قەھۋە ھەققىدە [ئۇلىنىشنى كوپىيەلەش]

قەھۋە قەھۋە دەرىخىدىن پىشقان قەھۋە پۇرچىقى ئۈزۈۋېلىنىپ، قورۇپ، ئېزىپ، قاينىتىپ تەييارلىنىدىغان بىرخىل ئىچىملىك.
تۆۋەندىكى رەسىمدىكى قەھۋە دەرىخى ۋە ئۈزۈۋېلىنىپ، قورۇلغان قەھۋە پۇرچىقى

图片:kahwa.jpg

بۇ قەھۋە پۇرچىقى ئېزىلگەندىن كېيىن ئۇنى قاينىتىپ ئىچىشكە بولىدۇ. ئادەتتە قەھۋە پۇرچىقىنى ئېزىدىغان مەخسۇس ماشىنا بولىدۇ. بۇرۇنلاردا ھاۋانچىدا سوقۇپ ئىچىدىكەنمىز.
قەھۋە دۇنيادا ئەڭ كۆپ ئىچىلىدىغان ئىچىملىك بولۇپلا قالماي، قورۇلمىغان قەھۋە پۇرچىقى دۇنيادا ئەڭ كۆپ سېتىلىدىغان دېھقانچىلىق مەھسۇلاتىدۇر.
قەھۋەنىڭ روھنى ئۇرغۇتۇش رولى بارلىقىنى ئەڭ ئاۋۋال ئېفىئوپىيەلىكلەر بايقىغان. كېيىن بارا-بارا كېڭىيىپ ئەرەب دۇنياسىدا ئىنتايىن كەڭ تارقالغان. 15-ئەسىرلەردە قەھۋە ئەرەب يېرىم ئارىلىدىن مۇسۇلمان سودىگەرلەر ئارقىلىق ھىندىستان، تۈركىيە ۋە ياۋروپانىڭ ئىتالىيەگىچە تارقىلىشقا باشلىغان.
قەھۋە ھەققىدە نۇرغۇن قىزىقارلىق ھېكايىلەر بار، 17-ئەسىردە، ئوسمان تۈرك ئېمپىرىيىسى قەھۋەنى چەكلىگەن. بۇ ۋاقىتتا قەھۋە سىياسىغا، ئېمپىراتورغا قارشى تۇرغۇچىلارنىڭ بەلگسى بولۇپ قالغان؛ ئىتالىيەگە تارقالغان دەسلەپكى مەزگىللەردە ئىتالىيە پوپلىرى قەھۋەنى مۇسۇلمانلارنىڭ بىزگە سۈيقەست قىلىپ ئەكەلگەن نەرسە دەپ چەكلىگەن.
ھازىر دۇنيادا 70 دۆلەتتە قەھۋە ئۆستۈرۈلىدۇ. ھەرقايسى دۆلەتلەرنىڭ قەھۋەسى قەھۋە دەرىخى ئۆسىدىغان مۇھىتنىڭ ئوخشىماسلىقىغا ئاساسەن ئۆزگىچە تەمگە ئىگە. مەسىلەن جەنۇبىي ئامېرىكىدىن چىقىدىغان قەھۋەلەر، مەسىلەن برازىلىيە قەھۋەسى، يامايكا قەھۋەسى قاتارلىقلار كۈچلۈكلۈكتە داڭلىق بولسا، شەرقىي جەنۇبىي ئاسىيا دۆلەتلىرىدىن چىقىدىغان قەھۋەلەر پۇراقلىق ۋە تەمىنىڭ يېقىشلىقلىق بىلەن داڭلىق.

قەھۋەنىڭ تۈرلىرى
قەھۋەنى چوڭ جەھەتتىن ئېسپرەسسو ۋە قاينىتىلغان قەھۋە دەپ ئىككى خىلغا ئايرىش مۇمكىن. ئېسپرەسسو دېگىنىمىز، بىۋاستە قايناق سۇدا قاينىتىلماي يۇقىرى تېمپىراتۇرالىق ھوردا قاينىتىلغان قەھۋە.  ئادەتتە كۆپ قىسىم قەھۋە ماشىنىلىرىدا ئېسپرەسسو تەييارلايدۇ. قەھۋە ماشىنىسىنىڭ سۈزگۈچى بار يېرىگە ئېزىلگەن قەھۋە پۇرچىقىنى سالىمىز، ئاندىن سۇ قۇيىدىغان يېرىگە سۇنى شۇنىڭغا لايىق قۇيىمىز. سۇ قايناپ، قەھۋەنى پىشۇرۇپ بىر تېمىم بىر تېمىمدىن ئاستىدىكى چەينىكىگە چۈشۈشكە باشلايدۇ. پۈتۈنلەي چۈشۈپ بولغاندا ئۆزى بەلگە بېرىدۇ، ئاندىن ئۆزىڭىزنىڭ خالىغىنىڭىز بويىچە شېكەر، قايماق ياكى سۈت قوشۇپ تەييارلىسىڭىز بولىدۇ. تۆۋەندىكى رەسىمدىكىسى بىر قەدەر كۆپ ئۇچرايدىغان قەھۋە ماشىنسىنىڭ مودېلى:

يەنە بىر خىل ئېسپرەسسو تەييارلايدىغان چەينەك بار بولۇپ، مەندىكىسى دەل ئاشۇنداق چەينەك.




