«چۈش تەبىرى»گە ئوقۇلما

taldi

بەدەن ئېنكاسى پەيدا قىلغان چۈش

   بەزى قاراشلار ئەمەلىيەتتە چۈشنىڭ "بەدەن ئېنكاسىنىڭ مەھسۇلى ھەرگىز تەپەككۇر ياكى يوشۇرۇن ئاڭ بىلەن قىلچە مۇناسىۋىتى يوق 'دەپ ئۇنى رەت قىلىشقا ئۇرۇنغان .ئۇلار يوشۇرۇن ئاڭنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى ئېنكار قىلىپ'چۈش ئانالىزىنىڭ ساختا ئىلىم-پەن ،يالغانچلىق دېگەن . بۇ قاراشلارغا نىسبەتەن مەن بۇ يەردە ھېچقانداق باھالاش ئېلىپ بېرىشمنىڭ ھاجىتى يوق - ھەقىقەتەن بەزى چۈشلەر بەدەن ئېنكاسى پەيدا قىلغان ،بۇ خىل چۈشلەرنىڭ ئومومىي چۈشلەرنىڭ قانچىلىك نىسبىتىنى ئىگىلەيدۇ ؟ "چۈش تەبىرى'دىگەن كىتابنىڭ 5-باب3-مەزمۇنىدا  فرىئۇد (Mary Whiton Calkins)كولكېنس خانقىزنىڭ ئىستاتىكىسنى تىلغا ئالىدۇ : كولكېنس خانقىز 6 ھەپتە ۋاقىت چىقىرىپ ئۆزنىڭ ۋە يەنە باشقا بىر تەجىرىبە قىلنغۇچىنىڭ چۈشىنى ئىستاتىستىكىلاپ چىققان .مەقسەت دەسلەپكى قەدەمدە چۈش ۋە سىرتقى سېزىم ئەزالىرىنىڭ غىدىقلىشى ئوتتۇرىسىكى مۇناسىۋەتنى بىلمەكچى بولغان .ئۇلارنىڭ چۈشى ۋە سىرتقى غىدىقلىنشىتىنىڭ مۇناسىۋىتى %13.2 ۋە%6.7 بولغان .بۇنىڭدىن كۆرۈۋىلىشقا بولىدۇكى ،بۇ نىسبەتنىڭ پەرقى بەك چوڭ ئەمەس .
بەزى چۈشلەر سىرتقى غىدىقلىنىش بىلەن بىرلىشىپ چۈشنى ھاسىل قىلىدۇ .مېنىڭ بىر تونۇشۇم ئامىرىكىدا ئوقۇيدۇ(چىشى جىنسلىق ) .ئۇ ئامىرىكىدا ئۆگىنىش ھەم تۇرمۇش جەريانىدا ئۇچىرىغان بېسىمى ناھايىتى چوڭ بولدى .بۇ چۈش ئۇنىڭ ئەڭ زور بېسىم ھېس قىلغاندا چۈشىگەن چۈشى .بۇنى شەرھىلەش ئارقىلىق ئۇنىڭ چۈشىنى تەھىلىل قىلىپ باقايلى .
ئۇ كۈنى كەچ سائەت 11لەردە ،ئەتسىى سائەت سەھەر 3 تە ئورنىدىن تۇرۇش ئۈچۈن قوڭغۇراقلىق سائەتنى تەڭشەپ قويۇپ ئۇخلايدۇ .
ئەتىسى سەھەر سائەت 3 تە قوڭغۇراقلىق سائەت مۇزىكىغا ئەگىشىپ چۈش كۆرۈشكە باشلايدۇ ..چۈش تولىمۇ قىسقا بولغان .
  ئۇ چۈشىدە ۋەتەنگە قايتىپ كەلگەن ،ئۆيىدە cd ئاڭلاۋاتقان ھەم ئاۋازىنى ناھايىتى چوڭ قىلۋەتكەن ،بىر چاغدا ئۆيدە بىر ئۆزى تونۇيدىغان يىگىت پەيدا بولغان .(بۇ يېگىتنى خامكېسەك دەپ قويايلى،بولمىسا مۇنبەردىكى بىرەيلەننىڭ ئىسمىغا ئوخشاپ قالمىسۇن ).ئۇ خامكېسەك بىلەن چۈشىدە بىللە ناخشا ئېيتىپ قالايمقان سەكرىگەن .بۇ چاغدا ئۇنىڭ دادىسى كىرىپ "بەك ۋاراڭ-چۇرۇڭ قىلىپ كەتتىڭ 'دەپ cd نى ئېتىۋەتكەن بۇ چاغدا ئۇنىڭ چۈشىمۇ ئاخىرلاشقان .
بۇ چۈش تولىمۇ ئاددى .بىز تەھلىل قىلىپ باقايلى .
