كەلگۈسى 20يىلدىكى ئىقتىسادنىڭ ئومومىي يۈزلىنىشى

tadlax

ئىختىسادنىڭ نۇرمال يۇرىشى ئالتۇن پۇل نىفىت ئاش تىن ئىبارەت تۆت ئامىل بىلەن مۇناسىۋەتلىك بۇلىدۇ. سەۋەپ جەريان نەتىجە مۇناسىۋىتى بۇيىچە قارغاندا ،ھۇكۇمەت ئالدى بىلەن نۇرغۇن پۇل تارقىتىپ، ھەرساھا ھەر رايۇننى ئۇمۇمىي يۇزلۇك قوللايدۇ. بۇنىڭ بىلەن كارخانلارمەبلەغگە ئىگە بۇلۇپ ھەرساھا ئورتاق گۇللىنىدۇ.خۇددى ھازىرقى ئامرىكىنىڭ كەڭرى پۇل سىياسىتىگە ئوخشاش. ھۇنەر سەنئەتنىڭ گۇللىنىشى ‹ ھۇنەرسەنئەتكە رەڭلىك مىتال خام ئەشيا قىلىنىدۇ› ھەم پۇلنىڭ كۆپلەپ تارقىتىلىشى سەۋەپلىك پۇل پاخاللىقى يۇزبىرىدۇ.پۇل ئەرزان كۆپ ئىشەنىچسىز بولغاچقائالتۇن ئۆسىدۇ. خۇددى بىر يىلقىدەك قاتلاپ 1600دوللارنى كۆرسىتىدۇ.ئاندىن ھۇكۇمەت بانكا تەييار پۇل نىسبىتىنى ئۆستۇرۇش، قەرىزنى ئازايتىش،زاييۇم تارقىتىش قاتارلىق ۋاستىلەر بىلەن پۇلنى قىسىشقا باشلايدۇ. پۇلنى قىسقانچە پۇل ئازلىغانسىرى مەبلەغ قىسىنچىلىقى يۇزبىرىپ پۇل قىممىتى ئۆسۇشكە باشلايدۇ.ئاندىن ساھالار ئارا رايۇنلارئارا قوللاش سالمىقى يۇقرى كۆتۇرلىدۇ.نوختىلىق ساھالار بۇلۇپمۇ ماشىناسازلىق تەرەققىي قىلغانسىرى ، نىفىت ئىنىرگىيە ئىھتىياجى يۇقرى كۆتۇرلىدۇ.بارابارا نىفىت ئۆسىدۇ.نىفىتنىڭ ئۆسىشى تەدىرجى ئۇغۇت باھاسىغا تەسىر قىلىپ ئاش ئۆسىشىنى كەلتۇرۇپ چىقىردۇ. بۇۋاقىتلاردا بايلىق تەخسىملىنىش تەكشى بولمىغاچ  مۇقۇمسىزلىق ئامىللىرى پەيدا بۇلۇشقا باشلايدۇ،ھۆكۇمەت ياردەم بىرىش نامراتلارنى يۇلەش قاتارلىق تەشۋىقات سالمىقىنى ئاشۇرىدۇ.دىمەك ئالتۇن  پۇل نىفىت ئاشنىڭدەۋرىيلىك يۇرىشى گەۋدىلىنىشى بىلەن ئىختىساد قۇشۇلما قىممەت پايدىغا ئىگە بۇلىدۇ.

ماۋۇ بۇرۇنراق يىزىپ قويغان تىمىدى. ھازىر دۇنيا ئىختىسادى، دوللارنى قىسىش باسقۇچىدا تۇرىۋاتىدۇ. دوللار بىرقاتلاشنىڭ سۇبىكتىپ ئامىلى ناھايتى كۇچلۇك.

