ئەدەبىي ئىجادىيەتتە يېڭىلىق يارىتىشنىڭ ئۆلچىمى توغرسىدا [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

جاللاتقا :

    ئەنئەنە -مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇش نوقتىسىدىن ۋارىسلىق قىلىنىدىغان چوڭ تەركىپ ۋە يېڭىلىنىدىغان چوڭ تەركىپتىن ئىبارەت ئىككى بۆلەكنى  ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.ئەنئەنە پۈتۈنلەي كونا-«ساقلىنىپ كېلىۋاتقان» ماددىيەت ۋە مەنىۋىيەتتىكى قائىدىلەرنىڭ ئومۇمىي نامى بولسىمۇ ئۇنىڭ مەۋجۇت بولۇش قىممىتى بولغان قىسمى يوقالمايدۇ.زامانغا ئۇيغۇنلىشالمايدىغان،مەۋجۇت بولۇش قىممىتىنى يوقاتقان قىسمى يېڭىلىنىدۇ.تۈنۈگۈنكى زامانىۋىيلىق بۈگۈن ئەنئەنىۋىيلىك بولۇپ گەۋدىلەنمەكتە.بۈگۈنكى زامانىۋىيلىق ئەتە (كەلگۈسىدە) ئەنئەنە بولۇپ گەۋدىلىنىدۇ.ئەنئەنە بىلەن زامانىۋىيلىقنىڭ كەسكىن پەرقلىنىدىغىنى زامانىۋىيلىقنىڭ ئىلغارلىقى بىلەن ئەنئەنىنىڭ ئىلغارلىقىنى يوقاتقان قىسمىدۇر.ئىككىسىنىڭ كېسىشىدىغان نوقتىسى ئەنئەنىنىڭ مەۋجۇت بولۇش قىممىتى بولغان قىسمىنىڭ زامانىۋىيلىق ئىچىدە خېلى مەزگىلگىچە ساقلىنىپ تۇرىدىغانلىقىدۇر.


      ئەنئەنىگە بولغان چۈشەنچىمىز ئوخشاش بولمىسىمۇ مەن پىكرىمنى قىسقا ئوتتۇرغا قويدۇم.ئەنئەنە ئىككى تەركىبى قىسىمنى ئۆز ئىچىگە ئالغاندەك زامانىۋىيلىقمۇ ئىككى تەركىبى قىسىمنى يەنى ئىلغارلىقنى ۋە ماھايەتتە زامانىۋىيلىق ھېساپلانمايدىغان،ئەنئەنىنىڭ مەۋجۇت بولۇش قىممىتى بولغان قىسمىغا يەتمەيدىغان تەركىبى قىسىمنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.زامانىۋىيلىقنىڭ پۈتۈنلەي تولۇق ئىلغارلىق بولىشى ناتايىن.شۇنداقلا ئەنئەنىنىڭمۇ پۈتۈنلەي قىممىتىنى يوقاتقان كېرەكسىز نەرسە بولىشى ناتايىن.ئەنەنە يېڭىلىنىشقا مەڭگۈ مۇھتاج.زامانىۋىيلىقمۇ رىئاللىقنىڭ پۈتۈنلىكىگە ئومۇملىشىشقا مۇھتاج.زامانىۋىيلىق ئەنئەنىنى يېڭىلايدۇ.ئەنئەنە زامانىۋىيلىقنىڭ كەمتۈك قىسمىنى تولۇقلايدۇ.ئىككىسى كېچە بىلەن كۈندۈز ئەمەس ياكى ئوت بىلەن سۇ ئەمەس.كونا ھېساپلانغان تۈنۈگۈن بىلەن يېڭى ھېساپلانغان بۈگۈننىڭ مۇناسىۋىتىدۇر.بىر-بىرى بىلەن باغلىنالايدۇ.بىر-بىرىنى تولۇقلىيالايدۇ.
    پىكرىمنى ياقتۇرمىسىڭىز پىكرىڭىزدە قالارسىز.

