇھاكىمە ماقالىسىگە تەۋە .

  يېڭى ئۇچرىغانسۆزلەرگە ئىزاھات

   تەھلىل سۇئالى

ئوقۇتقۇچى: ‹‹مىنىڭئارزۇيۇم›› ناملىق ئەسەرنىڭ ژانىرى نېمە؟ بۇ ژانىرنىڭ قانداق ئالاھىدىلىكى بار؟  

ئوقۇغۇچى:ئوقۇغۇچىلارنوتۇق ھەققىدىكى بىلىملەر ئاساسىدا جاۋاپ بېرىشكە يېتەكلىنىدۇ.كەم قالغان قايلىرىئوقۇتقۇچى تەرىپىدىن تولۇقلاپ بېرىلىدۇ.

  ئوقۇتقۇچى: تەلەپنىئورۇنلاڭ،

   «مەلۇم مەندىن ئالغاندابىزنىڭ پايتەختكە كېلىشىمىز بىر چەكنى نەقلەشتۈرۈش ئۈچۈندۇر. جۇمھۇرىيىتىمىزنىڭپىشۋالىرى « ئاساسىي قانۇن » ۋە « مۇھستەقىللىق خىتابنامىسى» نىڭ ئۆلمەس قۇرلىرىنىيېزىۋاتقاندا ، ئۇلار ھەربىر ئامرىكا پۇقراسى ۋارىس بولالايدىغان بىر دانە چەككەئىمزا قويغان ئىدى.  

   ئاستى سىزىلغان سۆزلەرنىڭ ئەسلىدىكى لوغەت مەنىسىنىۋە ئەسەردىكى مەنىسىنى ئىيتىپ بېرىڭ.

  ئوقۇغۇچى:
% Z: f% r: V" j; s7 P" t

1.   چەك – پۇل مۇئامىلىدە ئىشلىتىدىغان قانۇنىي ئاساسقا ئىگە ھۈججەت.

2.   جۇمھۇرىيەت – خەلىق ئورتاق باشقۇرىدىغان باراۋەر دۆلەت.

3.   پۇقرا- شۇ دۆلەت تەۋەلىكىدىكى بارلىق كىشىلەر.

   ئوقۇتقۇچى: ‹‹ مەلۇم مەنىدىن ئالغاندا ،›› دېگەنبىرىكمىنىڭ كەينىگە نىمە ئۇچۈن ‹، › پەش قويۇلغان؟

   ئوقۇغۇچى:قاراتما سۆز بولغاچقا ؟

     مۇھاكىمە

   بۇنىڭدىن يۈز يىل ئىلگىرىبىر ئۇلۇغ ئامرىكىلىق زات نىگىرلارنى ئازات قىلىش خىتابنامىسىگە ئىمزا قويغان ئىدى. بۈگۈن بىز ئۇنىڭ ھەيكىلىنىڭ ئالدىدا يېغىن ئىچىۋاتىمىز .

ئوقۇتقۇچى: "يۈز يىل" قايسى چاغنى كۆرسىتىدۇ ؟  
5 M+ G# O' Y: Z# W0 Z* E1 ? ئوقۇغۇچى:  1863 - يىلنى  
ئوقۇتقۇچى:بۇ ئۇلۇغ زات كىم ؟

  ئوقۇغۇچى:ئابراھام لىنكولىن،ئامرىكىنىڭ 16- نۆۋەتلىك پېرىزدىنتى. 1809- يىلى تۇغۇلۇپ 1865- يىلى قەستكە ئۇچراپۋاپات بولغان . 1863- يىلى 1- ئاينىڭ 1- كۈنى « قۇللارنى ئازات قىلش » خىتاپنامىسىنىئىلان قىلغان .  

