پەيلاسوپلاردىكى كۈلتۈرەل پوزىتسىيە(ئەركيارتەرجىمىسى) [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

              پەيلاسوپلاردىكى كۈلتۈرەل پوزىتسىيە(1)

                                                   ئاپتۇرى: جاڭ كۈن

                                                    مەنبە:نۇرگېزىتى
  
                                       ئەركيار تەرجىمىسى


    ئامېرىكا تەۋەلىكىدىكى جۇڭگولۇق ئالىم ۋۇسېن  «جۇڭگو مەدەنىيتى غەمخورلۇق پوزىتسىيسىدىكى مەدەنىيەت،غەرب مەدەنىيتى ئىزدىنىش پوزىتسىيسىدىكى مەدەنىيەت»  دەپ ئېيتقان.بۇ مەنىدىن جۇڭگو پەلسەپىسى غەمخورلۇق تىپىدىكى پەلسەپە،غەرب پەلسەپىسى ئىزدىنىش تىپىدىكى پەلسەپە دەپ ئېيتالايمىز.

    بىلىش نەزەرىيسىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا،ئۆز-ئارا ئۇبيېكىت ھەم سۇبيېكت پوزىتسىيە بولۇپ،غەمخورلۇق قىلغۇچى سۇبيېكىت غەمخورلۇق قىلىنغۇچى ئۇبيېكىت بولىدۇ.غەمخورلۇق جەريانىدا كەسكىن ئايرىش بولمايدۇ.سۇبيېكىت ئۇبيېكىتنى مەڭگۈ ئۇبيېكىت دەپ قاراۋەرمەستىن بەزىدە ئۇبيېكىتنى ئۆزىگە ئوخشاش سۇبيېكىت دەپ قارايدۇ ياكى سۇبيكىت ئۆزىنى ئۇبيېكىتقا ئوخشاش ئۇبيېكىت دەپ قارايدۇ.شۇنداقلا،سۇبيېكىتنىڭ ئۇبيېكىتقا بولغان تونۇشى ھەرگىزمۇ قول قوۋۇشتۇرۇپ تۇرۇش بولمايدۇ.ۋۇسېن كۆرسىتىپ ئۆتكەندەك،غەمخورلۇق خاھىشىدا غەمخورلۇق قىلغۇچى بىلەن غەمخورلۇق قىلىنغۇچىنىڭ جانىجان مەنپەئەتلىرى بىر،قىيىن ئەھۋالدا بىر-بىرىگە يا-يۆلەك ھەتتا بىر-بىرىدىن ئايرىلالمايدۇ.غەمخورلۇق قىلغۇچى غەمخورلۇق قىلىدىغان ئۇبيېكىت غەمخورلۇق قىلىنغۇچىنىڭ ئۆزى بىلەنلا چەكلەنمەستىن «ياخشى كۆرگەننىڭ ئۆگزىسىدىكى قاغىمۇ ئاق كۆرۈنۈپتۇ»دېگەندەك غەمخورلۇق قىلىنغۇچى بىلەن مۇناسىۋەتلىك ھەممىگە چېتىلىدۇ.

