7-يىللىقلارنىڭ 1- ماۋسۇملۇق تىل- ئەدەبىيات ئىمتىھان سوئالى

قۇمباغ

ئىسمى :                  سىنپى :                 يوقلىما نۇمۇرى :   90مىنۇت
1.سۇئال : توغرا جاۋاپنى  تاللاڭ : ( 15 نومۇر)
(1) تۆۋەندىكى پارچىنىڭ كىمنىڭ قايسى ئەسىرىدىن ئىلىنغانلىقى ھەققىدىكى قاراشلاردىن توغرىسى：(       )
A. «بەزى ئاراللاردىن ئۇچىمىزغا ئاق ئەتىرگۈل ۋە لاندىش گۈللىرى يامغۇردەك تۆكۇلۇپ تۇراتتى » تۈرگېنىفنىڭ «زەڭگەر پادىشاھلىق» ناملىق ئەسىرىدىن ئېلىندى .  B. «ناھايتى ئۇزاق زامانلار ئىلگىرى  يەر شارىدا زور قۇرغاقچىلىق  بولۇپ بارلىق دەريا ئېقنلىرى ۋە قۇرۇقلۇقلار ،ئوت-چۆپ ، دەل –دەرەخلەر قۇرۇپ كىتىپتۇ .» ئەسئەت سۇلايماننىڭ « تەكلىماكاننى قۇچاقلاپ »ناملىق ئەسرىدىن ئېلىندى .
C. «دۇنيادا ئاچقىلى بولمايدىغان ئىشىك يۇق ،سىز زېھنىڭىزنى ئايمىسىڭىزلا ،يۈركىڭىزدە ئىشىك ئىچىدىكى دۇنيانى كۆرۇش ،چۇشىنىش ئىستىكى لاۋۇلداپ تۇرسىلا ،بۇ ئىشىكلەر ئېچىلماي قالمايدۇ .» جالىخوڭنىڭ «سىزگە ئىشىك ئېچىلدى »ناملىق ئەسىرىدىن ئېلىندى .
(2) تۆۋەندىكى  بايانلاردىن  توغرىسى : (     )      A. « سەن كىشىلەرنىڭ يۈرەك تارىنى چەككۈچى سىرلىق قول ،سەن بىپايان زېمىن ،چەكسىز ئاسمان ، سەن بىر سىرلىق ئىشىك .» دېگەن  پارچىدا جانلاندۇرۇش  ۋە مۇبالىغە قوللنىلغان . B. «بېشىڭغا  تاقىغان » دېگەن سۆزلەردە تاۋۇشلارنىڭ چۈشۇپ قىلشى ۋە قوشۇلۇپ قېلىش ھادىسى كۆرۇلگەن  .
C. «تۆت كۆز بىلەن كۈتە –كۈتە شەرىق شاملى سوقۇپ باھارنىڭ قەدىمى يېقىنلاشتى » دېگەن جۈملىدىكى «كۈتە-كۈتە » دېگەن سۆز باھارغا بولغان تەشنالىقنى ئىپادىلەيدۇ .
(3) « " نورماندى"   ناملىق پاراخۇتنىڭ  خەتەرگە يولۇقىشى »ناملىق ئەسەر ھەققىدىكى خاتا ھۆكۈم : (       )  
A. « تۇيۇقسىز كەلگەن بالا –قازادىن ئېلشىپ قالايلا دېگەن كىشىلەرنىڭ ئۇلارنىڭ گېپىگە  قۇلاق سالغۇدەك رەغدى يوق ئىدى »دېگەن جۈملىدىكى «رەغدى» دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى « رايى » دېگەنلىكتۇر . B." پاراخۇت ماچتىسىنىڭ ئۇچىنى ئاران ئىلغا قىلغىلى بولاتتى" دېگەن  جۈملىدىكى »        ئىلغا«دېگەن سۆز پەرىق ئېتىش» دېگەنلىكتۇر  .
C. ۋىكتور ھيوگو ئەنگىليىلىك مەشھۇر  يازغۇچى بولۇپ ،1885-يىلى ۋاپات بولغان .
(4) كىيۇرى خانىم ھەققىدىكى مۇھاكىملەردىن خاتا ئىيتلغىنى       )  A. كىيۇرى خانىم فىزىكا ۋە خېمىيە پەندە  ئىككى قىتىم نوبىل مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن.  B. «ئىلمىي تەتقىقات ھەقىقەت يولىدىكى ئىزدىنىشتىن ئىبارەت »دېگەن قاراشتا كىيورى خانىم پەن ھەقىقەتنىڭ سىرىنى ئاچالايدۇ دېگەن قاراشنى قۇۋۋەتلىگەن.  C. كىيورى خانىم ئۆز تىرىشچانلىقىنىڭ پىلە قۇرتىنىڭ تىرشچانلىقىغا يەتمەيدىغانلىقىنى تونۇپ يىتىپ بەكمۇ ھەسرەت چەككەن  .
(5) كارىز ھەققىدىكى بايانلاردىن توغرىسى ؛ (       ) A. تۇرپان رايۇندا كارىز  نامى بىلەن قوشۇلۇپ ئىيتىلغان يۇرىت  نامى . B. كارىز ئۇيغۇرچە ئاتالغۇ بولۇپ ،« قۇدۇق ،كولانغان جاي » دېگەن مەنىلەرنى بىلدۇردۇ . C. كارىز پەقەت سۇچىلىق قۇرلىشى جەھەتتە بۈيۈك ئابىدە  .
2.سوئال : توغرا –خاتاسىغا  ھۆكۇم قىلىڭ : (10 نومۇر)
(1) چۆچەكلەر مەزمۇن خاراكتىرنىڭ ئوخشىماسلىقىغا قاراپ رىئالستىك چۆچەك، ھەجىۋى چۆچەك، فانتازىيلىك چۆچەك، ھايۋاناتلار توغرىسىدىكى چۆچەك دەپ تۆت تۈرگە بۆلۇنىدۇ .(     )
(2) بۆرە گۆشخور ھايۋان بولۇپ، ئىتنىڭ  ئەجدادى  .(      )
(3) «يەتتە تال بىرلىيانىت » دېگەن  ئەسەرنىڭ ژانىرى- نەسىر  (       )
(4) « ئۇر –توقماق »دېگەن ئەسەرنىڭ ژانىرى  -  لىف تولستوي.(       )
(5) »ئوت –چۆپلەر كىمخاپتەك  يۇمشاق ئىدى « دېگەن جۈملىدە مۇبالىغە قوللنىلغان .(      )
3.سۇئال: مەشىق ئىشلەڭ  .
(1)  «بۇلاق » دېگەن سۆزنىڭ  ئەسلى مەنىسى ۋە كۆچمە مەنىسى بويىچە بىردىن  جۈملە تۈزۈڭ(10 نومۇر)
ئەسلى مەنىسى :
كۆچمە مەنىسى :
(2)         «باغ » دېگەن سۆزگە خالىغان  ئىستىلىستىكىلىق  ۋاستىسنى قۇللۇنۇپ بىر جۇملە تۈزەڭ ! (5 نومۇر)