     2)"   بىر ئەسىردىن كېيىنىكى بۈگۈنكى كۈندە نىگىرلار ئىرقىي ئايرىمىچىلىق ۋە ئىرقىيكەمسىتىشنىڭ كىشەنلىرىگە پاجىئەلىك ھالدا بەنت بولماقتا. بىر ئەسىردىن كىيىنىكى بۈگۈنكىكۈندە نىگىرلار يەنىلا ماددىي پاراغەت بىلەن تويۇنغان ئوكياندىكى نامرات،تەنھا ئارالدا ياشىماقتا، بىر ئەسىردىن كىيىنىكى بۈگۈنكى كۈندە نىگىرلار ئۆزۋەتىنىدىنمۇ سەرسانلارغا ئايلىنىپ ،ئامېرىكا جەمىيىتىنىڭ قىسىلچىلىقلىرىدائازاپ چەكمەكتە. "

ئوقۇتقۇچى:ئاستى سىزىلغان سۆز قەيەرنى كۆرسىتىدۇ؟

ئوقۇغۇچى:ئامېرىكاجەمىيىتىنى ،نېگىرلار رايونىنى،ئىشسىزلىق ئەۋج ئالغان جەمىيەت

ئوقۇتقۇچى: بۇ پارچىدا قانداق مەزمۇن ئەكىسئەتكەن ؟

ئوقۇغۇچى: يۇقىرىقى پارچىدا يوشۇرۇق ئوخشىتىش قوللىنىلغان.

ئامېرىكا نېگىرلىرىنىڭماددىي تۇرمۇشتىكى نامراتلىقى، مەنىۋى جەھەتتىن كەمسىتىلىدىغانلىقى، بىخەتەرلىك تۇيغۇسى،ماكان تۇيغۇسى بولماسلىقتەك پاجىئەلىك رېئاللىق يورۇتۇپ بېرىلگەن.

ئوقۇتقۇچى: «ئامېرىكابۇ مۇقەددەس بۇرچىغا ھۆرمەت قىلماقتا يوق، ئەكسىچە ‹مەبلەغ يېتىشمەيدۇ› دەپ تامغا بېسىلغانبىر دانە قۇپقۇرۇق چەكنى نېگىرلارغا تۇتقۇزۇپ قويدى. ئەمما، بىز ئادالەت بانكىسىنىڭۋەيران بولۇپ كېتىشىگە ھەرگىز ئىشەنمەيمىز. پۇرسەت بىلەن تولغان بۇ دۆلەتنىڭ خەزىسىنىڭقۇرۇپ كېتىشىگە ھەرگىز ئىشەنمەيمىز.» بۇ جايدىكى «قۇرۇق چەك» نېمىنى كۆرسىتىدۇ؟ مۇنداقئىپادىلىگەندە قانداق ئۈنۈم ياراتقىلى بولىدۇ؟

ئوقۇغۇچى: 19-ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدا (1862- يىلى 12- ئاي) ئامېرىكىنىڭ 16- نۆۋەتلىك زۇڭتۇڭىلىنكولىن «نېگىر قۇللارنى ئازاد قىلىش خىتابنامىسى»نى ئىمزالىغان. تېكىستتە تىلغا ئېلىنغان«قۇرۇق چەك» شۇ خىتابنامىنى كۆرسىتىدۇ. گەرچە خىتاپنامە ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن «نېگىرلارئاق تەنلىكلەرگە ئوخشاش ياشاش ھوقۇقى، ئەركىنلىك ھوقۇقى ۋە بەخت- سائادەتكە ئىنتىلىشھوقۇقىغا ئېرىشىدۇ.» دېيىلگەن بولسىمۇ، لېكىن رېئاللىق ئادەمنى ھەقىقەتەن ئۈمىدسىزلەندۈرىدۇ.خىتابنامە خۇددى «قۇرۇق چەك»تەك ئاڭلانماققا يېقىملىق ئاڭلىنىدۇ، ئەمەلىيەتتە ھېچقانداقئەھمىيىتى بولمايدۇ.

ئامېرىكىدەك چوڭسودا دۆلىتىدە «قۇرۇق چەك» كۆتۈرۈۋالغان نېگىرلارنىڭ ئەھۋالى ھەممىگە ئايان، بۇ خىلئىپادىلەش بىر خىل ئوبرازلىق ئىپادىلەش بولۇپ، ئوقۇرمەنلەرنىڭ نۇرغۇن مەسىلىلەرنى تەھلىل،مۇھاكىمە قىلىپ چۈشىنىشىنى مەقسەت قىلغان.

