ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىنىڭ ‹غەربىي يۇرت قورۇقچى بەگ مەھكىمىسى›ھەققىدە ئېيتقانلى [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

  ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىنىڭ ‹غەربىي يۇرت قورۇقچى بەگ مەھكىمىسى›ھەققىدە  ئېيتقانلىرى
   

               ئالىم ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن تۇغۇلغانلىقىنىڭ 80 يىللىقىنى قۇتلۇقلايمىز!!!

        شۇ نەرسىنى تېلغا ئىلىش كېرەككى،غەربىي يۇرتتىكى بۇ شەھەر-قەلئە مەملىكەتلىرى مەركىزى ئاسىيا،ئوتتۇرا تۈزلەڭلىك ۋە ئىراندىكى ھەر قايسى ئۈستۈنلىك تالاشقۇچى دۆلەتلەر باسقان تارىخى يول بىلەن مىڭىپ،ئۆز-ئارا يېغىنچاقلىشىپ،بىرلىككە كىلىش جەريانىنى ئاخىرىغا يەتكۈزەلىگەن ئەمەس.ئۇلارنىڭ ئاتا-بوۋىللىرى ئاندرونوپلار-ئارىيانلار،سىكىفلار،ئوگۇرلار،ئاۋارلار،ماسساگىتلار نامى بىلەن ئاتالغان ھەم تۇچ ۋە ئاتلىقلار مەدەنىيىتى دەۋرىدە سېرىق دەريانىڭ شىمالىدىن قارا دىڭىز ساھىلى،بايقال ۋادىسىدىن مىسۇپوتامىيە ۋادىسىغىچە تەسىر كۆرسەتكەن خەلق تارىخنىڭ مەنتقىسى بويىچە ھون خانلىقى،خەن سۇلالىسى،ئىران ۋە ماكدونىيە ئىمپېرىيلىرىنىڭ كۆپ تەرەپلىمىلىك،سالماقلىق تەسىرىگە ئۇچىرىغان.ئىسكەندەر زۇلقەرنەيىن مىراسخورلىرى قۇرغان گېرىكلەشكەن دۆلەتلەر(ئېللىنىزىم) دەۋرىدىمۇ،باتۇر تەڭرىقۇت باشچىلىقىدىكى ھون خانلىقىنىڭ باقلاۋ مەھكىمىسى قۇرۇلغان دەۋىردىمۇ،خەن ۋۇدى باشچىلىقىدىكى خەن سۇلالىسىنىڭ يول قاتناش ئورگىنى-تۇرغاق مەھكىمىسى تەسىس قىلىنغاندىن كىيىنكى دەۋىرلەردىمۇ،غەربىي يۇرتتىكى بۇ شەھەر مەملەكەتلىرى مەيلى ئۆز كۈچىگە يۆلەنگەن ھالدا ياكى سىرىتقى كۈچ تەسىرى بىلەن تەلتۆكۈس بىرلىككە كەلمىگەن مۇستەقىل كىنەزلىكلەر سۈپىتىدە ئۇلارنىڭ ئۆز قوشۇنى بولغان،ئۇلار ئۆزلىرىننىڭ ئۇرۇش ياكى سۈلھىلىرىنى ئۆزلىرى بەلگىلىگەن.قەدىمكى زامان مەركىزى ئاسىيا تارىخى بۇقتىسىدىن ئالغاندا،بۇ ھال پۈتكۈل‹غەربىي يۇرت› سىياسىي قىياپىتىدىكى بىر ئورتاقلىق ھېسابلىنىشى كېرەك.مەركىزى ئاسىيانىڭ ئوتتۇرا ئەسىردىكى سىياسىي تارىخنىغا نەزەر سالغىنىمىزدا گەرچە يىرىك بىر قانچە خانلىقلار مەيدانغا كەلگەن ۋە ھەتتا شىنجاڭ رايونىدا قاراخانىيلار خانلىقى،ئىدىقۇت خانلىقى،سەئىدىيە خانلىقى،جوڭغار خانلىقى قاتارلىقلار مەيدانغا كەلگەن بولسىمۇ،ئۇلار ‹غەربىي يۇرت› تىكى 36 بوستان دۆلەتلىرىنى پۈتۈنلەي بىرلەشتۈرۈپ كېتىشكە قادىر بولالمىغاندى.
     غەربىي خەن سۇلالىسى تەسىس قىلغان تۇرغاق مەھكىمىسى گەرچە فەرغانە ئۇرۇشى غەلبىسنى تەمىنلەش،قەدىمكى يىپەك يولى كارۋان سودىسىغا قاتنىشىش،شەرق-غەرب مەدەنىيەت ئالماشتۇرۇشنى كۆزىتىشنى مەقسەت قىلغان بولسىمۇ،بۇ مەھكىمە غەربىي يۇرتتىكى بىرەر شەھەر-قەلئە دۆلتىنىڭ ئورنىغا قۇرۇلمىغان ۋە بۇ شەھەر-قەلئە دۆلەتلىرىنى بىرلىككە كەلتۈرەلىگەن ئەمەس.شۇ چاغدىكى ئەڭ كىچىك شەھەر دۆلىتى بولغان چىدىركۆل يەنىلا دۆلەت بىگى شىچان رىياسەتچىلىكىدە بولۇپ،تۇرغاق مەھكىمىسىگە 2-قەلئە لويلىلىق بېرىلگەنىدى،خالاس.

‹قەدىمكى مەركىزى ئاسىيا›(تۇران تارىخى) دىن  239-،240-،241-بەتلەردىن ئېلىندى.

ئەھمىيەتلىك تېما.مەرھۇم ئالىمنىڭ ئەسەرلىرىنى قېزىش،چۇڭقۇرلاپ تەتقىق قىلىش ئەۋلاتلارنىڭ بۇرچىمىز.

ھەممە ئادەملەر شۇنداق شۇئار تولاتىدۇ.بىراق ئەمەلى ئىش قىلغانلارنى كۆرمىدىم.

ئەمەلىي ئىشنى تارتىدىغان چېكىتى دۇرۇس تارازا چۇقۇم بارلىققا كېلىدۇ،ياشلار تەنتەك ھەم ئۈمىدۋار.

تارىخ بەتلىرى ئۆڭۈپ كېتىشى مۇمكىن ، ئەمما ئۆزگىرىپ كەتمەيدۇ . چۈنكى ئۇ سانسىزلىغان رەت قىلىپ بولغىلى بولمايدىغان دەلىل - ئىسپاتلار ئۈستىدە چاقناپ تۇرىدۇ .