(3)  تۆۋەندىكى  جۈملە ئايغىغا  مۇۋاپىق تىنىش بەلگە قويۇڭ. (7 نومۇر)
ئاھ (    ) زەڭگەر پادىشاھلىق (    ) زەڭگەر رەڭگە (    ) يورۇقلۇققا (    ) ياشلىققا  (    )
سائادەتكە  تولغان پادىشاھلىق  (    ) چۈشۈمدە سىنى كۆرگەنىدىم  (   ) .

(4) تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ تەلەپپۇزى بىرىلگەن بوش ئورۇنغا ئىملاسىنى  يىزىڭ.(8 نومۇر)
1)  دۇتتا  (       )   2) دىخان  (       )  3) بادىم  (       )   4)  كۆگەن  (      )
(5) بىر پارچە رۇخسەت  سوراش خېتى  يىزىڭ. (5 نومۇر)





(6)         ئۆزىڭىز بىلدىغان  بىرەر ئەنئەنۋىي ئويۇننى تاللاپ ئۇنىڭ ئويناش جەريانى ۋە  ئۇسۇلىنى چۇشەندۇرۇپ  يېزىپ  چىقىڭ. (7 نومۇر)




4.سۇئال: مۇھاكىمە ۋە جاۋاب بىرىڭ.
1) « ئۇ» ھەقىقەتنىڭ يولى ئارستوتىل ئەسەرلىرىنى يادلاشتا ئەمەس ،بەلكى تەبىئەتتىن ئىبارەت « گۆھەر كىتاپ »نى ئۈگىنشتە ئىكەنلىكىنى  بايقىدى . پارچىدىكى  « ئۇ» كىم ؟  ئۇ قانچە خىل  ھادىسنى بايقىدى؟(8 نومۇر)


3) «پادىشاھنىڭ يېڭى كىيىمى» ناملىق ئەسەردىكى «كىچىك بالىنىڭ سۆزى» نېمىنى چۈشەندۈرىدۇ (5)


3) «مېنىڭ ئەقىدەم» ناملىق ئەسەردىكى «ئەقىدە»نىڭ مەزمۇنى نېمە؟ ئۇ كىمنىڭ ھاياتىدا قانداق رول ئوينىغان؟ (5)



5. يىزىقچىلىق . (15 نومۇر)
سىز «ئۇر توقماق» چۆچىكىنى ئوقۇغاندىن كىيىن بوۋاينى قانداق چۈشەندىڭىز ؟  شۇ  چۇشەنچىڭىزنى «سالام خەت » شەكلى ئارقىلىق بوۋايغا  دەپ بىرەلەمسىز  ؟ تەلەپ : 1)  سالام خەت قائىدىسى بويىچە يىزىڭ