  1.ئۇ بۇ چۈشنى كۆرگەن چاغدا ئېغىر بېسىم ئىچىدە قالغان (ئۇ تېلفوندا ماڭا بۇرۇن ۋەتەندىكى چاغدا مەن ئۆزۈمنى بېسىم ئىچىدە دەپ ئويلايتتىم .ئۇ يەردىكى بېسملار بۇ يەردىكىگە سېلشتۇرغاندا ئاسمان -زىمىن پەرق قىلىدىكەن دەپ بەرگەن ئېدى ،دېمىسمۇ ئامىرىكىدا ئوقۇش ئۈچۈن ئىقتىسادتىن ئېبارەت چوڭ بىر مەسىلە بار ).شۇنىڭ بىلەن قوڭغۇراقلىق سائەتنىڭ مۇزىكىسى بىلەن ئۇ ۋەتەنگە قايتىپ كەلگەندەك بىر چۈشنى كۆرگەن .ۋەتەنگە قايتىپ كېلىپ ،ئامىرىكىدا ئوقۇشتىن ۋە ئۇ يەردىكى بېسىم ئىچىدىن ئۆزىنى ئېلىپ قاچقان .چۈش تاللىغان يەر بولسا ئۇنىڭ ھېچقانداق بېسىم ھېس قىلمايدىغان ۋەتەندىكى ئۆيى .
2.نېمىشقا قوڭغۇراقلىق سائەتنىڭ مۇزىكىسى خۇشال رېتمدىكى مۇزىكىغا ئالمىشىپ قالىدۇ .چۈنكى ئۇنىڭ تاللىۋالغان مۇزىكىسى ئۇ ئۇيقۇسىغا قانمىغان چاغدا جىرىڭىشىپ ئۇنىڭ بىزار بولۇشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان .بەزى قوڭغۇراقلىق سائەت مۇزىكىسى ئۇيقۇڭىز قانغان چاغدا سىز كۈلۈمسىرەپ ئويغانغان بىلەن ئۇيقۇ قانمىغان چاغدا بومبا ئاۋازىدەك يېقىمسىز ئاڭلىندۇ . ئۇنىڭ چۈشىدىكى يېقىمسىز مۇزىكىنىڭ يېقملىق مۇزىكىغا ئايلىنىپ قېلىشى ئۇنىڭدا "كىشنى بىزار قىلىپ ئويغۇتىدىغان قوڭغۇراقلىق سائەت مۇزىكىسى باشقا بىر يېقىملىق مۇزىكىغا ئايلاندۇرۇپ ئۇنىڭ داۋاملىق ئازىراق بولسمۇ ئۇخلاش ئارزۇسىنى قاندۇرۇپ بەرگەن .
3.گەرچە قوڭغۇراقلىق سائەتنىڭ مۇزىكىسى ئالماشقان بولسمۇ داۋاملىق قويۇلىۋەرگەن .ئەگەر ئۇنى ئۆچىرۋەتسە قوڭغۇراقلىق سائەتنىڭ ئەھمىيتى قالمايدۇ .يەنى ئۇ ئويغىنالمايدۇ .شۇڭلاشقا چۈشىدىكى ئۇ مۇزىكنىڭ ئاۋازى داۋاملىق يۇقىرلاپ كەتكەن (قوڭغۇراقلىق سائەتنىڭ مۇزىكىسىنى بېسۋەتمىگەن چاغدا ،ئۇنىڭ ئاۋازى داۋاملىق سىزنى ئۇيقۇدىن ئويغانغۇدەك ھالەتكە كەلگۈچە يۇقىرلاپ بارىدۇ ) بۇ چاغدا ئۇنىڭ دادىسى كىرىپ ئۆچۈرىۋتىدۇ .بۇ يەردە ئۇنىڭ دادىسى نېمە ئۈچۈن چىقىپ قالىدۇ .چۈنكى ۋەتەندىكى چاغدا ئۇ مۇزىكىنى يۇقىرى قويغان چاغدا ،بېئارام بولغان دادىسى ئۇنىڭ مۇزىكا قويغۇچىنى ئېتىۋىتىشنى تەلەپ قىلاتتى .بۇ خىل كۆرۈنۈش بىر نەچچە قېتىم قايتىلانغان .ئەمدى بۇ بېسلىپ قالغان ئەسلىمە ئۇنىڭ چۈشىدە قايتا پەيدا بولۇپ ،چۈشىدە دادىسىنى ئورۇنلاشتۇرۇپ مۇزىكىنى ئەتكۈزىۋەتمەكچى بولغان ،ھەم شۇنىڭ بىلەن ئەمەلىيەتتە قوڭغۇراقلىق سائەتنى ئۆزى بېسۋەتكەن .بۇنىڭ بىلەن داۋاملىق ئۇخلاش ئۈچۈن چۈشىدە يېقملىق مۇزىكا قويغۇچقا ئايلانغان قوڭغۇراقلىق سائەتنى دادام بېسۋەتتى دېگەن باھانە بىلەن ئازىراق ئۇخلىۋىلىشقا پۇرسەت ياراتماقچى بولىدۇ .