ئىختىسادنىڭمۇ ئۇيۇن قايىدىسى بار. ئۇنى ئاددىي قىياس قىلساق. دۆلەتنىڭ كەڭرى پۇل سىياسىتى قوللاندى دىگىنى . ئەمىلەتتە ئالتۇننى بانكىغا يىغدى دىگىنى. بانكا ئالتۇن سىتىۋالسا، بازارغا پۇل چىقىدۇ. نەتىجىدە بازاردا پۇل كۆپۇيۇپ، ئالتۇن قىسلايدۇ. ئالتۇن قىس بولغاچقا ئۆسىدۇ. ئاندىن بانكا يىغىۋالغان ئالتۇننى يۇقرى باھادا قولدىن چىقىردۇ.ئالتۇننى قولدىن چىقىرىپ بولغاندىن كىيىن يەنە بانكىغا پۇل يىغىلىدۇ. بانكا تەييار پۇل نىسبىتىنى ئۆستەردۇق. زاييۇم تارقاتتۇق پۇل پاخاللىقىنىڭ ئالدىنى ئالىمىز دەپ خەقنىڭ قۇلىدىكى پۇلنى يىغىۋالىدۇ. بۇچاغدا پۇل ئاز بولغاچقا پۇل ئۆسىدۇ.  پۇل بىلەن ئىنىرگىيە تەتۇر. چۇنكى ئىنىرگىيە پۇلنى كۆيدۇرىدۇ. يەنى بىر تۇڭ نىفىت يەدىن چىقسا ئۇنى پۇلغا سىتىۋالسا، پۇل دىگەنمۇ بىر قىممەت ، بىر تۇڭچىلىك قىممەت يۇقايدۇ. پۇل ئۆسكەندە ئىنىرگىيە نىفىت چۇشىدۇ. بۇچاغدا  دوكالىرىمىز يەنە ئالتۇن ئالمايدۇ. بەلكى ئەزان نىفىتنى ئالىدۇ. ياكى نىفىت كونتىرول قىلىشقا چۇشىدۇ. ئاندىن نۇرغۇن نىفىت سىتىۋىلىنغاچقا ياكى كونتۇرول قىلىنغاچقا ، نىفىت ئۆسىدۇ. بۇچاغدا نىفىتنى سىتىپ غايەت پايدا بىلەن يەنە پۇل يىغىدۇ. نىفىتنى سىتىش ئۇچۇن ماشىنا ساھاسىنى قوللىماي بولمايدۇ.  بۇدورەم يىغىلغان پۇلغا ھۆكىمەت  ئاش ئالىدۇ. چۇنكى قىممەت نىفىت  ئۇغۇت سۇلىياۋيۇپۇق تىراكتۇر قاتارلىق يىزا ئىگىلىكىگە مۇناسىۋەتلىك ساھاسىغا تەسىر كۆرسىتىدۇ. گۇڭ كۆتەرمىگەچ پايدىغا قاراپ ئاش تىرىمايدۇ خەقلە. شۇنىڭ بىلەن ئاش قىسلىشىدۇ. ئاش يىغىۋىلنغان بولغاچ ئاش ئۆسىدۇ. ئاشنى سىتىپ بۇلۇپ يىغىلغان پۇلغا يەنە ئالتۇن ئالىدۇ.

tadlax

مەسلەن ، ئامرىكىدا رەنىلىك قەرىز كىرزىسى يۇزبەرگەندە، ئاش ئۆسكەن. ئۇنىڭدىن كىيىن ئالتۇننىڭ ئۆسكىننى كۆردۇق، ئەمدى دوللار مىدىراۋاتىدۇ. دوللاردىن كىيىن  نىفىت قاينايدۇ. ئاندىن ئاش مۇشۇنداق تۆت پەسىل بۇيىچە ئايلىنىدۇ.   سوبىكتىپ ئىچكى ئامىل دىگىنى مۇشۇ.

watandax

ئىقتىسادنى كۈزىتىشنىڭ يىڭى بىر ئۇسۇلىنى كۆرىۋاتىمەن. تىمىلىرىڭىزنى ئوقودۇم. قالغىنى پىكىرلىڭىز ئۈزۈلمىسۇن.

tadlax

ئۆي مۇلۇك كىرزىسى دىگەن نىمە
‏بۇ ئاساسلىقى ئۆي مۇلۇكنىڭ بۇلۇپمۇ لۇپاڭ دىگەن نىمىنىڭ ئىھتىياج دىن ئىشىپ كىتىش، ياكى باھاسىنىڭ بازاردىن ھالقىپ زىيادە قىممەت بۇلىشى، بۇنىڭ بىلەن  نۇرغۇن قىممەتنىڭ سىتىلماي قىلىشى.  قاتارلىقلارنى كۆرسىتىدۇ. بىزدىكى بىر ئىپادىسى بىرئۆمور پۇل يىغىپ ، بۇنىڭغا ئۆي سىلىپ ئان جاڭ شۇ قىلىپ قەرىزگە بۇغۇلۇپ، قىرىغاندا بۇسۇغىغا قاراپ ئولتۇرغان  مۇشۇنداق ئىش بار. ئىپ قويدۇق سەپ قويدۇق دەپ ئولتۇرغىلى ئادەم يوق  مودىدىن قالىدىغان  ئەھۋاللارمۇ بار.
‏ئىھتىياجنىڭ ئىشىپ كىتىشىگە قارغاندا، دۆلىتىمىزدە  ئۆي باھاسىنىڭ  ئۆرلەپ كىتىش خەۋىپى ئىغىر. ئۆي باھاسى ئۆسسە مال باھاسى ئۆرلەيدۇ. مال باھاسى  ئۆرلەپ كەتسە، جۇڭگۇدا نۇپۇس كۆپ  نامىرات كۆپ مۇقۇمسىزلىق ئەدەپ كىتىدۇ، ‏‏شۇڭا ھۆكىمەت  ئۆي باھاسىغا چەك قۇيىدۇ،ھەر ئاماللاربىلەن باجغا ئوخشاش ئىھتىياجنى  قىسىدۇ.،چۇنكى لۇپاڭ بۇلارنىڭ مەدىنىيەت ئۆرپى ياشاش ئادىتىگە ناھيتى باپ،كاتەككە كىرۋىلىپ بىكىنمە ھالەتكە ئامراق،ئادەملە بۇ يەنە يىگىرمە ئوتتۇزيىل لۇپاڭ سالسىمۇ ئاغىلى ئادەم چىقىدۇ.،بۇ جەھەتتە غايەت زور ئىھتىياج بار.
‏شۇڭا ھەر ئىككى ئامىلنىڭ يۇز بىرىشى، يۇزبىرىشكە نىسبەتەن تۇزەپ باشقۇرۇش  جەھەتتە ، تۇزۇلمە جەھەتتە دۆلىتىمىزنىڭ مۇستەھكەم ئاساسى بار.
‏ئۆيمۇلۇك كىرزىسى يۇزبەرمەيدۇ، بىراق ئۆي تۇپەيلى كىلىپ چىقىدىغان  نەتىجە چاتاق.
‏

