ئەسىلامۇ ئەلەيكۇم تورداشلا. ماۋزۇنى كۈرۈپلا پېقىر ئەلسىھەتنى ساراڭ بولغان چېغى دەپ ئويلاپ قالغانسىلەر. لىكىن بىز قەدىمكى ئاتا – بۇۋۇللىرمىزچىلىك بۇلالمدۇق. ئۇلارنىڭ نىمگە تاينىپ نۇرغۇن تەجىربىللىرنى قالدۇرغانلىقنى بىلمەيمىز. لىكىن ئۇلارنىڭ سۈزنىڭ ئىلمىي ئاساسنى بىلمىسەكمۇ ئاساسى بارلىقىغا ئىشىنىمىز.  بۇ سىرلار سىزنىڭ مىنىڭ ۋە باشقىلارنىڭ تەتقىق ۋە تەھلىل قىلىشىغا مۇھتاج.
بۈگۈن بىر كىتاپ كۆرۈپ بۇ مەزمۇنغا قىزىقىپ قالدىم ۋە تورداشلار بىلەن تەڭ تەھلىل قىلىش مەقسىتىدە مۇنبەرگە يوللىدىم. قېنى ئاۋال مەزمۇنىنى كۈرۈپ ئاندىن تەھلىل يۈرگىزىلى.

ئەسىلامۇ ئەلەيكۇم تورداشلار ياخشىمۇ سىلەر؟  ئالدىنقى قېتىملىق يازمىدا ئەيدىز ئاتالغۇسى توغرىسىدا توختالغان ئىدىم. بۈگۈن مۇشۇ ئەيدىز كىسىلنىڭ ئالامىتى توغرىسىدا توختۇلۇپ ئۆتمەكچى. تورداشلارنىڭ ئاكتىپ ئاۋاز قۇشۇپ تېخىمۇ كۆپ، تېخىمۇ چوڭقۇر بولغان پىكىرلەرنى بىرىشنى ئۈمۈت قىلىمەن.

ئەيدىز كىسەللىكنىڭ يۇشۇرۇن دەۋرى بىرقەدەر ئۇزۇن بۇلغاچقا ئەيدىز ۋىروسى بىلەن يۇقۇملانغان نۇرغۇن كىشىلەردە كىسەللىك ئالامىتى

ئەسىلامۇ ئەلەيكۇم تورداشلار. جىنسىيەت تورىدىكى بىر توردىشىمىز ھورمىن توغرىسىدا سۇئال قالدۇرغان ئىكەن. جاۋابى بىلەن يوللاپ قويدۇم. پايدىسى تىگىپ قالسا ھەجىپ ئەمەس. قېنى ئۇقۇپ بېقىڭلار.

سۇئال: بىز ئەتراپىمىزدا ھورمۇن دەيدىغان بىر ئاتالغۇنى پات – پات ئۇچرىتىپ تۇرىمىز ، مەسىلەن: ئەرلىك ھورمۇن ، ئايالىق ھورمۇن ، بۇ دورىدا ھورمۇن بار ، بۇ ئوكۇلدا ھورمۇن بار ، بۇ مەلھەمدە ھورمۇن بار دېگەندەك . بۇ ھورمۇن دېگەن گۇينى زىيانلىق دەيدىكەن لېكىن تىز پايدا قىلىدىكەن ، تېز قوزغايدىكەن ، يەنە كېلىپ دۇنيادىكى ھەممە كېسەلگە ھورمۇنلۇق دورا تاپقىلى بولىدىكەن . مەسىلەن : ئىچىدىغان ، يەىدىغان ، سۈرتىدىغان ، ئوكۇل قىلىدىغان ، ئاسما قىلىپ ئاسىدىغان دېگەندەك . بۇ زادى قانداق نەرسە ؟ بىرخىللا بولامدۇ ياكى ھەممە كېسەللىكنىڭ ھومۇنى ئايرىم بولامدۇ ؟ بۇنى تىبابەت دورىللىرىغىمۇ قوشۇپ ياسايدىكەن ؟ بۇ بىر خىل سۇيۇقلۇقمۇ ؟چالمىدەك نەرسىمۇ ياكى ئۇندەك نەرسىمۇ كۆز بىلەن كۆرگىلى بولامدۇ ؟ قانداق شاختا پىشىدۇ؟ بۇ نى ئىستىمال قىلسا بولامدۇ ؟ بۇنى ئىستىمال قىلغان كىشىلەردە قانداق ئۈنۈم بېرىدۇ ؟ ئەگەر زىيانلىق بولسا بەدەندىكى ھورمۇننىڭ كۈچى ۋاقىتنىڭ ئۆتىشىشىگە ئەگىشىپ تۈگەمدۇ ؟ بىز زادى ھورمۇندىن قۇتۇلىشىمىز كېرەكمۇ ياكى

………………………………………………………..

ئەسىلامۇ ئەلەيكۇم تورداشلار. بۇ مۇنبىرىمىزگە ئەزمەت ئەپەندىم يوللىغان تىما ئىكەن. بۇ يەرگىمۇ يوللاپ قويدۇم. يەيدىغان يىمەكلىكمىزبىڭ پايدا – زىيىنىنى بىلىپ يەيلى ئەمدى.
ئاپلىسىن توغرىسىدا چۈشەنچە
بۇ سەپرا ئوتلار ئائىلىسىدىكى دائىم ياشىرىپ تۇرىدىغان كىچىك دەرەخ ئاپېلىسىن بولۇپ ، بۇ دەرەخنىڭ پىشقان مېۋىسى«نارەنجى »نامىدا دورىغا ئىشلىتىلىدۇ .تەمى چۈچۈمەل خۇش، پۇراق ، يېرىم شار شەكىلدە كىلىدۇ .