بىراق ئۇنىڭ ئويغىنىپ كېتىش سەۋەبى بولسا .بىرى ئۇ ئۆزنىڭ ھەركىتىدىن ئويغىنىپ كەتكەن .يەنى سىرتقى غىدىقلىنىشتىن .يەنە بىرى بولسا كۈچلۈك بېشارەت .بۇنى چۈشەندۈرۈشتىن بۇرۇن ئادەتتىكى چاغلاردا سىز قوڭغۇراقلىق سائەتنى تەڭشەپ قويغان بىلەن ئورنىڭىزدىن تۇرالمايسىز .يەنە ئۇنى بېسۋىتىشىڭىز مۇمكىن .بىراق سىز ئايروپىلانغا چىقىدىغان بولۇپ قالسىڭىزچۇ ؟بۇ چاغدا سىز "قوڭغۇراقلىق سائەت'نى ئويغۇتىسىز .ھەتتا سىز چۈشىڭىزدە ئايروپىلانغا كېچىكىپ چۈش كۆرۈشىڭىز مۇمكىن .مەيلى قانداق بولمسۇن ،ئۇ دوستۇم ئەتە قوڭغۇراقلىق سائەت سايرىغاندا  چوقۇم ئويغىنمەن دەپ ئۆزىگە بېشارەت بەرگەن .بۇيەردە ھەم بېشارەتنىڭ رولىغا سەل قاراشقا بولمايدۇ .بېشارەتنىڭ كىشلىك تۇرمۇشتا ئوينايدىغان رولىنى غەرب دۇنياسىدىكى كىشلەر ئاللىقاچان ھېس قىلىپ بولدى .زادى بېشارەت يامانمۇ قەتئىي ئېرادە ؟مېنىڭ جاۋابىم بېشارەت .(بۇ يەردىكى بېشارەت سۆزى قانداقتۇ كەلگۈسىدىكى ئىشلارغا بولغان غايبى بېشارەت ئەمەس .پىسخولوگىيدە قوللىندىغان بېشارەت )
  قەتئىي ئېرادە مەسىلسىدە نۇرغۇن كىشلەر قايمۇقۇپ قالىدۇ .بۇ يەردە مەزمۇن مۇناسىۋىتى بىلەن قىسقىچە سۆزلەپ ئۆتۈپ كېتەي .مەسلەن سىزگە كەڭلىكى 20 سانتېمىتىر كېلىدىغان ئۇزۇنلۇقى 100 مېتىر كېلىدىغان پولات تاختاينى يەرگە قويۇپ بەرسە يۈگۈرۈپ ئۆتۈپ كېتشىڭىز مۇمكىن .بىراق ئۇنى ئارلىقى 100 مېتىر كېلىدىغان ئىككى ناھايىتى ئېگىز بېنانىڭ ئوتتۇرسىغا قويۇپ بەرسىچۇ ؟بۇ يەردە سىز ھەم تاختاي ئۆزگەرمىدى .بىراق قويۇلغان ئورۇن ئۆزگەردى .ئەگەر سىز قەتئىي نېيەت بىلەن ئۆتمەكچى بولسىڭىز ،سىز يېقىلىپ كېتسىز .چۈنكى بۇ يەردە سىز ئۇنىڭدىن ئۆتۈشتىن بۇرۇن سىزنىڭ كاللىڭىز ئۇنىڭغا قارىتا بىر بېشارەت ياساپ بولغان "مەن تاختايغا قەدەم قويۇپ يېقىلىپ ئۆلۈپ كېتشىم مۇمكىن .ئەڭ يىراق بولغاندىمۇ ئوتتۇرىغا بارالايمەن ئاندىن يىقىلىپ كېىتشىم مۇمكىن 'بۇنداق ھالەتتە سىزنىڭ مەيلى قانچىلىك قەتئىي ئېرادىڭىز بولۇشتىن قەتينەزەر نەتىجە سىز يېقىلىپ كېتىسز .چۈنكى سىزنى يېقتۋىتدىغىنى سىزنىڭ "تاختايغا قەدەم قويسام ....يېقىلىپ كېتىپ ئۆلۈشۈم مۇمكىن 'ئالدىن بەرگەن بېشارەت خارەكتىرلىك ئويىڭىز .
4.ئۇنىڭ چۈشىدىكى يېگىت "خام كېسەك 'ئەمەلىيەتتە ئۇ مەكتەپتە ئانچە-مۇنچە ئۇچىراپ قالدىغان بىر ئوقۇغۇچى ،ئۇنىڭ بىلەن پاراڭلىشىپ باققانمۇ ئەمەس .بەلكىم بۇنى تەھلىل قىلساق ئۇنىڭ شەخسىيتىگە ئۆتۈپ كېتشىمىز مۇمكىن ."خام كېسەك'نى ئانچە بەك تەھلىل قىلمايلى .