iNFak

tadlax يوللىغان ۋاقتى  2014-11-24 18:01
تادۇ بۇيىچە قارغاندا؛

ئالتۇن پۇل نىفىت ئاش، ماۋۇ تۆتى  ...

مىللى تىبابەتتە پىشقان تۇمۇچىدەك تۇردا ما بۇرادەر

tadlax

ئىختىسادمۇ بىر ئادەمگە ئوخشايدۇ. دۆلەتكە نىسبەتەن ئىختىسادنىڭ مىجازى بەلغەم. ئادەم بەدىنىدىكى ھەزىم ئەزالىرىنىڭ مىجازى بەلغەم. ئىغىز ئاشقازان ئۇچەي بۆرەك قاتارلىقلار. ئىختىسادتىمۇ بانكا، ئاكسىيە، شىركەت كارخانلار بار. ئاكسىيە ئاشقازاننى ، ئۇچەي شىركەتلەرنى، بۆرەك بانكىنى قۇۋەت بەرى بۆرەككە يىغىلىدۇ. بۆرەك بىلەن تۇز يىقىن . تۇز ئادىللىق ئوت. پۇلمۇشۇ ئوت كىسىپ ياسايدۇ. يەنە ئىغىزغا كەلسەك ، بۇنىڭ تىلى بار، ئىختىسادىي سىياسەتلەرنى تۇزىدىغان باشقۇردىغان زۇڭ ئورۇنلىرىنى كۆرسىتىدۇ.
نامىراتلىقنىڭ كىسىلى ئاشقازانغا چۇشىدۇ، قۇرۇق ناننى يەۋەرسە ئاشقازان ئاغرىيدۇ ئەمەسمۇ. بايلىقنىڭ كىسىلى بۆرەككە چۇشىدۇ. كاۋاپنى يەۋەرسە بۆرەككە تاش چۇشىدۇ.كىلىنى ئىچىۋەرسە بۆرەكنىڭ يىغىنى سىرىيدۇ. بۇنى ھازىرغا سالساق، بايلىق كىسىلى بۆرەك نىڭ خىزمىتى بىسىمدا دىيىشكە بۇلىدۇ.

دىمەك ئىختىسادتتا باي ۋاختىدا بانكىدىن چاتاق چىقىدۇ. مال باھاسىنىڭ ئۆرلىشى بانكىغا بىسىم ئىلىپ كىلىدۇ. بۇنى داۋا قىلىش ئۇچۇن  ئاكسىيەنى چىڭ تۇتماي بولمايدۇ.ھازىر قارايدىغان بولساق ئاشقازان بىلەن دۆلەتنىڭ تازا كارى يوق، ئاكسىيەنى باشقۇردىغان فۇنكىسسىيە تازا جارى بولماي ۋاتىدۇ. بۇنداق بۇلىۋەرسە ئاكسىيەدە ئادىللىق ئوت ئىسسىقلىق بولمىسا، تەدىرجى ئاشقازان سۇغۇپ ، بانكىنى پالەج ھالدا قۇيىدۇ. بەلكىم دۆلىتىمىزدە كىرزىس بولسا، ئاكسىيەدىكى تەڭسىزلىك قانۇن تۇزۇملىرىنىڭ مۇۋاپىق بولماسلىقى تۇپەيلىدىن چاتاق چىقىدۇ. نۇرغۇن پۇلغا بۆرەك ئالماشتۇرمىغىچە ئوڭشالمايدۇ.

پۇلىنى يىغاي دىسە يىغالمايدۇ. چاچاي دىسە چاچالمايدۇ. سىيەي دىسە تىخى سىيەلمەيدۇ.

alkanat

لاڭشىيەنپىڭ جۇڭگودا 2013- يىلى ئىقتىسادىي كىرزىس يۈز بېرىدۇ دەۋاتاتتى. مانا 2015- يىلىمۇ كىرەي دەپ قالدى. قىسمەن ئالامەتلەرنى ھېسابقا ئالمىغاندا چوڭ-كىچىك بازارلار ئاساسەن مۇقىم تۇرۇۋاتىدۇ. يەنىلا ۋاقتى كەلگەندە كۆرەيلى.