بوزلانغا:

    مېنىڭ چۈشەنچەمدىكى ئەنئەنە-يېڭىلىنىشقا مۇھتاج قىسمى بولۇش بىلەن بىرگە مەۋجۇت بولۇش قىممىتى قىسمىمۇ بولغان «ساقلىنىپ كېلىۋاتقان» ئامىللارنىڭ ئومۇمىي نامىدىن ئىبارەت.ئەنئەنىنى پۈتۈنلەي كونا ،كېرەكسىز نەرسە دەپ چۈشىنىۋېلىش ئەنەنىنىڭ خېلى ئۇزاققىچە مەۋجۇت بولۇپ تۇرالايدىغان قىسمىغا نىسبەتەن ئادالەتسىزلىك بولىدۇ.ئەنئەنە بىلەن زامانىۋىيلىقنى قارمۇ-قارشى ئورۇنغا قويىۋېلىش -ئەنەنىدىكى مەۋجۇتلۇق قىممىتىنى يوقاتقان تەركىپنى يېڭىلىق ئارقىلىق تولۇقلاشتەك زەنجىرسىمانلىق باغلىنىشنى ئېتراپ قىلمىغانلىق بولىدۇ.بۇ مېنىڭ ئەنئەنە ھەققىدىكى چۈشەنچەم.ئەجىبا ئەنئەنىنىڭ پۈتكۈل تەركىبى قىسمى كېرەكسىزمۇ؟ ئەھمىيەتسىزمۇ؟ئەنئەنە بىلەن زامانىۋىيلىقنىڭ ئالمىشىشى پەسىللەرنىڭ ناھايىتى ئاستا ئالمىشىشدەك ئالمىشىش بولۇپ كېلىۋاتمامدۇ؟
    ئەدەبىياتتىكى ئەنئەنىگە كەلسەك ئۇنىڭ ئېسىل تەرىپىمۇ بار،پۇچەك،پايدىسىز تەرىپىمۇ بار.بۇ توغۇرلۇق مەخسۇس تېمىلىق ماقالىدە پىكرىمىزنى ئوتتۇرغا قويغىنىمىز ياخشى. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئەزىز ھېيت كۈن تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-6-7 12:20  

كامىلجان ناسىر دىلداشنىڭ ماڭا ئىزچىل ياخشى تىلەك بىلدۈرۈپ كېلىۋاتقانلىقىغا تەشەككۈر.

    مېنىڭ چۈشەنچەمدىكى ئەنئەنە-يېڭىلىنىشقا مۇھتاج قىسمى بولۇش بىلەن بىرگە مەۋجۇت بولۇش قىممىتى قىسمىمۇ بولغان «ساقلىنىپ كېلىۋاتقان» ئامىللارنىڭ ئومۇمىي نامىدىن ئىبارەت.ئەنئەنىنى پۈتۈنلەي كونا ،كېرەكسىز نەرسە دەپ چۈشىنىۋېلىش ئەنەنىنىڭ خېلى ئۇزاققىچە مەۋجۇت بولۇپ تۇرالايدىغان قىسمىغا نىسبەتەن ئادالەتسىزلىك بولىدۇ.ئەنئەنە بىلەن زامانىۋىيلىقنى قارمۇ-قارشى ئورۇنغا قويىۋېلىش -ئەنەنىدىكى مەۋجۇتلۇق قىممىتىنى يوقاتقان تەركىپنى يېڭىلىق ئارقىلىق تولۇقلاشتەك زەنجىرسىمانلىق باغلىنىشنى ئېتراپ قىلمىغانلىق بولىدۇ.بۇ مېنىڭ ئەنئەنە ھەققىدىكى چۈشەنچەم.ئەجىبا ئەنئەنىنىڭ پۈتكۈل تەركىبى قىسمى كېرەكسىزمۇ؟ ئەھمىيەتسىزمۇ؟ئەنئەنە بىلەن زامانىۋىيلىقنىڭ ئالمىشىشى پەسىللەرنىڭ ناھايىتى ئاستا ئالمىشىشدەك ئالمىشىش بولۇپ كېلىۋاتمامدۇ؟
    ئەدەبىياتتىكى ئەنئەنىگە كەلسەك ئۇنىڭ ئېسىل تەرىپىمۇ بار،پۇچەك،پايدىسىز تەرىپىمۇ بار.بۇ توغۇرلۇق مەخسۇس تېمىلىق ماقالىدە پىكرىمىزنى ئوتتۇرغا قويغىنىمىز ياخشى.
_____________________________________________


ئېزىز ئەپەندى،
يۇقارقى گەپلىرىڭىزنى مۇشۇ مۇنبەردىكى باللانىڭ ھەممىسى دېيەلەيدۇ، مەنچە! دېمەكچىمەنكى، يۇقارقى گەپلىرىڭىزدىن ھېچقانداق يېڭىلىق ھېس قىلمىدىمغۇ؟

