قاراخانىيلار سۇلالىسىنىڭ يىمىرىلىشى

durak

	ئەسسالامۇ  ئەلەيكۇم ئوغۇز  ئەپەندى ، ئۇنى - بۇنى  دىيىشىش جەريانىدا ھەمسۆھپەتداش دوستلاردىن  بولۇپ  قالدۇق، ئاز دىگەندە شەخسەن  مەن  شۇنداق  ئويلايمەن ، مۇستافا كامال  ۋاھاكازالار  شۇ  تېمىدا  تۇرۇپ  تۇرسۇن ، سىز  بىلەن  مۇشۇ  تېمىدا مەيلى  مۇناسىۋەتلىك بولسۇن  بولمىسۇن ، پىكىر  قىلىش  ئۇسۇلىمىزغا  بىۋاستە  تەسىر  كۆرسىتىدىغان  بەزى پەلسەپەۋىي مەسىلىلەر توغۇرلۇق  پىكىرلىشىپ  باقساق  دەيمەن .   بۇنداق  خىيالغا كىرىپ  قېلىشىمدىكى  سەۋەپ ئىككىمىزنىڭ  قىزىقىشىدا  ئورتاقلىق  مەۋجۇت ئىكەن ، دۇنيا قاراش ، كۆڭۈل  بۆلىدىغان  مەسىلىلەردىمۇ  ھەم  شۇنداق ، لېكىن روھى دۇنيارىمىز  ئوتتۇرىسىدىكى  نېپىزگىنە  قەغەز  پەردە بىر بىرىمىزنى لوگىكىغا   مۇۋاپىقسىز  بىلىندۈرۈشى مۈمكىن .    روھى  دۇنيارىمىزدا  مۇشۇ  مەسىلىلەرنىڭ  ماھىيىتىنى  چۈشىنىشىمىزگە توسالغۇ بولىدىغان بىر  سېپىل  تام  مەۋجۇت ، بۇ  سېپىل تامنىڭ ماتىرىيالى ھېلىقى  سەل  تېگىپ  كەتسىمۇ  چەك- چېكىدىن يىرتىلىپ  كېتىدىغان  سامان  قەغەز قەدەر نەرسە بولىشى  مۈمكىن، لېكىن  بۇ پەردىگە بېكىنمە  بولغان بىزگە كۆرىنىدىغىنى بىزنىڭ  مەنىۋىيىتىمىزنى لاھىيەلەپ  بەرگۈچى "ئىنژىنىرلار " تەرىپىدىن  مۇشۇ  ئىدىيەمىزنى، روھى  دۇنيارىمىزنى ئوراپ  تۇرغان قەغەزگە سىزىلغان " ماتىرىيالى تۆمۈر ، پولات ، ياكى  ئۇيۇل تاش" تىن  ياسالغان مۇستەھكەم  بىر كۆرۈنۈش رەسىم ، دىققەت بۇ  بىر  كۆرۈنۈش خالاس ، بىزنىڭ  ئىدىيەمىزنى  قامال  قىلغان، بۇ قەغەز كۆرۈنۈش بىرنەچچە  رامكىنىڭ  ئىچىگە قوراشتۇرۇلۇپ  روھى دۇنيارىمىزنىڭ  تۆت ئەتراپىنى  قورشاپ  تۇرىدۇ ، بۇ  رامكىلار نىڭ ئىسمى  مۇرەككەپ ، مەسىلەن : گېگىلنىڭ كىلاسسىك پەلسەپەسى ، ئەنگىلىيەنىڭ كىلاسسىك سىياسى ئىقتىساد ئىلمى ، دارۋىنىزىم ، تەدرىجى تەرەققىيات نەزىرىيەسى ، تارىخى ماتىرىيالىزىم ، ...