ئەدەبىي ئوبزورچىلىق توغىرسىدا ئويلىغانلىرىم ئەزىز ھېيت كۈن [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

ھۆرمەتلىك خۇدا بەردى ئەپەندى پىكىر قاتناشتۇرغانلىقىڭىزغا تەشەككۈر.ئالدىنقى ئىنكاسىڭىز ۋە كېيىنكى ئىنكاسىڭىزنىڭ ھەر بىرىگە ئوخشاشلا تەشەككۈر ئېيتىمەن.
بىر ئىشقا ئەسكەرتىش بېرىپ قوياي.مەن يۇقۇقى ماقالىدا قاراشلىرىمنى مۇتلەقلىق دەپ ئوتتۇرغا قويمىدىم.ماقالىنىڭ ئاخىرىدا «پەقەت ئويلىغانلىرىم ئئۆزۈمگە ۋەكىللىك قىلىدۇ »دەپ ئېيتقان.
سىز ئوتتۇرغا قويغان ئىككى خىل ئىنكاسىمغا كەلسەك ئۇنى مەن بىلىپ تۇرۇپ يازدىم.بۇنىڭدىكى مەخسەت ھەرگىزمۇ باشقىلارنى «ئاۋارە قىلىشلا ئەمەس»بەلكى ئاۋارە قىلىشتىنمۇ ئىچكىرلەپ تەپەككۈرنى قوزغاشتىن ئىبارەت! چۈنكى ئىلىم مەسلىسى كۆپەرەك ئىلىم ئەھلىلىرىنىڭ پىكىر قاتناشتۇرىشى ئارقىلىق ئايدىڭلىشىدۇ.مەن ئالدىنقى ئىنكاسىمدا مېنىڭ دېگىنىم ھېساپ ئەمەس دەپ ئېيتقان.مەن بىر پىكىر قاتناشتۇرغۇچى.سىزمۇ بىر پىكىر قاتناشتۇرغۇچى.يەنە بىر نوقتا مەن ماقالەمدە ۋە ئىنكاسىمدا مەرھۇم ھېزىم قاسىمنى ئىنكار قىلىدىغان =ئەيىپلەيدىغان پىكىرنى ئوتتۇرغا قويغىنىم يوق.بىر ئەمىليەتنى يەنى مەرھۇمنىڭ كۆپۈنچە ماقالىلىرىنىڭ تەنقىدىي تىپتا ئىكەنلىكىنى ئېيتتىم.ئەدەبىي تەنقىدچى ئاتىلىشنى ئەيىپ دېگىلى بولمايدۇ.19-ئەسىرنىڭ ئوتتۇرا مەزگىلىدە روسىيەدە داڭ قازانغان بىلىنسىكىمۇ ئەدەبىي تەنقىدچى دەپ ئاتالغان.

       سىزگە رەخمەت دېيىشىمدىكى سەۋەپ:گەرچە ئالدىنقى ئىنكاسىڭىزدا ماقالەمدىكى ناھايىتى قىسمەن ئېنىقسىزلىق،مۇجىمەللىكنى ئوتتۇرغا قويغان بولسىڭىزمۇ مەن كەينىدىن ئۆزۈمنى باشقىلارنىڭ ماقالىسى دېگەن نوقتىدا تۇرۇپ خېلى يېتەرسىزلىكلەرنى بايقىدىم.مەن ماقالەمدىكى ئۇ يېتەرسىزلىكلەرنى تۈنۈگۈن بايقاپ قالدىم.كېيىنكى ئىنكاسىمدا ماقالەمدىكى شۇ چوڭ يېتەرسىزلىكلەرنى ئوتتۇرغا قويىمەن.

تورداشلارنىڭ كۆڭۈل بۆلىشى يۇقۇرقى ماقالەمدىكى يېتەرسىزلىكلەرنى بايقىشىمغا سەۋەپ بولدى.

  ماقالەمنىڭ ماۋزۇسى خاتا كەتكەن.چۈنكى: يۇقۇرقى ماقالىدە مەن ئىلگىرى سۈرمەكچى بولغان ئىدىيە ماقالىنىڭ كېيىنكى قىسمىدا تەدرىجى ئايدىڭلاشقان.ئەمما ماقالەمنىڭ باش قىسمىدا بۇ ھەقتە پىكىر يوق.

يۇقۇرقى ماقالەم تۈزىتىلىشكە ،ئىخچاملاشتۇرۇلۇشقا،باش ۋا ئاخىرى باغلاشتۇرۇلۇشقا،خەتلىرى چاپلىشىپ قالغان،ئايرىلىپ كەتكەن يەرلىرى تۈزىتىلىشكە مۇھتاج.پىكىر بەرگۈچىلەرنىڭ ئىلھامى بىلەن ئۆز ماقالەمدە كۆرۈلگەن يېتەرسىزلىكلەرنى بايقىدىم.پىششىقلاپ تۈزەتكەن كېيىن يۇقۇرقى ماقالىنى قايتا يوللايمەن.

