ئۇيغۇرلارنىڭ چاي مەدەنىيتى دىگەن يازمىنى كۆرۇڭ .شۇ يەردە تەپسىلى يېزىقلىقكەن

      

ئۇيغۇر خەلقى چايخۇمار خەلىق ، ئۇلارنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشىنى ، ھېيىت - ئايەملىرىنى ، توي تۆكۈن ، نەزىرە - چىراقلىرىنى ، مېھماندارچىلىق ، تۈرلۈك مەشرەپ - بەزمە ، سەيلىلىرىنى چايسىز تەسەۋۇر قىلىش مۇمكىن ئەمەس . شۇ سەۋەپلىك ئۇيغۇرلار تۈرلۈك سورۇنلارغا ماس كېلىدىغان چاي تۈرلىرى ۋە ئۇلارنى دەملەشنىڭ بىر يۈرۈش ئۇسسۇللىرىنى بارلىققا كەلتۈرگەن .
    ئۇيغۇرلاردا ھازىرچە كۆپرەك ئستېمال قىلىپ كېلىۋاتقان چايلارنى ماتېرىيال مەنبەسى ۋە سۈپتىنىڭ ئوخشىماسلىقىغا قاراپ سۈتلۈك چايلار ، دورىلىق چايلار ، مېۋە ، مېۋە قېقى - مېغىزى دەملەنمىسى ، قەنت چايلار ، غازاڭ چايلار ۋە باشقىلار دېگەن ئالتە تۈرگە بۆلۈشكە بولىدۇ .
    بىرىنچى ، سۈتلۈك چايلار


    ئىپتىدائىي چارۋىچىلىق دەۋىردىكى ئۇيغۇرلارنىڭ تۈرلۈك ھايۋانات ، ئۇچار قاناتلارنىڭ ئەت - گۆشلىرىنى ئۇزۇق قىلغاندىن باشقا ، يەنە ھايۋانات سۈتلىرىنىمۇ ئىستېمال قىلغانلىقى مەلۇم . ئۇيغۇرلار شامان دىنىغا ئېدىقاد قىلغاندىن كېيىن ، ئۇلاردا ئاق رەڭگە تېۋىنىش ، ئاق نەرسىلەرنى ئۇلۇغلاش ئەقىدىسىنى شەكىللەندۈرگەن بولىشى مۇمكىن .
سۈتلۈك چاي ئادەتتە كالا سۈتى ، قوتاز سۈتى ، ئۆچكە سۈتى ، قوي سۈتى قاتارلىقلار ئاساسىي خۇرۇچ قىلىنىپ تەييارلىنىدىغان چاي بولۇپ ، ئادەتتە كۆپ ئىستېمال قىلىنىدۇ . سۈت مۆتىدىل تەبىئەتلىك بولۇپ تەركىبىدە ياغ ، ئاقسىل ، كالى ، كالتىسىي ، فوسفۇر ، ناتىرىي ، گۈڭگۈرت ، تۆمۈر ، مىس ، يود ، ۋىتامىن گورۇپپىسىدىكى كۆپ خىل ئېلېمېنت قاتارلىق ئادەم بەدىنىگە كېرەكلىك ھەرخىل ئېلېمېنىتلار بار . سۈت تەرەتنى راۋاجلاندۇرۇش ، خوسىسىيتىگە ئىگە .
    ئۇيغۇرلار كۆپرەك ئىستېمال قىلىدىغان سۈتلۈك چايلار تۆۋەندىكىىچە :

    1 . ئەتكەنچاي
خەنزۇ ئالىملىرنىڭ تەتقىقات نەتىجىللىرىدىن قارىغاندا ، ئۇيغۇرلارنىڭ ئەجدادلىرى تاڭ سولالىسى دەۋرىدىلا (618 - 907) ئەتكەنچاينى كۆپ ئىستېمال قىلغانلىقى مەلۇم .
   خۇرۇچلار : پىششىق سۈت ، دەملەنگەن قارىچاي ، تۇز ، خام قايماق ، سېرىقماي قاتارلىقلار .
   دەملەش ئۇسسۇلى : 1) چەينەكنى پاكىز يۇيۇپ ، ئۇنىڭغا موۋاپىق مىققداردا چاي سېلىپ ، ئۈستىگە قايناق سۇنى قويۇپ ، بەش ئون - مىنۇت دەملەيمىز .
   2) دەملانگەن چاينى جاۋۇر ياكى كورىغا تۆكۈپ ، ئۈستىگە پىششىق سۈتنىى قويۇپ ئۇنىڭغا موۋاپىق مىقداردا تۇز ، خام قايماق ۋە سېرىقماي سېلىپ تەمىنى تەڭشەيمىز .
   ئالاھىدىلىكى : رەڭگى جىزغۇچ ، ئىچىشلىك ، تەمى ئۆزگىچە بولۇپ كىشىگە ھوزۇر بېغشلايدۇ .