بوزلانغا:

    سىزنىڭ ئالدىنقى ئىنكاسىڭىزدا  مېنىڭ ئەنئەنىگە بولغان چۈشەنچەمدە مەسىلە بارلىقىنى ئەسكەرتىپ ئۆتۈپتىكەنسىز.شۇڭا يۇقۇرقى ئىنكاسىمدا يېڭى بولۇشنى قويۇپ تۇرۇپ،ئۆزۈمنىڭ ئەنئەنىگە بولغان تونۇشۇمنى ئەسكەرتىپ قويدۇم.ئەمىليەتتە «يېڭىلىق تەرەپدارلىرى»ئەنئەنىنىگە پۈتۈنلەي قارشى چىقىپ كېلىۋاتقىنى راستقۇ؟  ئەنئەنىگە مايىل بولغۇچىلارمۇ يېڭى ئېقىملارنى ،يۈزلىنىشلەرنى رەت قىلىپ،ئىلغار يۈزلىنىشكە كۆز يۇمۇپ كېلىۋاتقانلىقى راستقۇ؟ ناۋادا شۇنداق ئىككىگە بۆلۈنۈش بولمىغان بولسا ھازىرقى يېڭى شئېىريەت ھادىسلىرىمۇ خېلى كەڭ دەرىجىدە ئېتراپ قىلىنغان بولاتى.ئەنئەنىۋى ئۇسلۇپتىكىلەرمۇ يېڭىلىقنى قۇبۇل قىلىپ تەپەككۈر ئۇسۇلى بىلەن ئىپادىلەش ئۇسۇلىدا يېڭى ئۆزگىرىشنى بارلىققا كەلتۈرگەن بولاتى.سىز يەنە «سىز دېگەن گپلەرنى مۇنبەردىكى بالىلارنىڭ ھەممىسى دېيەلەيدۇ مەنچە » دەپسىز.مېنىڭچە مەن دېگەن گەپنىلا ئەمەس سىزگە «يېڭىلىق »ھېس قىلدۇردىغان قالتىس گەپلەرنى دېيەلەيدىغان چىقسا بولسا ماقالە ئارقىلىق تەپسىلى ئوتتۇرغا قويسا تېخىمۇ ياخشى.چۈنكى بىر ئادەمنىڭ ئەقلى ۋە زېھنى كۈچى چەكلىك.بۇ مەن ۋە سىز ئۈچۈنمۇ شۇنداقلا باشقا ئادەم ئۈچۈن ئورتاق.ئەدەبىيات ئۈچۈن كۆڭۈل بۆلۈش بىر ياكى ئىككى ئادەمنىڭ ئەمەس،ھەممەيلەننىڭ ۋەزىپىسى.

ئەسسالام تورداشلار،  ئەزىز ھېيىت كۈننىڭ ماقالىسىنى ۋە ئۇ ھەقتىكى بەس-مۇنازىرلەرنى ئوقۇپ چىقتىم. ھەممىڭلارنىڭ ئەدەبىياتقا بولغان ئىشتىياقىڭلاردىن سۆيىىندىم. ھەممىڭلارغا نۇسرەت يار بولسۇن!
گېپىمگە كەلسام، ئاپتور بۇ ماقالىدا خېلى چوڭقۇر ئىزدىنىپتۇ. ئۇنىڭ قاراشلىرىغا نىسبەتەن ھەرخىل قاراشلارنىڭ چىقىشى تەبىئىي ۋە نورمال ئىش. بىراق، چېقىر ئۈژمىنى كۆرۈپلا :«ئاق ۋە قارا ئۈژمىنىڭ ۋاقتى ئۆتكەن»دەپلا ھەممىنى ئىنكار قىلساق، رىئاللىققا تازا ئۇيغۇن كېلىشى ناتايىن. مېنىڭچە قارا ۋا ئاق ئۈژمە ئەنئەنىۋى ئەدەبىيات بولسا، چېقىر ئۈژمەسىلە داۋاتقان يېڭى ئەدەبىيات. دېمەك، ئۈچىلىسى ئۈژمە. رەڭ ۋە تەمىدە پەرىق بار. ئەمما ئۈچىلىسىنى يەيدىغانالارمۇ بار. بىز ئەلبەتتە يېڭى سورت ئۈژمىنى بارلىققا كەلتۈرىمىز دەيدىكەنمىز. چوقۇم ئەسلىدىكىسىگە مۇراجەت قىلىمىز. شۇڭا ئىنكارچىلىق پاتقىقىغا پېتىپ كەتمەيلى. ھەممە ناۋاينىڭ ئۆزىگە چۇشلۇق خېرىدارى بار.
ئاخىرىدا ئاپتۇرغا ئۇتۇق تىلەيمەن، تورداشلارغىمۇ ھەم.