دىگەندەك  ئىشقىلىپ  بۇ  رامكىلار  بىز  كىچىكىمىزدىن ئېلىۋاتقان  تەربىيەمىز، ئۇچرىشىۋاتقان مېدىيەلىرىمىز ، ئوقۇۋاتقان  كىتاپلىرىمىز ئارقىلىپ بىلىپ- بىلمەي روھى  دۇنيارىمىزنىڭ  ئەتراپىدا  شەكىللىنىپ ئاۋۇ  قەغەز سېپىلنىڭ رامكىسى  بولىدىكەن ، دىمەك  بۇ كۆرۈنۈش بەك ھەيۋەتلىك، بەك سېستىمىلىق، كۆرۈنۈشكە  بەك  يىراق، ئۇنىڭدىن  بۆسۈپ  بېقىشنى  ئويلاشمۇ كىشىگە بەزىدە  زېرىكىشلىك  ياكى  بىھۇدە  تۇيۇلىشى  مۈمكىن ، يەنە  بىر تەرەپتىن   ئانىدىن تۇغما ، ھەم يارالمىش  ئىنسانىي  تەبىئىتىمىز ، قەلبىمىزدىكى فىترەت بىزنى يەنە مۇشۇ  قەغەز سېپىلنىڭ  نېرىسىدا  يەنە  نىمىلەر  باردۇ  دەپ  ئويلاشقا زورلايدۇ ، بىز  مۇشۇ  ئۈگىنىپ قالغان بېكىنمىچىلىك  ۋە تەبىئىتىمىزدىكى  ھەققانىيەتكە  ئىنتىلىش ئېھتىياجىمىزنىڭ ئىككى  تەرەپتىن بىزگە قويىۋاتقان سۇئالى ئارىسىدا ياكى يۇلقۇنۇپ  قوپۇپ قەغەز  سېپىلنى  يىرتىشقا  ئىنتىلىپ  باقىدىكەنمىز ، ئەمما كۆپۈنچە  ئەھۋالدا مۇشۇ  بېكىنمىلىكتە  ياشاشنى  راۋا  كۆرىدىكەنمىز  .   ئىدىيەنى  ئازات  قىلىش  جەريانى تېخنىكىۋىي ۋە تەجرىبىۋىي  ئۇسۇللارغا  مۇھتاج ، بۇلارغا  ئېرىشىش ھەم  كىچىككىنە ئىرادە قىلساق  شۇنچە  ئاسان ،  ئەگەر مۇشۇ قەغەز  سېپىلنى  بۇزۇپ ئۇنىڭ  سىرتىدىكى  سىرلارنى ، ھەقىقەتلەرنى  ھىس قىلىپ  باققاندىن  كېيىن  بولمايدىكەن  دىگەن  قاراشقا  كەلسەك  ئۆزىمىزنىڭ  ئەسلى  ھايات  ئوربىتىسىغا  قايتىپ  كەلمەكمۇ شۇنچە  ئاسان ، بىزنى  ياراتقۇچى  ھەقىقەت  بىزگە ئۆلۈم دىگەن شەيئى ھەلقۇمىمىزگە كەلگۈچە  بىزگە ئىختىيارلىقىمىزنى قولىمىزغا  بېرىپتۇ .   ئوغۇز  ئەپەندى ،  تەۋەككۈل قىلىش  روھىڭىز  چوقۇم  بار ،   تېخنىكىۋىي ۋە تەجرىبىۋىي  ئۇسۇللارغا  قىزىقسىڭىز  مەن مۇشۇ  تور دۇنياسىدا  خالىغان  ۋاقتىڭىزدا   ئورتاق  بەھرىلىشكە  تەييار . قانداق  قارايسىزكىن ؟