داۋامى بار

xahri~zat

سىزگە كەڭلىكى 20 سانتېمىتىر كېلىدىغان ئۇزۇنلۇقى 100 مېتىر كېلىدىغان پولات تاختاينى يەرگە قويۇپ بەرسە يۈگۈرۈپ ئۆتۈپ كېتشىڭىز مۇمكىن .بىراق ئۇنى ئارلىقى 100 مېتىر كېلىدىغان ئىككى ناھايىتى ئېگىز بېنانىڭ ئوتتۇرسىغا قويۇپ بەرسىچۇ ؟بۇ يەردە سىز ھەم تاختاي ئۆزگەرمىدى .بىراق قويۇلغان ئورۇن ئۆزگەردى .ئەگەر سىز قەتئىي نېيەت بىلەن ئۆتمەكچى بولسىڭىز ،سىز يېقىلىپ كېتسىز .

بۇ گەپنىڭ ئاساسى بار، نىمىشقا مۇشۇنداق بولىدۇ؟ ئالدىن بىشارەت دىگەن مۇشۇ يەردە ئىشلەمدۇ؟...

مەنمۇ ئويلىنىۋاتىمەن، مەن ئويلانغۇچە تىمىڭىزنىڭ داۋامىنىڭ چىقىپ بولىشىنى ئۈمۈد قىلىمەن. ياخشى پىكىرلەر ئىلىپ بىرىلىۋاتىدۇ...

taldi

ئالدىنقى مەزمۇندا چۈش ئارزۇنىڭ قېنۋىلىشىنى ئىزدەش جەريانى دېگەن ئېدۇق .ئۇ بۇنىڭدىن باشقا يەنە بۇ قاراشلارنى ئوتتۇرىغا قويغان .
2. چۈش يوشۇرۇن ئاڭنىڭ ئۆز-ئۆزىنى ئېپادىلىشى بولۇپ ،يوشۇرۇن ئاڭ گەرچە بېسىلىپ تۇرسىمۇ ،لېكىن توختىماي ھەرىكەت قىلىپ ،ھەرخىل ئاماللار بىلەن ئالدىنقى ئاڭنى بۆسۈپ ئۆتۈپ ئاڭ ساھەسىگە چىقىشقا ھەرىكەت قىلىدۇ .ئۆز ئارام ئالماقچى بولغان ،لېكىن پۈتۈنلەي ئارام ئالالمىغاندا ،يەنى ئۇيقۇ ھالىتىدە تۇرغاندا مۇداپىئەنى بوشىتىدۇ .بۇنىڭ بىلەن يوشۇرۇن ئاڭ ھەرىكەت قىلىشقا باشلاپ ،چۈش ھالىتىدە ئېپادىلىنىدۇ .چۈشنىڭ پەيدا بولۇشىدا فرىئۇد مۇنداق دىگەن"بىز شۇنىڭغا شەكسىز ئىشنىمىزكى ،يوشۇرۇن ئاڭ ھالىتىدىكى قوزغىلىش چۈش پەيدا بولۇشنىڭ ھەقىقىي ئامىلى ،ئۇ چۈشنىڭ شەكىللىنىشگە كېرەكلىك روھىي كۈچ بىلەن تەمىنلەيدۇ .يوشۇرۇن ئاڭنىڭ قوزغىلىشى باشقا تەبئىي ئىقتىدارلارنىڭ قوزغىلىشىغا ئوخشاش،ئۆزنىڭ قېنىشىنى ئىزدەشتىن باشقا ھېچنىمنى كېرەك قىلمايدۇ .