قۇتيارنىڭ ماقالىنى كۆڭۈل قويۇپ كۆرگەنلىكىگە ۋە مەسىلىگە ئومۇمىي نوقتىدىن كۆڭۈل بۆلگەنلىكىگە تەشەككۈر.

ماقالىدا ئوتتۇردا قۇيۇلغان پىرىنسىپاللىق مەسىللەر ئەتىراپلىق مۇلاھىزە قىلنىپ،باش تىما ئۇبدان يۇرتۇلۇپ بىرلىپتۇ.مۇشۇنداق ئىجادى ئەمگەكنىڭ روياپقا چىقىرىش ئاسان ئەمەس. مۇبارەك بولسۇن!

   قەلەمداش ئېلى ئابدۇقادىرنىڭ يۇقۇرقى باھاسى ماقالىنىڭ بىر پۈتۈن ئالاھىدىلىكىگە قارىتىلغان بولۇپ،ئۇنىڭ يېڭىلىق يارىتىش مەسىلىسىگە  پۈتۈنلۈك نەزرى بىلەن قارىيالىغانلىقىغا،بىر تەرەپلىمە قاراشتىن خالىي بولغانلىقىغا تەشەككۈر ئېيتىمەن.شۇنداقلا ئىجادىيەتتە نۇسرەت قازىنىشىغا تىلەكداشلىق بىلدۈرىمەن.

ئەمىليەتتە «يېڭىلىق تەرەپدارلىرى»ئەنئەنىنىگە پۈتۈنلەي قارشى چىقىپ كېلىۋاتقىنى راستقۇ؟
-------------------------
قىرىندىشىىم .يىڭىلىق تەرەپدارلىرىدا ئەنئەنىگە قارشى چىققانلىغى توغۇرلۇق قانداق ئىسپاتلارنى توپلىغانسىز ؟بەزى مەسىللەر كۇندىن-كۇنگە ئايدىڭ بولىۋاتمامدۇ .؟يىڭىلىق تەرەپدارلىرى ئەمىلىيەتتە ئەنئەنىنى جان جەھلى بىلەن قوغداۋاتىدۇ .بۇنىڭ تىپىك ئولگىسى بۇغدا ئابدۇللا .ئۇيغۇر بۇگۇنكى زامان شېئىريىتىدىكى بىر تۇركۇم قازى كالان شائېر ئۇستازلارنىڭ شېئىرلىرىنى كورۇپ باقسىڭىز شەكىل جەھەتتىن ئەنئەنىنى پۇتۇن ۋۇجۇدى بىلەن قوغدىغان بىلەن مەنە جەھەتتىن ئەنئەنىگە قىلغان چەكسىز خىيانىتىنى بايقايسىز.1781-يىلىدىن بۇرۇنقى شېئىريەت بىلەن ئۆلكە ئازات بولغاندىن تارتىپ 1982-يىلىغىچەبولغان شېئىريەتنى سىلىشتۇرۇپ باقسىڭىز . بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   jallat تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-6-19 23:44  

يەككە -شەخسى نوقتىدىن ئەخمەتجان ئوسمان شئېىرلىرىنى ئىنتايىن ياقتۇرىمەن.تىلىنى «ئوغۇزنامە»نىڭ تىلى بىلەن تەڭ ئورۇنغا قويغۇم كېلىدۇ.



ئەمىليەتتە «يېڭىلىق تەرەپدارلىرى»ئەنئەنىنىگە پۈتۈنلەي قارشى چىقىپ كېلىۋاتقىنى راستقۇ؟  

--------------------
مۇشۇ 2 ئىنكاسىڭىزدىكى  پىكىرلەرنى سىلىشتۇرۇپ كورسىڭىز ...ماڭا ئوز -ئوزىگە قارشى يىزىلغان ئىنكاستەك سىزىم بەردى
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   jallat تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-6-19 23:44  

يەككە -شەخسى نوقتىدىن ئەخمەتجان ئوسمان شئېىرلىرىنى ئىنتايىن ياقتۇرىمەن.تىلىنى «ئوغۇزنامە»نىڭ تىلى بىلەن تەڭ ئورۇنغا قويغۇم كېلىدۇ.