parangqi

	ئورخۇن ، سېلىنگا، تۇرا بويلىرىدىكى دىڭلىڭلار بىلەن تەڭرىتاغ دىڭلىڭلىرى - قاڭقىللار دىيىلگەن.  كۆك تۈركلەر ئالتاينىڭ جەنۇبىدىكى  قاڭقىللاردىن.    قاڭقىللار ئۇيغۇرلارنىڭ ئەجدادى ئىكەنلىكى كەسكىن ئېيتىلغان.

karol

	بۇنىڭ بوۋىسى پۇلدارتى دەپ پۇل بەرمەيدۇ . بۇلارنىڭ ئەجدادى خانتى دەپ تەخىت بەرمەيدۇ. بۇرۇنقىلار نىمەبولسا ۋاي دىگىچىلىگى يوق پادىشالارئىكەن . باھادىرنامە دىگەن كىتاپنى ئوقىغاندىن بىرى بۇرۇنقىلاردىن شۇنداق كۆڭلۈم سويۇپ كەتتى . ئالتە خوتۇندىن ئون بالىلىق بولۇپ بىرپۇتۈن مەملىكەتنى بۆلۈپ بىرۋاتقان ، ئاكىسى ئۇكىسىنىڭ زىمىننى بىسۋىلىپ بارغان ، بالىسى دادسىنىڭ تەختىنى تارتىۋىلىپ بارغان ، بۇرۇن ئوتتۇرا ئاسىيادىكى ھەممە شاھلار ئۇرۇق تۇققانلاركەن بىر بىرسىنى يوقۇتۇپ تەخىتنى خەققە تارتقۇزۇپ قويۇپتىكەن . ئۇنداق ئۇيغۇر شاھلارنىڭ بولغىنىدىن بولمىغىنى ياخشى . بىر بىرىمىزنىڭ كۆڭلىنى ئاغرىتىپ نىمە قىلمىز دوسلار .

arman03

	ياخشى ئەسەر ئىكەن. يەنەبىرگەپ، نايمانلار ھازىرقى قايسى مىللەتنىڭ ئەجدادى؟

adiyat

	كىم ئىتپاقلاشسا شۇنىڭغا <ئۇيغۇر >دەپ ئۇنۋان بىرىمەن. يىشى ، مىللىتى ،جىنسى ، مەدەنيەت سەۋىيەسى ، دىننى ئىتقادى سۈرۈشتۈرۈلمەيدۇ.

uyghanmangla

	قارىخانىلارسۇلالىسىنىڭ يىمىرىلىشىدىكى  سەۋەپ تۆۋەندىكى ئاجىزلىقلارتۈپەلىدىنمىكىن دەپ ئويلايمەن 1-ئۇيغۇرلارئاساسەن قورقانچاقتۇرئۇيغۇررەھبەرلىرى تارىختىن بويان كەلگۈسى ئەۋلاتلىرى ئۈچۈن بىرەريات ئەلگەھۇجۇم قىلىپ زىمىنى كېڭەيتىش تۈگۈل ئەكسىچە يات مىللەتلەرتاجاۋۇز قىلىپ كىرسە بىرپايمۇ ئوق ئاتماي تەسلىم بولۇشقائالدىرغان.2-ئۇيغۇرلارئەزەلدىن بىر-بىرى بىلەن ئىتپاقلىشالمىغان شىۇڭا ئۇيغۇرئاقساقالىرى ئۆزارائۇيۇشىشنى ئارزۇقىلىپ ئىتپاقلاشماق دىگەن مەنادىكى ئۇيغۇردىگەن ئىسىمنى ئۈزىنىڭ مىللەت نامى قىلغان بولۇشى مۇمكىن(بۇخۇددى ئوغۇل پەرزەنىتلىك بولالمىغان ئائىلەئالادىن ئوغۇل پەرزەنىتلىك بولۇشنى تىلەپ تۇغۇلغان قىزىغا ئوغۇلخان دەپ ئات قويغاندەكلابىرئىش).ئەمىليەتنى ئاساس قىلساق ئۇيغۇردىگەن سۆزنىڭ مەنىسى چەتئلىك تارىخچىلاردىگەندەك باشقىلارغا يۆلۈنۈپ ياشىماق دىگىنى توغرىمىكىن دەيمەن.3-ئۇيغۇرلاردا تاماخورلۇق ئېغىر مۇنداقچە قىلىپ ئېيىتقاندا(كەتمەن چاپماي ئاقنان يىسەم،قوي باقماي پاقلان يىسەم دەيدىغدان ئىدىيەئېغىر)يۇقارقى ماقالىدا دىيىلگەندەك قوزغىلاڭچىنىڭ يولباشچىلىرى بولسائۆلكىنىڭ مۇاۋىن رەيىسلىگىنى تاماقىلىپ ئۆلگەن ،بولسا31-پولىك شىڭ دۆبەن بىزنى ئۆلتۈرمەي ئەتىۋالاپ ئىشلىتەمدىكى دىگەننى تاماقىلىپ سېتىلپ كەتكەن.قىسىقىسى ئۇيغۇرلارئەزەلدىن تارتىپ شۇپۈچەك ھوقوقنىڭ تەماسىدا بۇرۇنمۇشۇھازىرماشۇبۇندىن كېيىنماشۇ.4-ئۇيغۇرلاردامىللەت ئىڭىغاقارىغاندا،دىن ئېڭى كۈچلۈك .شۇڭائالىمدىن موللامنى چوڭ كۆرىدىغان ئەھۋالار ئېغر.ناۋادابىرمىللەت خەلقىدەمىللەت پەرۋەرلىك كۈچەيسە شۇمىللەت قەۋىمى ئۆم بولىدۇ.چۈنكى مىللەتتە بىرقانچەمىللەتكە بۈلۈنۈش بولمايدۇشۇمىللەتنى تەشكىل قىلغان خەلقنىڭ ھەممىسى بىرلامىللەت ئۈچۈن كۈرەش قىلىدۇ.مەسىلەن ياپونلۇقلار داخې مىللەتچىلىگىنى گېرمانلار بولسانىمىز مىللەتچىلىگىنى تەشۋىق قىلغاچقائۇلاردۇنيادىكى قۇدۇرەتلىك مىللەت بولۇپ تۇرالىدى .دىندا بولسائۇنداق ئەمەس دىننى ئاڭ قانچە كۈچەيسە شۇمىللەت شۇنچە چېچىلىدۇ.چۈنكى بىردىندا بىرقانچە مەزھەپ بولىدۇ شۇسەۋەپلىك شۇمىللەتنى تەشكىل قىلغان خەلقمۇ بىرقانچە مەزھەپكە بۈلۈنىشكە مەجبۇر بولىدۇ.ھەركىم ئۆزىنىڭ مەزھىپىنىڭ مەنپەتىنى قوغداش ئۈچۈن ئۆئاراكۈرەش قىلىدۇبىر-بىرسىگەئوراكولايدۇ،مەسىلەن ئوتۇراشەرىقتىكى مۇسۇلمان دۆلەتلىرىدەك.5-ئۇيغۇرلاردايېڭىلىق يارتىش روھى ئىنتايىن ئاجىز كونىلىققائېسىلىۋىلىش ئىدىيىسى ئىنتايىن ئېغىر.

