بەشتاش بالىلار مائارىپ تورى

  قوچۇ ئۇلۇغ ئۇيغۇر ئېلى يارمىقى قوچۇ ئېلىنىڭ پۇلى . يۇمىلاق ، چاسا تۆشۈكلۈك ، چوڭ ، قېلىن ھەم ئېغىر بولۇپ ، نەپىس ياسالغان . يارماققا خەنزۇچە قەدىمكى لىشۇ خېتى شەكلىدە خەت چۈشۈرۈلگەن ، سانى ئانچە كۆپ ئەمەس . ھازىرغىچە مەلۇم بولغىنى ئون نەچچە بولۇپ ، ئاز بىر قىسمى چەت ئەللەرگە ئېلىپ كېتىلگەن . چىڭ سۇلالىسىنىڭ داۋ گۇاڭ يىللىرىدا ۋېڭ شۇپېي ‹‹ قەدىمكى پۇللار ئۈستىدە ئىزدىنىش ›› دېگەن ئەسىرىدە بۇنى تىلغا ئالغان . دىڭ خۇباۋنىڭ 20 – ئەسىرنىڭ 30 – يىللىرى نەشىر قىلىنغان ‹‹ قەدىمكى پۇللار قامۇسى ›› دېگەن ئەسىرىدىمۇ بۇ پۇل ھەققىدە خاتىرە قالدۇرۇلغان . خۇاڭ ۋېنبى ئەپەندىمۇ شىنجاڭدا ئارخېئولوگىيىلىك تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغاندا بۇ پۇلنى بايقىغان . 70 – يىللاردىن باشلاپ شىئەن ، تۇرپان قاتارلىق جايلاردىنمۇ تېپىلغان . 1977 – يىلى تۇرپان ئاستانىدىكى 519 – نومۇرلۇق قەبرىدىن بۇ پۇلدىن بىرسى تېپىلغان بولۇپ ، ئايلانمىسى 2.6 سانتىمېتىر ، قېلىنلىقى 0.38 سانتىمېتىر ، ئېغىرلىقى 12.5 گرام كېلىدۇ . قەبرە شۇ چاغقىچە تېخى بۇزغۇچىلىققا ئۇچرىمىغان ، قەبرىدىن يەنە تاڭ سۇلالىسى جېنگۈەننىڭ 14 – يىلىدىن باشلاپ قوچۇنى تىنچىتىپ ، شىنجاڭنى بىرلىككە كەلتۈرگىنىگە ئاساسلانغاندا ، بۇ پۇل چۇر جەمەتى ئىدىقۇت خاندانلىقى دەۋرىدە قۇيۇلغان . بۇنىڭدىن بۇرۇنقىلارنىڭ بۇ پۇل يۈن سۇلالىسى دەۋرىدە ياسالغان دېگەن كۆز قاراشلىرىنى ئۆزگەرتكىلى بولىدۇ .