بۇ چەينەكنى ئىسمى moka pot بولۇپ، كۆۈنۈشى مانا تۆۋەندىكىدەك ناھايىتى ئاددىي.


لېكىن بۇ چەينەكتە قەھۋەنى ناھايىتى قىزىق دەملىگىلى بولىدۇ، بىزدەك قىزىق چاي ئىچىپ كۆنگەنلەرگە بەك ماس كېلىدۇ. بۇنىڭ دەملەش پىرىنسىپى مۇنداق:


چەينەكنىڭ ئاۋۇ ئاستى تەرىپىگە سۇنى قۇيىسىز، ماۋۇ سۈزگۈچى ئوتتۇرىغا كېلىدۇ، ئاندىن ھەممىنى جايىنى كەلتۈرۈپ جىپسىلەپ، ئوتقا قويسىڭىز، ئاستىدىكى سۇ قايناپ، سۈزگۈچتىن ئۆتۈپ چەينەكنىڭ ئۈستىگە چىقىدۇ. قەھۋەرىڭىز تەييار بولغان بولىدۇ.
قەھۋەنى قاينىتىپ بولغاندىن كېيىن قەھۋەگە قايماق ياكى سۈت، شېكەر سالىسىز، سالغان قايمىقىڭىزنىڭ مىقدارى، ئاۋۋال نېمىنى، قانداق سالغىنىڭىز دېگەندەك پەرقلەر بىلەن، ئېسپرەەسو ئۆز ئىچىدىن، كاپۇچىنو، موككا، ماككىياتو، لاتې، ئامېرىكانو، لاتې ماككىياتو.....دېگەندەك تۈرلەرگە بۆلۈنىدۇ. بۇ تۈرلەرنى تەپسىلىي تونۇشتۇرماقچى بولساق بىر كىتاب يېزىشقا توغرا كېلىدۇ.
چەينەكتە قاينىتىپ دەملىنىدىغان قەھۋە بولسا، ئادەتتە تۈركلەر، ئەرەبلەر، ئىندونىزىيەلىكلەر، ۋېيناملىقلار، ئىندونىزىيە خەنزۇلىرى، گرېكلار....دېگەندەكلەر ئائىلىدە دەملەپ ئىچىدىغان بىر خىل قەھۋە تۈرى بولۇپ، قەھۋە ئۇۋىقى چەينەككە سۇ بىلەن ياكى قايناق سۇ بىلەن بىللە سېلىنىپ بىللە قاينىتىلىپ دەملىنىدۇ. ئاندىن ئۆزى خالىغان نەرسىلەرنى قوشۇپ ئىچىدۇ. بۇنىڭدا سۈزگۈچ بولمىغاچقا قەھۋەنى تىندۇرۇپ لېيى چىقىرىۋېتىلىدۇ.

مەنمۇ قەھۋە ئىچىشنى ياقتۇرىمەن .لىكىن ھەر نەرسىنىڭ پايدىلىق ۋە زىيانلىق تەرەپلىرى بولغاندەك، بەك كۆپ ئىستىمال قىلىشقا بولمايدۇ .مەنمۇ ئىشەنىچ قىلالمىغاچقا دائىم تۈركىيە ۋە سەئۇدىنىڭ قەھۋەلىرىنى تاللاپ ئىچىمەن.قارا قەھۋەنى ئۆزى تەييارلاپ ئىچسىمۇ ياخشى.تىما ئىگىسىگە رەھمەت.

ئىسسىق باسىدىكەندە :)

مەن  قەھۋە ئچسەم شۇ جايىمدا ئۇخلاپ قالىمەن ،ئۈزەممۇ ھەيران بۇ ئىشلاغا

black coffee دېگەن ھەرقانداق قەھۋەنىڭ ھېچنېمە قوشمىغان ساپ ھالىتىنى كۆرسىتىدۇ. يامايكا ياكى برازىلىيەنىڭ قارا قەھۋەسىنى ئىچىپ سىناپ باقسىڭىز ھاياتىڭىزدا قەھۋەگە يېقىن كەلمەيدىغان بولۇپ كېتىسىز.

ناھايتىمۇ ياخشى يوللاپسىز بۇ تېمىنى . مەن كۈندە قەھۋە ئىچىشنى ئادەت قىلىپ كىلىۋاتىمەن

black coffeeدەيدىغان بىرخىل قەھۋە بارمىش، ئىچىش بەك تەس دەيدۇ، بەلكىم شۇ خىل ئەڭ ئىشەنچىلىك چىقارمىكىن، ھېچقانداق ئىش قوشمىغان بولغاندىكىن...

مەن ئادەتتە مەھمۇد قەھۋەسىنى ئىچىمەن، سۈتنى قاينىتىپ ، قەھۋەنى سۈتكە دەملەپ ئىچىكەندە بەكلا ئىچىشلىك بولىدۇ.قەھۋەگە ئامراقلار سىناپ بىقىڭلار.

ھازىرقىدەك قەھۋە ئىچسەم بولمايدىغان ۋاقىتلىرىمدا قەھۋە قاينىتىپ پۇرىقىنى پۇرىۋالىمەن.

ئەسلىدە قەھۋەنىڭمۇ پايدىلىق تەرەپلىرى كۆپكەن ئەمەسمۇ؟! مەنزە پەقەتلە ئېغىزىمغا ئېپ باقمىدىم ، پۇرىساملا كۆڭلۈم ئاينىپ......