ankarali

	ھازىرقى زامان جەمىيىتىدە مىللى روھ ھەم مىللى مەنپەەت دەيدىغان ئىككى جۇملە سوز بار،بۇنى نۇرغۇنلىرىمىز چۇشەنمەيمىز،ھازىر رايۇنىمىزدا  يولداشلار مەنپەئەت كۇرىشى،ئەمەل كۇرىشى قىلىۋاتىدۇ،بىز تېرىقتەك چېچېلىپ ھىچ ئىشنى قاملاشتۇرالماي يۇرىۋاتىمىز،مىللىەت روھىنى ئۇيغۇتۇش تەخىرسىز ئىشتۇر،بۇنى زىيالىلار ئوز پۇرچى دەپ بىلىشى بەرھەق.

yildiz

	ھەممەڭلار ‹‹يوقالغان قۇرۇقلۇق مۇ››(ئاپتۇرۇنى ئۇنتۇپ قاپتىمان)دىگەن كىتاپنى ئۇقۇپ بېقىڭلار.ئۇ كىتاپتا ئۇيغۇر تارىخىنى 70000مىڭ يىل دەپ بىكىتكەن.ھەم بۇنىڭغا ئېنىق يازما ئىسپاتلار بارلىقىنى ئىپاتى بىلەن ئوتتۇرىغا قويۇپتۇ.بۇ ئىسپاتلار ئاساسەن شىزاڭدىكى مەلۇم بىر بۇتخانىنىڭ ئاسىتىدىكى قەبرىستانلىقتا  ئۇيغۇرلارنىڭ كۈتۈپخىانىسى بايقىلىپتۇ،بۇنى ئارخلوگلار خىمىيىلىك تەكشۈرۈپ ئسپاتلاپتۇ.شۇڭا ئۈزۈمىزنى ئۇنداق كەم سۇندۇرمايلى. يۇنان تارىخشۇناسى پىتولومىنىڭ  ئەسەرلىرىدىمۇ ئۇيغۇرلارغا مۇناسىۋەتلىك تارىخىي پاكىتلار بار(مىلادىيە2-ئەسىر) شۇڭا تارىخقا ئالدىراپ يەكۈن چىقارمايلى.قىلغان گىپىمىزگە ئىسپاتىمىز بولسۇن.

yildiz

	يەنەكىلىپ ساك.ئاريان دىگەن ئۇقۇملارمۇ مەۋھۈم ئقۇم ئەمەس.