ئاچچىق- چ-چ- ماقال- تەمسىللەر

رەشى

ن
ئاچچىق- چ-چ- ماقال-  تەمسىللەر      
(ئۇيغۇر خەلق ماقال- تەم-ىللىرى ئىچىدىن بىر قەدەر يۇمۇرلۇق بولغانلىرىنى باشقىلردىن سوراپ، ئىنتېر تورىدىن
ئىزدەپ ۋە يادىمدا بارلىرىدىن 2100 دىن ئارتۇقنى تاللپ مەزكۇر « ئا چىق- ۈ ۈك ماقال- تەم-ىللەرۈ نى
تەييارلىدىم، مەزكۇر ماقال- تەم-ىل توپلىمى ئىنتېرنېتدا ھەق-ىز تارقىتىلدى، ھەرقانداق شەخس ياكى
كوللىكتىپنىڭ سودا ئىشلىرىغا ئىشلەتمەسلىكىنى سەمىمىي ئۈمىد قىلىمىزى)
مۇندەرىجەە
ئا ئە ب پ ت ج چ خ د ر
ز س ش غ ق گ ل م ن
ھ ئو ئۇ ئۆ ئ- ۋ ئې ئى ي
ئا ↑ ↑
1 - (ئاللھ) ئاۋۋلل خىلليمىش، ئاندىن جۇپليمىشش
2 - ئابروينى ئالتۇنغا ئال، جاننى كېپەككە سات .
3 - ئاپتاپپەرەستىن چىگىت چىقماس،ئېگىز ئادەمدىن يىگىت چىقماسش
4 - ئاپەكنىڭ كەينى ئامەت .
5 - ئات ئالااڭ ئاي كېڭەش، خوكۇن ئالااڭ يىل (كېڭەش) ش
6 - ئات ئالااڭ مىنىپ ئال ، خوكۇن ئالااڭ بىلىپ ئال .
7 - ئات ئالااڭ يېقىندىن ئال، خوكۇن ئالااڭ يىرلقتىن (ئال) ش
8 - ئات ئايلىخانغا ، يول سارىخانغا .
9 - ئات ئايىغان ئات مىنەر، كىيىم ئايىغان كون كىيەر .
10 - ئات ئورنىغا ئېشە باغلىما .
11 - ئات ئۆلاە ئىتنىڭ كويى بولرش
12 - ئات ئۆلاە ئىگىرى قالر، ئادەم ئۆلاە نامى (قالر) ش
13 - ئات ئۇرۇقلۇقتا بۇزۇلر، خوكۇن غېرىبلىقتا (بۇزۇلر) ش
14 - ئات كاپقۇچە ئېشە مىن، قامچا كاپقۇچە مۇشتلپش
جەمئى 55 بەت، بۇ 1- بەتئىنتىل سەيناسى ئېلكىتاپلىرى www.intil.biz
15 - ئات كاپقىچە ئېشە مىن .
16 - ئات كىشنىشىپ كېپىشار، ئادەم سۆزلىشىپ (كېپىشار) ش
17 - ئات ھارسا ئېغىل ياخشى، پاكقاققا شېغىل (ياخشى) ش
18 - ئات يۆكەلاە ئوقۇرغا چاپ، كال يۆكەلاە پىچاققا .
19 - ئات، بىر قىلىقى يات .
20 - ئاكا ئاناڭنى م-رەڭدە كۆك-رسەڭ، سىڭلىڭنى بېشىڭدل كۆك-رش
21 - ئاكا -ئاناڭ بار بولاا، مىڭ قويۇڭ كاغدل .
22 - ئاكا – ئاناڭ بارىدل ك-ندە ھېيت، ك-نلەردە ھېيىت، ئاكا – ئاناڭ بولمىاا نەدە ھېيت، يىللردل ھېيت .
23 - ئاكا – ئاناڭنىڭ ھۆرمىتىنى قىل، خەلقىڭنىڭ خىزمىتىنى (قىل) ش
24 - ئاكا – ئانام بولاا بولغاي، ئاغزى بۇرنى بولمىغاي .
25 - ئاكا باشلىمىغاننىڭ خورىكى چوڭ، ئانا باشلىمىغاننىڭ ئەمچىكى (چوڭ) ش