ئۇرۇلۇش، يىقىلىش ۋە سۇنۇق.

سەۋەبى: كىشلەر بىلەن سوقۇشۇش ياكى موتۇ قاتارلىق قاتناش ۋاستىللىرىگە سوقۇلۇش ياكى ياخشى بولمىغان يوللاردا مىڭۋىتىپ يىقىلش ياكى ئىگىز تاغ، ئۆگزە قاتارلىق جايلاردىن يىقىلش سەۋەبىدىن بولىدۇ.
ئالامىتى: مەلۇم نەرسىگە ئۇرۇلغان ياكى تاياق بىلەن ئۇرۇلۇش سەۋەبىدىن يىقىلش ياكى يىقلغاندىن كىيىن سۇنۇق ئالامىتى كۆرۈلىدۇ.
داۋالاش: سۇنغان بولسا بىر سوتكا تەگمەي ئۆز پىتىچە قويۇپ ئىششىپ بولغاندىن كىيىن سۇنغان ئەزانى تەكشى تارتىپ، سۇنغان سۆڭەلنىڭ ئىككى ئۇچى ئۇدۇللاشتۇرلىدۇ،

بۈگۈن بىر ئايالنىڭ يىغىسى يۈرۈكۈمنى ئەزدى. ھالغا يىتەي دىسەم كۈزۈم تازا يەتمىدى. قېنى بىر ئورتاقلىشىپ باقايلى.
بىمارنىڭ قىسقىچە ئەھۋالى: بىمار  10 ياش، ئوغول، 8 يىل بۇرۇن يەنى 2 ياش ۋاختىدا يىقىلىپ چۈشۈپ شۈك ئالامىتى كۈرۈلگەن بۇلۇپ ئاتا-ئانىسى سەلقاراپ تەكشۈرتمىگەن. 7 ئايدىن كىيىن بالىدا تارتىشىش، ھەس – ھۇشىنى يۇقۇتۇش ئالامىتى كۈرۈلگەن بۇلۇپ ھەرقايسى دەرجىلىك دوختۇرخاندا تەكشۈرۈش ۋە داۋالاش نەتىجىسىدە ياخشىلانغاندەك بولغان. لىكىن ئىقتىساد مەسلسى تۈپەيلىدىن داۋالىتالماي قالغان. بالا گەرچە 10 ياشقا كىرگەن بولسىمۇ لىكىن ئەقلى ئىقتىدارى شۇ 2 ياشلىق بادەك بۇلۇپ ئانا، دادا دىگەن گەپتىن باشقىنى بىلمەيدۇ. تۇمۇرنى تۇتقاندا بالنىڭ مىزاجى سەۋدانى ئاساس قىلغان، لىكىن ئاغزىدىن شۇلگەي ئېقىپ تۇرىدۇ. تەكشۈرۈش نەتىجىسىدە ‹ مىڭە قانتۇمۇرلىرى تارايغان ھەم بىر غول قانتۇمۇر چاپلىشىپ قالغان› دىيىلگەن.  ئىقتىساد تۈپەيلى بۈگۈنگە قەدەر داۋالنالمىغان بالنىڭ ئانىسى يېقىندا مەن داۋالغان بىر بىمار ئارقىلىق مىنى ئىزلەپ كىلىپ بالسنى داۋالاتقۇسى بارلىقنى ئېيتىپ يىغلاپ كەتتى. ‹ مۇمكىن بولسا داۋالاپ بەرسىڭىز، بۆرىكىمنى سېتىپ بولسىمۇ بۇ بالامنى ساقايتسام دەيمەن› بۇ بىر ئانىنىڭ بالغا بولغان مىھرى يىغىنچاقلانغان سۆز بولسا كىرەك.

            ئەسسالامۇئەلەيكۇم! ئەلسىھەت بىلوگنىڭ كونا، يېڭى ئۇقۇرمەنلىرى ياخشىمۇ سىلەر؟  ئەلسىھەت بىلوگى سىلەرنى قىزغىن قارشى ئالىدۇ!

بۈگۈن سىلەرگە ئالاھىدە كىسەللىك ھىساپلانمايدىغان، لىكىن ئاممىۋى سورۇن ۋە يىغىلىشلاردا ئۈزىمزگە بولغان ئىشەنچىمىزنى سۇسلۇتۇپ رھىمىزنى چۈشكۈن قىلىپ قۇيىدىغان ئىغىز پۇراش ھەققىدە ساۋات سوزلىمەكچىمىز. قەنى يازمىنىڭ ئاخىرنى ئۇقىماق بولغان ئۇقۇرمەنلەر ئاستى ئغستىدىكى ئىلانلارنى بىر چىكىپ بوپ يازمىنىڭ داۋامنى ئۇقۇڭ.

                               ئېغىز پۇراش  

 بۇ چىش تۈۋىنىڭ كېسەللىكلىرى، ئۇزۇقلۇق يېتىشمەسلىك، سېسىق پۇراقلىق نەرسىلەرنى كۆپ يېيىش، ئېغىز ئىچى تازىلىقى ياخشى بولماسلىق سەۋەبىدىن كېلىپ چىقىدىغان ئېغىزنىڭ سېسىق پۇراش ئالامىتىدىن ئىبارەت.