ئەمىليەتتە «يېڭىلىق تەرەپدارلىرى»ئەنئەنىنىگە پۈتۈنلەي قارشى چىقىپ كېلىۋاتقىنى راستقۇ؟  

--------------------
مۇشۇ 2 ئىنكاسىڭىزدىكى  پىكىرلەرنى سىلىشتۇرۇپ كورسىڭىز ...ماڭا ئوز -ئوزىگە قارشى يىزىلغان ئىنكاستەك سىزىم بەردى

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   jallat تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-6-19 23:44  


     سىزنىڭ يۇقۇرقى  ئىنكاستا  ئوتتۇرغا قويغىنىڭىز بىر جەھەتتىن توغرا.يەنى ئالدىدا  دېگەن گېپىم بىلەن كېيىنكى گېپىم زىددىيەتلىك تۇيىلىدۇ. لېكىن ئالدىدىكى گېپىم زوق ئېلىش بەھر ئېلىش ئېڭىمنىڭ پەقەت بىر قىسمىغىلا ۋەكىللىك قىلىدۇ.ئەخمەتجان ئوسماننىڭ ئەينى ۋاقىتتىكى «ئۇيغۇر قىزى لىرىكىسى»توپلىمىغا كىرگۈزۈلگەن شئېىرلىرى جۈملىدىن «سادىر يىتىم قالغان بەش بالىسىنى ئىزدەپ»قاتارلىق شئېىرلىرى گۇڭگا بولۇشتىن كېڭىيىپ كۆپەرەك ئوقۇرمەنگە بەھرلىنىش ئىمكانىيىتى ھازىرلاش بىلەن بىرگە ئەنئەنىۋىي شئېىريەت بىلەن زامانىۋىي شئېىريەتنى تۇتاشتۇرۇشتىكى يارقىن نامايەندە بولغان ئىدى. بىراق ئەخمەتجان ئوسماننىڭ 90-يىللاردىن كېيىنكى شئېىرلىرى شۇ خىل كىرىشتۈرۈلمە ھالەتتىن جىق يىراقلاپ كەتتى.ئۇنىڭ يېقىنقى ئون يىلدىن بۇيانقى شئېىرلىرىدىن شەخسەن مەنمۇ ئىلگىركى شئېىرلىرىغا ئوخشاش بەھر ئالالمايمەن.بۇنداق دېگەنلىكىم  ئۆزۈمنى يۇقۇرى زوقلىنىش سەۋىيىسىگە ئىگە دېمەكچى ئەمەس.ئەخمەتجان ئوسماننىڭ ئىلگىركى يوللىدىن يەنى زامانىۋىيلىق بىلەن ئەنئەنىنى تۇتاشتۇرۇش يولىدىن زامانىۋىيلىق،ساپ سەنئەتلىك ئىپادىلەش يولىغا ئۆتۈپ كەتكەنلىكى ئۆزىنىڭ تاللىشدۇر.قايسى ئىجادىيەت يولىدا مېڭىشى ئۆزىنىڭ ئەركىنلىكىدۇر.شئېىريەت پەلسەپەسى يۈكسەكلىكى ئالدىدا،يىگانە بەدىي تەپەككۈر ئالىمى ئالدىدا   مىللەت،ئەنئەنە،مىللىي مەدەنىيەت  ئۇقۇملىرى ھېچنىمە بولمىسا كېرەك... مېنىڭ ياقتۇرغىنىم ئەخمەتجان ئوسماننىڭ ئىلگىركى يېڭى شئېىريەت بىلەن ئەنئەنىۋى شئېىريەتنى تۇتاشتۇرۇش،زامانىۋىيلىق بىلەن ئەنئەنىۋىيلىكنى بىرلەشتۈرۈش ئاساسىدا ئۇيغۇرچە پۇراققا ئىگە يېڭىچە شئېىرلىرىدۇر.ھەرگىزمۇ ھازىرقى يولى ئەمەس.چۈنكى نوبىل ئەدەبىياتىغا ئېرىشكەن دۇنياۋىي شائىرلارمۇ شئېىرلىرىنى دۇنياۋىي بەدىي سەۋىيەگە ئىگە قىلىش بىلەن بىرگە مىللىي پۇراقنى،ئالاھىدىلىكنى،روھنى ،ئەنئەنىنى نامايەن قىلىشنى قولدىن بەرمىگەن.ئەخمەتجان ئوسماننىڭ يېقىنقى شئېىرلىرى دۇنياۋىي سەۋىيەگە ياندىشىپ كېتىۋاتقان بولسىمۇ لېكىن بىرى :ئۇيغۇر ئوقۇرمەنلىرىنىڭ مۇئايەن قىسمىنى بەھىر لەندۈرۈشتىن يەنە بىرى:مىللىي روھنى شئېىريەت يۈكسەكلىكىگە كۆتىرىپ نامايەن قىلىشتىن يىراقلاپ كەتتى....مېنىڭ ياقتۇرىمەن دېگىنىم ئۇنىڭ ھازىرقى شئېىرلىرى ئەمەس بەلكى ئىلگىركى پارلاق  دەۋرنى (شئېىريەتتە) ياراتقان شئېىرلىرى.