مۇنداقچە ئېيتقاندا،غەمخورلۇق ئۇبيېكتى پەقەت بىر سۇبيېكىتلا بولماستىن غەمخورلۇق قىلىنغۇچىنى قاپلىغان مۇناسىۋەتلىك پۈتكۈل دۇنيادۇر.شۇڭا،جۇڭگو پەلسەپىسىنىڭ بىلىش نەزەرىيسى ئاساسى ئېقىمىدا ئۇمۇمىيلىق،ئۇنىۋېرساللىق،باغلىنىشچانلىق تەكىتلىنىپ،مۇھىت تەجرىبسى ۋە بىۋاستە تەسىراتلارغا ئېتىبار بېرىلىدۇ.ئەمەلىيەتچانلىق،جاھاننىڭ غېمىنى يېيىش،ئەنئەنىنى قەدىرلەش ئىپادىلىنىدۇ.بۇ مەنىدىن جۇڭگو پەلسەپىسى«مېھىر»نى مەركەز قىلىدۇ.سېلىشتۇرۇپ قارىغاندا،ئىزدىنىش تىپىدىكى پەلسەپە ئۇبيېكىت بىلەن سۇبيېكىت ئېنىق ئايرىلىدۇ.يەنى بىلگۈچىنىڭ سۇبيېكىتى بىلىنگۈچىنىڭ ئۇبيېكتى بولىدۇ. بىلىش جەريانىنىڭ چېكى ئىچىدە سۇبيېكىت دېگەن سۇبيېكىت،ئۇبيېكىت دېگەن ئۇبيېكىت،ئارىلاشتۇرۇشقا بولمايدۇ.ئۇبيېكىت ــ سۇبيېكىت سىرتىدا ھەم سۇبيېكىت بىلەن قىسمەن ئارىلىقى بولغان «ئۈچىنچى بىرى»دەپ قارىلىدۇ.دەل مۇشۇ ئارىلىق سۇبيېكىتنى ئۇبيېكىتنى تەتقىق قىلىشقا جەلپ قىلىدۇ.بىلىش جەريانىدا «ئۈچىنچى بىرى»قارالغان سۇبيېكىت ئاڭنىڭ بارلىق ئۇبيېكتى بولۇپ،«ئۇ(ئۇبيېكىت)نېمە؟»سۇبيېكىت ئىزدەۋاتقان بىردىنبىر مەسىلە.ئۇنىڭ گۈزەللىك ياكى سەتلىكى،سۇبيېكىتقا پايدىلىق-پايدىسىزلىقى،جاھان ئەھلىنىڭ كۆڭلىگە ياقامدۇ-ياقمامدۇ؟...بۇلارنىڭ ھەممىسى سۈرۈشتۈرۈلمەيدۇ. «ئۇ(ئۇبيېكىت)نېمە؟»گە ئۇبيېكتىپ باھا بېرىلسىلا بىلىش جەريانى ئاخىرلىشىدۇ ھەم ئۇبيېكىت ئىزدىنىش ئۇبيېكتى بولۇشتىن  قالىدۇ.سۇبيېكىت يېڭى ئۇبيېكىتقا يۈزلىنىپ ئىزدىنىش قىلىدۇ.شۇڭا،غەرب پەلسەپىسىنىڭ بىلىش نەزەرىيسى ئاساسى ئېقىمىدا ئۇبيېكتىپلىق،ئېنىق بولۇش،بەلگىلىگىلى بولۇش تەكىتلىنىپ كۆزىتىش،ئانالىز قىلىش،ئېنىقلىما،ئۇقۇم ئۈستىدە ئويلىنىشقا ئېتىبار بېرىلىدۇ.كۈچلۈك قىزىقىش،يېڭىلىقلارنى سىناپ بېقىش ۋە  تېخى بىلىنمىگەن ساھەلەرگە تەۋەككۇل قىلىش پوزىتسىيسىگە ئىگە.بۇ مەنىدىن،غەرب پەلسەپىسى«ئەقلىيلىك»نى مەركەز قىلىدۇ.