26 - ئاكا دۇئاسىدل باغ كۆكلەر، ئانا دۇئاسىدل ئەل كۆكلەر .
27 - ئاكا قارغىشى ئوق، ئانا قارغىشى پوق .
28 - ئاكا كەسپى — مىرلس .
29 - ئاكا كەسپىنى كاشلىغان، پېشانىاىنى قاشلىغان .
30 - ئاكا كۆرگەن ئوق ياساپتۇ، كۆرمىگەن پوق (ياساپتۇ) ش
31 - ئاكا كۆڭلى كاغدە چوڭ، ئانا كۆڭلى دېڭىزدە .
32 - ئاكا نەسىھىتى ئالتۇندىن ئېغىر، نەسىھەكنى كۇكمىغان كىشىنىڭ سۆڭگىچى يېغىر .
33 - ئاكاڭ بازل ، ئاناڭ بازل، كۆرۈن-پ كەلمەس بال قازل .
34 - ئاكاڭ بىلەن گەپ كالشااڭ كەستە يەياەن، ئاپاڭ بىلەن گەپ كالشااڭ سىكىلە (يەياەن)ش
35 - ئاكاڭ كۆكبېشى بولغۇچە، يېرىڭ باشتا بولاۇن .
36 - ئاكاڭ ي-ز بېشى بولغىچە، ئۆي-ڭ سۇ بېشىدل بولاۇن .
37 - ئاكاڭغا نېمە قىلااڭ، بالڭدىن شۇنى كۆرىاەن .
38 - ئاكاڭمۇ بازلر ئاناڭمۇ بازلر، بازلرسىز ك-ن قۇرۇق مازلر .
39 - ئاكاڭنى ساكقۇچە يوكاڭنى سات، بىر كېچە كوق ياتش
40 - ئاكاڭنى كۆرسەڭ ئاكتىن چ-شش
41 - ئاكاڭنى مىرلپ قىلغۇچە، ئېرىقىڭنى چوڭقۇر چاپ .
42 - ئاكاڭنىڭ باغ ھويلىاى بىلەن قالغىچە، ئاناڭنىڭ پىلتە سېۋىتى بىلەن قال .
43 - ئاكاڭنىڭ بېشىمىدى، كېپىلماسنىڭ خۇرۇچى .
44 - ئاكاڭنىڭ كىيىشى كېرە كۇماق، ساڭا نېمە ئانچە دىماق .
45 - ئاكالمىاا ئوقىدىن كۆرۈپتۇ، چىچالمىاا پوقىدىنش
46 - ئاكالمىغان ئەردىن، ئاكالغان دۆڭ ياخشى .
47 - ئاكامدىن قالغان دۇنيانى، كونا كەكمەن يەپ بولدى .
48 - ئاكاىز يېتىم، يېتىم بولماس، يېتىمنىڭ بېشى قۇرۇماس .
49 - ئاكقا بەرگ-سىز غۇنان بار، قىزغا بەرگ-سىز جۇۋلن (بار) ش
50 - ئاكلىق — قاناكلىق .
51 - ئاكنى ئات ساقليدۇ، ئاچنى ئاچ (ساقليدۇ) ش
52 - ئاكنى ئۇز كۆرسەككىنى قۇيرۇقى بىلەن قۇلىقى، ئېشەكنى كېز يورغىلكقىنى كۇۋىقى بىلەن قونىقى .
53 - ئاكنى ساكااڭ ي-گەننى قالدۇرش
54 - ئاكنى مىناەڭ دۆڭگە چاپ .
55 - ئاكنىڭ ئەسكىاى ئارغى، ئادەمنىڭ ئەسكىاى قارىغى .
56 - ئاكنىڭ زىننىت ئىگەر ، ئەرنىڭ زىننىتى ھ-نەر .
57 - ئاكنىڭ زىننىتى — ئىگەر، ئەرنىڭ زىننىتى — ھ-نەر .

غىلاپ

قايسى  مىللەتنىڭ  تىلىدا يېزىلغان ئاچچىق- چ-چ- ماقال-  تەمسىللەر بۇ !

ئۈمران

جىق ئەجىر سىڭدۈرۈپسىز.ئەجرىڭىزگە كۆپ رەخمەت.