«سالچىلار رومانى ھەققىدە دەسلەپكى تەنقىد» كە ئىنكاس يېزىپ بولۇپ، مۇنبەردە چۆرگىلەپ يۈرسەم بۇ تېما ئۇچىردى، ئەزىز ھىيىت بىلەن خۇدابەر ئىككەيلەننىڭ مۇنازىرىسى ئارقىلىق بىر قاتار مەسىللەر ئاشكارلىنىپتۇ، ئەدەبىي تەنقىدچىلىك مۇشۇنداق مۇنازىرە ئارقىلىق مۇكەممەلىشىدۇ، بولسا يالقۇن روزىمۇ بۇيەرگە كەلگەن بولسا مۇھەممەت پولات، كىرىمجان ئابدۇرىھىملارمۇ ئىشتىراك قىلسا ياخشى بولاتتى، شۇنداقتىمۇ مەن ياندا تۇرغانلارنىڭ ئۆز كۆز-قاراشلىرىنى بايان قىلىپ، پىكىر ئالماشتۇرۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن. ئەزىز ئۇستاز قەلىمىڭىزگە تەشەككۈر1

ئەمىليەتتە ئەدەبىي ئوبزورچىلىق ئەدەبىي  تەنقىدچىلىكنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئومۇممىي ئۇقۇم.ئەدەبىي تەنقىدچىلىك بولسا ئەدەبىي ئوبزورچىلىقتىن ئىبارەت ئومۇممىي ئۇقۇم ئىچىدىكى تارماق ئۇقۇمدۇر.ئەدەبىي ئوبزورچىلىق ئومۇممىيلىققا ئىگە نام.ئەدە بىي تەنقىدچىلىك بولسائايرىملىقنى بىلدۈردىغان نام



ئەدەبىي  ئوبزورچىلىق  بىلەن  ئەدەبى تەنقىدچىلىقنىڭ ئۇقۇم مۇناسىۋىتىنى  تەتۈر چۇشەندۈرۈپ قويۇپسىز .... ئەمەلىيەتە  ئەدەبىي  ئوبزور  ئەدەبىي تەنقىدك تەۋە  ئۇقۇمدۇر .
ئوبزور  تەنقىدتىن  چوڭقۇرلۇق ،ئىلمىيلىك ، ھەجىم جەھەتتىن  پەرىقلىنىدۇ ،،، يەنى بىر  قەدەر تىيىز ،تەسرات تۈسى  قويۇق ،ھەجىم  جەھەتتىن  قىسقىراق  بولغىنى  ئوبزور ، تەتقىقات  تۈسى ،ئىلمىيلىكى ،نەزەريىۋىلى كۈچلۈك  بولغىنى  تەنقىد  بولىدۇ .،
يەنى ئازات  سۇلتاننىڭ  بۈگۈنكى زامان  ئۇيغۇر  ئەدەبىياتى ، مانا  بۇ -بۇغدا ،مامبەت تۇردىنىڭ گۇڭگا شېئىر ھادىسسى  دېگەندەكلەر  تەنقىد ،يەرلىك  ژورناللاردا  ئېلان قىلىنىۋاتقان  نۇرغۇن  ماقالىلەر  ئوبزور دۇر ،  ئوبزور  تەنقىدكە تەۋە ...

مەن  كۆرگەن  تەنقىدشۇناسلىققا  ئائىت  كىتابلارنىڭ ھەممىسىدە  مۇشۇنداق ...

شۇڭا  ماقالىدىكى  نۇغۇن  گەپلەر  ئاستىن ئۈستىن  بوپ  كىتىپتۇ .

ئەمەتجان،خۇدابەردى،ھەزرەتئەلى ئەلى قاتارلىق قېرىنداشلارنىڭ پىكرىنىڭ تۈرتكىسىدە ماقالىنى تۈزىتىپ ھەم ئىخچانلاپ قويدۇم.مۇجىمەللىكنى تۈگىتىپ،كېلەڭسىزلىكنى ئۆزگەرتتىم.
    ماقالىدا ئىلگىرى سۈرۈلگەن پىكىر يېتەكچى پىرىنسىپ-ئەدەبىي ئىجادىيەت ئەمىليىتىگە توغرا يېتەكچىلىك قىلىش ئىكەنلىكىنى كۆزقاراش سۈپىتىدە ئوتتۇرغا قويۇش بىلەن كۇپايىلەندىم. زۈرۈريەت نوقتىسىدىن ئىسپاتلاشقا زورۇقۇپ كەتمىدىم.چۈنكى ئەدەبىي ئىجادىيەت ئەمىليىتىگە  توغرا يېتەكچىلىك قىلىش دېگەن پىكىرنى ھەممە ئادەم چۈشىنىپ يېتەلەيدۇ.قانداق يېتەكچىلىك قىلىش ۋە قايسى دەرىجىدە يېتەكچىلىك قىلىشنى ئوبكىت نوقتىسىدىن ئەدەبىي ئەسەردىكى زۈرۈريەت بەلگىلەيدۇ.سوبىكتىپ  جەھەتتىن ئەدەبىي ئوبزورچىنىڭ بىلىم سەۋىيىسى،ئىقتىدارى ،پاراسىتى بەلگىلەيدۇ.بەزىدە ھەتتا يېتەكلەشكە قىلچە زۈرۈريەت قالمايدۇ.يېتەكچى پىرىنسىپنى ناھايىتى موھىم بولغان ئورتاق مىزان سۈپىتىدە ئوتتۇرغا قويۇش،ئۇنىڭ تەپسىلاتىنىڭ قانداق بولۇشىنى بەلگىلەشنى ئەدە بىي تەنقىد ئەمىليىتى بىلەن شۇغۇللانغۇچىلارنىڭ ئۆزىگە قالدۇرۇش ئەڭ مۇۋاپىق ئۇسۇلدۇر.