     ئوقۇتقۇچى: «مۇشۇئېتىقاد بولغاچقىلا، ئۈمىدسىزلىك تاغلىرىدىن ئۈمىد تاشلىرىنى پارچىلاپ چىقالايمىز،مۇشۇ ئېتىقاد بولغاچقىلا، دۆلىتىمىزدىكى ئەسەبىي داشقايناق سادالارنى دوستلۇقنىڭ گۈزەلسىمفونىيەسىگە ئايلاندۇرالايمىز». «مۇشۇ ئېتىقاد» كونكرېت نېمىنى كۆرسىتىدۇ؟«سىمفونىيە» قانداق ئالاھىدىلىكلەرگە ئىگە؟ ئۇ بۇ جايدا قانداق چوڭقۇر مەنىنى ئىپادىلەيدۇ؟

  ئوقۇغۇچى: «مۇشۇ ئېتىقاد» ـــ ئاپتورنىڭ ھامان بىر كۈنى ئامېرىكا نېگىرلىرىنىڭمۇئاق تەنلىكلەرگە ئوخشاشلا باراۋەر مەرتىۋە ۋە ھوقۇقتىن بەھرىمەن بولىدىغانلىقىغا، كىشىلەرئىرققا ئەمەس، بەلكى بىلىم قۇرۇلمىسى، ئەخلاق- پەزىلىتى، دىيانىتى، ياخشى- يامانلىقىغاقاراپ نېگىرلار ھەم ئاق تەنلىكلەرگە ئادىل باھا بېرىدىغانلىقىغا، ئامېرىكىنىڭ چوقۇمكىشىلەر تۇغۇلۇشىدىنلا باراۋەر بولالايدىغان دۆلەت بولىدىغانلىقىغا ئىشىنىشتەك بىريۈكسەك ئېتىقادىنى كۆرسىتىدۇ.  "سىمفونىيە"نىڭئالاھىدىلىكى شۇكى، ئۇ ئاساسلىقى كۆپ خىل چالغۇلارنىڭ تەڭ ماس كېلىشى بىلەن ئورۇنلىنىدۇ.

  بۇ پارچىدىكى مەنىسى شۇكى، بۇ سۆزگە ئاپتورنىڭ كۈچلۈك غايىسى سىڭگەن بولۇپ،ھامان بىر كۈنى نېگىرلار ئامېرىكا جەمئىيىتىدە كەمسىتىلمەي، ئېزىلمەي، ئاق تەنلىكلەربەھرىمەن بولۇۋاتقان ھوقۇق... قاتارلىق بارلىق ئىمتىيازلاردىن تەڭ بەھرىمەن بولالايدۇھەمدە ئاق تەنلىكلەر بىلەن بىللە ھەمكارلىشىپ، قېرىنداشلارچە ياشاپ، ئۆزى ياشاۋاتقانئامېرىكا جەمئىيىتىنى تېخىمۇ تەرەققىي قىلدۇرىدۇ، كەلگۈسى ئۈچۈن ئورتاق كۈچ چىقىرىدۇدېگەنلىكتىن ئىبارەت.

   ئوقۇتقۇچى: «مېنىڭئارزۇيۇم»دىكى ئارزۇ قانداق مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ؟ ئۆز سۆزىڭىزگە ئايلاندۇرۇپسۆزلەپ بېقىڭ.

ئوقۇغۇچى: ئاپتورنىڭ ئارزۇسى شەخس ئارزۇسى بولماستىن، بەلكى مىللەتئارزۇسى، شۇڭا كۆپ تەرەپلىمىلىككە ئىگە.

1) )  سىياسىيجەھەتتە: ئاپتور ئامېرىدىكىدىكى ئاق تەنلىكلەردىن باشقا ئېرىقتىكى مىللەتلەر (رەڭلىكئىرقلار)نىڭ ئاق تەنلىكلەرگە ئوخشاش ياشاش ھوقۇقى، ھۆرلۈك ۋە بەخت ئىزدەش ھوقۇقىدىنبەھرىمەن بولۇشىنى، باراۋەر ئورۇن ۋە پۇقرالىق ھوقۇقى، مەسىلەن: سايلاش، سايلىنىش ھوقۇقىبولۇشىنى، كەمسىتىلمەسلىكىنى ئارزۇ قىلغان.

2)  ) مەدەنىيەتجەھەتتە: ئادەملەرنىڭ ئىرقىغا ئەمەس، بەلكى بىلىمىگە، ئەخلاق- پەزىلىتىگە، ۋەتەن ئۈچۈنكەلتۈرگەن شان- شەرىپىگە، خەلقى ئۈچۈن قوشقان تۆھپىسىگە قاراپ مۇئامىلە قىلىشىنى ئۈمىدقىلغان.