ئۇنىڭ ئۈستىگە بىزنىڭ چۈشنى تەھلىل قىلىشتكى تەجىرىبىلىرىمىزدىن شۇنىسى ئايان بولدىكى ،بۇ دەل بارلىق چۈشلەرنىڭ ھەقىقىي مەنىسى .ھەربىر چۈشتە تەبئىي ئىقتىدارنىڭ ئارزۇسى قېنىشقا ئېرىشكەن ھالدا ئېپادىلىنىدۇ .كېچىدىكى پىسخىك پائالىيەتلەر رېئاللىق بىلەن ئاجىرلىپ كەتكەن بولغاچقا ،ئېپتىدائىي مېخانىزىملارغا چېكىنىش ئېمكانىيتى تۇغۇلۇپ،چۈش كۆرگۈچى ئۆزى ئارزۇ قىلىدىغان تەبىئىي ئىقتىدارنىڭ قېنىشىنى خىيالى شەكىلدە باشتىن كەچۈرىدۇ .ئەمما چۈش كۆرگۈچى راستىنلا شۇنداق ئىش يۈز بەرگەندەك بىلىنىدۇ .چۈنكى بۇ تەڭ قەدەملىك چېكىنىش جەريانىدا ،ئىدىيە چۈش ئىچىدە سۈرەتكە ئايلىنىدۇ 'چۈش كۆرگۈچىنىڭ نۇرغۇن ئارزۇلىرى ئەخلاققا قارشى بولغاچقا ،يوشۇرۇن ئاڭ چۈشتە شەكلىنى ئۆزگەرتكەن ھالدا پەيدا بولىدۇ .چۈشنىڭ ئاجايىپ-غارايىپ چۈشنىكسىز بولۇشى پەرداز تۈپەيلىدىن شەكىللىندۇ.چۈشتكى كۆرۈنۈشلەر كۆپ قېتىم پەردازلانغان  ھالەتتە ئوتتۇرىغا چىقىدىغان بولغاچقا ،پەقەت روھىي ئانالىز ئۇسۇلى ئارقىلىقلا ئۇنى چۈشەندۈرگىلى بولىدۇ .فرىئۇد نۇرغۇن بېمارلارنىڭ كېسەللىك يىلتىزىنى ئۇلارنىڭ چۈشىنى تەھلىل قىلىش ئارقىلىق تېپىپ چىققان .
2.فرىئۇدنىڭ قارىشچە ،چۈش بىلەن روھىي كېسەللىك ھالىتى ئوخشاشلىقلارغا ئىگە .ئۇ چۈش بىلەن روھىي كېسەللىك ھالىتىنىڭ ئوخشاشلا يوشۇرۇن ئاڭنىڭ پائالىيەت قانۇنىيتىگە ئۇيغۇنتا كېلىدىغانلىقىنى يىغىنچاقلاپ مۇنداق خۇلاسە چىقارغان "يوشۇرۇن ئاڭ ئالدىنقى ئاڭدىكى دىققەت قىلنمايدىغان ،سەل قارىلىدىغان ياكى قازناققا كىرگۈزۈۋىتىلگەن ئۇقۇملار بىلەن ئالاقە ئورنىتشىقا ئامراق'بۇ خىل ئۇسۇلدا ھېيلىگەر يوشۇرۇن ئاڭ ئوغرلىقچە ھالدا ئاڭ ساھەسىگە چىقىۋالىدۇ .