كائىنات قارىشى بويىچە قارىغاندا،غەمخورلۇق پەلسەپىسى كۆزىدىكى دۇنيا پەقەت بىر.ئۇبيېكىت-سۇبيېكىت ئۆز-ئارا ئىنتېراكتىۋى ئاساسىدىكى بىلىش نەزەرىيسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇپ،جۇڭگو پەلسەپىسى كۆزقارىشىدىكى كىشى بارچە مەخلۇقات بىلەن بىرگەۋدە.دۇنيا نۇرغۇن ئامىل ۋە تەركىبلىگۈچىدىن تۈزۈلگەن ئورگانىك ئۇمۇمىي گەۋدە.ئادەم بىلەن باشقا مەخلۇقاتلار ئۆز-ئارا باغلىنىدۇ،تەسىر كۆرسىتىدۇ،بىرپېشىگە تەگسە پۈتۈن گەۋدە ھەرىكەتلىنىدۇ.ئادەم كائىنات كۆرۈنىشىدە،كائىنات ئادەم ئېتىبارىدا.بىرجەھەتتىن ئادەم كائىنات كۆرۈنىشىنىڭ بىرقىسمى.كائىنات ھاياتلىقى زور ئېقىنىدا ھاياتلىقنى قۇبۇل قىلىدۇ،داۋاملاشتۇرىدۇ،ئاياغلاشتۇرىدۇ.يەنە بىرجەھەتتىن كائىنات ئىنسان ھاياتى داۋامىدا غەمخورلۇق،ياردەم بىلەن توختاپ قالمايدۇ.شۇڭا،ئادەم بىلەن كائىنات بىرگەۋدە،دۇنيا پەقەت بىر.سېلىشتۇرۇپ ئېيتقاندا،ئىزدىنىش تىپىدىكى پەلسەپە نەزىرىدە دۇنيا ئىككى.بۇ ئۇبيېكىت،سۇبيېكىت ئىككىگە بۆلۈنۈش بىلىش نەزەرىيسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇپ،غەرب پەلسەپىسىدە سۇبيېكىت تەپەككۇرىدا بىر دۇنيا (ئابستراكىت ئۇقۇملار،فورمىلالاردىن تۈزۈلگەن ساپ فورمال دۇنيا) بار.يەنە بىرى ئۇبيېكىت تۈزۈلگەن (سىرتقى ئۇبيېكتىپ رېئال ئۇبيېكىتتىن تۈزۈلگەن فىزىكىلىق)دۇنيا.سۇبيېكىتپ تەپەككۇر دۇنياسى بىلەن ئۇبيېكتىپ فىزىكىلىق دۇنيا دۇئالىستىك قارمۇ-قارشىلىق.بۇ ئەپلاتونچە ئىدراك دۇنياسى بىلەن تەجرىبە دۇنياسىنىڭ قارمۇ-قارشىلىقىدۇر.خىرىستىيانچە تەڭرىلەر شەھىرى بىلەن ئىنسانلار شەھىرىنىڭ قارمۇ-قارشىلىقىدۇر.يېقىنقى زامان پەلسەپىسى بويىچە تەپەككۇردۇنياسى بىلەن يېيىلىۋاتقان بوشلۇق قارمۇ-قارشىلىقىدۇر.ھازىرقى زامان ئىلىم-پەن پەلسەپىسى بويىچە ئۇبيېكتىپ ماددىي دۇنيا بىلەن ئابىستراكىت نەزەرىيە دۇنياسىنىڭ قارمۇ-قارشىلىقىدۇر،ۋەھاكازالار.بۇلار ئىزدىنىش تىپىدىكى پەلسەپىدە خۇلاسىلانغان ئىككى دۇنيادۇر.بۇ قارمۇ-قارشى دۇنيانىڭ تاينىش مۇناسىۋىتى ۋە مۇھىملىق دەرىجىسى ئوخشىماسلىقىغا قاراپ سۇبيېكتىپ دۇنيانى بىرىنچى ئورۇنغا قويۇشنى تەكىتلەيدىغىنى ئىدىئالىزم،ئۇبيېكىتپ دۇنيانى بىرىنچى ئورۇنغا قويۇشنى تەكىتلەيدىغىنى ماتېرىيالىزم،ئۇبيېكتىپ دۇنيا بىلەن سۇبيېكتىپ دۇنيانىڭ بىرلەشمە ماسلىقىنى تەكىتلەيدىغىنى يېڭى رېئالىزم  دەپ ئايرىلىدۇ.بۇلار ئىككى دۇنيا كائىنات قارىشىدىن كەلگەن.



داۋامى بار...




ئىنتېرنېتتىكى مەنبە: http://theory.people.com.cn/n/2013/0617/c40531-21866012.html

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئەلقىزى تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-7-18 11:02  

مەقسۇت ئەمىن ئەركيارنىڭ تەرجىمىلىرى ئۈزۈلۈپ قالمىغاي.

ئۇبيېكىت-سۇبيېكىت ئۆز-ئارا ئىنتېراكتىۋى ئاساسىدىكى بىلىش نەزەرىيسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇپ،جۇڭگو پەلسەپىسى كۆزقارىشىدىكى كىشى بارچە مەخلۇقات بىلەن بىرگەۋدە.دۇنيا نۇرغۇن ئامىل ۋە تەركىبلىگۈچىدىن تۈزۈلگەن ئورگانىك ئۇمۇمىي گەۋدە.


بۇ جۈملىلەردىكى قىزىل رەڭلىك خەتلەرنىڭ مەنىسىنى تازا چۈشنەلمىدىم.چۈشەندۈرۈپ قويغان بولسىڭىز.

ئۇبيېكىت-سۇبيېكىت ئۆز-ئارا ئىنتېراكتىۋى ئاساسىدىكى بىلىش نەزەرىيسى

-------------------
ئۇبيېكىت： بىزدىن تاشقىرى ۋە ئېڭىمىزغا باغلىق بولمىغان ھالدا مەۋجۇت بولۇپ تۇرغان بارلىق، ماددىي دۇنيا، مەۋجۇدىيەت. سۇبيېكتىنىڭ ئەكسى.
ئىنتېراكتىۋى: ئالاقىسى،دىئالوگى

رەھمەت