     مەن ئەنئەنىگە قارشى چىققۇچىلار توغۇرلۇق ماتىريال توپلىغىنىم يوق.ئەنەنە توغىرسىدا مېنىڭ چۈشەنچەم بىلەن سىزنىڭ چۈشەنچىڭىز ئوتتۇرسىدا شۇنداقلا  يەككە ئادەملىك نوقتىسىدىن ۋە يەنە ئومۇممىيلىق ئېڭىدىكى «مەن»نوقتىسىدىن ئىككىمىزنىڭ كۆزقارىشى ئوتتۇرسىدا روشەن پەرق بولىشى مۇمكىن.بۇ توغۇرلۇق ھازىر يېزىۋاتقان ماقالە-ئەسەرلىرىڭىزنى كۆرسەم،سىزمۇ  مەن ھازىر تۈزىتىۋاتقان،پات ئارىدا مۇنبەرگە يولللايدىغان «ئەدەبىياتتىكى ئەنئەنىڭ چوڭقۇرلۇق قاتلىمى توغىرسىدا »ناملىق ماقالەمنى كۆرۈپ باقسىڭىز بولىدۇ.مەن جاھىل ئەمەس.سىزنىڭمۇ جاھىل ئەمەسلىكىڭىزگە ئىشىنىمەن.ئالدىمىزدا بۇ ھەقتە قىسقا پىكىرلىرىمىزگە ئەمەس ماقالىلىرىمىزدىكى تەپسىلى پىكىرلەر ئاساسىدا چۈشەنچىمىزنى توغىرلىساق بولىدۇ.سىزنىڭ توغرا بولۇپ چىقسا مەن قايىل بولارمەن.مېنىڭ توغرا بولسا سىز قايىل بولارسىز.ياكى ئىككىمىزنىڭ دەۋاتقىنى بىرنەرسىدۇر.بەلكى دېيىش ئۇسۇلىمىز ئوخشىمايۋاتقاندۇ. ئىشلىرىڭىزغا ئۇتۇق،ئىجادىيىتىڭىزگە مۇۋاپىقىيەت تىلەيمەن.     

جاللاتقا :

    سىزنىڭ 1871-يىلدىن 1982-يىلغىچە بولغان ئۇيغۇر شئېىريىتى ھەققىدە ئويلىنىپ بېقىش تەكلىپىڭىز ماڭا بىر ئويلىنىش بوشلۇقى قالدۇرغان ئىدى.مەن ئۇيغۇر شئېىريىتىدە شئېىرىي نوتۇق بولۇش ئۆلچىمىگە توشىدىغان ئەمما  ئوبرازلىق ئىپادىلەشتىن پۈتۈنلەي خالىي بولغان قاپىيە،ۋەزىنلىك گەپ شئېىريىتىنىڭ ھازىرقى زامان شئېىريىتىمىزدە،مەدەنىيەت ئىنقىلاۋى مەزگىلدىكى شئېىريەتتە ئاساسىي سالماقنى ئىگىللەيدىغانلىقىنى ئويلاپ يەتتىم.دەرۋەقە ئىلگىركى كىلاسسىك شئېىريەتتە قاپىيە-ۋەزىنلىك گەپ شئېىرلىرى كۆرۈلمەيدۇ.ھەتتا ئۇيغۇر خەلق قوشاقلىرىمۇ  ئوبرازلىق تىل سەنئىتى بولۇپ قاپىيە،ۋەزىنلىك گەپ شئېىرلىرى بولۇشتىن خالىي.بۇ ھەقتە ئايرىم ھالدا مەخسۇس توختىلىشقا توغرا كېلىدۇ.