(3) ئىقتىسادىي جەھەتتە:ئاق تەنلىكلەردىن باشقا رەڭلىك ئېرىقتىكى مىللەتلەر مۇقىم نامراتلار رايونىدا نامراتلىقئىچىدە ئۆتمەستىن، بەلكى ئاق تەنلىكلەرگە ئوخشاش ئىشقا ئورۇنلىشىش ۋە تەرەققىي قىلىشنىڭپۇرسىتىگە ئىگە بولۇشىنى ئارزۇ قىلغان.

    ئوقۇتقۇچى: 9- ئابزاستىن14- ئابزاسقىچە دېكلاماتسىيە قىلىپ ئوقۇڭ ھەمدە تەڭداش جۈملىلەرنىڭ نۇتۇقتا قانداقرول ئوينىغانلىقىنى ھېس قىلىپ بېقىڭ. تېكىستتە يەنە قانداق جايلاردا تەڭداش جۈملىلەرئىشلىتىلگەن؟ تېپىپ چىقىڭ، ئاندىن ئۆز نۇقتىڭىزغا ئايلاندۇرۇپ سۆزلەپ بېقىڭ.

ئوقۇغۇچى: بۇ بىر پارچە مۇھاكىمە ماقالىسى بولۇپ، ماقالىنىڭ9- ئابزاستىن 1- ئابزاسغىچىلا ئەمەس، باش، ئوتتۇرا، ئاخىرقى ئابزاسلىرىدىمۇ ئوخشاشلاتەڭداش جۈملىلەر كۆپرەك ئىشلىتىلگەن. مىسال ئۈچۈن پەقەت بىر قانچىنى كۆرسەتسەك: «بىرئەسىردىن كېيىنكى بۈگۈنكى كۈندە نېگىرلاردا يەنىلا ئەركىنلىك يوق، بىز بۇ تىراگېدىيەلىكرېئاللىققا چوقۇم يۈزلىنىشىمىز كېرەك.»، «ھازىر پەرۋەردىگارنىڭ بارلىق ئوغۇل- قىزلىرىغاپۇرسەت ئىشىكىنى ئاچىدىغان، دۆلىتىمىزنى ئىرقىي باراۋەرسىزلىكنىڭ قۇم- شېغىللىرىدىنقۇتقۇزۇپ، قېرىنداشلارچە دوستلۇقنىڭ مۇستەھكەم گىرانىت تاشلىرىغا ئايلاندۇرىدىغان چاغ»،«ئەركىنلىك سادالىرى مىسسىسىپىدىكى ھەر بىر جايدا، ھەر بىر چوققىدا ياڭرىسۇن! ھەر بىرتاغدىن ئەركىنلىك سادالىرى ياڭرىغاي!»... قاتارلىقلار.

تېكىستتىكى تەڭداش جۈملىلەرنىڭ رولى شۇكى، ئاپتورنىڭ ئىدىيەسىنىتولۇق، روشەن ئىپادىلىگىلى، ئاڭلىغۇچىلارنى تېخىمۇ چوڭقۇر تەسىرلەندۈرگىلى، ئۇلاردامەلۇم ئىنكاس پەيدا قىلغىلى بولىدۇ.

     ئوقۇتقۇچى:ئەسەردە"قانائەتلەنمەيمىز"دېگەن خىتاپتىن قانچىنى ئۇچراتتىڭىز؟بۇلاردىنئامېرىكا نېگىرلىرىنىڭ ئەينى ۋاقىتتىكى ئەھۋالىنىڭ قانداقلىقىنى ھېس قىلدىڭىز؟

دوسكا لاھىيىسى

7 n" w0 g% g$ o
0 \3 J# ^: u2 s1 R% b4 k' T- S
3 |  y9 z1 k& s( z

تىلسىن

ھەي دوسلا قانداق ئىش بۇ يوللىغان يازمىنىڭ قۇر باشلىنىش تەرتىپى خاتاغۇ .مەن .ئوڭدىن باشلىنىش بويىچە يوللىسام   سولدىن باشلىنىپ پەقەتلا قالايمىقان كۆرۈنىۋاتىدىغۇ.باشقۇرغۇچىلار ئوقشاپ قويۇڭلارجۇمۇ.

bahit8

مارتىن لوتىركىڭ ، بۇ كىشى بىر قەھىرمەن لىكىن ئىتىپ ئۆلتۈرۋىتلىپ دىكەن.