silver

داۋاملىق قىزىقىپ دىققەت قىلىۋاتىمەن...

يەنە dream of convenience توغرىسىدىمۇ ئويلىغىنىڭىزچە بىر نەرسە دەپ باقسىڭىز... رەخمەت.

patriot

ما تېمىنى ساقلىۋاسام بولغۇدەك

silver

ھا ھا گۇگۇل قىلىشنى مەنمۇ ئوبدان بىلىمەن ھەم بۇ توغرىسىدىمۇ بىر دەرسلىكتە  ئازراق تىلغا ئېلىنىپ ئۆتۈپ كەتكەن ، لېكىن تۈزۈك دىققەت قىلماپتىكەنمەن. قارىسام سىز ئۆزىڭىزنىڭ چۈشىنىشلىك مىساللىرى بىلەن ياخشى ئىزاھلاپسىز بەزى نەزىريىۋىلىك ئۇقۇملارنى ، شۇڭا بۇ توغرىسىدىمۇ ئۆزىنىڭ بىلىشىنى قوشۇپ بىر نەرسە قىستۇرۇپ ئۆتۈپ كېتەمىكىن دەپ ئويلىغانتىم ئۇيغۇر تىلى بىلەن...قارىغاندا مەقسىتىمنى ئېنىق ئۇختۇرالماپتىمەن. سورىي:-)

marwayit

مەن فىروۋىدنىڭ <چۈش تەبىرى> دىگەن كىتاپنى 10 نەچچە يىل بۇرۇن سېتىۋالغان شۇندىن بۇيان دائىم كۆرگەن چۈشلىرىمگە تەدبىقلاپ كېلىۋاتىمەن، مەندە شۇنداق تۇيغۇ بولدى، بۇ كىتاپنىڭ كىشىگە پىسخىكا جەھەتتىن ئۆز-ئۆزىنى تېخىمۇ چوڭقۇر چۈشىنىشگە ياردىمى بولىدىكەن...

xahri~zat

داۋاملىق...قىزىقىش ئىچىدە بايانلىرىڭىزغا قىزىقىۋاتىمەن، تەپەككۇرىڭىزنى داۋاملاشتۇرۇڭ...ئىشەنسىڭىز قاچان داۋامى چىقار دەپ ساقلاپ ئولتۇرۋاتقىلى خىلى كۈنلەر بولدى.

taldi

چوقۇم يوللاشقا ۋەدە بېرىمەن .يېقىندىن بېرى سەل ئالدىراش بولۇپ قالدىم .

oqmasjan

چۈش دىگەن ئاللاھنىڭ بىشارىتى سىلەرنىڭ مۇلاھىزە قىلىۋاتقىنىڭلار پىسخىكىغا كىرىدۇ.