   2  . سۈتلۈك تۇخۇم چاي
خۇرۇچلار : يېڭى تۇخۇم ، پىششىق سۈت ، دەملەنگەن قارىغاچ ، ھەسەل قاتارلىقلار .
دەملەش ئۇسسۇلى  :  تۇخۇمنى پاكىز يۇغاندىن كېيىن ، بىر قاچىغا چېقىپ ، قوچىيمىز . سۈتنى ئايرىم قاچىدا قاينىتىپ ، تۇخۇمنىڭ ئۈستىگە قويۇپ ئارلاشتۇرىمىز ، ئاندىن دەملەنگەن قىززىق چاينى قويۇپ ، ئازراق ھەسەل قويۇپ ئارلاشتۇرىمىز .
ئالاھىدىلىكى : تەركىبىدە ۋىتامىنلار كۆپ بولۇپ ، ئوزۇقلۇق قىممىتى ناھايىتى يۇقىرى .

  3   . سۈتلۈك مېغىزلىق چاي
خۇرۇچلار : بادام مېغىزى ، ياڭاق مېغىزى ، ھەسەل ، يېڭى سۈت قارىغاچ قاتارلىقلار .
دەملەش ئۇسسۇلى  :  ياڭاق ، بادام مېغىزىلىرىنى قايناق سۇغا چىلاپ يومىشتىپ پوستىنى سويىۋېتىپ ، ھاۋانچىدا يانجىپ شىرنە ھالىتىگە كەلتۈرۈپ چىنىگە ئالىمىز ، ئاندىن ئۇنىڭغا ئازراق ھەسەل قوشۇپ ، ئۈستىگە چەينەكتە دەملەنگەن قىزىق سۈتلۈك چاينى قويۇپ قوچىيمىز .
ئالاھىدىلىكى : ئوزۇقلۇق ماددىسى مول ، بەدەننى قوۋەتلەيدۇ .


تەپسىلى  كۆرمەكچى  بولسىڭىز بۇ ئادىرىسقا كىرىڭ  ==     /bbs/read.php?tid=1099

  




ئەتكەنچاينىڭ مەتېريالى :  بىر چىنە  ئۆلچەم بويىچە :   پىششىق قايماق بىر قوشۇق ، خام قايماق  بىر  قوشۇق ، سۈت  تۆت قوشۇق ،   تۇز بىر  گرام ، قارا چاي يېرىم گرام ، قايناقسۇ بەش يۈزگرام .
تەييارلاش ئۇسۇلى :
1.    سۇنى قاينىتىپ ، قارا چاي  سېلىپ ، چاي  چۈشكىچە  ئوبان قاينىتىسىز .
2.   چىنىگە تۇز م خام ، پىششىق قايماق ، سۈتنى قۇيۇپ ئۈستىگە چاينى قۇيۇپ ، قوشۇق بىلەن بىرلا ئارىلاشتۇرىسىز .
    ئالاھىدىلىكى :  يۈزىدە  قايماقلار  لەيلەپ  تۇرغان ، يالتىراق  ، تەمى تۇزلۇق سەل قېرىق ، تاتلىق .

كۈلقىز  ئوبدانراق ئۆگىنىۋالسىلا .ئۆيلىرىگە ئەتكەن چاي ئىچكىلى چىقىمەن جۇمۇ.

ئەجەپ ئوبدان ياردەم قىلدىڭلار، رەھمەت سىلەرگە .

نەقىل

بۇ مەزمون4قەۋەتتىكىشىرىننىڭ2010-06-04 17:40دە يوللىغان يازمىسى  :
كۈلقىز  ئوبدانراق ئۆگىنىۋالسىلا .ئۆيلىرىگە ئەتكەن چاي ئىچكىلى چىقىمەن جۇمۇ.

چاتاق يوق، مەن تىلغا تېتىغۇدەك تەملىك قىلالايدىغان بولغاندا سىلىنى چوقۇم ئەتكەن چاي ئىچىشكە تەكلىپ قىلاي

مەن پەقەتلام ئەتكەن چاي ئىچمەيمەن بىراق ئاشتۇزى ئاكىمىز تەييارلىغان ئەتكەن چاي بەكلەم ئوخشىغاندەك
قىلىدۇ  ئىچىپ كىلىمىزمۇ

ئەڭ ئاددى ئىتىش ئۇسۇلى :
يېرىم چەينەك سۇغا  قارا چايدىن 4 قۇشۇق سېلىپ10  مىنىۇت قاينىتىمىز .رەڭگى قىزارغاندا تاللا بازىرىدىكى خالتىلىق سۈتتىن 2 خالتا قۇيۇپ بىر قۇشۇق تۇز سېلىپ تەمىنى تەڭشىسىڭىز بۇلىدۇ .

نەقىل

بۇ مەزمون10قەۋەتتىكىkumlukburisiنىڭ2010-06-08 11:25دە يوللىغان يازمىسى  :
ئەڭ ئاددى ئىتىش ئۇسۇلى :
يېرىم چەينەك سۇغا  قارا چايدىن 4 قۇشۇق سېلىپ10  مىنىۇت قاينىتىمىز .رەڭگى قىزارغاندا تاللا بازىرىدىكى خالتىلىق سۈتتىن 2 خالتا قۇيۇپ بىر قۇشۇق تۇز سېلىپ تەمىنى تەڭشىسىڭىز بۇلىدۇ .

ئۇ ئەتكەن چاي بولماي سۈت چاي بۇلۇپ قالا .